장음표시 사용
31쪽
eommentariis protrita, hinc bauserit, sciunt aqui ct periti barum rerum indices, iniqui Dero ct Graeca linguae n scii disimulant, aut, quod verius 6 , non vident'. ocu
lique eorum ad hunc sole ussunduntur. Sed quotus quisque t Ctorum hodiernum Graeca haec attingiti Quotusquisque ejusmodi libris vel locum in bibliotheca concedit, vel quid quani inde in usus suos depromiti Exstat commentarius in Institutiones, satis tritus doctorum manibus, in quo ubi incidit mentio, auctor de iis non aliter loquitur, ac de opere sibi ignoto , ac jam pridem deperdito , & de quo nihil habeat, quod pro certo adfirmet, quam quod Basilica vocati sint libri, qui contineant leges ab Imperatoribus promulgatas dc compotitas. Alii, qui nihil ignorare videri volunt, Ottonis Taboris exemplum sequuntur, ec Graeculos illos nugivendulos nihil ad nos pertinere , fabulisque meis indulgere clamant. Quam multa itaque fugisse oportet plerosque inter 'pretes , qui hoc in ligne praelidium nullo loco habuerunt, famaeque suae metuerunt , si tam magnum ac memorabile facinus ausi , ad illa Graecorum Oracula
proficiscerentur Quid porro de veritatis dicam studio, quo nihil prius, nihil
que antiquius esse debebat interpretii An tu illam feliciter repertam fuisse dicas veteribus , qui illam veritatem investigandi ratiocinandique artem sciebant cum ignarissimis ' An a novis plus speres , qui Petri Rami dialecticae innutriti, unum didicerant τὸ διχοτο-ῖ, id est , artem egregiam , quinque digitos in duos ordines distinguendi An tu porro veritatem quaeras in eorum commentariis, qui id sibi negotii datum credebant, ut omnia superiorum placita labefactarent ac subverterent, & quali clavum clavo , sic opinionem opinione trahentes eodemum rem perducerent, ut jam non difficilc videatur sententias , etiam absurdissimas mille lCtorum testimoniis stabilire t Observavit Franc. Hotomannus , ab celebrem illum, Andream Tiraque lium saepe in libris suis , quos citationibus auctorum instructissimos edidit, postquam consentientia centum aut plurium doctorum suffragia accumularit, hanc aut similem orationem subjungere : Ut videas, amice Lector , nihil esse in iure nostro non ambiguum , ct disputationibus ae controυersis inυolutum , volo tibi totidem , aut plures, recensere, qui sunt in opinione prorsus contraria, & sub haec ingentem aliorum doctorum indicem perrexere , qui in alia omnia eant. Quid vero veritatis studioso utilitatis adferat illa discrepantium opinionum farrago , nisi ut perlecta illa idem sibi contingere videat, quod tribus consultis advocatis contigisse sibi queritur Demipho apud Terentium : b Fecisis prober
Incertior sum multo , quam dudum. Accedit, quod quum inter omnes constet, veritatem non auctoritate doctorum , sed legum rationumque fundamentis niti; plerisque interpretantibus cura potior semper fuerit glossae , quam recta rario lcgum & auctoritas. Hinc ubique in libellis hujusmodi doctorum turmae in aciem educuntur, manatque hoc exemplum in fora , in quibus certam praesumunt victoriam , seque jactant mag nifice , qui pro se Sandium, Christinaeum, Vesembecium, Schneid*inum, Car-pZovium, Mevium vades dederunt. Quasi vero veris imum sit, quod plurimis videtur , & non aeque facile sit, alium glossatorum exercitum conscribere , qui priori opponatur. Jam quod proximum inter virtutes interpretis posui, ut ne in rebus ab arte sua alienissimis occupetur, quanti momenti sit, nemini da bium
32쪽
blum esse potest. Quis enim philosoplitim ferret, qui de virtute disputaturus,
quaedam de primis mundi elementis praemitteret, deinde accurate explicaret, quid sit glacies, hinc porro , quot sint conjugationes, quotquot parteS orationis , subtiliter disquireret, ac demum in rem praesentem veniens, an sit virtus,
quid sit , & quot uplex , brevissimis verbis attingeret potius , quam explicares Mirarer sane , si qui hunc philosophum audiunt, non ut olim abderitani, Hippocratem quendam arcesserent, qui homini nimis inepte stulto , primum crebram ambulationem, ad hoc betae malvaeque esum , postremo vomitum p aescribat,& ita perpurgatum mittat Anticyras. Ast ita tamen disputare solent quidam non infimi subsellii juris interpretes , qui explicaturi titulos Iustiniani, primum quaerunt an instrumentis notariorum praemittenda sit invocatio nominis
divini Num & Imperatoris nomen & titulus universiisl An eligi possit Imperator , nisi origine Germanus ' Talisne fuerit Carolus M. t An & Episcopum e fremio Ecclesiae eligi oporteat ' Hinc ad rem ipsam se accingentes disputant, rueritne Justinianus orthodoxust An litteras noriti An & Latinam linguam
percalluetit i Unde triumphus nomen acceperit i An Imperator sit mundi dominus , provinciamque Romani imperii alienare posSit Valeatne ac rata sit cionatio Constantini Magni t En egregiarum quaestionum farraginem, quibus enodatis, tunc demum intelligi a nobis existimant horribile illorum verborum secretum : Imperator , Caesar , Fuoius Iustinianus , Alemannicus , Gothicus , Fran-ricus , Germanicus , Anticus , Alanicus , Vandalicus, Africanus , Pius, Felix, inclytas , vidior ac triumpbator semper augustus , cupidae legum juventuti S. Iidem in explicanda ivlstitia definitione occupati, anxie quaerunt, unde juris nomen de
Cendati Cur titulus inscribatur de justitia & jure , ac non potius de jure ac justitia Quae justitia a Justiniano definiaturi Divina, an humanat Universalis, an particularist Commutativa , an dii tributiva ' Quare JCri sint sacerdotes justitiae t An dentur casus pro amico l Cur rectius dicatur voluntas suum cuique tribuendi, quam suum cuique tribuens' An JCtorum auctoritati cedere debeat auctoritas philosophorum 8 Tam egregia scilicet doctrinae ubertas latet indefinitione illa Justinianea , tantaeque molis est, explicare decem illa verba: Justitia es eo ians perpriua Voluntas ius suum euique tribuendi. Ludere qui busdam videbor, & quaestiunculas nihil ad rem pertinentes fingere , quae nemini interpretum in mentem venerint. Sed venisse illas in mentem non ilii Barioli & Baldi soboli, sed JCtis , qui patrum nostraque mem Iria floruerunt, celeberrimis , ex ipsorum commentariis demonstrare in proclivi csset, disi vel suspicione aliis insultandi carere mallem. Ita vero leges interpretantibu S, non difficile erit conjicere , quam nulla iis cura fuerit ordinis , quem semper sapientissimus quisque plurimi fecit. In tali enim quaestiuncularum sibi admodum dii similium farragine non magis ordini locus est, quam in rudi indigestaque mole , ex qua hoc universum efformavit Deus. Unde vir elegantis ingonii, M. Antonius Muretus a de Glossatoribus disserens : Qualem , inquit, nobis illi cujusque generis praeceptorum farraginem reliquerunt ' in si quis rusticus hordeum, triticum , viciam , legumina , in unum acerυum conferat , n In illius acerυIm b. rum
commentariis existimem perturbatiorem fore. Mibi quidem, quum in eos inspicIo,iα-psime OOidiana illa de Cbao in mentem Ueniunt:
Quaque erat ct tellus, sitae ct pontus ct aer.
33쪽
Non aliter enim apud hos , tibi verbi eaussa de auctoritate magis aluum agitur; dicetur etiam aliquid de testamentis : ubi de emptione ct om itione di feritur , aliquid de paenis , aret de auctoritate tutorum infere u . Nibu est denique quod certam fedem aut domisilium bibeat, nibit, quod nn alionissimo aeque ae suo loco pertractatum reperiatur. Inde illae erebrae ex uno in alium Deum rures nes , quum te, quod hic agendum ac tractandum erat , id iubent ex alio petere , in quo tale quidquam agi , nΠnquam , nis admos tus, divinare potuisses. Prorsus , ut si quis pa:erfamilias Vestem non in Cesti irio , sed in arca panaria c=deret, pan m ex puteo bauriret . pisces in ne- mare , separes in piscina inclusos haberet. Apud Aristotelein primo P fisorum recensetur opinio υ 'terum quorum Iam , in quibus fuit in Anaxagoras , qui quidlibet in quolibet in se dicebant, idque exprimebant brmissitato quodam , ut opinor Empedo
tant : da talium certe interpretum commentariis Oerysime diei potest. Haec de gloi sator viri libiis Mutetus , quae & in melioris aevi commentarios juridicos plerosque cadere re ipsa deprehendent, qui istos inspexerint. Denique ultimam interpretis virtutem in sermonis puritate ac perspicuitate positam esse diximus. At nescio an & hanci extra Cujacii scholam adeo multi interpretes sint adle-quuti. Qaamvis enim depulsa vetere illa barba e , purius scribere coepissent viri docti, JCtorum tamen libros adeo infecit illud Accurui absinthium , ut si Papinianus in vitam rediret, nova ei addiscenda est et lingua , illos commentarios legere cupienti. JCtorum enim laudem se sustinere polle plerique dubitant , nisi lingua Jureconsultorum , id est , barbara utantur. Hinc ubique um-mant, ampliant , subampliant, limitant, sublimitant, ea ast : ubique resolutiones legum & similes elegantias pollicentur, ubique praelieas practicatas, & Praejudicia in terminis terminantibus & clausulam illam utilis imam rebus se santibus & sexcenta hujus generis alia tanquam mellitos verborum globul OS i Pargunt, quibus condimentis si aliquid salis adspergas , elegantissima nimirum
illa Brocardica quae vocant, veluti: casus noluntatis eo rebendit sub se casum impotentiae : ab actionibus ad interesse libera nos Domine; Plus eum fota non praefumitur orare Pater noser , & similia : tunc sane habebis verum venenum aqua Stygia dilutum , cujus habitu ipso bonae mentes exanimantur. Tales sunt plerique , qui tabernas rumpunt, JCtorum commentarii. Iis itaque an magna utilitas per tot saecula allata sit reipublicae , & an non melius eorum auctoreS operam in conficiendis indicibus Justiniani consilio collocassent, illi viderint, quorum non amant similes labra lactucas.
Quae quum ita sint, singulari profecto ac praecipua laude digni videntur pauci illi , sed boni , quibus meliorem mentem indidit Deus, ut quae in jure nostro lunt obscura atque ambigua felicius illustrare ac distinguere conarentur. io in numero quod ad Institutionum interpretationem attinet, praeter Cu-
jacium , Giphanium, Ianum a Costa, & quosdam alios, & ARNOLDUM
VINNIUM Jureconsultorum eximium , haud postremo loco ponendum arbitror. Sane ex quo me juris prudentiae dare caepi, mihi ejus commentarius prae aliis placuit , & ad solidiorem doctrinam connitenti maximo fuit adjumento, ut postquam alii: jura interpretari jussus eram, nullum fere librum auditoribus meis obnixius commendandum judicarem , quam commentarium Vinnii, ex quo ipse fructum ceperam uberrimum. Vix enim ulla est boni interpretis Virtus, quae ncia in Vinnio nostro eluxerit. Attulerat ad juris prudentiam ea
34쪽
praesidia , quae paulo rariora sunt In nostri ordinis hominibus , puta, haud vulgarem Latinarum Graecarumque litterarum facultatem , diffusam omnis arvi scriptorum lectionem , notitiam antiquitatum haud mediGcrem, tantum denique ingenii ac judicii acumen , ut nec vulgaribus pragmaticorum sententiis ipsique Triboniano esset addictus , nec Cujacium , Ant. Fabrum, Rein. Bacho-vium , aliosque , ubi novi quid inferunt in artem , caeco impetu sequeretur, sed legum rationumque pCndera ubique cum cura expenderet, nulliusque auctoritate se pateretur in transversum agi. Deinde id quoque habet Vinnius noster, ut genuinam Justiniani lententiam ubique cum cura investiget, neque eum pudeat ex philologiae latifundiis petere , quibus juris prudentiam locupletaret. Et quamvis mysterium istud atque artificium leges ex eodem libro depromtas Comparandi conjungendique facilius in pandcctis & codice , quam in Institutionibus , usum suum exierat; nihil tamen reliqui fecit, ut, ex quibus auctoribus vel fragmentis singuli paragraphi descripti sint, ecquomodo illi a suis auctoritatibus discrepent, quantum fieri potest , ostenderet, non ut haberet, Ob quod insultaret Triboniano , in quo mustaceo multi hodie quaerunt laureolam, sed ut rationem ejus mutationis redderet candide. Laudanda quoque est
Vinnii nostri opera , quam in conferenda Theophili paraphrasi posuit, sane quam utilissima. Quamvis enim plerisque vapulet hic Theophilus , & aliquando ab iis quoque , qui eum nunquam evolverunt, exagitetur; permultum tamen lucis eum foenerare Institutionibus, Car. Hannibal Fabri titis , cujus verba quaedam supra dedimus , pridem evicir. Et sane non hic ne bis res est cum
Theophilitae quodam , quem aliqui verbis quibusdam Cujacli ab decepti Ac
cursio faciunt juniorem, sed cum Theophilo , viro illustri, & Antecessore, cujus Opera ipse Justinianus in conficiendis Institutionibus usus est. Hunc ipsum enim esse illum paraphrasten , multis argumentis constat. Primo Theophilum Triboniani ira eλὸν, Antecetaris munere Constantinopoli functum novimus. b Antecctarem aurem etiam paraphrasten fuisse , inde adparet, quod in codicibus vetustis singulis libris illa subiaccttintur: . α β' γ' δ' Ι,τι or
et is p.λου A mita,eων. s feliciter. Eumdem deinde Constantinopoli vixisse, inde patet, quod ubicumque ejus facit mentionem, eam vocat ταιτ υ κολιν, vel ναύ- πνν ην βασιλευωπιν ωίλι,, hanc urbem vel banc regiam urbem, e uti Iolcnt , qui
Urbis, in qua vivunt, meminerunt: Deinde, quum Theophilus Antecessor Justiniani temporibus floruerit: ejusdem aetatis esse paraphrasten .nostrum, reSapsa docet. Quemadmodum enim omnes qui lustinianum antecesserur i, Imperatores Christianos ita describit, ut eos inter homines non amplius fuisse , itatim adpareat, veluti ubi meminit ZMnMς θείαs λ χ'ως. d) itemque λε. ς AH .s i . . , 0 ita Justinianus ipsi semper est θειότανις e-ι
ter, Imperator noser , Imperator nns r piissimus, clementissimas nostir Imperator , t quemadmodum dc Theodoram *-καῶν δινωίον,, piissimam dominam nostram, g) & constitutionem Justinianeam δ ια-ξι, consitutionem nuper promulgatam tb adpellat. Quae sane omnia non sunt Verba de
35쪽
de principe dudum satis functo differentis. Accedit, quod Theophilus saepe
paraphrati suae intexit formulas antiquas & ritus veteris juris prudentiae proprios , quos quum iudice Fabrotto a non aliunde , quam ex Cati , Ulpiani, alitique veterum JCtorum libris , depromere potuerit , satis profecto manifestum cli, eum ante commune istud illorum librorum naufragium vixisse , versatissimumque fuisse in illorum operum lectione. Quod denuo non in Theophi litZen quemdam Graecum novum , sed in celeberrimum illum Scholae Contiantinopolitanae A intecesIorem , Theophilum cadit. Denique quod palmarium euse , vir cruditi sibimus , & collega olim conjunctissimus , Nicolaus Hieronymus
Gund lingius b observavit, Theophili nostri paraphrasin jam Thalelaeus laudavit , & ille quidem quem cum Triboniano , Theophilo alitique pandectas
composuisse, eatque pollea κατα re δα vertiste novimus. Quod cum & Fabrottus
c) viderit, mirum sane est, virum i plum doctii simum Theophilum Juiliniano non quidem multo juniorem , a Theophilo tamen pandectarum &Institutionum architecto diversum credidisse , quali ipse paraphraistes aetatem suam non multis iisque luculentit simis prodiderit indiciis. Quod si itaque Theophilus nosterfuit luiliniano σίγχe. ι , ceu hactenus mihi videor de monitra Te ; gratissimum procul dubio cupidae legum juventuti fecit Vinnius , quod eum diligenter sonsuluerit, de inde textum Institutionum vel stabili verit, vel explica iit. Nec minus laudandum videtur singulare veritatis studium , quod idem ubique prae se tulit , dum manum ad scribendum adpulit. Rationibus cnim solidis legumque auctoritate munivit omnia quae docuit, nec in ullius juravit verba magistri. Tantum etiam abest, ut more glossatorum quaevis convellere ac in dubium vOcare studuerit vir doctissimus, ut plerasque ilias lites erudite fini verit, & plerumque optimam maximeque legibus consentaneam elegerit opinionem , eamque ita firmarit, ut aliquando N invitos in sententiam tuam pertrahere videatur. Ordo porro, quo utitur, ipsi rei quam maxime convenit. Textum explicat accurate , scrupulos , quos injici lectori posse praevidet , cum cura eximit: ipsam doctrinam , quae quovis loco proponitur , egregie illustrat, nec dii simulat , quae vel novis justiniani constitutionibus vel desuetudine & moribus patriis mutata aliter in foro observantur. Nullos hic videbis excellas, ad rem nihil pertinentes , nullas quaestiones otiosas & irtem pelli vas deprehendes; nec hic obiervabis a Vinnio, tanquam a coquo Plautino, diversa jura confundi. Nam ubique jus Romanum a moribus patriis accurate sejungit, & nihil facit reliqui, ut utriusque principia a lectore suo intelligantur. Denique & oratio ne utitur, non quidem calamistris intorta , sed pura tamen , & satis plerumque Latina , ut saltim non adsectasse videatur illam barbariem, qua plerosque Jurisconsultos commentarios suos inquinasse diximus. Quo gratior mihi fuit opera , quam a me vir integerrimus , novam hanc editionem meditatus , flagita-Vir. Quum enim intelligeret, me quaedam margini cxemplaris mei, ut fieri solet, adnotasse ; non dubitavit a me petere , darem operam , ut Vinnii hic commentarius & nitidior & emendatior prodiret. Et sane nihil, quod mearum erat partium , praetermitissem , sit paulo plus temporis ad eam rem fuisset concessum.
Quantum tamen a me praestirum putem , pauciS accipe. Piimo totum commentarium & relegi & recensui, & quidem ita, ut non modo aliquot millena sphal
a Fabrot. Praefat. ad Theoph. Inst. b Gadi iugia n. Part. II. O . II.
36쪽
mata quae in priorem editionem irrepserant, sustulerim , sed & interpunctiones , antea vitiosiissimas, vel plane omissas , restituerim diligenter. Deinde Auctores quos laudat Vinnius , plerosque evolvi, & ubi ipse solum librum expresserat, ego capita etiam & aliquando paginas adjeci , ne Lectori loca illa evoluturo illud quaerendi taedium esset de orandum. Praeterea notulas quasdam seu additiones , quas a ViNNiΑNis primis nominis mei litteris ; HEi N. distinxi, passim insertas animadvertes. Eas quum jam olim exemplaris mei margini allevissem , ideo edi passus sum , quia quarumdam me ne nunc quid cm poenitet. Sunt eae non unius generis. Quaedam illa , quae a Vinnio non adeo plene traduntur , supplent: aliae non satis accurate possita emendant: sunt etiam, quae quarudam conjecturas de legibus a Vinnio vel emendatis vel cxplicatis proponunt
Lectorisque judicio submittunt. Non existimo futurum , ut mihi id auso quis- quarti succenseat. Quae enim injuria est , alieno libro adspergere notulas s Et quid facilius erit Lectori, cui mea haud placebunt, quam breves illas stricturas praetermittere, maxime quum&paucae sint, nec adeo multis paginis librum
reddant auctiorem φ Si qua in re stilus lapsus sit, id in meliorem partem interpretabuntur; quibus aliquis candor inest , quam festinantibus operis pagellae inter alias occupationes & in medio luctu do inestico, descriptae & saepe vix relectae Lugdunum transmittendae fuerint. Emendationi praefuit ipse, qui tu intus fecit , vir integerrimus. Quumque is & ob lolertiam & ob linguae intelligentiam Par omnino fit huic operi, & jam plura ejus dexteritatis dederit documenta , res ipsa jam quoque ostendet, verissimum esse , quod scripsit Poeta: a Dominum videre plurimum in rebus Ibis. Τu, Lector, fruere editione, omnibus anterioribus, si quid video, meliore, mihiqcie , Tua causa omnia volenti, fave , & ex voto Vale. Franequcrae Fri
37쪽
Rubricarum secundum Librorum & Titulorum ordinem.
Prooemium de Confirmatione Infitutionum.
ctuas c- eo , qui in aliena parosata es, Rogati. IUMm esse dieitur.
38쪽
De Confirmatione Institutionum.
tomannus ex Cie. Taeἰt. Sueton. DἰοΛ. piam ViNN. Sed tamen Byrantini Imperatores plerique hoe cognomen dimiserant ante Justinianum nostrum , qui illud primus revocavit in usum , primus postliminio veluti renunciat Ἀριαίων αὐροεκνανων, uti testatur Agathias tibias. p. I 3 I. Ea. Sphanhem. de Usti π pras. numis
CAEIAR) cognomen familiae in gente Julia , quod post C. Iulium factum est haeredita
rium Imperatorum. Procedente tempore , e dem nomine appellati & qui vivo Imperatore designati augustae maiestatis haeredes, ι. T. Coiade males ex ν tbem. Spartian. in Aialo Veis, ubi de hunc ipsum primum Caesarem ea ratione appellatum testatur. Hodie Regea Roman rtim Vocantur. UiNN. Ita quidem Spartianus in m. Ver. eap. a. contra Aurel. Vict. eap. I
in Trajana ab Adriani demum adoptione divisa esse ait Caesarum & Augusti nomina. Ne ter accuratE. Omnes Principum liberi dita Α sunt
TOR , SEMPER AUGUsTUs cupidae legum juventuti S. MyERATOR Hoe nomine
etsi appellarentur omnes exercitus ductores εἰ τρατηγοί, . v πολέμων νγεμόν- , pro
trie tamen id tribui toleat iis, qui re bene gesta hoe
honoris titulo acclamatione militum vel decreto Senatus decorati essent. Post occupatam Rempublicam perpetuum Principis praenomen esse coepit ex S. C. Ho
39쪽
x PROOEMIUΜ ININA TIT. LIB. sunt Caesares, iam a Neronis temporibus. Do- no tradiderunt. VINN. Ast huius cognominis, mitianus , statim intersecto Vitellio , hoc no- jam suo tempore Imperatoribus dati, membmen obtinuit, Tacit. Hi F. Lib. 3. eap. 86. Hinc nit Seneca Lib. II. de clem. c. I . HEIN.
numi Titi & Domitiani Caesarum apud Span- TRIUMPHATOR Triumphasse legitur μhem. Τ. z. p. I. Ita & Trajanus Oesar con- Persis & Uandalis. Varro I. r. de ling. scribit salutatus statim post adoptionem. Cons Pagi triumphare sic appellatum esse , quod eum Im-CrIt. ειν. ad ann. 69. es' s T. Possea destinati perasore milites redeuntes elamitant per tirbem
Imperio Candidati dicti sunt nobilissimi Caesa- in Capitolium eunti , Io triumphe , D. res , quod nomen in numis Philippi iunioris AUGUsTUs Nomen hoc primum Οα-
primum occurrit, at ante eum idem legitur in vio a Senato tributum e ductum ab eo , quod marmore Maximo Maximini filio dicato apud Ioca , in quibus augurato quis consecratur, Gruter. p. CD. s. vid. EI. Spanh. de usu Er augusta nominantur. Sueta in Antist. e. 7. Alii praestant. num. Diff. m. f. t. p. I s T. seq. HEi N. ab augendo imperio dictum putant et unde ibFLAvios γ Α Vespasiano Imperatore hoc lud hodieque Zia alien Diten Mebrer des Relabia nomen manavit, quem e Flavia gente nova & Wesemb. UINN. Eodem sensu Manasses in P ignobili fluxisse , Suetonius auctor est. liticis; Αἴγουσις, inquit, ωι Contra ia. - JUsTi NiΑNus Nomen hoc Imperatoris Noveis. et T. Hi redditur semper adoran nostri proprium fuit a idque etiam habuit ante dus. HEIN. adoptionem : ex quo apparet, non esse productum a nomine Justini avunculi & patris Ut Plato legissationis tres vult esse partes, adoptivi , ut quidam putant. Prooemium , Legem, & Sanctionem 3 ita
A LEMANiCUs, GoTTHICUs , ω. Agno. huius Constitutionis eadem deprehenduntur mina a devictis , aut bello Iacessitis gentibus membra. I. Prooemium , quo suum legissa- ducta : Seneca L 1. de Clement. I 4. scribit, a D tionis studium commendat, usque ad b. I. sentantem populum ambitiosae majestati tri- II. Legissatio , usque ad s. pen. III. Saabuisse , quidquid potuit congerere titulorum. ctIo. Mesemb. bici
VINNI Hunc morem devictarum gentium vocabula nominibus adscribendi iam pridem an- De usu Armorum & Legum.
αJustinianum servarant Imperatores. Solius Iudaici cognomen ob religionis odium & gen- eratoriam majestatem non solum armistis contemptum adspernatus est uterque Ves. re decoratam , sed etiam legibus oportet esse pasianus. Caeterum hae gentes omnes notae sunt δε armatam, ut utrumque tempus in beltorum Praeter Anticam. Et hic plerisque interpretibus cy pacis rectὸ posit gubernari: er Princeps aqua haesit. Verum non Anticum sed Ponticum Romanus non solum in bostilibus praeliis victor Iegendum esse, recte monuit . , Span- e sat , sed etiam per legitimos tramites earum- hem. ibid. Diss Ιχ. f. I 4. pag. so . T. 2. La- niantium iniquitates expellat, LT sat tam jurisaeos enim Masgos tr ritanos ad Pontum Euxi- religiosissimus , quam Oictis bosibus triumphat rnum subegerat. Unde & alibi dicitur Laiacui magnificus.
FRAN cicos Theodibertum Francorum ARmis riearatam Imperator utrumque regem gravissime tulisse refert Agathias, quod Reipub. tempus sine armorum ac Ie-Justinianus, velut devicta gente Francorum, gum praesidio recte administrare non Franeici titulum sibi sumpsisset. Postea etiam potest : in quam sententiam praeclara quaedam pidicum & Longobardicum se dixit, quod hic λdspersa ab miom. σ Gron ex Arist. Planeas quoque gentes irritavit, C ae. σωοt. ex Liban. Agatoia. Legibus armatam Munitam & instructam Piυs Primus hoc cognomen obtinuit M. Tullius I. r. de ius scribit , Lacedaemonio- Antoninus Hadriani successor. Capitol. in δε- rum imperium multo plus Lycurgi legibus &toniae. e. i. Inde ad alios descendit. Justin. Nov. disciplinae debere, quam aut Pausaniae, aut Ly-
8. e. s. Ab D,ες ο ευ, ζειας ἐπώνυμtas ἐξ si sandri rebus gestis. Parii enim , inquit , c. et2-- ς τα τῆς ταυτης--nt foris arma, nisi sit consilium domi , --Vi NM. Conserendus omnino Erech. Spanhem. Est autem hic χιασμὸς κατὰ reν ζ τοιχει ου πὐκον, Di . o. g. s. pag. 43M. seq. T. 2. HEi N. tribuit armis decorari,legibus armari. Theoph. FELix Usurpavit hoc cognomen Commo- Verbum pro verbo reddidit, οπλοις κοσμῶισθαι dus , ut hilloriae testantur, quem plerique suc- νοπιις ωλιζεσθαι.
cessores imitati appellationem hanc Justinia- Victis exsat Sensus est apertus, Imper
40쪽
PROOΕΜIUΜ IN torem non ex armis tantum , sed etiam ex legibus gloriolam sibi victoriam comparare. Legitimos tramiter Ea ratione , quam leges praescribunt. Theophilus convertit, raμίμοις - ιαις , legitimis inventis. Imperator non tantum hostibus debellandis , verum etiam calumniatoribus coercendis , victoris nomen
adipiscitur. Calumstantium Pars pro toto, improbitas , quae in iudiciis versatur , de quo proprie
verbum calumniandi intelligitur , pro omni, quae in pacata civitate admittitur. Cicero 2. de Repub. in Carneadi respondeatis , qui sepe opinmas e fas ingenti ealumnia Iud cari solet. Iuris religio simus Juris ad summam religionem observantissimus. Dion. Halicar. lib. s.
Magnificus 3 Abest haee vox a veteribus libris, testibus Cujac. & Hoto m. nec Theophil. agnoscit.
De bellis & legibus Justin Ian I.
2 Quorum utramque viam eum summἰι υἰ-rdiis , summaque providentia , annuente Deo, perfecimus. Et bellicos quidem sudores nostror Ra bariea gentes sub juga nostra redacta cognoscunt, re tam Africa, quam alia innumerae provincia Post tanta temporum spatia , nostris victoriis a caelesti Num ne μνaestitia, iterum ditioni Romana nostroque addita Imperio , protestantae . Omnes .eνo populi legibus tam a nobis promulgatis,
2 Utramque viam Iustinianus & gloriam sibi peperit victis hostibus , & iuris aequabilitatem inter cives suos retinuit.
Barbar ea gentes Significat Persas in Syria, Vandalos in Africa & Italia , Gotthos in Italia , & Sicilia. Redacta Uet. deducta,& ita Cuiae.& Holom
Innumerae Uet. numerosa , iὸ est , n. ultae; se enim locuti sunt Cassioὸ. Oros. Eutrop. &alii Scriptores σῖνυονοι , Theoph. tamen ανα- θην Post tanta temporum spatia Post annos s s. quibus Vandali Africam tenuerunt , I. r. Cod. de of . ρras Afris. adstipulatur Procop. Disioni Romana Postquam sedes imperii Constantinopolim , quae antea Byzantium, Postea etiam nova Roma , transsata fuit, Imperium Romanum a Constantino & Gallieno an duas partes divisum , orientalem & occidentalem & utrique parti suae provinciae attributis. ViNN. Nou a Gallieno , sed a Galerio: INSTIT. LIB. 3
nee in duas, sed in tres partes. Calerius enim orientem , Constantinus trant alpinas Provinacias , Maxentius Italiam accepit Eutrop. Lib.
Promulgatis Promulgatas sitas , compositas alienas intelligit, id est , ex veteri iure iaunum collectas &dispositas.
De Compositione Codicis& Pandectarum.
E. Et eum saeratissimas eonstitutioner antea eonfusas ἐn Iu Iemam ereximus consonantiam, tunc nostram extendimus curam aci immensa -- eris prudentia volumina , π opus desperatum,
quasi pre medium profundum eunter , calasi favore jam adimplevimus. 2. In luculentam ereximur eonsonantiam Inis teli igit Codicem priorem , quem altero Imperii sui anno componi iussit s28. & anno insequenti edidit. In hunc , Principum Constitutiones vage per tres codices , Gregorianum, Hermogenianum , Theodosianum , dispersas collegit, eoast. de nov. Cod. De. er de Iust. Cia..eon m. Sed eum non habemus. Post idem C dex iterum emendatus est , & multis locis recognitus, additis so. decisionibus, quo hodie utimur. VINN. Prior ille codex promulgatus VII. Id. April. anni DXXIX. dictus est Iustinianeus. Nov. 6 s. c. I. g. I. Paul. Diac. Libia
I. e. 2s. Posterior , quo hodie utimur, dicitur Codex repetitae praelectionis , Const. de eodici. emend. g. 3. Publicatus XVI. Kal. Dec. anni
DXXXIV. HEIN. Ad immensa veterum volumina Quarto Im-erii anno, Lampadio & Oreste Coss. s3o andectas componi jussit , ediditque, & confirmavit anno Imperii sexto , ipso rat. Cos. eodemque anno compositae Institutiones &promulgatae uno mense ante Pandectas: ut Pandectae compositione priores sint Institutionibus , confirmatione posteriores. Codicem repetitae praelectionis promulgavit anno Proximo , ipso iv. & Paulino Cossi s 34. Haec perspicua sunt ex constitutionibus ad juris compositionem pertinentibus. Novellarum liber diem non habet. Immensa volumina Innumera Veterum scripta , quae in bis mille libros & aliquot centena
millia versuum excreverant O i. omnem , f. r. de eoneept. Dig.
Per medium profundum Per medias difficultates. Liv. 3I. c. r. Provideo animo in vasitorem me altitudinem ac velut profundum invehi.