Iusti Lipsii Saturnalium sermonum libri duo, qui de gladiatoribus

81쪽

8ι fATvRNAL VsERMON vulonicumgenus armaturie Gallicu eg U . Myrmisiones ante Gasii is quotagaleupistise gies inerat. Nec abit a Festo Plutarchus in Crata, qui gladiatores eos qui cum Spartaco rebel- larunt,etudo Lentuli,Gallos fuiste ait&Thraces.Et Gallos ceta perim,Myrmillones. Describere mihi hac armaturam Tacitus videatur, lib. II i. Annalium: omniure semiiulla tumed - π quib- more gentico continuum ferri tegimen. Crupe an Mil. . 'νο-. Nam & MIrmillones cc e toti in armis. Ammianus indicat de Persis,libro x x it r. pedites enim insteciem murmilla-ν - num contecti iugsfaciunt. Videntur inter pugnam soliti subsidere, ad excipiendum aduersarium , 5 vitabundi. Ausonius ostendit Praeloquio Centonis sui: Simulantur θecies multae sormarum, ver bestia, anser volans, aut Ormillo in armu subsidens. Sed & Ammianus lib. x v i .Seque in modum myrmissionis operiens, Capitis ergo illa Artemidori verba de Threce, supra: quem ait solitum,ὶ ac , siue insurgere & v lut conscendere in hostem : id est, myrmillonem subsiden-U mira rem . Nam ij duo plerumque compositi. Ausonius in Mo

nosyllabis

myrmillinicomponitur aequimanus3 Threx. Cicero v. in Antonium: Myrmisiopugnauit in Asia. cum ornassis Threcidicis comitem in familiarem suum, itum miserum fugientemisi. zz trucidauit. Tamen etiam cum Retiariis, ut monui ante. Desi tis. nebat sermonem hunc Dura: sed ad eum Victor: Siccine d

fungeris Tumebo modo inequitasti seus enim in origina-γmmi u tione Myrmillonis: tu, bone, quid adfers Inscitiam tantum, inquit Dura.& si vis suspicionem,ab Etruscis eam esse vocem. o m. Cum enim res gladiatoria ab iis, quidni hoc unum nomen Turnebi autem , Victor, nec derisor nec arroBr ego. cuius -- . , probum doctumque os veneror, dc quem cum vno alter

82쪽

De Hoplomacha m Samnite. quisnasu iidem. Samnitium origo arma. Item de Frouocatoribψ.

HOPL o M A C H o s subiungo & Samnites. Graecum illud

nomen, uniuerse sonat quem uis gladiatorem, qui pugnet armatus. Et vix aliter Dio Cassius, quam μωμά su & ii , scripsit, ubi magis trite dixeris μο μάχυς de Tamen etiam species certa gladiatorum. Seneca pater lib. I icontrouers. aperte: Gidam cum Hoplomacbu, quidam cum Threcibm optime pugnant. Suetonius in Caligula: Hunc espectaculudetructum repente Threci, O mox Hoplomacho comparauit. Nec enim est ut loca ea interpretando eludas. Martialis versus in 'trumnis valet, Hoplomachus πunc es,fueras ophthalmictu ante. ' Fecisti reedicus, quod scis Hoplomachus. Dubius animi sum, separem Hoplomachos,an cum Myrmillonibus,aut Samnitibus cofundam. Puto cum alterutris.Nam n dein Mirmillonem vox Graeca conuenix,quia ectus armis: verius sertasse in Samnitem. cuius nomen ante Ciceronem si ' celebre,desiisse sub Imperatoribus videtur,&abiissse in Hopi machum. At res armaque eadem. Samnitium sane memoriam post Augustum non repperi. Antea saepe. Lucillius, Ebernisu uit , Flaccorum munere , quidam Nisum, in Samnis blurcus homo. Dinum. Ita lego constituoque iactatum a Criticis versum. Varro apud Plinium , Tritanum quempiam celebrat armatura celebrem. Quem locum transscribens Solinus cap. i III. Polyhistoris,aut corrupit, aut corruptus ipse,Varro,inquit, annotauit Tritanum Samnitem gladiatorem natura fuisse: qui σν rectis transuersis neruis, &c. Absurde. quis vero gladiator natura est3 nec id per somnium voluit Varro ..Corrigo, Tritanum Samnitium armaturasui . Et apud Ciceronem, Horatium, aliosque, s-itam Samnites crebri.Originem eorum non celat nos Liuius lib. ix. Campani , , odio Samnitium gladiatores eo ornatu armarunt, amnitiumq. nomine pellarunt.E quibus verbis etiam armatura L 1 eorum

83쪽

8 fATVRNA L. SERMON v Meorum non ignora. nempe illa ipsa, quam in Samnitibus des vitimis scribit idem Liuius: Samnites, inqui Iraeter ceteros apparati,ve aciessuasu eret nouis armorsi insignibus Iecerut tuo eterritus erant.

scuta alterius auro,alterius argento caelaver t. Forma erat scut .mmum latius , qua pectus atque humeri teguntur , fastigiis aequali adimam cuneatior, mobilitatu caris . Sophia pectori tegumentum, ssinistrum crus ocrea tectum. gal xcristatae. Picturam omnem spera no , prae hac descriptione: quam ordine videamus. Ait, scuta caelata argento. Iam ergo intellego & disco ad Samnites rese- Ammia - renda,quae Artemidorus scribit: ti Jέ

gnet, uxorem ducet mediocriter diuitem,sidam, domusseruantem, 'vi'roque obsequentem. Nam subit,st tectus est. Addit Spongiam pectori tegmen. Ea est,quam in nota seminei sexus,qui gladia toriam exercebat, vocat Iuvenalis Baltheum, is se is male decus, rerum si coniugu aucti ut, Taltheus er manicae, ω crigae, crur que sinistri

Nam h versus plane apti de industria ad armaturam famnitum , quam v t nobiliorem, seminae quoniam ita Veneri cum Marte visumὶ seminae, inquam,nobiles adsectabant. Pergit Li oemisse uius: sinistrum crus ocrea testum. quid aliud Satyricus σιμ siuistri Dimidium tegmenφ Postremo, galeae cristatae. At Iuue natis, in manicae, ly crissae. Varro: Pthinae, quas insignitimia lites in galeis haberesolent,m in gladiatoribus Sinnius. Itaque Pinnirapi, noto illo versu Pinnirapi cultos iuuenes, iuuenesque lanistae, non alij quam qui cum Samnite compositi, quique rapiunt eius pinnas. Onomasticon vetus Secutores eos facere videtur: Pinnirapi, inquit, flectatoreuladiatores quὸ innas rapios P u to, ποῦ ' . secutores. In Cicerone tamen obseruo prouocatores componi solere cum Samnitibus. Oratione pro Sestio : Ex erri. lis emptor nominibus gladiatoriis ornauit , o striis a alios Samnites , alios Prouocatoresfecit. Quamquam obscuri mihi Pro

uocatores, nisi si lucem iis dabunt haec Artemidori: οe .Frα,: id est, Probam

autem

84쪽

i in pulchram Pidem uxorem signiscat sed lu- . .

bricam amoribus deritam. ' Probactorem enim vocare videatur, quem Cicero Prouocatorem r& in alterutro vox emen- Π

danda. Ad Samnites etiam pertinere illa Apuleis censeam lib. xl. Porro alium ocreis,futo,galea, ferroque insignem,e itido pu- rares gladiatorio procedere. Dat enim eorum arma. Nec plura de salebroso hoc utroque genere et e quo non satis me eripio. Tu

Lipsi, tu Pighi, iuuate.

De Essedariis , deque Mndabatis. μῶπtraque ratione pugnandi.

SILENT 1 Bus nobis , Heu capita sine linguat inquit. sed

pergo. Hactenus notissimos frequentissimosi e gladiatores proὸuxi: supersunt alij,famosinon adaeque. Essedarij sunt, qui ex essedo pugnant. Mentio eorum suetonio, Calig. cap. x xxv. Cum quodam die muneris essedario Pora ob problerumpu- nam struum suum manumittenti dis is plausium esset:proripuit te e --. Dctacusis indignabundus in clamitans, Lminum gentium populum ex rebuissima plus bonoris gladiatori tribuentem, quam consecratis Principi Ausauipraesenti sibi. Iterum Claudio, cap. x xi. cum espodamio pro quo quattuor dij deprecabantur,magno omnium suore indutisisset rudem, tabulum sigico misit admonenspopulum quanto opere liberosse cipere deberent, quos viderent*gtigiatoripraesidiogratiaeque esse. Ex quibus liquet inter legitimos 'gladiatores .eos fuisse: quanquam mixtim, opinor,inodo e curru,modo pedites proeliati sint. Nam desiluisse eos, & pedibus pugnasse,praeit ad suspicandum Seneca in ioco Iulij Graecini, de Aristone philoso- 'pho qui in gestatione disserebat. epist. xx I x. De eodem cum IMMaria consuleretur Iulim Graecinus, vir egregius quidsentiret, Nonpossim,zzz inquit, tibi dicere. nescio enim quid de grati sciat. tanquam de Esse tin is duris interrogaretur. Vbi legerim , aegradiu. Seruum etiam na-buisse videntur in pugna, qui pro auriga: ex Tranquilli priore loco. Nescio an in Artemidoro restituenda haec vox: ο δὲ ἀρίδειος, es φὰν τὸν γυια κα Grei: id est , Aridarius , ignavam oestultam orem designat .nescio, inquam,an legendum, ο δὲ I. 3, Neu m

85쪽

EDOCredo restituenda,quia coniungitcum ciue Equite An- dabata. deinde ex interpretatione. Nam velocem, vagam ibi acceperim: non otiosam inertemque. quod conuenit cum curru & cum actionibus stolidae & morae. An dabatae his proximi, siue ααc M sed Latina consuetuo . .. ' pψgob ux inuis, Dica fiontem oculosque recti. Varronis satyram suisse scimus, cui titulus,

Andabatae. Ex ea fragmentum,quod aptum huic ritui firmat do leuiter emendatum: Aurum, inquit, non minus praestinois ocu las, quam τὸ -κραύς. ubi Iunius olim noster, quam κρά . Verissime ego, quam τὸ σου κρανος. Andabatam alloquitur: Et omi homo ait Varro) aurum non minus excaecat oculos,quam tua haec galea. Certe enim pugnabant clausis oculis, adeo ut origo adagij inde. Hieronymus contra Iovinianum: DIGlius tamen est quod dicitur,xlausis oculis c dabatarum more pust re, quam iret ullicula clypeo non repellire Pentatis. Idem contra Rufinum: Habetur diat ut apta Graecos Origenis Candidi: iui quo duos Andabatra digladiantes inter se flectasse me fateor. Valet duos caecos. Ambigo an iidem hi sint, qui Desultores etsi non me fugit communius paullo id nomen suisse & pertinuisse ad eos qui ex equo in equum sine ulla pugna transiliebant, arte in

haec Pausaniae, lib. Ad Carpentum iungebantur equae dossuariae, e quibus is extremo curriculo desilientessessores,prehensis manu frenis, ad metam cursitabant. qui mos aetate me eruatur ab iis qui Anabatae appe antur. Sed isti Graeci & alij, vividetur: a Andabatam non dubiό Artemidorus intellexit: id eli: Eques ver xorem aedicit diuitem in nobilem, sed quo iura excors. ita enim diuinat, quia Eques sine usu oculorum Martialem etiam de Andabata interpreter,ubi Hermetem gi diatorem attollit,& variis armis pugnacem facit,libro Hermes belgi rasuperbus huΗ

Hermes aequoreo minax tridente, Hermes ca detinoui diremendus.

aim intellegit singestis Puto enim intellegit singuris 'ersibus, samnitem, Retiariuin, Andabatam. Uid enim aliud sit languida illa cassis, quamluc tenebras & lan3uidam calisinem inducensi Eidorus nescio

86쪽

seio ouid vani de istis & imperfecti: Genera Itidiatorum plura, i duri,

iri Quit,purumprimum ludus equestria. Duo enim equites praecedentibus prius signis militaribus, unus a porta Orientis, aber ab Occia dentis procedebant in equis adbis, cum aureis galeis,minoribus er ha bilioribus armis:sicque atroci perseuerantia inibant pugnam, dimicavus quo que alter in alterius morte prosiliret. armatura pugnabat Marti,duelli causis. Nugae Inixtae veris. De aureis galeis, creta do illurn recte dicere: & eis spe stare interpretamentum Artemidori, πλουσι-. Utrosque Essedarios dico & Andabatas,Cicetam in epistola ad Trebatium coniunxit: Sed tu in re militari multo es cautior, qui neque in Oceano natare volueris, neque esse δε-rios spectare: quem antea ne Andabata quidem fraudare poteramus.

Nec ad alios reserri placet quae de Equis gladiatorum idem ille, pro Sestio,scribit: i quo tempore conbpectuserat,non modo gladiatores,sed equi ipsigladiatorum repentinis sibilis extimescebant. i

Eluidam adiecti nondum pernoti. Qimachaeri, Laquearii. item o lin- sum confundi interdumdicta nomina a poetis, saepe a sitieratoribus semidoctis. Artemidori caput descriptum, d lucem. DIxi omnes: certe quidem mihi notos: Nam alij inter legendum reperti etiam, sed non inuenti. Vt in Arte- . . midoro,' Dimachaeriis vel Orbelas: quem colligas facile duo- - .m 'bus gladiis pugnasse, nec scio ultra. Item in Isidoro Laquears: quorum pugna erat, inquit ,fugientes in ludo b, mesiuis Io laqueo impeditos consecutosique prosternere, amictos umbonepelgiceo. De quibus hic tantlim legi. 'Finierat Dura : excepit Lemutius , Multa hercle bonaque nos docuisti sed discrimina haec semperne certa 3 Fere semper, ait Dueta. Confusa tamen est cum inuenias a poetis. Vt ab Lu-- sonio in Imperatoribus, de Commodo: . . Commodus insequitur pugnis maculoseu arenae, Threcidico princeps bella mouenuladio.

Nonenim sica pugnauit, sed inter Secutores,ut dixi. At Threeidicum gladium , in genere posuit, pro gladiatorio. Sic idem, Tres primas Thracum pugnas. non reuer Threcum , sed

87쪽

'me sim 'samnitium potius, aut Myrmillonum. Sic Florus emtra, Myrmillonem Spartacum appellat; quem fatetur gemeThracem fuisse,credo & armis. Huiusmodi talia facile & deprehendere vobis & excusare: non item gregis nostri gramma tici imperitiam, qui haec omnia turbant, miscent. Sed quia Artemidori mihi non semel mentio : iube, sodes, promi librum, Lipsi: ut puer totum caput ex eo legar,huic gladiatoriae rei.

EX ARTEMIDORI LIBRO IL

88쪽

GLAD ATOR AM Genere,signiscat iudiciumsubire , aut abud aliquod certamen siue puram pugnare. I una enim adipedatur π ipse Pulliatm sive Glagatura , etiamsi absque armuris. eademque ilia significant insiriptiones aut iurapugnantium. Sem

per autem tugientis armatura signi at in ius trahi: persequentis autem, trahere. Obseruatum autem mihi e di saepe tale hocsomnium nuptias designare eis odi minae, qualia arma erant eius cum quo dig&diari videbare. Auoniam autem sine Nomenclatura demonstare id non licet, itur , nominibus. Siquu cum Thrace componitur, capiet xorem diuitem, castidam , m ambitiosam. Diuitem quidem, quia tegitur armis: calgidam, quia gladium haud rectum gerit: ambitio am, quia assurgit in invadit. Siquis vero cum argenteiis armis componitur, id est, Samnitibus J satis diuitem,sidum , δε- mus er viriseruantem. Nam es invadit, tegitur: o pulchrior

haec armatura priore. Si cum Secutore; formosam quidem diuitem capiet uxorem,se ob vessuperbam virum aspernantem,stma brum illi caussam.Semper enim insequitur.Si cum Retiaris,capiet paucperem luctuam, fugacem, facile volenti se vulganem. Eques vcrὸ mulierem diuitem o nobilim prodicit, fidamentem. Aridarius autem siue Essedariusὶ ignauam atuam. Probactor,tulchrum, men iam, sed lubricam o, lasciuam. Dimacianu ,sive aeuobusgi diu pugnans, is qui dicitur Orbelas, purgamentum aut nesciocuo iaculum seminae significat, malis moribus , muforma. Atque haec non coniiciens, nec ad probabilia sermones accommodarus seriaba ,sed ab experientia domu, qua saepe bosingillatim se euenisse obseruitiui.

Paus at qua iterum. interea de Suppositiciis Haum. dequeserte. φ-tim in viam reditum,Wreliqua tenera Tolco omina potiua gladiatorum adiecta. primo Pegmares.

FI Ni ER A et Dueta, &simul bellaria illata senemensaque

postremae. Dueta avide manum ad passulas porrexit, quae appositae: O dapes opportuna linquiti vobis mihi opus: ita M irrausi.

89쪽

s. t. ii irrausi. Et limiae,munerarie, mittisZNam Suppositicium pro em Wi' Lipsium dabo. Ego adsurgens, Tu met inquam. quo iure3 Iure veteri, ait Dueta. quia ita receptum,ut fesso gladiat ri aut victo alius atque alius lassiceretur, S contenderet cum

victore. Ij subditicij, vel suppositicij dicti. Martialis, Hermes seupyositicius sibii Z Itae Graeci apud quos iciem in Athletis mos vocat s 'e . Pluta

ἀει r Pω on: At tostrema pugηά , Telesinus Samnis, tanquam succenturiatius ectusque albuta, aefesso iam Suilae comparatus,haud multum abfuit quin eum adportas Vrbu Romae funderet prosterneret Substituebatur autem saepe unus, alter, tertius. Vnde in tertiarius. Dio in Caracalla: set u - ῶho A

μυ-Gisi N: Gladiatorumsanguine inprimis delectabatur. ex iis Patonem quendam, cum tribus ex ordine eodem die pugnare ius eumque a postremo interfectum magnisicesvebit. Credo & Laetania tium sentire de hoc ritu: Irascuntur etiam pugnantibus , nisiceleria ter alter e duobus occisus est, γ' tanquam humanum sanguinem sitiunt, oderunt morus. alios idis compares dariposcunt recentiores, ut quamprimum oculossuos satient. Itaque ades, Lipsi,& pugna mei fessi vicem. Ego aestuabam de tacebam. sed commodum sub

uenit Pighius: Non imponis nobis homo argutissime, inquit, non supponis. Mos hoc suadetὶ sed non ad arbitrium . tuum. iis , - Sors decidebat. Plinius lib. viii. Epistolarum: is stesiaculis quibusdam sors ad quem seponi ac seruat, quicut Go-picia. ' re contendat: sic in Senatu siunt alu7ua prima, sunt secunda certamina: st ex duabus sententiis, eam quae superior exierit, tertia GJ .ritatius lib. 1 I i. Siluarum: Iam placidae dunt signa tuba, iam sortibus ardens Fumat arena sacris. - ubi male vulgo, fortibus. Ego ad Pighium , Miseruator , inquam, statuam certum est statuam tibi: ita in temporeiupp tias aduenisti. Sed quid ad haec DuaaZ Tange hominem. licet ad tibicines mittamus. Imo ad sortes , ait Dura: nam adeas

90쪽

appello.Non placet, inquit Lernutius. Dueta mihi hunc diem pugnet, sine missone . Heu munerarium crudum i inquit Du-.za. sed sequi mihi potius est, quam trahi. Igitur quia de armis dictum, venio ad reliqua genera Fladiatorum. Inter quos primi se inerunt PEGMARE s. iis a loco nomen, quia pegmatis impositi depugnabant. Locus unus Suetonij est, qui eos adstruit,in Caligula cap. XX v i. Gtidiatorio munere, reaustas intem dum farranti mo Soli relis , emitti numquam vetabat. remotoque ordinario apparatu, rapidis feris Vib*imossenioque consectos, gladia torra quoque pumares, patresfamibarum notos , sedissignes debili rate allia corporis subiiciebat. & is ipse locus anceps. Nam po-i s tius ibi legerim ,gladiatoribus quoque pumares. hoc sensu: Ra bidisseris bestiarios viles inualidosque:&gladiatoribus,operas pegma res fabrosque subiiciebat. Pavet huic interpretatio-l i Ini ipse Suetonitis in Claudio, cap. xxxiiii. Praeter destinatos i Pi

etiam liui subitaque de causs quosdam commisit defabrorum quoque f

ac ministrorum atque id genus numero, si is m, Γν vestero vel quid tale aliud parum cessisset. Hic Victor: De sententia nercle persua. des inquit. Nam ' gladiatores in pegmate pugnantes quis gii ἰ Non ego. & Strabonis lib. v i. Iosephique lib. vi l. locatost M. hoc tantum euincere scio,captiuosa uti nugnis sceleris damnatos in Pegmate solere ostendi. De pugni verbum nusquam. In voce tantii inhaereo. qu nim derivatione, qu6ue exemplo, a Pegmate Pegina res Pegmaticos potius. & certe libri antiqui, Permatos, in Tranquillo pitnimum reserunt: quidam. alterutraque lectio retineri potest, ea mente ut gladiatoribus suppositos scribat patres familias pegmatis, id est, c pegmate. Ad eegma autem molien 'um mouendumque multi enume. : ro fabrorum admini tui .li ergo admoti per occasionem tracti- qirui arenam a C illis A qua interpretatione itare etiam Dio videtur, qui de eadem hac saeuitia, ait illum deficientibus