장음표시 사용
41쪽
redigendas euravit, ut futuri Dictionarii quasi 5 amateries essent. Hortatu demum visorum studitora quibus duos aut tres incaepti operis quaterniones ostenta
binos annos in hόe opere dies noctesque, rei domesticisae eorporis fere negligens, ita desudavit, ut quotidie aeuo pxesis materiam sufficeret, ct absque σε Divina oneri Icumbendum fuerit. Anno Is 19' 9. Cal. Iul. Terentium, quo non et ter melius Romani idiomatis munditiem exhibe publicavit accuratissime cum Donati commentarii' in quibus Graeca propὲ omnia nam pro eis antehac eseusi radicis lacunis satebant θ reposuit, O sententias Airhπum, quos Donatus eitare solet, integras reddidit; nilla vetusti ex Iodui Badii dono manuferipti exemplaris, ceujusdam Anonrmi acerrimo judieio praediti Latineque ιGraere doctissimi, adhas Petri Rosseti Laureati Poetae mersus Virgilianos ad unguem tenentis auxilium mutuatu.
Intra spatium quadrimestre Terentio successerunt quasi Virgilio honoris causa praeviae, Virgilianae lectionis per Io. Pierium Valerianum castigationes x ipse prodiisset Poetarum Princeps, ' nisi luculentis Tiberii Donati in universam AEneida commen. tariis potiundi spes consilium in aliud tempus distu lisset. Interim quum clam eum non foret, quam sucundum ac utile sit pueros a teneris epistolarum scriptioni assuescere, Plinianas emisit, adjuncto
42쪽
Panegyrico & libro Plinii de Viris Illustribus, Suetonii de Grammaticis & Rhetoribus, Iulii Obsequentis de prodigiis, ex quorum lectione Epistolare, Rhetoricum, & Historicum scribendi genus prim cibus tantisper praegustent labris, dum in profundas
eloquentiae Ciceronianae copias, quum aetas & inge nium maturius accreverit, sese ingurgitent. Anno Isao' 6. Cal. Feb. Plauti comoedias in tuiscem protulit, quem tempore licet priorem, Terentio tamen postponendum censuit, pistoris famulum molasque trusatiles versantem senatoris servo mature manumisso & in Laelii Scipionisq; familiaritatem recepto, huic terso A castigatissimi sermonis arbitro illum nimis exoletum necnon aliquid antiquae rubuginis secum trahentem. Ei tamen, antequam ad imgravescentem aetatem p venisset, Plautus omnium Latinorum scriptorumpost Cieeronem ct charissimusfuit O quam tum licebat per ea, quae tum tempori/ suppetebant, e emplaria notissimus. Anno Is 3I' prelo committere incepit Dictionarium a biennio elaboratum, cujus Privilegium die Martis aes anno praecedente x Francisci Regis I 'obsignatum fuerat: Dumque hujus M Virgilii quem Tiberii Donati commentariis a possessore hujus thesauri nimium par frustra hactenus expectatis uli
43쪽
rius procrastinare noluit editionem molitur, Iturini Corderii in Regio Navarrae collegio Gramaticam & Rhetoricam multos jam annos Prollibellum de corrupti sermonis emendatione, M e tomen Erasmi in Vallae Elegantias, annexa ob peris similitudinem verborum sordidorum per CCum farragine, protulit. Hanc Erasmus qui annos plus minus octodecim natus scripsisset dedenda minime cogitans, & suo injussu bis prodii exemplaribus innumeris propagatam aliasq; pessic depravatam animadverteret, tertiam editionem rcognovit, & secit, ut aliquanto purgatior in pu rorum manibus versaretur. Non possum hic tacerde Corderii ad studiosam juventutem epistola, quardidascalis omnibus commendatam velim, ut eX ediscant, quo pacto discipulorum institutioni & quo praecipuum est Christianis moribus consulatu Robertus, quum Terentium iam ' bis emisisset, 'ultro pollicitus pst se, ubi primum posset, rationen comicorum versuum planam expeditamque aliqui eius argumenti commentario facturum. Ad eanitaque rem auxilia undique omnia contraheb4t, ushrevi suis creditoribus satisfaceret. Anno I . Cal. Aug. dedit Virgilium Servii
Honorati interpretatione Ornatum Vetusto inter alios
codice Francisci Sylvii adjutus; nec multo post .
44쪽
Cal. Oct . Dictionarium seu Latinae Linguae Thesa rum, cujus partus tot vigiliis & laboribus constit
rat, enixus est. Propria Nomina, quae nulla fere in eo opere inveniuntur, reliquit petenda partim ex Antonii Nebrissensis de Leorum nominibus opusculo alibi venati, partim ex Poetire illo dictionario ab eo fideliter emendato, quod Elueidarium Carminum vocant. ' Quum autem Elucidarium emendaverit tantum,haud composuerit,
non est, cur plagii eum accuset 'Iacob. Thomasius, quasi Volaterrani Anthropologiam compilasset, Malicubi ejus errores fecisset suos, alibi novos a soaddidisset. Coloniensem, qua usus est Thomasius, editionem nondum vidi; at in ea, quae sub Caroli Stephani nomine exiit, illa, quae Thomasius citat, nomina non leg'ntur; & Hermannus Torrentinus se hujus Elucidarii collectorem in sua ad lectorem praefatione agnoscit. Anni hujus finem nobilitaverunt Biblia Latina 8. Id. Nov. absoluta. Erat scilicet
pii propositi adeo tenax, ut multorum quamlibet librorum editionibus distractus neutiquam tamen sacros negligeret. ' Confitetur ingenue nonnihil in priore Bibliorum emi one fuisse dormitatum ; in hae verὸ dari tralationem proὲ integram ct illibatam, denuo cum veteribus Manuscriptis, quae annis superioribus Monaehi Dionysii, stemque S. Germani, ct navi fimum illud Theologorum Parisiensium collegium ei communicarunt,
45쪽
eollatam, adjectis ad interiorem marginem disertis snet pretationibus eum obeliscis se astericii, quibus Origenes Hieronymus usi fuerant. Ad calcem rejecit Nomini Propriorum Catalogum cum interpretatione Coa plutensi, & Indicem rerum x sententiarum, duobus, quos aliquando alterum in Vetus, alteruin Novum Testamentum composuerat, conssaeua Haec omnia charactere magnificentissimo Curavimprimenda; nam eum novas literarum sormas sit nuperrime comparasse conjecto, quod typis maj
ribus ac nitidioribus Biblia& Opera Virgilii, quatquibus libri priores, excusa fuerint. 3 At vero Traiologi Parisienses eum ad ignes usique persequuntur, quo Biblia imprimere ausus sis,quamvis tum permissu tum consilio seniorum Collegii ipsorum, eujus rei locuples testimoniuη Regis privilegium reddebat. Eum nihilominus ad capital supplicium postulabant, tanquam s Biblia eorrupisset ;de eo actum esset, nise quorum authoritate factum fit, in tem pore monstitasset. Tale annos tareiter viginti bellum Roberneum Sorbond fuit; se oportuit despondisse animum absqui Rege, qui illum eontra invidos O malevolos texit, nec cessavit omnibus modis beniene juvare. auia autem paeι
ct tranquillitati semper studebat, pollicitus est se niuit postea nisi eum bona eorum gratia facturum. Annus I s a Virgilio in minori volumine, Α tique Poeticae Horatii cum Iani Parrhasii, Acronis,
' Lege. quid Iectorem moneat in initio Proprior. Nomin. Et Indic. Rer. ac Sent. I Respons ad TheOl. pag. 3. 4. 7. 8. s.
46쪽
Porphyrionis & Glareani commentariis datus est, forsan etiam tertiae Terentii editioni, nam quae anno I ri ' lucem vidit, quarta nominatur. Eam Ω- Cundam puto, quam Ianssonius ab Almelovem anno Esai' affert. Quartae inseruit Erasmi de versuum generibus commentarium, qualem antea ipse promiserat, quique ad ipsum ab Erasmo commodum allatus est, dum de hujusmodi opusculo meditaretur. An is commentarius tertiae insertus fuerit, nescio. Conjicio autem tertiam anno I s 3 proditri, meaeq; conjecturae fidem iacit tempus Erasmianae Epistolae ad Iohannem & Stanissaum Boneros Polonos fratres Friburgi Bris aviae Prid. Id. Dec. Is 3P datae. Id vero citra controversiam est, Terentium ei, sicut& doctis omnibus, adeo placuisse, ut variis omnibus voluminum sormis & saepius quam ullum e Claia scis alium excuderit. Anno Is 34' iteravit eandem Bibliorum, quae editionem, sed minuto nitidissimoque charactere melius ad gerendum accomodatam 3 Divi Augustini de litera L spiritu libello auctam, cum indice Epistolarum & Evangeliorum, quae in dominicis& festis diebus juxta consuetudinem Ecclesiae Pari- . sensis & Romanae leguntur. Plerumque enim ii
cavit, ut lector cum nova quavis editione foeneratum acciperet beneficium. Ηoc circiter tempus se-: Pros Terent. I 334. Praes comment. in Evang. IIII. cum
47쪽
cum Gnsiderare coepit eas expositiones, quae sunt in L. qui masto Glossa ordinaria nominatur, atq; permus Theologis aestimabatur. Rogatus, ut eum librum immeret, cogitavit diligenter de omnibus rationibus, 'Mieum meliorem eum mendosa tollendo tum optima qs e. fragmenta reponendo ac restituendo faceret. Frustra, .
eum juvaret, quovir inter ipsis Theologos atque eom refigisses, tam eos, qui Mendici appellantin, quam tu qui uberes proventus habent. Omnes ejus consilium Lutabant; verum se non satὶs habere temporis significabaa Ipse tamen non deposuit consilium ; sed tanti operis initiu fore non incommodum duxit, si veteri transeationi emenda impressae adjungeretur nova ex Hebraeo vere reddita : quinop anno Is C absolvit. Ex quo Dictionariun suum edidςrat, ' multa Iectione magnόque usu plurim. deesse cognovit, tum multos audivit squum saepe de indvistria in sua libraria taberna sedens doctorum pariter se indoctorum de suo labore sententias exeiperet) plura requiri
nonnulla eorrupte citari, accentuum rationem is Propria
Nomina omitti querentes. Ipse ergo, quantum quotidiana editiones relinquebant otii, id omne in legendis Latinae linguae principibus eonsumpsit. A doctii imo quoque, quicquid in hoc commentandi genere annothset, nominatim Gulielmo Budaeo, Laetaro Baysis, Jacobo Tufano Graecatam literarum Regio Professore accepit, nihil veritus eorum
judicium, qui, quae is Tullio non sunt posita, protinus rej ciunt, se modo . Elium Gallum vetustissimum legum Mi-
48쪽
ralium laterpretem is Cieerone non semel laudatum, Varronem, Festum item Pompeium, ct Nonium Mareellum, Donatum, Servium, Valum, O permultos alios autiores
Interea dum in his praeparandis oceupaturine vacaare videatur prelum, & ut Budaei Baymq; operae, qua ad suum Dictionarium ornandum usus fuerat, gratiam Praesentem rependeret; illius de Hellenismi ad Christianismum transitu tres libros anno I mohuius de re navali, vestiaria,& vasculis tractatus anno I fg 6' cum aliis non paucis,quae ex Catalogo petenda sunt ad publicum usum exposuit. Quoniam autem de Bay- fio incidit mentio, aliqua ex ejus operibus excerptRhreviter scribere non gravabor. Hic, quum meliores aetatis annos in ediscendis Accursianorum ineptiis potius quam Ulpiani aut Pauli responsis de non satis eruditorum amicorum consilio consumpsisset, sero & cursim literas Graecas arripuit, eo tamen successu, ut in illius scriptis variam ac politani eruditionem minime desideres. 'Christophori Longotii, qui cum eo iisdem Graecis studiis initiatus Seei amicissimus eo nomine fuerat, hortatu comitatu, posthabitis rabularum in suprema Parisiorum Curia altercationibus, Romam ad capiendum ingenii cultum concessit; ubi Longotii, quem non pe-ιentem civitate Romani donarunt, quique Latina' Epistol. praeta. Vestiar. In fine Vestiar. loquendo
49쪽
loquendo an parem habuerit dubium est, Imma
interitu Latinae Graecaeque literae damnum non diocre secerunt. nos triginta vixdum natus
hanni a Lotharingia Cardinali de re vestiaria lihanno Isa6' dicavit. Quum a Rege Franc Venetiis esset legatus, suas de vasculis vigilia conspectum produxit; postea anno In 6' Cal. δobtulit Antonio a Burgo Galliarum Cancellario S. Cal. Sept. ' Regi ea, quae, dum Venetiis erat Ioci celebritate admonitus,E Graecorum Latinoruque monimentis de re navali collegerat; ne Re Iiberalitati ingratus haberetur, qua & Sacerdotauctus & Magistratu ornatus fuerat. Α propos me multum aberrasse non puto, si haec de Baylinseruerim, ut palam fiat, qualium virorum judicsuorum laborum censuram Robertus permiser Ille, quum annum Ia quibusdam Caroli fiati opusculis ad rem praecipu8 rusticam pertinentibi inchoasset, eundem suo Dictionario clausit, quc
opus ob incredibilem copiam LINGUAE L ΑΤ iNAE THESAURUM = vocare doctissimis nonnullis visum est. Huic editioni magna vocum, formularum,& Nominum Propriorum adjectione locupletatae summam manum I . Cal. Dec. imposuit
50쪽
Iloe anno A. Id. Iul. Basileae obiit vitae o agens Desiderius Erasmus Roterodamus, qui ubertate ingenii inexhausta parique dicendi facultate aurem Batavam Batavumque ingenium a nonnullis immerit6 carpi comprobavit.
Anno I sa 'inter alia, Hebraeorum in Bibliis Propriorum Nominum Catalogum & rerum Indicem in unum conjecit libellum, qui minuta characteris αvoluminis forma Bibliis proximE excusis responderet. Lectorem, si de reliquis interroget, ad Librorum Indicem velim remitti: non enim statui omnes, quos excudit, minutatim enumerare, ne, quum ad Indicem contexendum pervenero, actum agam, lector que ex absurda repetitione creem fastidium magis quam voluptatem. Satis est, si praecipuos sacrosque imprimis attigerim, aequum ratus, ea apud me in describendo, quae apud illum in edendo. plus momenti habere. Quam fixum in animo tenuerit Divinarum literarum studiosos adjiuvare, percipiet, quicumque secum reputaverit, quam pertinax studium indicibus librorum conficiendis si adhibe dum, quam improbus labor perserendus, quae taedia subeunda, quot molestiae devorandae. Omnia haec impedimenta noster diligentia & industria superat.