장음표시 사용
91쪽
gere, ob lianc noua salutatione, in qua nomen meu ri primo Scin stipremo loco pono, osculandorum , pedum obliuiscor 5cc. De inde post recitatam Bullam, in eam csiponsurus ait. Ego autem dico ad Papc ullae huius minas istud. Qui prs miliis moritur, ad eius sepulturam compulsari debet crepitibus uentris. Ubi uc.
ro uenisset ad sextum Articulum, in quo excommunicatur omnes, qui Turcis aut Sarracenis ferrum Narma bellica apportant aut vendunt id repraehendens ait. Ad quid coducit, corporaliter prohibere Turcam iid mali facit Turca Occupat prouincias Sc ubernat teporaliter : At hoc ipsum a Papa quoc nos pati opo tet quid corpus ita nobis excoriat, quod Turcatio facit. Ad haec permittit Turca unum quens in fide se permanere, quod Papa non facit:sed cogit uniuersum mundum i fide Christi ad sua
Diabolica mendacia,ut regimen Papae,in corpore, bonis Manima decies nimirum peius sit quamTurcae et si Turcam expugii Lib. 1ii uelimus, a 'apa inc piendum nobis esset. At longe atrocissi- contra Re me contra omnem pudorem laumanum inuectus est in Regerrige Anglici Angliae, posteaquam sentit illius libro multum existimationis detrahi Euangelio Lutherico, etiam apud Germanos translato cope Hieronymum Emiserum in lingua Germanicam. Nulla sane conuitia que mens pestima Mos naaledicentissimu excogitare poterant, illi uisa sunt linis uel iniuriosa uel scumlia: Qiiicquid in bucca uenit, sine omni ic recudia euomuit:ius gentium,quo Regis dignitati desertur, ac fas omne furiose cotemnens. Et inter conuiatia etiam prodigiosam saepe interponebat arrogantiam Sc con-Ia 'atia de temptuni,dum falso laictitaret sede uerbo Dei. Ego uero inquit
uerbo Dei aduersus dicta patrum, hominum,angelorum,daemonum,pono, non antiquum usum,non multitudinem hominum sed unius maiestatis aetcrnae vcrbum, Euangelion, quod ipsime coguntur pr hare. Hic sto, hic sedeo, hic maneo hic glorior hic trium lio, hic insulto Papistis, Thomistis, Henricistis, Sophistis, Momnibus portis Inferi, nedum dictis hominum quantumlibet sanctorum, aut consuetudini fallaci Dei uerbum est super omnia Diuina Maiestas mecum facit ut nihil curem, si mille Augustini mille Cypriani, mille Ecclesiae Henricianae,contra me starent Deus errare S salsere non potest Augustinus et C prianus,sicut omnes elefit,
Errare Potuerunt,et errauerunt lictra, Si selius Christi sumus,
quis est iste stolidus Rex,qui suis mendaci s nos Paps facere molitur Nos non siimus Papae,sed Papa noster est. Nostrum est, noli iudicari ab ipse sed ipsum iudicare Spiritualis enim inenaine iudicatur, ipse iudicat omnes: quia uerum est, Omnia uestra, etiam Papa,
92쪽
Papa,quanto magis sordes istae 8c labes hominum,Thomistae RHenrici. Item. Missam itac extorsimus, triumphamus aduersus assertorem Sacramentorum Triumphata uero Hissa,puto nos totum Papatum triumphare. Nam super Misi am,ceu rupem,nititur torus Papatus,cum suis Monasteri)s, Episcopatibus,Collegiis, altaribus,ministeriis Sc doctrinis atq; adeo cum toto uentre lito.
somnia ruere necesse est,ruente illa eorum sacrilegas abominanda. An uero impudens S monstros improperatio Mia Iact/Πtiactantia eius non est ista Ubi ait. Si Idolum Romanae abominatio ' V snis propter Christum conculcaui,quod se in locum Dei statuerat, magistrum Regum, totius mundi secerat, Quis est iste Henriacus, nouus Thomista,discipulus duntaxat tam ignaui monstri,ut virulentas blasphemias eius honorem Sit ipse defense Ecclesis,sed eius Ecclesiae, quam tanto libro iaciat Sometur:nempe purpuratae meretricis 8 ebriae dornicationumatris. Ego δc Ecclesiam eius 8 desenserem ipsiim pro eodem ducens,utro sep eodem impetu invadam 8 Chris o duce consciam. Ccrtus enim stim,dogmata mea habere me de coelo, quae etiam aduersus eum triumphaui, qui in ungue nouissimo plus habet uirtutis Sc astutis quam omnes P paedc Reges Sc Doeiores, ut nihil agant, qui Bullas nominum Sc tutorum cotra me laestant, Sc libellos sub Regiis inscriptionibus uendicant. Dogmata mea stabunt,8 Papa cadet inuitis omnibus Defeeit anno portis Inseri, Sc potestatibus aeris, S terrae, S maris. Ipsi me pro, uocauerunt ad bellum, bellima luitur habebunt pacem oblatam
contemplerunt, pace igitur non habebui Deus uiderit,uter prim Papatu stat
sesi is defecerit,Papa an Lutherus. Ins at enim mors Papatus abo με lute minabilis:urget eum inelu stabile suum fatum, S ut Daniel ait)ad si H finem iii uenit,b nemo auxiliabitur es. His omnibus Sc id genus ui postari. ali j quam plurimis vaesanae iactantis spumis miniscinon conten feri praeueseretus,aadidit etiam calumnias ac Sycophantias,easciatrocissimas, pQt μηt- non solum in Papam 8 Regem Angliae:uerum etiam in Impera Calumniae rorem Min Principes Germaniae: 8 Germanice quidem multo Luili serocius quam Latine,ut scilicet plebem in Principes alacrius con C s rem, citaret. Ait ergo. Apparui ego iam tertio coram eis. Deni suor I 'o' maciam ingressiis sum, etiam cum scirem mihi uiolatam esse a Cae istar sare fidem publicam. Nam didicerunt Principes Germaniar,olim de fide laudatissimae gentis, minc in obsequium doli Romani,ntihil magis quam fidem contemnere, in perpetuam Nationssigno iminiam. Item. Haec sunt arma, quibus hora elici uincuntur hodie, gis. ignis S iuro insulsissimorum asinorum Sc Thomisticorum porcorum. Sed pergant porci illi, dc si audent exurant me. Hic sium 8c
93쪽
protei iis persequar et fatigabo hoc abominabile uulgus. Summa, Vivens 'apatus iosi is ero, exustus bis hostis ero. Facite porci Thomista quoci potestis . Luthcru habebitis ursam in uia &Ie
nairi in semita: Undic uobis occurret cc acciri habere non sinci, donec serreas uestras ceruices, , aerca frontes coiitriuerit,uel in salutem uel in pcrditionem. Item Teuthonice. iant,plura scri-I ' Pium 1ebant, inquit tanto insanius stultius, impudentius Hentiebari
Ciς Vm ur, donec compertunt si tandem per dilucidas scripturas, Dei gratia, Papatu Episcopatus , Collegia, Monasteria, Academias,
simul cum omni sacerdotio Monaci ratu, Moniata tu, Missis, cistribuswDei,ineras esse sectas damnata Diaboli. Populus enim iste ad hoc intendit, ut coram Deo agat operibus, Mnon nuda fide: per quod sane et Christus negatur S fides extinguitur. Item. Recte coniungitur simul, Papa et Henricus de Anglia ille Papatum suum tam bona habet conscientia quam hic suum possidct regnum,t leo I me tui alter alterum scalpit, sicut nullae solent. Sed adhuc multo atrocius contra si magisci seditiose seripsit eodem anno, in uniuersum statui Ecclesitus Eccli tristicum.sub hoc titulo Aduersus fallo nominatu Ecclesiasticorum s stico statum Papae ct piscoporuni Seuero, ut cornua contra Oseri geret superbius nominabat Ecclesiasten Dei gratia: Addens fidi . Luangelisti Dei gratia se nominaret, facilius hoc probare possit,
quam ullus Episcoporum possit probare titulum suum Scucrocer
tum este quod Christus ipse sic ipstim nominet, pro tali habeat: Qui doictrinae ipsius magister sit teltisci laturus in die nouissimo quod scilicci ea doctrina non sit Lutheri sed Christi purum
Euangelium. Ait igitur in prologo libri His certiores uos facio, inquit, me de caetero uobis non amplius eum honore exhibiturum esse ut me submitterem tactvobis uel etiam ulli Angclo de coelo ad iudicandum aut examinandum do strinam meam. Nam stulti humilitati satis fastu est iam tertio uormaciae, clamcn nihil prodest. Sed volo audiri. iuxta do strinam S. Pctri, doctrinae meae ludicium rationem eckin lamcntum ostendere coram uniuerso mundo, dbs iis,' amc habere in iudicata a quolibct, etiam arundiis Angelis. Cunii. F.ι enim de ea certus sim, volo peream S uester et Angelorum quom ut Paulus ait iudex esse, ut quisquis do strinam meam non acceptauerit, saluari non possit. Dei enim est. non mea: idcirco S iudicium nreia, hon meri,sed Deiecti Et infra. At si dixerint, timendum esse,ne fiat seditio contra Ecclesiasticos,Respondeo,inquit, Num
ob id uerbum Dei negligi, omnisc mundus perire debet Estne
aequum,ut Omnes aninas intereant eternaliter, o harunt laruarum temporalis
94쪽
temporalis pompa permaneat quieta Melius foret,ut omnes Epia scopi occideremur, omnia Collegia&Monasteria funditus eraclicarentur,quam ut una periret anima,ne dicari, ut omnes animae
Perderentur, propter inutiles laruas iuppas Ad quid prosunt, nisi ut uoluptatibus indulgeant ex aliorum sudore & labore, uer hum Dei impediant e Si autem noIunt audire uerbum Dei,
sed insaniunt ac serunt excommunicationibus, incendus,esdibus, omni malo:quid iustius continget eis, quam fortis quaedams ditio,quae illos e mundo externalia eis Et ob hoc ridendum solummodo esset,si fieret sicut ait sapientia diuina,Pro r. i. Haec in pro Iogo. Quantis uero couitiis,opprobriis,sannis,inaproperris, taclis agnominibus, amarulenti js, calumnins blasphemiis execrationibus debachatus sit in omnes Ordines Ecclesiasticos: Maxime in Episcopos, per totum librum illum Teuthonicummemo rectius referre aut iudicare poterit,quam Iiber ipse. Hic satis fuerit,eius recitare Bullam quae in medio sere libri ponitur, in haec sane uerba.
Doctoris Lutheri Bullas Reformatio.Quininc opem ferui, Bull 5 recorpus,bona,& famam in hoc impendunt,ut Episcopatus deum Q ἴ-x osten vir, Sc Episcoporum regimen extinguatur, hi sunt dilecti filia i
Dei,& ueri Christiani:obseruantes praecepta Dei,&repugnantes ordinationibus Diaboli. Aut si hoc non possint, regimen tamen illud saltem condemnant ac uitant. Contra uero, quicunc manu tenent Episcoporum regimen ,eisc obediunt uoluntaria obedientia:hi sunt Diaboli ministri propriss 8c repugnant Dei ordinati ni ac legi. Pro hae uero Bulla populis Germanis persuadeda, pli
rimos adduxit scriptura locos, quos in Episcopos ui traxit 8c, torsit. Quos eo facilius admiserunt ac redie adductos putauerunt Laici, quo insensiores sunt abusibus Nauaritiae technis,quae uulgo tendebantur,ut quiritabatur Lutherani, in Aulis &consisto riis Episcoporum,per Ossicialium Procuratorumc rapacitates, quas belle ibi comemorat Lutherus. Longe tam audacissimum Ex Euan turbulentissimumc facinus aggressiis est rixator iste, qui non Pδs istum perlibestos conuitiosos, sed N per ipsum Euangelium pacis, maxime turbauit Germaniam: Quemadmodum fecit olim Iudasihilo uiri proditor,cui dixit Dominus. Iuda,osculo quod pacis 5c amicitiae ac seditiossimbolum erat filium hominis tradis Sic prosedio Lutherus num. Evangesto pacis praecipitauit in bella d seditiones Germaniam. In qua non tum ciuitas una contra aliam Sc gens aduersus gentem, prouincia aduersias prquincia pertinaci odio in sergit: Uerum etiam plebs contra Senatum in eadem ciuitate populus adueritis Principem situm 5 Princeps aduersus Imperatorem suum,brila
95쪽
seditiones meditatur.Et quanto qui plus iactitat Euangelium,
magist prae caeteris Euangelicus uideri desiderat,tanto ardentius aspirat ad tumultus,Cur ita Quia persuasit Lutherus,tanto uerius Euangelium este,quanto plus tumultuum parit. Nam longe ante Uuormaciae in conspectu Caesaris coram omnibus imperia Principibus Se ordinibus,dicere palam ausiis iuerat,Sibi plane omniuiucundissimam faciem istam in rebus esse,uidere, ob uerbum Dei studia 5 dissensiones fieri. Eia quippe esse uerbi Dei cursum,casum cuciatuni Sicut dicit.Non ueni pacem mittere,fec gladium. Regis An Caerierunt Rex Anglorum, cuius superius habita est mentio, caute gliae admo prospiciens quo ea machinatio tenderet admonuit Illustrissimos nixio,cQir Principes Saxoniae Duces,Fridericum Ioanne, & Georgium R.
litibhε is deluc it quidem dc amice sed sero b nimis tarde per locorum di,
itici stantiam. Priusquam enim liters eius redderentur,iam per uniuersam crinaniam,longe late in uulgata erat noua Lutheri trans
Iatio Teuthonica. Libet tamen hic illius Regis piam recitare ad monitionem. . Literas has. inquit obsignaturo mihi uenit iri memoriam,Lutherum in suis aduersum me neniis excusare se,quo minus ad reliqua respondeat impediri transferedo Biblia: Uistina
est igitur hortam uos, ut omnium rerum maxime prouideatis,ne id pernuitatur facere. Nam ut bonum esse non negem, inquavis
lingua legi scripturam sacram Ita certe periculosum est,ex eius uersione, ius mala fides indem facit omnibus, id illi studium elle ut bene scripta male ucrtcndo peruertat Ut populus ea se legere putet in scriptura sacra,quae uir execrabilis ab execrandis hausit haπι-
Quit ricis. Haec Rex ille quam prudentissime. Quis enim satis enar-
translatio rare queat, quatus distidioru turbation sic & ruinarii semes et oc- noui est casio Herit ei sui Testamet translatio In qua uir iurgiorit,data P sint, opera cotra uetere Scirobata Ecclesiae lectione, multa immutauit, musta decerpsit multa addidit et in altu sensum detorsit multas adiecit in marginii, passim glossas erroneas atq; cauillosas, et inii Diationib. nihil malignitatis omisit,ut in partes suas traheret lessitore. Inuenti sunt igitur ex crmanis, qui ex ea uastatione admisbs ab eo passim errores, Sc mutationes collegerunt ali supra Mille alia pauciores. Inter quos sane Hieronymus Enaser praecipuam laudem Promeruit, qui non istu notauit, ac populo odidit Lutheri errata in translatione: Uerum etiam propriam translatione, quae probato recepto Ecclesiae textui latino per omnia consenaret, uelut Antidotum contra Lutheri uenena uulgauit, non sine grandi Catholici populi consolatione . Ex eo enim Iabore didicerunt a
rhoho,ubi errallet Lutherus 5 gloriantes de suo Euangelio Lu-
96쪽
AMNO DOMINI in D. XVII. theranos,poteratu cum fiducia consulare Antequam uero prodiret labor Emseri, miri in modum multiplicabatur per Chalco- graphos nouum Testamentum Lui hcri,ut etiam sutores,8 muli Arroganseres,& quilibet diotae, qui Teuthonicas literas utcunq; didicerat, LRicora nouum illud Testament uiri tanquam fontem omnis ueritatis,aut dissime legerent, quicunc Lutherani erant: illud p saepe legendo est. Lui.
memoriae commendarent, in sinu sectim portantes codicem. Ex quo tantam intra paucos menses sibi doctrina arrogabant,ut non solum cum Laicis partis Catholice verun etiam cum sacerdotibusia Monachis,atc adeo etiam cum Magistris facta Theologis Dodioribus, disputare de fide Sc Euangelio no erubescerent. Quinimmo repertae sunt mulierculae,quae propositis Thematis aedilisco
libellis Teuthonicorum, ausae fuerint ultro prouocare:& quidem procacissime insultantes, ignorantianaci improperantes con temptui habentes uiros, no modo Laicos, at iriuatos homines: Verum etiam quoslibet Do stores, Sc Licentiatos totius facultatis vibiathai. Theologicae,ac totas etiam Universiitates. Id quod de Argula,No litatem Gei .et
hil quadam muliere, compertum habetur Eoc audaciae, abie feto muliebri pudore,processerunt mulieres Lutherisce, ut etiam ius ossicium , publice in Ecclesia docendi, tametsi Paulus aperte con Studia Lai tradiceret ac prohiberet, sibi usurparent. Nec deerant eis defenso corum ei res uiri Lutherisci, qui dicerent, Paulum eatenus prohibuisse do. 20 Vmcendi munus mulieribus.quatenus adsint uiri, qui docere scianticualeant Ubi uero cessent aut negligant, nesciantile uiri,ibi optime licere mulieribus ut doceant. Et Ludierus ipse longe antea docue rat,mulieres quo christianorum uere sacerdotes esse,atc adeo
quicquid e Baptisino replerit,uere Papam, Episcopum, sacerdotem esseduxta illud Petri dictum. Uos autem genus electum regale sacerdotium gens sanet S c. . Cum igitur mobile uulgus ubi*magis intentu sit S auidum,ad res nouas late diuulgaridas, quam ad res consuetas in sito statu coseruandas hi tum est,ut turba Limtheranorum longe plus operae impenderit discendis sacris literis ita translatis,quam impendit populus Catholicorisi ubi Laici eam curam potissime in sacerdotes 8 Monachos rei iciebat. Unde contigit nonnunquam, a Laicis Lutheranis plures scriptura Iocos extempore citari in colloqui s. quam citarentur a presbyteris N Mo- IaachisCatholicis.At iamdudini persuaserat Lutherus turbis suis.
nullis dictis habendam esse fidem, nisi quae ex sacris literis proferirentur. Idcirco reputabatur Catholici ab illis ignari scripturarum, etiamsi eruditissimi essent Theologi Quinetiam palam aliquado coram multitudine contradicebant eis Laici aliqui, tanquam mera
97쪽
pro concione dixerint mendacia aut figmenta hominum. Acc debant calia incommoda. Nam cum antiqui Theologi,multis Cotempti retro annis peritiam linguarum politiores literas neglexissem,
Nu au iutherus mox ab initio per Philippum Melanchionem dc per Thςψ'Qgi. Zuinglium,Oecolainpadium p 8 Bucerum antequam ab eo in ' nonnullis articulis dissentire cαpissent totam uere iuuentutem, eloquentiae literis linguarumc studio deditam ac ingenio exacutis et expolitis E R AS MI Roterodam opusculis pulcherrime
excultam,in parte suam traxit Iuvenes uero & ingenio alacres et laborum patientes,mox in sacris literis quibus Lutherus unicum tribuebat sensum,& eum solummodo literalem ita profecerunt literaliter,ut uel XXX annorum Theologi tam prompti in citandis scripturae locis non uiderentur, quam erant illi:Quid de perbita linguarum 8c de styli elegantia superbientes,mox quoslibet,
teris farinaeTheologos,non solum contemnere,uerum etiam proinuocare coeperui, maxime, quando ad populum uerba faciebant. Quod si quis nouitatibus eorum contradiceret mox pretendo hant lectionem Graecam uel Hebraicam, aut aliquem ex uetustis
simis autoribus,& confestim plenis conuitiorum plaust, is inuehebantur in Graecarum Sc Hebraicarum literarum ignaros Theologos,quos odiose sophistas, asinos, porcos animalia uentris N inutilia pondera terrae uocitabant: superaddentes etiam ronchos Mcachinnos immodestissime: Ac unum Lutheru, uesutuem Theologum populo commendantes,cius aduersarios uelut ignaros,im in hostes ueritatis N ob alimonia sibi praecisam aut imminutam Luthero inuidentes,inuidiosissime traducebant interum siquos
cερ hii DLu misericordire prsseruaret sibi ne Saxonico huic Baal genuarum Calli sed Piozeloci resisterent,S contra eum publice uellicorum scriberent ueI praedicarent: ii mox illud Pauli nimium uerum esse .T . experiebantur. Omnes qui pie uiuere uolunt in Christo Iesu,perse quutionem patietaturi Cum enim Lutheran dicerent populo placentia,contra ignauiam auaritiam Sc luxuria:Item,contra sco
lationes 8c concubinatus Clericorum quiritantes, falsamc iacia rent libertatem Christianam,qua liberi essemus ab omnibus prae ceptis Ecclesis, Paps Episcoporu 8c Conciliorii: Ac scripturarum fuco probarent,nihil esse ieiunia, orationes, uigilias, Scalia poeni tentiae opera Christum satis fecisse pro peccatis nostris: Iussicere
solam fidem opera nostra hona non esse meritoria,sed peccata, etiam si optime fiant:&id genus muIta,ea omnia Prompte, at criteri eloquenter. Catholici uero,iuxta desitum ossicii sui reprohenderent populum de peccatis: reprobarent noua Lutheri do:
98쪽
matari ut acrent obcdire praeceptis & ritibus Ecclasiae docerent eiu nandis, orandum, aliasq; bonis operibus insistenduclle,ut dignos faciam iis proscccatis rostris istictus, Gnitentic. Inde prosceto fassitum est, ut populo naaxime essent plausibiles quidem iit hcrani,
odibiles uero Catholici Concio natores adco,ti milicrisci ciuitatibus leues iuuenes, nouitili Maduciae homines L Uilicrani. ctiani quorum uita libidinibus Apostasia et aliJs sceleribus contamin uaerat non Ium facile admitterentur ad praedicatulum populonic-rum etiam praeserrentur grauibus maturis uiris, Pastoribus
Prioribus qui honeste semper conuersati, fidelissimc populum iaci hos exemplo docta crant. Et non raro euenit, ut ucri clegitimi Expulsio Pastores quamlibet chari ac uenerabiles antea suerant aut ui pel ' Ritorum Icrcntii tumultuante plebe, aut subsannationibus iniuri j a quotidianis fatigati Dasii in ultro cederent, aut subtractis censibus De cimis oblationibus ad extremam redacti inopiam, aliunde ihi uicitum quaerere cogerentur triumphantibus interim alc ctiam ditescentibus nouis praedicatoribus, qui sequacem populum uerbo noui Euangeli j iii ducebant quo uellent:maxime uero in odium Clerii in licentiosem omnis malitiae libertatena ita ut protinus formidabiles forent, non lum kro, iri uptionem frendentis populi anxie timenti δή in horas cxpedianti: rerum etiam Scia a- tui S honestissimis quibus laciuibus Magistratibus: In quorum bona domosci plebs obaerata fraternam quia client eorum fratres in Christo, immo in cista diuisionem mcditabatur. Erat enim tempus Me quo praedixerat Apos.olus cum lanam doeiri ,. τ . . nam non sustincrent, scd adiuta desideria coaceruarent sibi masti stros , prurientes auribus. Mix itac erat tum Lutheranis de Strenua
strenuitas industria, ad propugnandam sectam suam. MuItis QPV, Πλomi illare domestica scribebant hi cinde amicis it eam rem ilia' ' 'Τ 'Pnopcre curarent Multi m pcciem irem Euangeli i, parentes siet iamicos relinquebant, ut nouum Proclamarem Euan clium:uum:
Pc qiiod sane constarct, nos clia hactenus misere dcccptos a Papistis S reuera omiacisqualcs fratres in Chri to. Et quod per niciosissimum erat toti Germaniae Luthcrus iactitabat δε muli cum eo, Germanis in eam uisti diem nunquam germane ac syn
riter prsdicatum fuisse Euangeliis Se autem ucrum proserre Eua ia- geliu, quod multis saeculis sub scamno latita sici. Siquis fideliu contra mutiret,mox tota Picbeioru concio in cum xaspcrabatur, tanquam uentris gratia Euangelio resisterct. Luthcrani uero se passim gratis insinuabant ultrone pere rination urbibus non ob aliud sane,nisi ut Euangcliti suum illis inculcaret. Et rcs ea cum magnam haberet
99쪽
haberet speciem pietatis prae consiletis Ecclesiae ministris, qui prae fixas certa habebant si ipendia: multos profecto uera Ecclesiarn.ub.io fide auertit,qui magis perpendebant illud Christi Gratis accepi-Lue., si is,gratis date,quam istud eiusdem Dignus cst operarius merco .cor' de sua. Et illud Pauli.Quis militat stipendηs suis unquam Item, Si nos uobis spiritualia seminavimus, magnum est, si carnalia uestra Astuli, Metamus QuanquMn uero Lutheran Concio natores, postea*subrepen radices egistent, non minus ellent in rem propriam intentie auudi in alie di,quam Catholici attamen in prima plantatione, mira tis erat Mn .s u ς industriadcliberalitas Primum nunquam, ne obissceretur eis illud ' k- Apostoli ad Romanos .Quomodo uero prsdicabunt nisi mittans b., tur Et illud eiusdem ad Hebraeos. Nec quisquam sumit sibi hon rem,sed qui uocatur a Deo, tanquam Aaron:curabant occultis Iiterisci nunci js, ut ab ipsi plebe uel ab aliquo Optimatum, quem
scirent suae factioni fauere,uocarentur in urbem aliquam benem nitam Sc populosam. aut si non uocarentur, uel ultraneum sibi fingebant exilium uel necessariam sibi a Tyrannica Evangelii persecutione fugami etiam si propriis illaqueati facinoribus profugis
sent obtendebant,ut eo facilius admitterentur. Ubi uero aliquos naei fuissent amicos in ea ciuitate,cui Euangelium seu an nunciare intendebant procurabant per illos,ut saltem semel aut iterum pc mitterentur,populo Christi gratis an nunciare uerbum Dei.Quod si compotes uoti fierent,mox incendebant plebem in odium Cleri: sin minus clanculum agebant in angulis, donec quosdam in partem suam tra nos, permoverent ad sollicitandosai: os, qui a Magistratibus 8c Senam obtinerent,siue precibus, siue minis,ut liceret eis uerbum Dei libere praedicare. Odiosum sane uidebatur optimatibus .negare aut prohibere uerbum Dei,ne gratis an nunciare
tu populo ita licet periculosum uideretur, Luthera nos admitte rellamen periculosius uidebatur,reiicere uerbum Dei, 8c fraudare
populum pastu Euagelico. Unde factum est, ut in populosissimas quase Germaniae urbes Imperiales, Lutheri Euangelium sub eo
praetexm irrepserit:exceptis perpaucis, maxime Colonia Agrippina,quam tot miIta sanetorum Martyru,qui ibidem uel passi sunt, uel religiose coluntur ab ista lue praeseruare hactenus meruerunt. Studium Multum praeterea promouit nouu istud Euangelium Chalcostr malitia horum ac Bibliopolaru mens, industria, impensa Si opera. Nam TyPQR quicquid pro Luthero erat,quam diligentissime ac emendatissimes viii '' imprimebatur: Quicquid ucro pro Catholicis, ignauissime cuit iubi.'' tiosissime. Et quae Lutheri aut pro Luthero erant, Chalco graphi suis sumptibus imprimebant,et in maximo quidem numero, ut latissime
100쪽
Asso noMINI M. D. NTI Litissime dispergerent tir. Nam Apostatarum, qui relictis steri j ad saeculun redierat,infinitus iam era numerus,qui uict tim x Lutheranis libris quaeritantes,in speciem Bibliopolarum longe lateci per Germaniae prouincias uagabantur. Quae uero Catholi corum erant,ucrit indocia dc ueteris barbarie triuialia script a co- temnebat Chalcographi:nihil eorum imprimentes uliro, sed non inulli ob inopiam rei familiaris compulsi, aut maxima lucri spe prcu posita indueti, alienis p sumptibus Mimpensis adiuti, quaedam exis imprimenda suscip:cbant:Ea tamen ita lacgle stim,ses inanter ac iitiose imprimebant, ut maiorem gratiam eo obsequio rcferrent Lutheranis, quam Catholicis. Si qui corum iustiorem Catholicis operam impendoeni,hi a caeteris in publicis mercatibus Franco fordido S alibi uexabantur ac ridebantur, uelut Papi. aeo sacerdotum serui. . Quamuis uero Caesar, allici Principes ac Reges Catholici, sociissimis Edieiis pro laibuissent Lutherica aut ini primi aut uenum exponi adeo tamen non prosccerunt Edicti is suis, ut Lutheranis Bibliopolis plus inde Iucri accresccret. Qilippe cum Magistratus Sc Senatores, quibus inquirendi Sc animaduertendi
cura commisia silerat,vclcGniuerent malitiose,uci inuite neglectim rem illa in curarent, uelut odiosam Sc coram populo detra- stione plenam Bibliopola harum rerum n,ignari , ab Inquisitoribus ipsis occulte nonnunquam praemoniti, quae Lutherica erant,rcponebant in occillio, in publico prostantibus quibus lani prophanis 5 altei ius negoch libris. Unde fiebat, ut emptorcs,Lutherica quaerentes cogcrentur ea,prs texente Bibliopola nactum periculu, charius domaiori precio emere ex occulto, quant empturi
fuissent in publico. Aberat tum procul a Germania Imperator CAROLUS V. QV in graui ac diu curno bello, quod a Rege Fraciae indictium sibi uor maciae consistenti sierat,implicitus. Frater eius REM DI A N ii, pithei. US,Archidii Austriae tac. Imperialis tum Uicarius seu locum pibus prois
tenetas allic Principes Catholici: uidentes noua Lutheri transla hibitum. tione populos maxime in sediam Luthera nam allici ac induci,aedi iis mandatis praeceperis,ut quicunc subditorima nouum Lutheri Testamentum,aut quoslibet alios eius libros domi haberet traderet in publicum ijs, quibus recipiendi cura esset demandata. Et inplaeris p sane locis siti, liti Principum,quibus distabat conscientia, ne contra Papae Caesarisin , aliorum Ili incipum sitorum Edicta dc prohibitiones, vetitos domi retinerent libros, obedienter tradiderunt eiusmodi libros,qui calicubi in unum congesti rogum,
Publice combusti sunt Optimis enim quibusq; uidebatur Lutherus,