Commentaria Ioannis Cochlaei, de actis et scriptis Martini Lutheri Saxonis, chronographice, ex ordine ab anno Domini 1517 usque ad annum 1546. Inclusiuè, fideliter conscripta. Adiunctis duobus indicibus, & Edicto Vuormaciensi. Pars altera, quae est d

131쪽

Ac τ ετ seMpτD MARTIM Lvτnrra opum Statuum Imperii consensu, ut per intercessionem Cardianalis Legati, consentiente item Caesare,summus Pontifex quan primum indicat liberum et encrate Concilium in crinania celshrandum, per quod dissensio Luthera nasopiatur,radicitus Otoblaturi interim uero, scire posset unusquis*,quid agere aut credere

debeat,alia indicerentur Comitia mox post festuci. Martini Spirs habenda propter quae,ut eo efficacius salubrius* in illis agi ac d cerni possiet, unusquise Principum ac Statuum Impcris, do istis in

sua ditione uiris id curs Sc negocin committeret ut ex Lutheri libris allist nouis doctrinis bonum a malo seligerent, ne bonum cum malo pariter supprimeretur, ali etiam gravamina Germanicae Nationis, qus inferuntur eicum a Sede Romana,tum ab Ecclesi sticis Germaniae,quam diligentissime expenderent,aic ad tolerabilem modum redigerent. Cunc instructio Caesaris quam Oratori suo Ioanni Hannardo inter Secretat os siros supremo, ad Principes Sc Status perserendam tradiderat,instanter deposceret, iit Edictum uormaciense,quod Osensi omnise comuni promul gatum fuerat,cssicaciter demandaretur executioni facitis appro haretur,non tu uerbis:Additu est in Occreto Nurenbergensi, ut om aes Principes accitatus Impcrr .I diistis illud qua tu eis possibilest, exequerentur, eiq; cobedirent S conformarent sese. Pr terea de ope Legi Ungariae contra Turcas serenda,cum summa b ineuitabilis posccret necessitas, ut Turca conatibus in tenipore, M

quam primum potenti manu resisteretur: decretum suit, ut iuxta notulam cotributionis Reneralis, tua usquis Principum d Statii una, cum quoci articulusumma deliberatione expenderct,ut de eo pariter concludi acessi caciter ita proxime futuris Comitis Sp:raedecerni possit. Mumucro Nurenberto consisterent Principes Coiuratio citatus Imperii, grauisic periculosa facia est in crmania N

Nobilium ilium coniuratio, autore Francisco de Siching,quem ad res nouas

per Fran is, impellebat seditiosis suggestio nibus Apostatae, praesertim Oecola LV Ddς ψ padius S Eucerus, Monachi uxoratis excucullati, ut sub Euagelii defensandi prstextu Ecclesiasticoru principatus cibona occuparet. Indixit ita hellum Archiepiscopo rcucresi, sed ita, ut mox post

inissas ad eum literas hostiles armato exercitu subsequeretur, alcyobses nuin ex oppidis eliis inuaderet, quo capto, protinus ad moenia Treueris. Treueris, ciuita iis Metropolitanae,exercitum recita duxit 5 ad in uit. Et nisi Archiepiscopus ipse opporinne in ea tum urbe fuisset, Z sua industria cui erat uir prudcias, ac laborum tolerans omneSilli aditus praeclusis et, aetiam suisset, non modo de ciuitate illa: u

rum etiam de toto illo Archiepiscopatu:immo de omnibus ut multorun

132쪽

eorum erat mctus Episcopalibus Colleg scpEc Monasteriis Ger

inaniae. Nam ex urbis illius direptione totus citis exercitus ditari potuis Ict ac mox innumera seditiosortim turba,ad illius sanis odo rem se illi coniunctiara fuisset haud sectis, at solent corvi nuultu res ad caesa congregari cadauera Coeicium ubi primus irrumpentis impetus est fortitcr ab Archiepiscopo repressus, additus est obsessis animus d propugnandi alacritas, ut nulla deinceps obsidentibus esset spes urbis potiuniis. Intra paucos taci dics,duni frustra

obsiderct urbem, Muicinorum Principum auxilia metucrct Franciscus obsidione bluit, cxercitum in glorius dimisit. Archiepisco pus uero, cu foedus iniisset cum Duce Batiaris Ludovico, Comite

Palatino Rhen Principe Electore, S cu Principe Philippo Lant

grauio Hassiae, quorum uter mon Olcmnendis pollinat uiribus opibus*,8 caeteris ad bellum necess,rijs,cbus: ut eam ulcisceretur iniuriam.opem illorum implorauit res taci Principes isti. coniuncstis in unum uiribus, primum prosecti sent per Francosor m indiam urbem Imperialem quae seper Oponum fluuium pontem i, ita deus habct Iapid cum, operose constructum aduersius Harim annum a ce suae,u Croncbcrg. Cuius munitissima arx in aedito colle sita cum subie ius Haricio oppido eiusdem nominis, nempe roncher . non multum Rnnu. ultra Germanici r miliare unum,a Francosordia distabat. Is enim: QRς' Harimannus, uir pulcher,sortis*ξ opibus florens quum literis' 's' libellis p Luthero illectus in secita . sano ne item S familiari tate Fracisco colundius,aducrsus Archiepiscopia Treuci csem pala auxi liatus illi fuisset dignus uisus est, qui primus daret poenas Uerum tibi uidit Principes illos magno cum apparatu belli, cum curribus Nequitibus peditatu*, S magnis Bombardis aduentare, relidici

in arce ualido presidio,clam aufugit. Principes igitur admotis machini. Bombardis coepcrunt horribili fragore serreo oloboseiaculari e Bombardis naagnis S oblongis, quibus alic Isisime quatiebantur muri e petrae:adeo ut sonitus ille etiam Franco fordiae in aedibus ciuium cxaudiretur. Obsessi autem uidentes se neq; uiribus resistere, nec uim Dagoris S oppugnationis diu sitisti

nere post , pacti uitam, tradi lcriant arcem, qua tradita, incolumcx

dimissi sunt. Per eum ergo modum pulcherrima est exutus posscs sone bonoruauitorum Harim annus ille quam Hassia Lanigra inus in hodiernum usq; diem obtinet. Caeterum ladem tres Prin. Acipes impetum belli conuersuri erant in Cardinalem& Archiepi a hie 'copum Moguntinum, non quod ille ullam bello causiam per sies Triuitii dedisset: sed quod Nobiles nonnulli, qui ossiciales S stipendiarii ipum, si ςiu erant,Franciscum adiuuisient contra Treuerensem. Ne tis 'rdin 'ς

133쪽

men temere bellum es insere uideretur, conuentum est utrin',ut Francosordiae prius res per colloquium discuteretur. In quo sane tractam,excusata quidem fuit etiam ab aduersari is ipsius Cardianalis persona,tanquam per sese innocens ab omni culpa Verum incusati fuerunt Nobiles aliquotmtpote Frohenus ab Hulten,Curiae Archiepiscopalis Prssecius. Casiparus Lerchus Marescalcus,Mquidam alia talin etiam de Capitulo Maioris Ecclesiae Mogunti-riae nonnulli Canonici habebantur suspeeit,quod consilio 8 auxilio Franciscum illum adiuvissent Nisi igitur Cardinatis 5 Archie Piscopus Moguntinus reos illos dederet trium Principum arbitrio puniendos, re dicebant,ut ci bellum inferretur.Dum autem super ea re consultaret Cardinalis Sc Franciscus,qui nondum pro fligatus, sed adhuc potens erat, magna polliceretur auxilia:Quemadmodum Sc lini Nobiles atin etiam Date eius Germanus,Dois

minus I ACHIM, Marchio Brandeburgensis, inceps Eloctor 8cc. Qui omnes siladebant, bellum potius suscipiendum esse.

quam faciendum iuxta uoluntatem illorum trium Principum:ipse CardinaIlis,qui pace maxime amabat,ut humani sanguinis effusionem praecaueret,maluit uel innocens pecuniariaitana mulctari, quam bello experiri sortunam. Conuentum est igitur post uarias Interloquutiones,ut propter damna per Franciscum auxilatores

cius Treveresi Archiepiscopo illata Cardinalis numeraret XXHMilia aureorum,Nobilesti eius Sc ueniam peterent,de auxilio iam prsito,& bona fide promitterent, se de cstero nullum Francisco

aduersias Treuerensem, consilium auxiliumve praestituros. Quod cum recusarent facere illi relicti sunt arbitrio suo.Csterula Cardianalis non poterat eos cotra pacis pacta retinere apud se. Alii uero

Principes habuerunt illos pro hostibus. Ita Lanigrauius Hassiα

in itinere,quo domum reuertebatur, ut occupauit arces 8 oppida

Domini Frobent ab Huiten Equitis Aurati, Magistri Curis Mo-guntinensis uiri alioqui prudentissimi ac magnae tum autoritatis. tum opulentiae: ut postea in tumultu rusticorum,multa enituit uirtute,ac bona sua recuperauit. Instabat autem iam hyems,qus sua asperitate prohibebat,uel castrametari incapo, uel obsidere arces aut oppida.Tres ita Vrincipes aduersus Franciscum confoeder ti,dimisi exercim,domum redierut,ut primo Vere rursus in arma conuenirent. Fauerat gratiose Francisco Princeps Eleistor Palatiis Mus Rheni, multis retro annis: Aic etiam interposuit se, uelut sequestrum N arbitrum pacis, inter Archiepiscopum Treuerensem.& Francise m illum Uerum ubi uidit Franciscum aequas pati conditiones recusare, suiso uiribus auxilijst nobilium confidere plus

aequo

134쪽

ANNO DOMINI m. D. XIII ρ aequo reli isto eo,cCepit adiutare partes Archiepiscopi. Coepit igitur inde labare fortuna Francisci,qui ad eam us*diem multis successibus bellicis clarus habebatur. Nam grauissima intulerat damna est a FranHassiae Lanigrauio, dum puer esset ille,patre adhuc infans orba cisci de Sietus de urbem Metensem obsidens, florentissimam ciuitatem ad Ling disipediosas pacis conditiones coegerat,multisci aliis formidabilis extiterat. De quo scripserat occulte ad tricum ut tenum suum Lutherus, se plus confidentia erga illum gerere maioremo in eo

spem habere, quam habeat in ullo sub coelo Principe. Dolens ergo Lutherus Francisci aliorumcl Nobilium,qui maxime Euan ''. h.

gelici dicebantur,casum: nacius, Decreto Nure tabergensi cauit the. in Prinlandi occasionem,suriosissimis conuiti s in Principes, uindicitae ILcipes. bidine debacchatus est. Etenimbdidit libellum Teuthonicum cui hunc infrotispicio dedit titulum Duo Caesarea mandata, listoris

diadc contraria ad Lutherum spe stantia. Intus uero in libello prsemisit Epistolam ad omnes Christianos Germaniae,& ea usq; ad coatroce ut in modum rabidi canis, irasci ac lethaliter si Deus permossit niordere uideretur. Postquam,ceu praefationem quandam,

stibiunxit Edictum uormaciense, cui mox adiunxit Mandatum Nuren bergense, quod scriptum fuit ad Comites a Mansseli. Ad cuius finem rursiis euomuit in Principes, quicquid in praefatione reliquum irae suae fecerat. Ait igitur in praefatione. Haec Duo Luth.cotra Impcrialia Mandata imprimi curaui, ex magna compassione se duo Blan a Per nos miseros Germanos, si sorte Deus per hoc Principes quos dRI imp dam S alios tangere dignetur,ut palpare ac sentire possint non enim opus est uidere porci S asini uidere possent quam caece ac

obstinate agant. Turpe quidem est, Caesarem Frincipes manifeste mendaciis niti:at turpius est, eos simul ac semel contraria et dcreniandata,sicut hic uides, ubi praecipitur, ut mecum agatur iuxta Edictum uormaciense:contrarium nihilominus mandatum recipiatur,ut in futuro Conuentu Spirensi primu tractetur, quidnam boni mali sit in do. irin a mea. Hos certe oportet esse ebrios acuaesanos Principes. Et infra. Eoni Principes inquit)S domini, uos nimium festinatis mecia homine paupere et unico,ad mortem: ubi hoc laetum fuerit, iam uicistis. Si auteni haberetis aures,quae audiret, aliquid rari uobis dicturus esse Qtiid si Lutheri uita apud

Deum tanti aestimetur,ut nisi uiueret, nullus uestrum uitae aut do minii sui certus foret, eiusci mors omnium ucstru calamitasfieret non iocandum est cum Deo. Pergite modo alacriter, occidite exurite,ego non cedam,si Deus uult hic sium, S uos perquamam

ce rogo,cum occideritis nae, ne me suscitetis iterum,ac denuo occudatis,

135쪽

datis Deus dedit mihi, ut uideo,negocium non cum rationalibus hominibus,sed Germanicae bestia debent me occidere, si dignus sim,perinde ac si lupi aut porci me dilaniaret. Item Et si occiderint me,talem fassituri sunt necem,quam nec ipsi, nec filii eorum,superare poterunt. De quo eos mallem prsmonitos,et certe eis non opto,

sed nihil prodest. Deus excscauit 8c obstinauit eos. Et rursus Uere uere prs manibus est insortunium quoddam, dc ira Dei inualescit, quam uos non effugietis,si sic perrexeritis. Quid uultis boni Domini Deus uobis nimis prudes est,statim effecerit uos stultos.Nimis ite potes est, statim uos interfecerit. Pars una cius Dicterri dicitur.

Deposuit potcntes de sede. Hoc Zc uobis nunc dicium sit, boni do. . . mini,si non attenderitis.Hscille in sua praefatione. In peroratione

pii 'ti 'es adhuc uehementius seditiosust in illos inuectus est. In fine

inquit oro omnes pios Christianos dignetur simul precari Dcapro eiusmodi miseris N excaecatis Principibus, quibus nos Deus tribulauit in magna procul dubio ira:Ne sequamur eos ad proficis

cendum aut ad contribuendum contra Turcas. Quandoquidem

Turca decies de prudentior probior est Principibus nostris, Quid huiusmodi fatuis contra Turca prospere succedat,qui Deum

tam alte tentant Zoblasphemant Hic enim uides ut miser mortalis Couitium vermium seu tarniorum saccus,Imperator qui uite sus nec uno duam Caesare oculi certus est,impudenter se iactitat uerum et supremum Catholicae fidei defensorem.Et infra.De his conqueror ex imo corde cui ctis probis Christianis, ut mecum commisereantur super eiusmodi stolidos,fatuos,insanos furiosos Sc amentes oriones. Aliquis decies potius mortuus es e deberet,quam tales blasphemias contumelias Diuinae Maiestatis audire. Immo promeritu est,rsmiu.

quod persequuntur uerbum Dei:ideo debent sic palpabili caecitate puniri ac impingere. Deus nos ab ipsis liberet,aliose nobis ex gratia det Regentes Ame. Haec est irati Lutheri conclusio Lui heranis Deeresin aut ciuitabus non adeo displicebat Nurenbergense Decretu. Nam ciuitatum cum multos haberent Concionatores disertos, linguarumcl peri-Luxhq n tos,sperabant ubi res in examen deduceretur,eos scripturis praeua Vm P ys Imiros esse. Mense igitur Iulio congregati Spirae Oratores Imperialium ciuitatum,quorum magna pars Lutheranae erat sedis: De cretum illum explanando, sic inter sese decreuerunt, ut i herae ac Imperiales ciuitates e praesertim,quae apud se haberent sacrae scri-Pturs honestas,do stas, expertas ac intelligetes personas,ipsis summa diligentia comittant,ut super punctis articulis nostram san-

Etam fidem Christiana tangentibus:& iis praecipue qui summe ad malu intelle stu disputabiles sunt:fideliter accudiligetia cosdenies debite

136쪽

debite perpendant Damo consultationem in scriptis osserant Senatui, qui cam suis Oratoribus ad suturum conuecum imperia Icm destinandis tradat,ubi omnibus omnium ciuitatum consultationibus in unum collatis,una ex oninibus communis fiat consultatio, qua ibi utantur. Hinc operosa scripturientium Apostatarum diligetia suas in urbibus passim a stabat lucubrationes, per quas uincendi essent Papi indo fit. Interim tamen Z Principes,iuxta Decreti tenore,sitis Theologis praecipiebant,ut Luthericos libros diligenter examinarent. Hinc illi Quingenti articuli,quos Ioan nes chlaeus e 36.sermonibus Lutheri excerptos confutauit,ut breui

opusculo iIlo Principibus inclicaret,quanta seret damnabilium articuloria sylva, si ex omnibus Lutheri scriptis,rigido examine, inund uolumen colligi deberet Cum tantus numerus eoru ex paucishreuibus p N popularibus sermonibus collectus sit S iuste reprobatus. At uero Imperator C A in L US, in Hisbaiah tune degens ubi accepisset Decreti Nurenbergensis exemplar, sitio consilio prudentissimo cuneia mature ac diligenter expendiiset: mox rescripsit Principibus 8 Statibus Imperr Epistolam, bene

quidem longam: sed multo acerrimam grauitatisUEc autoritatis Plenissimam. Qua non modo Decreti formam reprobauitae rei cit,ucrum etiam conuentum Spire habendum modumcitra star, di, seuerissime inhibuit. Sic enim inter caetera ibi ait.

Cunci nos in proximis Uuormaci habiti Comitiis, in Prin abi, cipum Electorum aliorumci Principum,m omnium ordinum Cui olithi,

sacri Romani Imperii generali congregatione, unanimi illorum e . ad Princonsilio,scitu et consensu Lutheranam doctrinam achallucinatio cipes coiranem,uelut haereticam,malignam ac uenenosam,sub magnis graui Decretum

bus pinuleiis poenis, publice denunciari ac interdici.omnes V Rh Praeterea scripturas libros Luthcricos, posteaquam a Sanistitate Apostolica iure ac ordine Christiano egitime reprobati ac danati fuissent, deleri atq; comburi curauinius Vos & comunes Status in nouissimis Nurenberga aestis Comitiis, solum propter iniurio s conuitiosos Lutheri libellos indecoraso Impressiones Zopi ras,ordinatione proposuistis at dedistis, eam unicui , quantum ei obseruare posisibile sit, imposivistis Quasi nos in priorit, nostris Mandatis c Edictis aliquid noui onerosi, aut iniqui proposueri mus ac constituerimus, S non facilius quiust foret in prioribus antiquis Iaudabilibus Catholicisciritibus Mordinationibus permanere,quam ita alienos ac inauditos abusus acceptare ac tenere.Et infra Quod autem uos se Statiis pariter, tanquam pro Obis ipsis proposuistis, ac decreuistis ad proxime suturum diem S.

Martini,

137쪽

Martini in nostra & Imperii urbe Spira, generalem ae uniuersalem Germanicae Nationis conuentum celebrare, at in eo usas,

media,et ordinationes c5s derare ac proponere,qualiter,quibuscν modis Sc formis cum cultu diuino ali jsq; Ecclesiasticis offici is di Ordinationibus,constitutionibusc Sc consuetudinibus agendum seruandumQ sit,usi ad futurum generale Concilium Ut interea periti sacrarum literarum, aliaec eruditae personae, quicquid fidei non consonum, sed contrarium uideatur, in scriptis compraehenitis siti dant , dubia ac alia pro uiribus determinent. Talia nos neo Dieiae Spi Possumusne uolumus ullo pacto uel admittere uel permittere, tensis. Sed sicii nos,tanquam defensorem ac Protectorem Sedis Apostolicae, in primis decet ae conuenit, maxime praecauere, ne Dei omnipotentis ac sanctitatis Apostolicae iram Sc indignationem per hoc in nos concitemus. Quanta enim iniuria, contumeliaci Ndedecus sanetae, diuinae ac Catholicae Ecclesiae irrogaretur, si pius Dei timor 8c obedieti eo modo laederetur ac minueretur,ut Ger manica Natio sola, quae hactenus timoratissima iudicata est: quae 8c Catholicae Ecclesiae mandata constitutiones,obedienter continue obseruauit,tese quid praesumeret ac moliretur, quod omnes

alii Principes Christiani, simul cum ipso Papa, nec incipere ne

intendere auderent ut diuinas ac Iaudabiles Catholicas ordinationes,consuerudines, conium iones acritus,qui tot annis halienus in tota Christi anitate in solatium omnium fidelium animarum hominum,perfecte ac sine contradictione obseruati sunt, reiiceret

ac aboleret: A quibus sane nullus unquam recessit quem iustu Des iudicium ob hoc non grauiter punierit. Quamuis inhumanus Mimpius Lutherus illis prssumat solus obsistere,ac dulci suo ueneno, quantum queat,inficere,atc in animaac corpore perdere mort les, sic per suam astutam malitiam coram hominibus magnum NGmulsitu reddere. Et rursus. Cum igitur nos inquit ex se pra-ina prolii memoratis abjsc bene fundatis rationibus, citismodi uestram

hiuo communium Statuum intentionem a stion Τ uelut iniquam cognoscamus,comperiamus , nisi id in tempore praeueniremus ac Prospiceremus,quantui damni,abusionum turbationum, sediti

numc in uniuersa Christianitate praesertim uero in Germanica Natione,inde sequi possit:petimus a uobis 8 iniugimus uobis,sub iuramento, quo uos nobis ac secto Imperio estis obmucti, dc subuitando crimine laesae Maiestatis:siab nostrossic Imperh Banno ac Rebanno: sub priuatione item ac destitutione omnium gratiarum ac priuilegiorum,quae ab Antecessoribus nostris Romanis Imperatoribus ac Regibus,a nobis quo ac facto Imperio obtinuistis:

138쪽

λd, sub poenis in nostro Imperiali Edicio propter hoc Vuor

maciae aedito contentis Ex Imperiali potestate serio mandantes ut vos ab illo nostro Mandato N Edicto nulla uia aut forma disce

datis nihil ci contra illud agatis aut faciatis sed illud, quantu posisbile ad uos speetat Mattinet,omnino ac simpliciter observetisac

exequamini: Praesertim uero in praedicta Statuum intentione de Concilio alijsclidis utationibus declarationibus Minterpretatio 'nibus quae Catholica fidem concernunt nequid ullo pacto ab scpApostolics Sanetitatis nostra aut Generalis Concit 3 autoritate, ordinatione ac admissione attentetis, agatis, aut peragatis: sed id rotu in proximu generale Conciliu quod an stissimi Patris nostri Pape autoritate et contensis,ut dicissi est supra indici debet ac indi 1 cetur differatis at* in his omnibus uos exhibeatis obedientes: Quemadmodum iuxta conscientiam obligationemq; uestram, Deo omnipotenti Sanctior Catholicae Ecclesiae Apostolica Sanctitati Sc nobis,tanquam uestris,a diuina prouidentia praeordinatis Superioribus capitibus placere tenemini, et quam charum tro' bis est nostram Imperia grauem indignationem ac supradictas mulctas , poenas uitare. Haec serio dicta uolumus. Data in ur

he nostra Burois in Castilia.X V. Die Iulia Anno S c.X XIIIJ,

imperii nostri Romani Sexto .Haec Caesar Teuthonice. Cum autem dissoluto Conuentu Imperiali urenberta Letatus inta p/rii Apostolicus ob securitatem cu Serenis Principe et infante Hispa, Mnite. Austriae Archiduce S ci FER O IN AND O fratres lo,'

cum tenente Caesaris,inde abi jsset Stutgardiam ibi ambo cominu nicatis consiliis particulare quorundam Principum Conuentum Ratisponse celebrandum instituerunt ad certum diem nempe Na talem Ioannis Baptistae. Conuenerunt itaq; illuc die prsfixo: personaliter quidem Cardinalis Campegius, Legatus de Latere, cum Archiduce N locum tenente prsdicito.Item Matthaeus Car' dinalis et Archiepiscopus Saltaburgensis, Duces utrius Cauarie Illustri si Principes Uuihelmus et Ludovicus Bernardus Episco' pus Tridentinus, Ioannes Administrator Ecclesiae Rati siponensis: Natalibus Palatinus Rheni MDux Bauariae. Per Oratores uero Consiliarios bos pleno mandato instructos,comparuerunt hi

Episcopi.Vulgandus Bambcrgensis, Georgius Spirensis Uuit' helmus Arqentinensis Christophorus Augustensis Hugo Con stantiensis.Christophorus Basiliensis Philippus Frisingensis Se ibastianus Brixinensis, Ernestus Administrator Patauiensis su/pradidiorum Ducum, Uuilhelmi Ludovici frater Germanus.

Hi sane omnes pio fides Calliolicae zelo accensi,ut Lutheranaria'

s ctioni

139쪽

Ac τ ErisCRIPTA MARTINI Lur Π TRIEhioni essicacius resistere possint ultronea cofoederatione sese cons strinxerunt atq; etiam corroborauerunt. Antequam igitur acre illud Caesaris Rescriptum in Gemnaniam uenisset, immo lanteo quam fastu fuistet, Principes isti ultro concluserunt ac decreuertit, Decretum ante omnia,ut Cssaris Edicto uorma ciensi pbediretur. Deinde. Raiispo ut Euangelium interpretaretur iuxta eorum, qui ab Ecclesia pro φDς's Cy batissic recepi sunt expositionem patrum Ut cocionari nemini h ρ

ceat in Ecclesia, nisi ei qui ab Ordinario loci, aut eius Uicario seu Officiali,examinatus prius sit et admissus:Vt in sacratissima Missa

Sacramentorum in administratione Muniuersialiter in Catholicae Ecclesis Vsremonius ieiuniis orationibus oblationibus csteris ritibus antiquis, nihil immutetur: Ut sacerdotii Monasticorum

illicita coniugia prohibeantur Sciuniantur Vt Typographi nihil

excudant nisi rite prius examinatum ac probatum. Ato inter alia multa, insigni prouidentia esse ueritate constituerunt, ut filiisu ditorum suorum, qui uitte tabergae literis operam darent, intra tres Menses inde avocarentia Z studendi gratia illuc non rediret,

sub poena amissionis omnium beneficiorum Nisei editatum:Nee ad ullum deinceps beneficium Ecclcsiasticum in terris suis ullum Vulticiabergae Studentem admitterent ne in Gymnasiis suis ulule 'ioni praeiacerent. Item, Ne qui Lutheranum, quem aliquis eo νrum ob excestus 5 demerita proscripsit, in terris suis recipiat: sed proscriptus ab uno rassi omnibus habeatur proscriptus Oenicv. ut si quis eorum ob ista ullam a subditis suis rebellionem aut sedistionem pateretur, reliqui ei forent auxilio Sc consilio. Costitinio Legatus praeterea Apostolicus cum intelligeret Laicorum an iis Led xi, Pro nos grauiter offendi improbis Clericorum abusibus 5 perditis moribus, bsrcsimq; Luthera iram non paruam inde habuisse occa. sionem egit cum Principibus illis, ut ex Consiliarias suis delectiuquodam deputarent uiros expertos, qui articulatim consignarent excessus N defectus scandala item et abusus Clericorum Germa/nis. ipse quom ex suis in eum delegiti ix deputauit Ioannem Coclitarum quo interprete utebatur in iis, quae Germanice propoρncbantur Insignem itaq; ex oblatis per Deledium articulis fecit ac promulgauit Ostitutione qua remoueret abusus uitaque resor maret Clericorum stac reliqui Principes grata ratam cphabuere.

Edi 'um Dux insuper Saxoniae corgius, Princeps per omnia Catho

Ducis Sa licus cum accepisset Mandatum Caesaris signatum simul cum E xoniae e dicio uor maciensi publicauit utrunci per omnem ditionem suo

Q am seuerissime praecipiens cunctis subditis suis, ut Cesaris Edicto dc Mandato in omnibus punctis de articulis parerem pato etiam

140쪽

acerrime comminans se omnem ibi transgressionem ulturum esse. Est enim Princeps,non modo pius 8c religiosus,uerumetiam Caesaris N amantissimus pariter Nobstrii ntissimu .E mPl0gl0 riosa memoria Patris sui, Ducis Sa Qui AL BERTI W'h ὰ Ais,. . non alius fuit Maximiliano Caesari huius Caesaris auo in bellis aut utilior aut fidelior: maxime in prima illius iuuenta,quando filio suo unigenito, Principi Phillippo, Imperatoris nostri parenti adhuc paruulo armis recuperaret Prouincias auitas,quas Francoruni

Rex, mortuo clarissimo ac bellicossimo Principe C ARM LO. Duce Burgundiae, materno eius auo Caesarist nostri Proauo, inique occi auerat:priusquam nuptias cum filia eius unica, M A RI Aeelebrasset Maximilianus ille, Friderici II. Im P si iv - , uti, Caeterum soluto Conuentu Ratisponensi,frater Caesaris, Princeps Edisii Ferdinandus 8 Legatus Apostolicus, per Danubium secundo liae elido,

flumine descenderunt nil in Austriam: Uiennae aliquandiu resi Viennae. dentes, ubi Princeps longe ultra iuueniles annos maturus S seu rus disertus item et ingeniosus,fratris sui,Cirsaris Edidium quani. animosissime est exequutus. In duobus praesertim haereticis, Iacobo Peregrino,presbytero Patauiesis Diciccss,8 Casparo Taubero, ciues tenensi: Quorum utrunc de haeresi Lutherana suspeeium, conuictum et confessum. ac legitimo iuris processu condemnatum, per uiros eruditos,tum Theologos tum ureconsultos,ad reuoc tionem o poenitentiam clementer induxit. Vbi uero ciuis ille inhaeresim quam publice abiurauerat, recidisset, uItimo Testus est supplicio His enim uerbis reuocationem suam ipse Teuthonice

concluserat.

Cum igitur ego, asparus Tauber, aliquos libros a damnato Reuoealta haeretico Martino Lutheroaeduos, contra Imperiale Edidium, 5 Caspasicotra Clementissimu Principis mei Domini Ferdinandi mandatu Tauheri. retinuerim, atque etiam proprios ipse traetatus perscripserim, Mintiscemul asiniurias scandala,multiplicest haeresesi erro res damnatos complexus fuerim: Quibus Mego 8 atri Christi m

deles, sub Euangelii colore, ab omni obedientia, tum diuinatum alia ad omnis generis malassic temeritates,contra Deum animarumin nostrarum salutem seducti fuimus uoueora promitto, me de caetero, quo ad uixero, eiusmodi damnatos libros seu magnos seu paruos nunqua te iturum aut reten ruru, nec supradidios erro res,omne' damnatas haereses praedicaturum, disseminaturum, defensurum aut asserturum esse. Si uero ista transgressus fuero, tunc iuxta formam iuris ego a saeculari potestate, tanquam conuictus haereticus,puniar. Hoc totum confiteor in conspectu Ecclesiae