장음표시 사용
21쪽
septingentos equites, pedites sexies mille alterum
gmen Hannonis ducis in tumulum quendam compulsos,eb inopiae adegit ut legatos de pace mitterent. Ipse Hannonem ac transfugas sibi tradi iussit, ac tum secum de pace agi. Extemplo illi comprehensum Hannonem Iaxe ipsa audientem, & transfugas omnes dederunt. Martius captiuos itidem poscit: quibus acceptis, edicit ut pactam& constitutam pecuniam in locum planum ac campestre deferat: non enim supplicibus conuenire loca edita. ubi in campum de seu disient. Vos capitales inquit estis,qui, quu patriaevestrae nobis pareant,hostibus uncti contra eas arma sene sustinuistis . Sed nihilcm nu, vobis permitto depositis armis impune abire.Celtiaberi grauiter commoti omnes Una v ce Conclamat,a
ma si no deposituros. Hinc atrox praeliu coseritur:quo pars no inulta caesa est, pars incolumis ad Magone eu sit, qui paulo ante in castra Hannonis venerat, sed audita eius clade Gades traiecerat: ubi otiosus in magna ino pia exitu rerum expectabat. Sed missiis a Scipione antea Syllanus ad Castace urbe, ut eam sibi conciliaret, ubi nillil pacati respodebatur, parabat obsidere, suumque cosi irritum Scipioni significauit. Scipio pranni 11 is ad obsidi ne aliquot machinis subsequebatur i sed in itinere I lympi in oppugnare statuit. Fuerat haec urbs Romanoru socia dum s. perior Scipio viveret. Quo perepto, perfugietes ad se ex ea clade Rc manos, quia ceu tum quoque amica excepisset,eosde Carthaginiesibus prodidit Hac perfidia: irritatus Scipio, quatuor horis eam subuertit. Et
qqauis in ceruice vulnus accepisset, no tame praeliu re- . misit,quoad certa Victoria apparuit. Milites,nemine hortate. praed ae direptionisque in)memores adeo vicinera- .rat animos vulnus imperatori nec sexui nec aetati pe- . percerui: nec prius desaeuit.ira qua Vrbs solo est aequa- ita. Ventu inde ad Castac copiisque partito diuisis v bem Scipio obsidebat, ab oppugnatione tamen & pugna
abstinebat talisper du oppidanis resipiscedi spatium con
22쪽
cederet, quos audiebat ea de redam cosilia inter se agitasse. Nec multo post ipsi, iso quod intra urbe erat suisque consiliis obstabat praesidio,victores Scipioni se tradiderui. Impo1ito nouo praesidio, madataq; urbis curauni ex civibus integrae famae Viro, Carthaginem Scipio regreditu r,d imissis ad fretii usque Syllano&Martio,vequa latissime posset omnia direptionibus vastaret. Erat aute Astapa oppidu Carthaginiensiu seper partis. huius incolae a Martio obsessi,satisque praeuidetes,si expugnaretur a Romanis,sibi extrema impedere seruitute, pretiosissima reru suaru in foris .cogerui,& ligna c5struuti super eum cum ulu liberos coiugesque statuunt. Deinde .quiquaginta ex sese fortissimis viris iureiurado adactis
praecipi ut,quii in eo rem esse videret Ut urbs caperetur, mulierculas iberosque ut ferro necaret, moxque succoso igni se ipsos iugularentia Inde deos e5testati aduersus
Nartiti, ingeti cum tumultu erupsit: qui certe nihil mianus tu ab hostibus timebat quam ut egredi moenibus au
176 deret. Quare leuis armatura equitesque facile pulsi : sed ubi armata legio aduenit, sortissime quide Astapeses in
reru omniu desperatione dimicabat:sed quibus virtute no erat inferiores,multitudine ab iisvincebatur.Omnibus pugnado caesis,quinquaginta illi in urbe foeminasSc pueros trucidabat: demu successe rogo, sese eode iniecerut,nullo victoriae fructuvictoribus relicto.Martius Arstapensiu virtute admiratus,in tecta no tautit. Posthaec Scipio in morbii incidit. Castris praeerat Martius.Τum
milites nonnulli,qui luxu peculiu profuderat,rati, quia nihil habebat, nulla sibi laborum ercedem reddi, sed&fructum & laudem rerum gestarum a Scipione interceptam esset a Martio propala desciscentes, seorsim castra habebat: & iam ad eos ex praesidi is multi cofluebat. Τ Magonevenere cu pecuniis qui ad defectiome hortaratur. Itaq; pecuniis acceptis,nouos ex sese duces ceturione', crearunt, ac caeteris rebus pro libidine costitutis,
23쪽
ipsim et se instruebant, inter seque coniurabat. Hoc Iresciuit Scipio, literas unas separatim ad eos qui defecerant mittit, se morbo pra peditum non dii eos potuisse
remunerarit alteras aliis ad quos mali cotagio non per uenerat, ut insanientes commilitones in viam reuocarent. Tandem ad Omnes simul tanquam reconciliatos
scribit, se propediem gratiam exoluturum. edicitque ut ad stipedium accipiendum Carthaginem conuenirent. Dum autem recitabantur Iiterae,suere qui eas suspectas haberent, alii qui fidem habendam censerent. Demum inter se pacti sunt ut uniuersi simul Carthagini m irent. Interea Scipio iis quos secum habuit senatoribus mandat ut aduenientem unu quenque ex seditionis auctoribus ad se adiungeret,&, ut amicorum moris est, placivi admonitos &in hospitium inuitatos clamvincirent. Edicit etiam Tribunis ut fidissimos quosque suorum militum sub lucem gladiis accinctos haberent, locisque eommodioribus in concione per interualla occupatis, si quis tumultum excitasset,subith irruerent, & trucidarent,haud expectato signo. Non multo post lucis exortum imperator ad tribunal defertur, praeconsique iussi milites ad concionem vocare. Illi insperato pret conio citati, parum decorum fore existimantes si imperatorem nondum plane confirmatis viribus diutius remorarentur adde quod ad accipienda pramia citari se credebat omnes undique eoncurrere, pars sine gladiis, alii solis amicti tunicis ,prae nimia sestinatione vestibus omissis. Scipio latenti stipatus praesidio , in primis emrum facinus grauiter accusauit. Sed tamen inquit penes solos auctores culpa consistat: in quibus puniendis vostra utar opera. Haec vix dixerat quum dirempta,quemadmodum innuerat, turba, seditionis principes a SNnatoribus in medium protrahuntur,exclamates illi quidem protinus, ac commilitonu opem implor tes. Ad
24쪽
morum vocem qui admurmurassent, extemplo a Tribunis necabantur. Reliqua turba vi armis obseptam uridique cocionem vidit,tristi silentio torpuit. Productos in medium Scipio virgis caedi, saeuius eos qui exclamarant) deinde ad palum deligatos omnes securi percuti iubet: reliquis veniam dari per praeconem denuntiat. Noe in statu erat Scipionis exercitus. Indibilis regulus, unus eorum qui cum Scipione amicitiam foedusque pepigerant,eo ipso tempore quo in castris Romanis sediatio vigebat, agrum quendam sociorum Scipionis hostiliter depopulatus erat, & quum aduersus eum Scipio exercitum duxisset,strenue commisso praelio mille ducentos ex Romanis ceciderat: sed amissis suorum viginti millibus,legatisque ad Scipionem de pace missis,imperata pecunia in amicitiam receptus fuerat. Mas nissa etiam clam Asdrubale fretum ita resius, eum Scipio--sne in colloquium venit,dataque dextra promisit ei se,si
in Aphricam traiiceret,omnem operam nauaturum. Viis
rum hune omnibus in rebus constanti fide,ut a Carthaginiensibus deficeret huiusmodi causa commouit: ΑΩdrubalis ducis, cum quo tum militabat, filia Masinissae desponsa erat: eam Syphax rex deperibat. Carthaginienses, magnum momentum ad bellum praesens fore rati sit m potentem regem sibi aduersus Romanos adiunxissent, inconsulto patre filiam ei collocant: atque id Aiadrubal motus viri reuerentia,Masinissam celauit:sed ille re aliunde comperta, tum Scipionis amicitiam quaesiuit. Mago classis praesectus rebus in Hispania desper tis,in Ligures Gallosque traiecit,ut inde auxilia mere de eontraheret. Post eius discessum Caditani 1 Magone proditi in Romanoru venere ditionem. Inde primum apud Romanos ortus mos in Hispaniam gentibus deuictis magistratus annuos mittendi, paulo ante centes,
viam quadragesimam quartam Olympiadem: qui etiam
25쪽
pace prouinciae praeessent, eamque constituerent. Relἰ-cto, ut pote pacata regione,haud valido praesidio, Scipio milites Omnes vulneribus debiles in unam urbem copulit,quam ab Italia Italicam nominauit, claram n talibus Traiani & Hadriani,qui posteris teporibus Romanum imperium tenuere. Ipse multa classe magnifice instructa, magno captiuorum numero,pecuniis, armis, spoliisque onusta, Romam rediit, splendideque exceptus est, ingenti incredibilique gloria,tum ob iuuet
tute, tum in tantis rebus tam sceliciter gestis celeritate: usqueadeo ut qui eius laudi inuiderent, eum faterentur quae temere promisisse videbatur, omnia re Ipsa praestitisse. Tandem cum omnium admiratione triumphauit.
Indibilem, qui digresso Scipione statim rebellarat, R mani duces Hispaniae praeposti, collecto tum ex prauia
diis tum sociorum auxiliis exercitu adorti occidui: benli concitatores in iudicium vocatos, bonis publicatis, supplicio afficiunt. Gentibus quae arma consociarant, mulctii irrogata,armisque adeptis, obsides dare coactis, praesidiavalidiora imposita.Hunc exitum habuit primus Romanoru in Hispania conatus. Posterioribus teporibus Romanis bello aduersus Gallos Padi accolas & Philippii Macedonem occupatis, Hispani hac captata occasione res nouas moliri. Ad eos reprimedos Roma missi sunt imperatores Se pronius Tudertinus & M. Helvidius, deinde Minucius. Cui, quia maior erat motus, maioribus copiis successor missus C to: iuuenis quidem,at seuerus,at laboris paties, i prudentia dc eloquetia tantavi a Romanis Demosthenes vocaretur,ut qui intellex rant oratorum Graecorum longe praestantissimum s isse Demosthenem . Is ubi in Hispaniam vectus Emporias peruenit, Undique aduersus eum hostes ad quadra- ginta millia eoieran t. Datum aliquantulum temporis
exercendis militibu s. Deinde quum iamiam esset lignis
26쪽
collatis cum hoste dimicaturus, classe Massiliam remis,sa, milites admonuit non tantum imminere periculi ab
hostibus numero superioribus nihil enim tam arduum quod animi fortitudine superari non possit quantum
ex penuria nauium nec nisi victoribus perlagiti ullum aut ullam salutem offerri . Atque sic loquutus, non spe, aliorum more ducum, sed terrore repletum militem ad pugnam educit. Conserto praelio, ad omnia accurrere, orare, hortari. Et postqua ancipiti marte ad vesperam usque bella tu erat, cadetibus utrinque non paucis, ipse cum tribus cohortibus subsidiariis excelsum quendam tumulum insedit , unde totu certame oculis perlustrare posset. Inde media suoru aciem premi conspicatus,inter primos periculo sese obiiciens accurrit: atque impetu&clamore turbatis hostib',victoriar principiu dedit. Toxico Cte hostes insequutus, multis interfectis, astris iam expugnatis quu rediret, milites vi I ictoriae auctorem gratulabundi complectebantur. Reficiendis comporibus nonnihil quietis datum : tum praeda vendita. Quumque ex omnibus partibus legationes ad eum venirent , primum obsides petiit: deinde literas obsignatas ad singulos populos mittit,ac tabellariis edicit praescripserat aut diem, & quatito temporis spatio in remotissimam vi bem perueniri posset subduxerat ut omnes uno.eodemque die literas redderent . Iis autem
literis iubebantur singularum urbium magistratus eo ipso quo recepissent die muros suos demoliri r procrastinantibus captiuitas denuntiabatur. Illi recens in-geti praelio victi, &sibi solis an omnibus idem imper retur ignari, in summo metu versabantur, quippe qui, si soli edictum hoc contempsissent, satis norant se non esse eiusmodi ut Romanos terrere postenti sin alii qmne, paruissent, ne soli in mora essent metuebant. Itaque & quia spatium non erat nuntio. ad sese mutuo
27쪽
mittendi,de eorum qui literas attulerant praesentia v gebat, dum singuli priuatae utilitati consulunt, omnes ampigre sua moenia deiiciunt. Nam quandoquidem semel parere decreuerant,ex eeleritate obsequii,s aliis an . teuertissent,gloriam captabant. Hoc pacto omnia circa
iti Iberum amnem oppida uno die,vno imperatoris astulci consi lio, suos iplam et muros subruerunt. Inde factum ut propter insirmitatem diutius in pace se eontinuerint. Annis aliquot post,circa cetesimam &quinquagesimam olympiadem, malii multi Hispani extorres,tum I beri flaminis accolae Lusones a Romanis defeeere. Hi a Fuluio Flacco Consule victi acie per urbes diffugerer sed qui omni penitus solo carentes , incertis sedibus d egebant,complegam confugerunt,Vrbem nuper condita, validamque & celeri incremeto auctam. Inde profecti Flacco imperant ut singulorum virorum nomine qui superiore bello ceciderant,sagum, equum dc ensem d penderet: moxque priusquam grauius quiequam obueniret,Hispania excederet. Dato responso plurima se illis saga allaturum, Flaccus legatos subsequutus urbem castris positis circunsedit. Illi animis quam pro tam minaci imperio longedemissioribus,fugae sese mandarunt,ae vicinorum barbarorum agros perpopulati sunt. Vtuntur autem duplicibus vestimentis crassis chlamydum vice, di fibulis connectunt, eaque saga appellant. Flacco in imperio taceriit Tiberius Sempronius Gracchus,eo ipso tempore quo Celtiberorum viginti millia Carabim urbem Romanorum sociam obsidebant. Quam
quia fama percrebuerat captum iri, eo maiore Gracchus sudio opem ferre properabat . Quum autem circunia
susis undique urbi hostibus , aduentum suum obses.sis significare non posset, Cominius quidam turma equitum praefectus,re prius perpensa, de Graecho quia pararet admonito,sagum Hispanico ritu induite de ho-
28쪽
stium pabulatoribus elam sese admiscens t Hispanus
castra eorum subiit:inde ad urbem cursu delatus,oppidanis nuntiat Graechu inuentare.Ita illi fortiter omnia perpessi, die tertio aduentu Gracchi hostibus digressis, ςbsidione exempti sunt. Eodem tempore ex Comple- istga urbe egressa hominum viginti millia, eum ramis supplicatium more in castra Gracchi venientia, ubi appropinquassent,ex improuiso mutatis animis impetum fecerunt, & tumultu pauorEque omnia repleuerunt. Singulari astutia Gracchus simulata fuga, castra deseruite mox couersus,& direptioni intentos adortus,plurimos cecidit: vrbEque potitus, finitimos etiam perdomuit.
Posthaee diuiso inopibus agro ,datisque ad habitandum sedibus,cu omnibus ea losa incoletibus populis foedus iunxit, diserte hac coditione ut populi Romani amici
essent. Datum acceptumque iusiurandum ,sequentibus bellis Romanis ipsis gratissimum . Ob eas res clarum iam tum in Hispania tum Romae Gracchi nomen erat, magnificEque triumphauit. Annis non multis post,n
uum de integro bellum in Hispania exarsit hae occasione, Segeda Celtiberorum qui Belli cognominantur, urbs ampla & potens,foederique Semproni i Gracchi adscripta,minoribus oppidis excitos eiu es ad se traducebat, murumque in ambitumquadraginta stadioru ducebat, Nithis ea gens vicina fuit idem facere compu,
sis. Senatus certior factus, primum vetare murum e
trui, deinde tributa a Graecho imposita postulare: pOstremo ut cum Romanis militarent nam & hoe in Gracchi pactione iubebatur imperare . Quod ad marum attinet, responderunt Celtiberis quidem interis
dictum a Graccho ne nouas urbes conderent, at ne Veis teres instaurarent aut munirent, nullum verbum esse
factum: tributa aute & militiam ab ipsis Romanis post Gracchum remissam. Et ita seres habebat. sedquum
29쪽
Senatus eiusmodi priuilegia alicui indulget seper hane addit exceptione,quadiu sibi populoqueRomano libuerit. Itaque aduersus eos missus est Nobilior cum exercitu fere triginta militu. Cuius aduentu ut praesensere Sege- denses,quia murus nondum perfectus erat, cum uxoribus ae liberis ad Aruaccos fugere:precatique ut exciperetur,non modo excepti sunt,uerum etiaCarus quidam
Segedesis,uir bello strenuus habitus, dux est electus: ac tertio post delata imperii summa die, viginti millibus peditum,equitum quinque,locum quenda insidiis pe
opportunum & arboribus vestitu insedit. Inde praetereuntes aggressus Romanos, diu aequo marte depugnauit. Undem ciuium Romanorum sex millibus occisis non parua clades haec urbi fuit sortiter viciti sed dum post victoria effuso inordinatoque agmine persequitur fugientes, Romani equites, qui impedimenta seruabant, facto impetu tum Carum ipsum gnaviter dimiscantem , tum alios non pauciores sex millibus caedunt. Praelium nox diremit. Accidit au tem haec clades eo die quem Romani Vulcano sacrum celebrat. Inde nonnisi . coacti eo diei ii hoste dimicarint. Ea ipsa nocte Aruac- ei Numatiam validissima urbem c5ueniunt, nouosque duces creant, Ambonem & Leucouem. Triduo postNobilior subsequutus, ad vigintiquatuor stadia castra munit.Tum ad eum trecenti equites a Masinissa missi eum decem elephantis accedunt. Quibus assumptis inli
stem aciem promouet, belluasque post principia, ne conspici ab hostibus possent, locat. Commissis praelio, quum se acies diduxisset, belluae ex improuiso conspectae tantum terroris iniecerunt tum Celtiberis, tum eorum equis, qui antea nunquam elephantos viderant, ut
terga vertentes in oppidum fugerent. Fugientibus instans Romanus imperator manibus elephantos admo
30쪽
uet. Ibi acriter pugnatum, quoad elephas ingenti saxo
in caput adacto sauciatus iras concepit,& immani clamore edito in suos conuersus, sine discrimine amicusari hostis esset,in obuium quenque seruire coepit.Caeteri ad eius vocem turbati eadem &ipsi facere , passimque Romanos proterere,disicere & ruere. Caeterum solent elephantes, quum turbati sunt,omnes pro hostibus habere,ac propter hanc perfidiam a nonnullis communes hostes vocantur.Fuga inde Romanorueffusa fieri coepta est: quam intuiti e moenibus Numantini,eruptione fa cta in palatos illati ac insecuti quatuor millia trucidat, elephantis tribus, multis armis signisque captis . Celti beroru circiter duo millia desiderata . Nobilior, quum se ex hae clade tantulum collegisset, comeatum, quem hostes ad Axenium urbem congesserant, frustra oppugnare conatus ,amissis e sius non paucis noctu in castra
rediit. Inde Biasium praeerat is equitibus ad vicinam
quandam gentem misit,ut iuncta amicitia equestria auxilia posceret. Redeati,& aliquot equites secu adducenti, Celtiberi insidias tetenderunt: quibus detectis,socii quidem fugere: sed Blasius & qui cum eo erant Romani multi interfecti sunt. Tam crebrae offensiones & clades etiam socioru animos auertere. Ocilis urbs, in qua Romanorum commeatus & pecuniae asseruabantur,
ad Celtiberos transiit. Rebus omnibus dissiden Nobilior, in castris pro praesenti facultate tectis & obstructis hybernavit . Sed inopia frumenti habuit a tem secum quicquid habuit magna fuit. Ad haec crebrae grandines & frigoris vis non parum milites afflixitavsqueadeo ut multi inter lignandum , alii in hybernaculis ob angustias frigusque morerentur. Proximo anno suecessit Nobiliori in imperio Claudius Marcellus: secumque adduxit peditum octo millia , equites qui