Systema metaphysicum, omnis cognitionis humanæ fundamenta continens, methodo scientifica pertractatum, et perpetuis illustratum commentariis historicis, polemicis, nec non ad theologiam revelatam adplicatis. Auctore Nicolao Wallerio .. Tomus secundus

발행: 1750년

분량: 665페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

561쪽

CAP. IX. DE PERFECTIONE

-- Ioco, sed & qualitati & quantitati earum Consti tuendis, quum per hanc intelligatur, cur quae persecto in sint ita se potius habeam quam aliter, haec ec tanta potius sint quam alia' g. 76 .. haec perseetionem infert, illa non femis

per cf. 76s. , haec ineludit illam g. 76 .), in .

'Villa autem haec non continetur g. 76s . . Al- vera ergo cum altera non est confundenda.

f. 769. Regula perfe- Regula perfectionis, ex vinca

ctionis quando ratione determinante perfectionis inter θ' R' deductae, inter se pugnare neque pri ' - -t Quoniam eni in ex unica ra tione determinante pendent, seu, determinantur hae regulae sper hypoth. , posita ratione determinante, quaslibet earum timul ponitur 3. I96. . Altera ergo alteri neque contrari tur, neque contradicit f. 424. , seu, quod idem est: altera cum altera non pugnat. Aliter. Ponamus regulas istas inter se opponi, habebunt ergo oppositam rationem sufficientem, β. 427. , seu, determinantem. Sed agnoseunt nonnisi unicam rationem determi

nantem per hypoth.). quae sibi ipsi opposita esse nequit g. si. . Non ergo inter se oppo

stae sunt regulae ex unica dedusta ratione

determinante. EX. gr. Diximus modo unicam esse persectionis - circuli rationem determinantem, quα absolvitur aequalitate omnium ejus radiorum. Derivantur hinc regulae 1:o Circulum talem esse sigia

562쪽

ET BONITATE.

figuram, ut si in illa ductae fuerint duae rectae, i sese mutuo secantes, rectangulum, Comprehen sum sub segmentis unius, aequale sit ei, quod sub segmentis alterius continetur rectangulo El. III. p. 3s. 2:o Quod omnis figura quadrilate ra, cujus anguli Oppositi sunt aequales duobus retiis, possit circulo inscribi El. III. p. 2a .i 3:o Quod perpendicularis ex quolibet periphe- riae puncto ad diametrum ducta sit media proportionalis inter siegmenta diametri El. UI. p. 8. Hae & aliae regulae, ex unica illa perfectionis circuli ratione determinante deductae, i eo minus secum invicem pugnant, quo certius est illas omnes de quolibet circulo locum simul

habere.

i verss rationibus determinantibus se pugnare ρομdera tae Interse pugnare possunt. seu Quoniam enim diveris sunt rationes. determi- . nanteS, quibus nituntur regulae perfectionis

per hypoth.), & hae ex illis determinantur 9. 768 ); non potest non illarum distonvenientia harum quoque inferre diversitatem

ηz3. , quae cum Oppositione,seu, pugna .424.), conjuncta esse potest a9. Mo. . stegulae ergo perfectionis, ex diversis rationibus determinantibus derivatae, inter se pugnare Pos

563쪽

εῖ clavis illuminatio, & commoda ejusdem inhabitatio. Ex priori fluit haec regula: uo plures N majores Pon lituuntur fenestrae. o magis illum i 'atur conclave. Ex posteriori autem derivatur alia, huic contraria: aeuo plures ta majores colibeamus yenestras, eo magis impedita V minus salutaris red-- 'ditur conclavis inhabitatio. Quia ergo abesse, u- ti loqui amant, ad posse valet Corisequentia, fa- cile agnoscis possibile in esse pugnam tegularum, quae ex diversis pendent rationibus determinantibus.

3, 77I . Exceptionis Pugna vel collisio regularum definitio. Exceptionem parit, quae est: determinatio regulae contraria ob regularum, sumul observandarum collisionern iacta.

EX. gr. Si Cajus, navigio vectus , procellosa ita

premitur tempestate , ut nisi merces in mare Projiciat , vitam conservare non possit; duplex adeli regula, ei observanda, altera jubet vitae, altera bonorum conservationem. Utrique in dato casu simul satisfacere nequit, quia Vero merces minoris sunt ae ili mandae quam Vita, hanc conservat cum illarum in mare projectione, h. e. cum determinatione regulce, quae jubct bonorum PDnservationem, Contraria, Cb collisionem regularum, in hoc casu fimul observandarum factam.

3. 77α. Nullus igitur in perfectione simplici lacus est exceptioni sed in perrectione composita habere potes locum. Unica adest ratio deter-

564쪽

ET BONITATE.

minans in perfectione simplici I. 767 . .

hae ergo nulla locum habere potest regula

rum pugna, seu, collisi0 g, 709. , nullaque,

per consequens eXceptio 19. 77.tia. Q. E. U. At in perfectione composita diversae dan- tur rationes determinantes 767. . Regulae igitur ' inde pendentes, inter se pugnare possunt & collidi s . 7O.). Quam ob rem, quia ex collisione regularum oritur exceptio s*.77 L); in perfectione composita locum habe re potest exceptio. Q. E. A.

Ex. gr. Persectio auris est composita, diduplicem agnoscit rationem determinantem .

prior eXigit, quod possit percipere sonos dissitos & debiles, posterior, Quod propinquos Rfortes. Illa postulat nervorum tympanae ni iniam'subtilitatem, haec crassitiem. Utraque erisgo simul observari nequit regula,quare ab alteria.. tra facienda est exceptio. Idem in republica lo-ς cum habet rujus persectio valde composita cenissetur, non licet in illa simul obtinere totius se- .licitatem, & singulorum ejus membrorum Coindem ubique gradu Alterutrum ergo principium aliquam subire debet exceptionem. In studiorum curriculo uberior rerum addiscendarum doctrina, cum minori temporis id sumis ' tuum dispendio comparanda, Compositam eX-hibet rationem determinantem. Quo plura addiscis, eo perfectior redditur tua eruditio, sed do plures tractas res, eo aut diutius illis inis aerebis, aut tumulturarie circa illas versaberis, utrumque detrahit alteri parti rationis com-

565쪽

EA . AE. DE PERFECTIONE positae. Exceptio igitur est facienda vel ex amisplitudine rerum addiscendarum, vel Celeritate absolvendi studiorum cursus, vel denique soliridiori rerum cognitione. . . . f 773'e . . i I, . .

auo sensu ex- Exceptio infert imperfectio

ptio imper- nem remoti e talem. Quoniam βαρη mge- exceptio est determinatio, regu lae contraria, Ob eXOrtam regu

Iarum, simul observandarum, collisionem 3.77 . , posita eXceptione, ponitur determinatio regulae contraria, seu, quod idem est, detrahitur rei, in qua locum habet eXeeptio, MIiqua realitas, quae ob regularum contrarietatem simul inesse nequit I. 24. . Sed si rei deest realitas, quae inesse poterat. generatur imperfectio remotive talis 9. 76 I.). Generat ergo exceptio hujus generis imperiectionem.

Conspicitur hoc in exemplo, mox allato, di ex perfectione curriculi studiorum desumto. Si exceptionem iacis ab amplitudine rerum cognoscendarum, deerit tibi hujus vel illius rei notitia; si a tempore absolvendi studiorum cur- i sus, deerit desiderata celeritas & concitatior in republica promotio ad aliquod ossiciorum genus; si a solidiori rerum cognitione, decerit tibi notitia connexionis. rerum cum ultimis suis principiis. Ubique & in omni casu involvit,. de qua loquimur, exceptio desectum alicujus realitatis, di , per consequens, impersectionem

566쪽

ET BONITATE.

Exceptio nullam gignit imper- aeuo sensu ex-fectionem contrarie talem. Est cx--mper ceptio determinatio regula: uni fς-

contraria, ted alteri adhuc con- is

formis, quum utrique ob collisionem satisfieri nequeat 9. 77l.). Collisionem itaque regularum impedit exceptio, tollitque adeo tendentiarum pugnam, seu, contrarietatem, nullamque proinde imperfectionem, contrarie talem, infert S. 761. . . a Scilicet in omni composita persectione, in qna locum habet exceptio g. 772, , adest aliquod

ultimum persectionis principium, seu, genera lis quaedam ratio persectionis determinans f. 762.), cui reliqua omnia particularia subordinantur principia, omnesque inde derivarae reis gulae. Exceptio igitur, ex Collisione harum re-- ε gularum oriunda, si non admitteretur , nullus obtineri possit consensus cum generali isto principio g. 73s.), nulla persectio. f.

1' tius itaque inservit exceptio contensui & pertectioni obtinendis, quam dissensui dc impersectioni excitandis. In republica, cujus ultimata persectionis ratio salute dc securitate publica absolvitur, aequali persectionis gradu singulis frui non licet civibus, quia distensus inde oriretur cum salute totius, exceptio igitur in partibus eth facienda, quae proinde nullam impersectionem contrarie talem reipublicae infert, sed summam potius, quae ob tineri poterit, conservat lc promoVet Perseq

567쪽

CAp. IX DE PERFECTIONE

c lininabusum trahas,8quasi ex illa' oh aia, I sequore uri malum morale, quod ex - ceptionis nomine haud raro venit, nullam contrarie talem gignere imperstctionem, nullumque cum fine ultimo, qui j Gloriae Divinae manifestatione ponitur, parere dimnsum; sollicite teneas nos heic agere de excepxione rquae α) oritur ex collisione regularum, eX rei veritate conditarum, non autem hominum opinione & libertatis ab usu fictarum; εὶ suae ergo eis, vitari nequit ne quidem a sapien istimo, ob operii constituendi qualitatem, cujus perseetiopem

plura ingrediuntur principia, eodem gradu dc modo simul haud obtinenda r) suae si in eapar,

re eoque modo, iit summae totius persectioni possibili, nihil detrahatur, sed δἰ quae ei obtineuis dae eotius inservit. Malum igitur morale, e Xabulv libertatis, contra Dei leSem, Quae obsere vari dc potest & debet, ortμm, nullam neces sitatem habet, quae evirari nequit, multumque detrahit perfectioni hominis, nihil ergo c*m hac, quam loquimur, exceptione habe ςuna mercii, nec valet ali hac ad illud colligere. Et quid miri 3 Ipsa exceptionis notio manifestu a malo morali, quod peccati venit nomine, indicat discrimen. Illa continetur determinatione, regulaeqcontraria, ob regularum smul observaηdarum collisionem, facta, hoς absolvitur 'determinatione Legi Divinae contraria, ob nullam regularum, quae observari debent, collisio.. nem, sed per merum libertatis abusum introducta.

568쪽

g. 775. A Determinationem regulae con- Doeditas ortrariam defectum diximus g. r. , SH sinore in ea nimirum re,. in qua locum vel verus. habet determinatio. Defectis, qui evitari non potest ,: parem vocatur ; qui Vero evitari poteryt, Herus adpellatur,

Notetur apparentem defectum non opponi nul- li, sed vero, nam re ipsa est defectus, licet ej vitari non possit, in illo scilicet, in quo datur, ente. Sic defectus facultatis intelligendi in antisma humana non est nullus, quatenus tamen sal -' 'a manente animae essentia evitari nequit, non. Veri, sed apparentia venit nomine, verus au tem foret sit posset anima majorem, quam habet, possidere intelligendi persectionem.

nationem, regulae Q trariqm 77 IA&, per ς Qq iens, defectum 775 . Quia tamen exqeptiosi locus non est nisi ubi regulae colaliduntur, seu, ubi una alter reprignat s 77,. iimpossit, lis est: deterinii ratio. utrique i mal in d to calii sitisse elans regulae g. 5 ἰ.). Ute Un-que. absolute loquendo, & in se spectat sit

postabilis. Exceptio igitur, determ Inationem involvens, regulae Uni contrariam, in casu collisionis regularum, defectum parit, qui eVitari nequit, & per consequens non verum, sed apparentei R f. 775 . V. gr.

569쪽

CAP. IX. DE PERFECTIONEν. gr. In auri regulae ex perceptione sonorum dissitorum & debilium, tum & propinquorum sortiumque derivatae, sibi mutuo contrariantur, ita ut obscurior reddatur perceptio remotorum& debilium, si clare & distincte percipiuntur

Propinqui dc fortes. Utrique ergo regulae simul satisfieri .nequit; quare exceptio a priori facienda, non verum, sed apparentem gignit desectum, quum auris, rebus propinquis, ob propiorem earum in vita communi usum, Clare tadistincte percipiendis, potius sit destinata, quam ramotis & debilibus, quae memorata vi lc efficacia destituuntur, eodem celeritatis gradu sentiendis.

f. 777. Suae ex defe- Evicimus modo f. p c.

ctu imperD- exceptionem gignere desectum. σήρ. non verum, sed apparentem. Eseficit vero exceptio imperfectionem remotive talem 3. 773.2, non autem contrarie talem

S. 774.). Ubicunque ergo locum habet defe-Ins non nisi apparens, ibi nulla contraria, sed solum remotiva obtinet imperfectio.

Illustrationis gratia adhiberi possunt exempla, mox adducta ad 6.g. 779. 774. 776. aliaque his similia. Liquet de cetero, quod mox adnotaVi mus g. 773. , desectum apparentem, quia pOnit impersectionem, remotive talem, non esici nullum, vel merum imaginationis foetum, sed absolute loquendo aliquam involvere imperfectionem, licet in hoc vel illo ente in specie vel individuo, quod, quoad totam suam considera

570쪽

ET BONITATE. 33

tum complexionem persectius esse nequit, nullius realitatis, quae inesse poterat, carentiam inserat, dc hoc respectu, ut nullus aestimetur.

y . 778. Defectus verus imperfectio. Suae imper e-nem parit contrarie talem. Est ctio oritur ex enim defectus determinatio reώ -ctu Tero. gulae contraria,& quia verus ponitur, determinatio eidem regulae conveniens fieri poterat s9. 773. . Ubi igitur verus est desectus, i-hi determinationes quaedam contrariantur regulae, rationique proinde determinanti perfectionis I. 768.), aliis eidem convenientibus. Datur ergo inter illas dissensus I. 739. . Consequenter in re, cui determinationes istae insunt, oritur imperfectio contrarie talis 76s. .

EX. gr. Ratio determinans persectionis horologii est motus indicis, motui solis ret pondens. Si ergo talis fuerit horologii structura, ut post unam vel alteram indicis revolutionem, vel deficiat a motu solis, vel eundem excedat uno vel aliquot minutis; vero desectu laborat horologium, atque eatenus imperfectum merito Censetur.

in Constituitur respectiva perfectio Gradus ineonsensu realitatum respectivarum perfectio- l. 7570. Duo igitur in illa conside- η rare debemus, consensium nimirum & realitates ipsas. Absolvitur consensus tendentia

plurium ad idem aliquod actuandum g. 7 33. , quod rationem determinantem perfectionis

SEARCH

MENU NAVIGATION