장음표시 사용
32쪽
Dogmata,quibus Medicinae pars sensibilis principalis certa habetur, consti tuuntur.
Ideo o Medicina scientia β,necne, exacte dissutritur.
Insuper quibus Artibus, & quibus scientijs Medicina certior, aut non ce tior existat, abunde explanatur. omnia Hippocratis, Aristotelis, ου Galeni doctrina, rationibus, tν experiment siugem,s abfluta.Potissimum vero Hi pocratis Hil phiasten vi,artim
cIabbac proprie meaecinasi,certa, contra Gorbam Leontinum dedulia, ex gustabilibus emergente qualitatibus, confirmata.
AD QUAE ACCED1Τ TRACTATUS DE CALIDO INNAT
Non solum Hippocratis, & Galeni decreta adamussi in deffenduntur: Verum etiam Cremonini, & Caimi controuetita de huius calidi essentia undique conciliatum. Nam licet hi viri quo ad modum impositionis nomenclaturae culidi innati discrepent tramem uterque bene asserit, unus ut I)hil isophus, alter vero ut Medicus. Praeterea nunquid calor naturalis igneus, vel araeus sit, disputatio colligi H.
Vlla res quidem,inter hςc omnia,qiit in hoc uniuersio terranam orbe erIstunt praestantior,iucundior eIectabilior,expetibilior, ac homini viselior est; t arbitros ipsamet hominis selicitate summo bono etiam ap-l ellata;quis nam enim homini proprius natura insitus est finis,nisi hoelummum bonum, perpetuo flagitandum, ac pro nostro posse perqui renduin ut non modo Hippocrates,verum etiam PIam, Aristotelas,si alenus,& alij Autores decreuertit. Cum autem selicitas hare in his tribus vigeat,nepe in vita intellectuali,in voluptatibus dignis, & in amicitia; potissimunti vero quia in vita intellectuali effloresait; Proinde quoq; in intellectus optimis, atq; certis residet speculationibus, actionibus, seu operationibus. Hirre sumsi bonu cuiuslibet scietiar speculatriae,facilitatisqi moralis,di artiti omnitis praemiui&ῖnis existit; eo quod id solisi in reruspeculation actione, de operatione reperitur ' Qua certe obre Arist.statuit, diltaxat vir u vitam intellectualem circa speculatione actionem,& operationem habentem,in habitu firmo,& certo iam acquisitam ,ac facillimam redditam,eam consequi po e felicitatem;cum vir ille facilli- Tomus auartus. Λ me,
33쪽
riti itis miti me,e eo, si tueundd paratus iit Mentis facultate speculativa. seu activa, vel operativa HI: EM: Asane ob causavi Atilioteles ali seIicitatς Mentas Animae rationalis ratione esse; non pro ut Mens eii 3Memis io sit anima rationalis ria Plii Iosopho naturali accipitur; sed in eo quod Mens sit Animae rationalis habitus iam recte acquisitus,ve I insin mentum,quod in BDima iit, ut manus in eorpore,& kt ἔ: ':ζ:ζ: kilus in corpore sicuti Moralis philolaphus asserat. unc n. Mens no pro Anima desiimitur, imo t. Ei a. εἰ in pisve Animae rationalis operatio propria sitatue ratiocinatio, seu actio ut operatio,& no simis p citer accepta, quippe tantum quatcnus ratiocin tio seu actio, vel factio recta,& certa adeo satos pho nMum cilis est, aptaq; in habitu firmo iam acquisito, ut perpetuo ratiocinatione speculado in scientii , vel a gendo in morali facultate, t operando in arte aliqua,ea mente ita relata, ceu habitu, I instumento ipsani assequi valeat selicitatem, i D. Th. Alb. Mag. Sc Eustratius explanat. Re ita
neni rimis fili morali doctrina Mens habitus repetitur habituum, ac instrumentum instrumentorum Ani- ω ei hi Li V.
rationalis, ut manus, Sc visus in corpore se habet: Unde sicuti manus, dc visus bona sunt pro eor- 4 porali benebeio, ita Mens in Anima nostra ut bona residet pro nostra obtinenda fies icitate.Ideo '-Α: . m. n: Epicurus deceptus est, existimans felicitatem in virusensitiva, ae in voluptatibus eorporeis, si .i, s. De S ib. . obscaenis line ratione discursiua esse, ut Cicero inquit:& Aristoteles, qui hunc in modum exarat. ., 'isuri Un enim quatenus homo en, ita vita sensitiva vivir, sed ' tenus diuinum quid intellectuale in ipso lαείω a. 1. t ineficii lιtur intellectus diuinum quid est si ad bominem respuimvssc tu,qua ex intellectu traducu B
a tiri, b L i xuν sita manavitae comparetur,drama etιam ipsa in Iermetior Gemper partis, hominis operatioηεἶ φφἶM D iosiorem affirmamus,melioris autem operanop Latio .felui ιιq; accommisatioram est, H 'mo qua uita ibi enim Pnilo pilus ostendit se licitatem an communi operationem rinimae rationalis esse, per.' ω; :nd se iucundam,dclaciabilem, ac expetibilem ab Anime rationalis propria iacialtate proficiscente: ob ne M. Semper c nam studiosa operatio ab AEn una nostra fieri potest: Unde felicitas habitus no est: nec operatum: Ex hucusq; autem iactis fundamentis perpende, ob animam nos vivere; ob Animae a.Eihi e 1. u. '.s vero vimites nos in ac selicitur vluere,reste operata vel spem latione et actione, aut facti .vivia cisa ob ne. Caeteruin cum Anima notira quo ad discursi uas acquisitas operationes magis,dc minus au- Hipp. t dedimgescat pro ut magis, de minus studio,tempore, experimento, & solertia persectiorem,ac studi ut ricita irorem acquirit Operationem, ideo magis, di minus feliciter vluimus,quatenus magis,& minus parati lumus ad eam obtinenda sit idiotiore operatione. Proinde non modo bruta animalia veruor i et rationalIa puerilia tali aptitudine caretina, felicitate consequi nequent eu statuit sine ratioci zzzz
' ' natione,& sine docti inis inueuiantur. Hinc cicero, Epicuru,cu doctrinis minime instructis se is- Ποῦ β γ Pu set, ideo fine hominis,hoc est felicitate ignotasse. At vero homines docti summu honii agnosculis,' ' 'fici '' ne du prεsens, verum et venturli Uerum quonia Medicus tribus ait rationalis faeultatibus recte iis .ia i ι rati Inando temper uti cogitur,scilicet operativa, e latiua, Scaeima quoq; sicuti tres Medi- cdia p ueris ha- c.net panes praecipui sunt,nepe artificiatn peculati . dc moralis, Ideo quoq; Medicus tres e si usi iti rei sequi debet felicitateS,ab Amma rationali proficiscentes,nimitu operativam, speculatiuam,ta l.A T/ἰ: a et tuam.Quandoquide Pars Medicinae aris licialis,& sensibilis assectuu extetnomm corporis no
i ii ε siti ab anim ratioualis operativa virtute tegitur;queadmodu alia speculatiua affectuu interno tu in ab alia animae rationalis potentia speculatrua gubernatur I sicuti et altera moralis Medici di inoicunt. nae pars in bonis motibus, ἐκ in veritate rei sundata, ab alia animi rationalis lacustate activa cu- Η in h.li de .u .lioditur: Omnes aut hq animi rationalis trςs potentis prudentia communem continent, omni, dere debetiei & sola anime nolui propi iam, in leparabile,& acquisitam; qua homo optime Omnia regenS,D- λε ist .s. t ipli p. dici, inriti nem attingit se; icitate aeum ipta pi udentia vi.endi Atta sit. Unde Damippus Pitagoricus scriptu μεαε iun Uε' memoriae propagauit.)Mmitia eItritia res definit, . lni a distanu, ideo extera i ii quoq; Hrtutu Cueto v. , seu Amma acqu sitarum dux, Mater et . Ipsi nanq; prudentis prinui sibi est simpliciterno ice,& bo is,isi Iris, Ani 'M na.de mala agitare, do diicernere,que in hominis vita bona ut appetibilia sesur, eligere, ac delibe εi s.cti Atiuiris rare, urata vcro ut iugibilia eu itare. 1iurno prudentia Ipla communiS quasi esticiens omni u feli- ,. M,a Leri citatu causa inspicitur. lnu, umcnta vero ipsius prudentiae quibus homo Oin attingit selicitates, su .., ε. .. Μoicis,ci hκ sunt sagacitas,calliditas rccti iudicij,ac bone lenient ιse legati ξ, decor S,diligentis, solertis, per- s Cas. Iriu', dia i spicatit ingenij. dc virtutum moralium . Idcirco nullam mentis humanae fieri virtute, sine piu
,... . πὰ dς ti- Ucr tes, ta Ariu.rati sunt. Quod alit Philosophus ipse felicitatem hominis genetieam in M. vi: i inci . tres diuiterit silicitato, per tres inicile cibus potentias suis virtutibus propriis habitu acquisitia decoratas, patenter notu cit. Inici lectus. n.potentia speculatiua cognoscens, atqς stientifica tre 1 η κ si α, di iam Q iseo . de vortutes acquisitas, sita proprias post id cr,ncm Inici lectum,qui cognitio ust principioria, sicien ε&scio. , ii ' 'πήχε tram qui conclusionis notitiarcperitur, di sapicndia, qus de principioiu, de conclusionis intelli tes uia em te sentia et: . Per quas tres v mutes nabitu iam acquisitas intellectus speculatiuus sua speculatis anitis iri Lu cianic qui cur felicItatam. In liuetus vero prataicus factivus, seu Operativus atte obtinet ceu sita -nt. sine 'DP propriam Wittutem,quς habitus eli meruis practicae recta ratione saetivus, seu O rativus per T . - . .
IAM n. di P udcntim propri-m,ceu virtutem eius propriam continet, quε habitus est intellectus praetici
- -- ζῶ t. nim prudentia inuintellectus aditur,cui propriu eli in inorali facultate solii bene deliberare,o1 ἐ.... Τ' k' b.ns cosulta. O Upcimo agibιli P se appetibilι optime eligit,ac deliberat,de agitati tin, no aut
34쪽
A.de speculabili, nee de operabili,ut alia communis felicitas et it,ae de Iibera Medico aute optimo, ac peritissimo hae tres competunt selicitates, eius Animae rationalis potentiis, simulq; eius Logicae, Philosophig tu speculatiuae naturali,tu morali,& Arti Medicae proportione respondetesve his habitibus recte omnino acquisitis, talis Medicus facit , ac feliciter, toto eius vitae decursu, Dei.optimi. Maximi gloria, Artitq; dignitate,& eius honorei id quod in arte Medica missimuoperandu sit, essiciat. 'o Logica enim, dc pro PhiIosophia natura Ii,circa parte Medicinae specu- Iatiuam, felieitas spe latiua requirituri ex parte vero Artis Medicae artificiali non speculativa, immo sensibili,alia debet esse operativa felicitas. Cum autem Medicus Artis Medicς sponsus, Secollega prudentissimus, utraq; tum communi, tum propria prudentia conspicuus cste teneatur; manuietudine vero, ac temperantia decoratus,& ab ira,& auaritia,& a gloria vana immunis. &aliis virtutibus moralibus praeditus, in Arte esse cogatur, vetitati .8c finis Artis Medicae amator esse deuincaturine is finis peruertatur; Ideo quoq. Medicus activam consequi debet selicitatem. At vero xledicus eum Atti sex sit ratione potentiae operativae An lirare nostrae, proinde haec potentia operativa est principalis ea usa effciens omnium operationu medicinali u. Alla vero potetia aeque tum speculatius, tum activa Animae rationalis ueluti instrumenta sunt, quibus potentia ea principalis operativa Medieinalis suam potest assequi selicitatem Medicinale m, salubrem, taB speculatiuam, quam activam. metu,quaeso, quomodo is Medicus circa hos hahrtus iam recte acquisitos unan quanq; attingere poteli felicitatem; nisi prius agnouerit, quomodo hi habitus certis de inculpabiles fuerint ple quomodo incerti,& culpabiles esse valeant pne ae rum in seli
..ti, ' :: - citer,& calamitosE obitus eu Ipabilis unquam Medicus sit. Cum nulla inter doctrinas dissicilior
sit,ipsa Arte Medica: obiectionibus, ae dubijs reserta: Ea propter, iure merito ad aegrotorum utilitatem simulq; ad Medici utranqι assequendam felicitatem, de ipsa medicinae certitudine scientifica agere aequum, de utilissimum erit: Eamo: sanE ob causam prius de Medicinae certitudin ex parte principali artificiali absolute verba faciam 8Mox de Medicinae certitudine ex parte non principali artificiali secundum quid, tum speculatiua,tum morali vetta scriptis mandabo; cum Lota hae tres Medicinae sint paetcs. Insiuper ibidem de Medicinae eertitudine, ex alia parte Metaphi fi- - P' ea quoq; tractabo: quoniam etiam quarta haec Medicinae pars, Hi p. decreto,imientitur, qui suam Tl rude elat iis quoq; sibi propriam metaphisicam, ae diuinam consequi valet silicitatem, per accidens tame, et dum morbi intem i,ratione alimius impedimenti dignosci nequeunt,nisi ambigu , vel ob γ xo poris densitatem, vel ob satum inclusum, qui deinde repent ad aliqua accedat partem, aut oblito' νοῦ ista virulentum excrementum reelusum, quod mox ad cor,ieu cerebrum fluat, seu ob morboru i ' M. et, iuet ternorum complicationcm, & implicationemrtune enim Diuina seu metaphisica felicitas e n ' his perpetuo quiri debet,et si irrationalis sit. Qua aliae tres rationales perficiuntur felicitares,BC cile, M seliciter, assidua Dei recognitione,ae noliris erga Deum deprecationibus: cii sine diuino
auxilio nihil feliciter tractare valeamus i Deus nanq; ut Plato, S: Aristoteles rati sunt,uniuersuo Rerua. 31.in regit mundum per secundas intermedias causas, ut Carpentarius adnotauit, reu virtus infinita, quae in singulas finitas influit res; quatenus Deus solus per se est, caetera vero omnia a Deo, tan-Aiuioni imi quam a prima causa emanant. Deus tamen tantum his praelucet,qui de Deo sine errore loquun- maiislti νω. tur, t adnotauit Carpentarius ex Mereurij Ttismegisti, Platonis di Plotini sententia. Hinc iure A typἶ-i - ο ς, metato Hip .censuit aliquato,etsi raro; Medicum peritum in ambiguis allatis morbis, de causis, I. I.: nec non locis affectis internis cognitionem certa, hinc etiam curationem certam attingere posse,
. . V:ό, nun inis impulis,ac illuminatione. praeterea aliquando Dei operationu Medicus cultori. De .lδω. est,cu Dei opera videant Medici in hae Arte, in morbis quos ultro abs'. ipsorum opera extingui 'r' videntaquia natura aegrorum ea est, que prirno,& per se naturaliter sanat,& agit Sed Deus natura ut eius minittram creauit,ae ipsam mei Artem Medicam condidit. Quocirca Medici tum in morbis curabilibu ,tii in incurabilibus, Dei opera introspiciunt, dum facile curantur aegri prae-- ici spem, aut ante tempus existimatum. Tametsi aliqui Medici huic rei fidem minimZ adhibeat V ut sunt dogmatici,& rationales cum Medicina per notititiam pateat sensatam,&cum Deus naturae,& anis medicae principium, peculiare haud quaquam sit,uerum tantum uniuersale omnia retum ideo Medici illi Dei opera in morbis non intueriexistimant; Nihilominus Deo locum, Nassiduam praebent tecognitionem, quatenus ei, i quo uniuersaliter omnia emanant bona, di a quo diuina ea felicitas sio diuino impulsu tum cognitionis,tum curationis pro manat . Quam diuinam cognouit felicitatem Aristoteles,& alibi concedit nobis quandoq; ex fortuna per accidens extra semper, & extra nequenter irrationabiliter Dei impulsu hanc accidere nobis posse fclicitatem ex Antiquorum sententia: Quam certe ob rem Λristoteles testificatur interdum nos per L ctiores selicitates consequi posse, Dei mr pulsurdum ab eo tanqua in a principio lationis diuino,sapientia,& scientia praestantiore aliqua rem appetere,desiderare, & quaerere persectiorem ducimur, vel speculabilem, aut operabilem seu agibilem,quam per nosmetipsos nunquam imaginaremur speculandam,operandam, aut agendam. Ideoq; de Medicinae certitudine etiam
ex parte metaphisica agam. Vetum prius de ea ex parte principali absolute artificiali dicam.
t ne ut prudentium Medi in una prudentia particulati activa mansue ii ii .st, .fle in- penu is esse dea uineatur di vell
Animae pol εtia facti ua est planei palis ausaesti
35쪽
De Medicinae aequi uoco nomine; & de qua Medicina agi debeat.
Vni autem quodlibet aequivocum prius distingui, quam definiri debeat. Ideo ν ria. n. nune perpende sub Medicinae nomine, plura comprehendi εqui uoca. Quand quidem omne pharma n loliatiuum, aut leniens ore assumςndu, Medacina appellatur; Insii per Medicina pro habitu ,ae virtute Mentis saetiuae aegros sanandi, seu curandi,sanosq. conseruandi capitur; Eaq; vel empirica, b empiri/, hoc ζst iis ..experientia vocatur;que tantum m sola experimentorum notitia a Medicis em siticis constituta est,uel Methodica est, qui solas considerat morbos; & ex euidentibu S tantum x bis via εα morbis indicatio, in ea, disiuni potest. Ideo omnem morbum in ipsa Medicina vel adli rictio ut De opus suentem, vel ex utroq; mixtum habet Medici Methodici. Vnde viri illi omnes morbos ad alitietionem,& ad profluuium redegerunt : quoties nanq; corporum naturales retentε sint excreti nes,adstrictiim nuncupant morbum: si vero he plus iusto fluant fluentem vocant morbum e du nrautem ille partim suppreste, partinui; imminutε serantur,tunc mistum ex utroq; moibu appe tanti Vel rationalis,& dogmatica est, tam ex rationibus,quam ex experimentis ratioL,h s scien'. Gila; b. m. tifieis comprobatis resultans;qustu in a sensibilibus,tum a speculabilibus morbis, causis, di locis affectis,de a viribus indicationem assumit. Verum quoniam solat e postrema recta,& incul- Thrasibili e .s.
pabsis se habet, proinde huius Medicinς qui ditatem iudagabor & numquid ea latentia sit, alia Ars dii quiram .
Medicinam esse scientiam Herophili, Galeni, Avicennae,Conciliatoris, &Montani sententia ostenditur.' Mnem definiti essentialem definitione ex proprie stare genere, ae e propria
differentia unicuiq; scientifim patentet notum esse reor. cum itaq; uatis generis proprii Medicins opinionem, non modo Antiqui,verum etia Neoterici Aurores habuerint: proinde generis Medicinς veram ingredi teneot sententia. Avicennas etenim inquit. Dico, Pod Medicinae Ascientia,ηιιa humani corporis duIositι es noscuntur, parte quas utur,vel ab ea remouettira Ut habιta sumtus reserae. tur, am4sa recuperetur. Quam Mediems definitionem tueri,& simul explanare tentauit Ioannes Mont mus, se erat an s. Αι hic objcies istiquas,quod Medicina nonsistentis,sed ars, automate, Ar Hortiis qui definit Artem esse habitum recta rosione factivum. Quod et Averroes aismatiit. dico ad hoc ait Montanus hod Medicina est seientia, O propriti Nedicina genus esse entia, O probathrhoc modo. Quia quacimqtie habitus paratar demonstrarisne est habit isset fictis: Medicina tutis es cergo c. Naιον patet peν Aristolere qMia demonstratio en syllogismus faciens sim Nino, et patet γνα- terea scientia en Gemom,ars vero cadati oram,ut ait Aristoteles ierande, aut dicit,Fod ηutiet ars consedera aeterna. Erita habet ii tum autor vate magnerti viro . PDd Medicina eri scientia, n/n Mos. Penivm avt Me haberiarei automate non tantum Aufcenna. Caleni ueros hili sed etiam Aristotelis, qui Medictitii matris in locis appetiauissetentia.Hie dicet aliquissiae mihi autoritate Arin.qui dieι scienum disιngui ab a=te primum fine,secundo rutιone sub iis , quia inissetentia est sire,si ιs artis es operari Deindescientia est in imelle iuspeculasιρο tanquam ιη subiecto,ars veνδ in intinctu practico. Guertatis igitur,quod ars consideratur duphea terruti vi versatur circa mateνiam, Abiectu extrinsecum,circa quod operatur,velm versatur circa-uersalia,O rationem faciendι.Primo modo artem consederando ars sere ea, γ dicitar Pando DersaIureirea sabiectum operationas . secvndo avi modo est se enitas cuti Medicina.Si enim versatur Nedictis circa malonem. est ars vere non scientia: consia derando vero Medisinam prout est in mente arriscιs,ci non extra, uam rationem formale, est scientia: Itaqtie Nemcuses sciens,ί- artifex dieittiri Quando enim dirigitur ad opus exti ιγsecum, O curat Platonem et Socratem, es Artifex rauaη atilem speculatarvn uers,tia, principia artis en sies, dicit hoe Arinoteles,o Ahemes quia prout eonfideratur ars exta a animam. O intestictum eri aνse protir autem consideratur m antesti I H eri ratio Oprinei timOforma en scientia.yiusti iat ad declarandum,quad Medicina sit sciem a,vi verum genus med cinaest scientia.Quam sententiam secutus est Conciliator, inquiens. Nedie haesissentia hamani corporis Nisanabatis proci raritia. V ruenam veto omnes isti ex Herophili,& Galeni mente talem fortassis opinionem ha huelut . Naui Calenus duobus in locis ex Herophili sententia se enarrauit. Medicina es sciensia salubriam, O infati bratim, neditiorum,morborkm,cavsaram, corporum, o Rhorum.
36쪽
Medicinae genus scientiam quidem minime esse, verum scientiam communiter, ac improprie, quo ad modum cognoscendi certum, d monstrativum, metum,& scientificu in in Medicina diffe- rentiam este, non tamen constitutivam. μ'
N oppositum vero Hippocratem inuenio asseuerantem, Medicinam esse artem com muniter scientificam, rtificiosam,& Medicia artifice, & opificem comuniter scientificurra, ut operativum reperiri. Nam ait. Omnium profecto artιum Nericina nobilisma, eam in esse quoq; scientiam asserie ut demonstrabile seu demoninata, nem pe ut communiter scientificam, ut proprie artificiosam, quia passi nra eius demonstrantur pro causas, ut res praeter naturales in uniuersali per domonstrationem improprie scientificam propter quid, vim demonstrationis potissimae communiter habentem inon per demonstrationem partieularium tantum ad uniuetiale reductoru, ut partificialem deitionstratione experimentale tantum,ut cetters artes inuentae demonstratur. Hinc quia medie ina demonstrati e impropris, seu communiter scientisca demonstratur; Ideo iure merito Medicina ars propriὸ est,attamen eomuniter scientifica Fad differentiam a Iiarii anuli, que nullatenus scientificae sunt. Vnde ait arte medicam totam firmam esse,ium ex parte artis ope ratiuk, tum ex parte scientis communiter accepi cognoscentis aliam parte operativa, in gratiam ius est Medicina. Quocirca sic definit Mediemu. νrmessica ab eo,quod moles ues,liberat, et ιd, ex quo quιs aegrotat,auferendosanitate reddit.Ideo natura perse facere videtur. filio in loco ait. Medicinam esse,qua sane in totum ὰ morbo aegros υindicet morborum in i vehementia obi dat, & ibidem supernis inter artes ea posuit.Qilaru et artium sit meminit exarando ita. Ex quarii artium numero est, qua Ciraei medicina appellanti mediem. Itinnn nisi qua periculo sunt proxima intuetur, θ' qua tringrata estntractatore ex alioruealamatatibus sibi dιlore eoncIliat evnotantes verbaraιs opera maximis malis morbisaboribus dolare,o morte vindicantur. His.n.ommiras medicina manifesta medela
adhibere e rahemuὶM.Medicina n. dino est, subtractio in eota quideri exuperant subtractio eoru veia,quae deficiunt,addino.Quct postremam Medicinae Hipp.definitionε recenset Gal.du ait- medicina appositio est,er deινήια: defiet iliu quide appositio, redundantium detractio Porrὸ deficiua redundantq; qumd in quantitate,quada in qualitate in quantitatem sangui immodice in auctus surueniente morbi magnitudine sanguinea, aut rursus minor reddisus: in quatitate eum vel calidus, vel
frigidus, es crassus, vel tenuis plus iuno minutile en egestuus.Quocirca iis in locis Hipp.Arte m dicam per se sensibilE,quatenus rationabile, recta,ac demonstrabile Mentis rationalis operat tuqeterum secundum naturam, alit praternaturalem frequenter eodemodo productatu esse communiter scientificam, ut artifieiosam quoad certam cognitione dentonstrativa deereti it nisi ab alis quo impediente cognitio prae cupetur. Unde scientia artificiosa ab eo ponitur, ut disterentia, pquam medica ars differt i mschanicis, de liominii indutitia inuentis artibus, qui sine doctrina rationali demostrativa uniuersaliunassed sere solo experimeto paucis rationibus non demostratiuis acquiruntur: Ideo artifices mechanici logica vacant. Neq; mihi obiicias, dices Hipp. ijs inlaeis medicina non constituisse ut demonstrabile neq; communiter scientifica mam re vera Himeam tale constititit, ut insta videbis. Hine Gai. declarat iit. Noecimi cie/ιIra commmiterio non pronu accipere oportet. Ea propter Auer. hanc Herophili medicin P definitione unprobauit,cum . Medicina operativa sit facultas, qui sua principia a physica scientia recipit. Arist.quo l .artes impropriἡ scientias sensibilium, quatenus rationabiliu nucupauit. Nasensibilis nulla datur,ut sensibilium scientia sensibilia nanq. rationabilia fiunt ope intellectus an ductione prius laeta ex sensu omnium singularium.& exinde abstractio fit ab ijs singularibus ad uniuersala. Hinc ait Arist. scientiam vel per demonstrationem, veI per inductionem fieri. Per sensum. n. cimus hoc modor Vnde inquit, ut si aliquissensus defeeeris,necise en aliqua scientia deficere. Uel um cum Medicinae diserentia te vera scientia, minime iit, imo latum quoad modum cognoscendi scientificu, ut demonstrativum . t tiliciolia in ad opus impropri , seu comuniter scientia artificiosa est idifferentia vero constitutiva eius alia est, ut Ioco proprio videbo. C terum parte et Medicin speculativam statuit Hipp.quq etsi mi nil speculatiuae principaliter iniit,ta me medicinae cognitio,iam facta lmete speculatiua,transitu facit ad mente operativam: quatenus ad primu principium effectiuuartis in eo, ut intellaei scietifici speculatiuus intellectui praetico Artificis operativo instrusere valaad, per accidens.Quod quidem hi satiam accidere mi. Na uno quide inodo Physica scientia est superior arti Medicti tua. n. principia artis non sensibilia ia speculata demonstrata, ac definita prςbet, non ut speculabilia, nec demon Istrabilia,neq; definibilia a Mete operativa Artificis, eum talia sint a Mente speculativa tantum: euius rei meminit non modo Auermes, & Gal. veruet Hipp. ubi ait artes esse demonstratas,& Arist. inquit. Na O medicι lincunq; disem, ae dilige liores de natura dicunt, oe priucipia inde sumere dignantur: inter eos, qui de natura tractant elegatis
misere usq; ad medicinalia principιa depinyt. Vnde ubi Physicus in suo infimo desinit,ibi de Med, Tomus auartus. Λ 3 cina
i tria ex mariaritum numerusi medicina e Nippocrate N ia medicum medietitae sicia esse. Dehiulio 1 lenita . . eris sed ii ηρο- tina sed et, oleis sani nos edissilis luam.
dianos vidi. Parsam a mediis ea in lativa. sica pro pith et vidisse. renita aerialia lia iam vi seurialia essetitialis
stii pribes pra etsi a me eius. Ita definita.
37쪽
Μ et obias rvt cina in suo sublimi incipit: ex quo rationabiliter Macto hi dixit, te dieina Physic siem esse: Α ' cum habeat principia definita, ae demonstrata a mente speculatiua Physici scientifici: Nec non: πό eo quia circa res corporeas sensibiles,& operabiles naturaIes,quatenus rati abiles versetur,de quibus etiam Physica tractat. AIio autem modo Mens specplatiua scientifici physici menti opesti' i' st ratiuae Artificis, ceu vim primo principio essectivo inseruire poton passionii, usari ,δc partiu
tua attie inseruii Fin theortea. Re eta a non stificium posita ah Aliit. lib. i.
assectarum sensu a latentium cognitione,& etiam eoadiuuatione in curatione, ut instruinentum
dispositiuum Mentis est operati ut, in ea parte, ubi dcscit, ut loco proprio dilucidare conabor:
Medicinae partes tres sunt,non autem duae,ut voluit Auic.doctrinalis nempe, experimentalis,& usualis. Verum ob usualem at indua tantum sunt, ob finem,ad opus. Hinc Medicinae genus
Um medicina quidem non nisi ad eius usum, ut prouidentia constituta fueriti Bsicuti nec praesidia nisi ad eorum usum talia sunt. Neque Medici ex Ilicis fiant ex doctiinali, de disciplinali parte, nec solo experimento, verum latum ex usu, i ν ε. ac exercitatione recta, inductionalique eertificata ex rationali doctrina, & ex sensato experimento a consultu prius,denique ex similitudinabus pluribus sa- e. xu.cto, idcisco Medicinae principium, seu habitus Mentis rationalis operatius in- :: a. 'dilia.
culpatiis,rectus,demonstrabilis,&eemas,ut primus actus,seu forma aptitudinem habens ad se- tui. cundum operandi actum eertum, tantum acquisitum est, dum Medicus exacte alias duas par. ,htes,ncm pedisciplinalem, seu rationalem uni ier salium,ae experimentalem acquisierit . Quam- , obrem Medicina persecta ex ijs tribus partibus constat . Nam vis alis.ctu exercitatis certa vi r . ti,cta, ac demonstrabilis, fida, & inculpabilis. ut principalior pars ex aliis duabus resultat Pare I. ' iii . tibus,atque alias duas partes ad se trahit, ob suum finem proprium attingendum, in quibus Me- im l lib. dacusis ipsum exercendo prius in medicina progressum feeerit. Quo ea, qua talia sint diat, secure offerat 'it Hippocratis ut optimus,ae peritus fiat.Vsus autem Medicinae, sicuti etiam vita eth in fine. Ium omnium rerum ulus, de forma quoq; cuiuslibet reha finis tantum cognitione consi Ituiturae eius exordium assumit,nisi ob finem proprium et unde omnia,quae in medicina reperiuntur Ga d Thmo. propter finem Medicinae, ob quem etiam ipsa instituta fuit, genita fuere: Finis autem Medicinae 4.2genericus ab Hippocrate, Aristotele, & Galeno statuitur,qui opus ipsum est,non autem facere
opus: Vnde per hune finem Medicinam genere cum caeteris omnibus artibus maenire comper incctum est. Hinc Medicinam iure merito alti m esse apertissimis verbis Hippocrates decreuit,ut capite praecedenti. ubi scientiam artificiosam Medicinaedi Frentiam esie demonstraui, non tamen ad raso. c. ais.constitutivam,non autem genus:dictum enim est ex Hippocratis sententia, medicinam inue δ' tam esse propter usum,& ob incessitatem, & ut prouidentia corporis humani; non autem a for- D tin ii, tura, ut etiam Galenus dixit. Plato etiam hanc veritatem astirmauit, eum scriptum reliquerit. alie pacion, Medicinam veris esse artem,propterea quod medici facultas silias, quod eurat naturam, oecavsas eo- 2rum, qua agit expendit, ae horaim ci sive eddere rationem potest . Democritus idem asseuerauit ς ε ιι ροπι statuens. Medicinam esse artem opemiamq; qua, animi perturbationes expellit et empe et lacam artis stinc medicasMorem,ac famita, . Quod etiam Arist. confirmando, steritati scriptis prodidit. -- :dicinam cons harenon de sanitatesed de instrumentis,ut ιratem. vlterius de inlitumentis artis mc- .dicae ait. ita nimirum ex recta ratione agere dicendum, is quis dixerit sanitatem fieri Optima. alubria exhibendo . Insuper ait Medicinam, ut artem,sua principia a physica scientia a mimere. ae idem pluribus in Iocis affirmauit, nempe Medicinam esse artem i Galenus quoque huic sententiae ascripsit, cum in quocunque loco, ubi de medicina veiba scriptis dedit, Medicinam artem Be morbo. di z. quidem ess , deprom)t: Vnde a finis notione artem medicam constituit. Quocirca ea iam ab eo 'constituta, subinde per capita disi incte de praenoscendi, ac diuinandi artea ait. Rcd arte praecauendi morbos ,& valetudinis tuendae; de arte pariter, quae res c it conualestentes ex morbis. Tandem Medicinam in genere artitim est -ctivarum statuit, tamen ut scientia salubrium in lubriwm, cyneutrorum, cavsirum , corporum O MM-rum, est enim communiter ars scientilica, artificiosa,quoad modum
taen ficum, ac demonstrativum. Idem etiam affirmauit Λuerroes eo, quia Medicinam artim operativam esse rarus est.
38쪽
Per scientiae, & artis differentias, medicinam artem esse ostenditur, cum amentiS humanete operativae facultas singularium sensibilium, ut rationabilium Medicina sit. Eamque artem esse com-i . muniter scientiscam artificiosam, ut demonstrabilem, probatur, quoad modum demonstrativum cognoscendi communiter scientificum artis
RE: e tum penitiori studio quaeso hanc rei veritatem introspiciamus,per scientiae, de altis differentias,duobus genetibus distinctas,nimirum quatenus scientia, &
ars mentis humanae rationalis iacultates sunt, in habitu iam acquisitae,de quatenus demonstrabiles sunt,ae certae sua cognitione . Scientiam vero, de artem si mul conuenire manifestum est; cum ambae nostrarum tractationum principia, dc animae rationalis partes, seu habitus, virtutis,aut iacultates sint,quibus an -n ando, aut negando, verum anima nostra dicit, ait Arist.discrepant nihilominus sito principio primo effectivo . Nam scientia speculatiuae animae rationalis habitus ratione speculatiuus est. Ars vero operativae animae habitus ratione recta operatiuus . Scientiam autem ex obiecto ponit Aristoteles,manque tria asserit,nempe scientiam circa aetema, circa necessaria versiari, qua quide
' aliter minimὸ se possunt habere quam eo modo, quo se habent, de circa id quod non generatur, neque corrumpitur,ut sunt uniuersalia. Ex causa vero inquit scientiam ex praecedenti cognitione fieri senstiua,de ex siyllogiuno a posteriori. Unde scientia rerum est non sensibilium per λ.
quae non cognoscuntur notitia sensata. Et ait scientiam habitum esse persectim, quirer demom: strationem ex veris, primiS, in. naediatis natura, de notioribus nobIs, prioribus natura, causisqu conclusionis fit. Artes autem ex obiecto ait circa eaduca, quae hominum industria fiunt, de circa contingentia,quae aliter se posiunt habere, de versalii id velificatur non modo de matrii a c u qua tractat Attifices, verum etiam de materia circa quam efficiunt,cum esse,& non esse poisiit: hinc circa generabilia, de corruptibilia artes quoque versati depromit Vnde ars est principium operandi,ad consequendum finem extrinsecum,nimirum opus manens,ad hominis hem ficium, ac utilitatem; Ars vero ex causa fit ex praecedenti cognitione sensata rerum per se sensibilium singularium, ut rationabilium,ac tamen uniuersalium potentia,cum operatio minime ex tedatur animae rationaIis factivae, nisi artificis manibus, ceu instrumento instrumetorum prout viderit, aut tetigerit: Hinc Hipp. vi, sces lavd inter se a m manu, tum mente praestant,sic etiam in arte in dica . Vnde artifex tum uniuersale,tum particulare cognoscit,de si particularia sub ratione v n, uerlatis specilici tantum agnoscat: ut vero scientia fiat,quae tantum cognitio est conclusionis,sola speculatio,seu cognitio speculativa requiritur:ctim in scientia tria semper adsint. Ea propter Mens speculativa semper quando vult,ad libitum speculari valet, cum in se speculabilia, de phatasmata potentia intelligibilia scmper sint. At vero, ut ars fiat, perpetuo tria concurrere certum est, hoc est conlultationem, i uentio item rei faciendae, de generationem eiusdem rei faciendae. Quocirca artis usus non ad libitum seri potest, cum a materia externa pendeat, tum circa qua, tum cum qua operitur,& circa accidetia materialia in subiecto,sic circa singularia, Zo corporea, quae in loco ae in tempore sunt. Ideo non nisi praesente materia circa quam, de cum qua versatur,opifex operari valci, non autem ad libitum. Disterentiae vero scientiae,& artis per demostrationem, ut pcr instrumentum pariens cognitionem certam rei speculandae, de operandae est,eO, qt. inde molistr.mo a priori uniuersalium rerum speculabilium scientia pariens est, quae duplex repetitur,nupe dc simplex,quae pCtissima appellatur ex intrinseco medio substatiali, vi ex causa
intrinseca subiecti, quae cauta efficiens passionis est. Unde medium nobis notum est sensata notitia,abique ullo syllogisino a posteriori, si neque inductione sensata facta, quam primus, ει feci indus,& fortassis etiam quattus modus diccndi per se ingrediunturi per accidens tamen ex telmi nis couertibilibus intrinsecas, de ex ambabus propositionibus necessariis. Alia vero proper quid ex causa extrinseca reciprocabili cum suo effecta, ac medium id ratione cognoscitur,a posterio ri. Vnde causa quoque accidens esse valet,cum effciens sit causa . Hinc quartus modtis dicendi per se hanc deni strati cui ingreditur, ut Aristo. Averr. ac Themillius, in qua minor non est
centientem lainter scientiam de amem. D 33. 3i a intricien ivinde l.
sei ita quid st. Ait quid stumi en ta ex obiecto taea e redi
A mea ex eausa fundamistati a sensu pendenti
39쪽
necessaria,eum praedicarem accidentale sit. De prama enim demonstratione Arist. ibi. x neces sariis itaqtie Ollogismis es d/monstratio:& alibi . Si igitur ex dem fraι tua scientia, O Grecesari s
princi s ac ex propositionibus ambahus neces latiimc immediatis. Alibi vero inquit. Hi enim Mathematici habent cassurum demonstrationes requenternis iunt sim quia . Ibi enim disseren- , , , ...di tiana posuit Arist. inter de monil rationem quia, seu quod appcllatam sensitivam,& aliam specii. ii. ''U latiuam propter quid, tu ad considerationem diuersarum disciplinarum,& una si alterius spe' '' culativa subalterna,& sensitiva ut in commentatio Zabaretis habetur. Hiemum ipsim quide quod Lib. λlogaeisp. senstitiorum es scire a posteriori ipsumat tem propter quid Nuthematicoram est. Ηι nanque habent, u i ii a 4 ἡ ι causarum demon urationes,Oscpe Unorant ipsum quod r per quod enim demolistratio quia, seu Uprincipioiu.- abessectuod causam,intelligenda quidem est. Caeterima quia principia propter quae demonsta-α iar in mus scibile, ut ait Arist. nobis utique notiora esse debent, ut a notior i. ad ignotum fiat progres. P . . 's. η'v' sus,& art. Dico autem ad nos prior notiora propinquiora sensit. Si ergo Mathematici stequc ni crv isti ε Λέ demonstrationem quod prancipiorum ignorent, & etiam si demonstrarent propter quod esse- , ---ctussirsequitur quod Mathematici tunc principia supponantisse praecognita, quod sint, sine uliso ioioohiasii Ia de mons ratione a posteriori facta,immo tantum sensata notitia, t principia sensata; ac tune
I ri ...h 'n ipsa demonstratio propter quid simplex, seu potissma erit. De secunda vero inquit. Sicut enim habet. propter quid quaerimus habentes quia est sed neque prius propter quid possibale est cognoscere, a quiarai, ' a. es munifestim est .quod similiter, quod Pid erat principii praecognitum esse,nissine demonstratio
ne quia en, , t in causali, ac regressiua, non tan .en circulari, demonstratione propter quid metito .m. m. reditim appellata. In potissima vero, ut vidisti medium quod est prgeognitum, nobis notius est sensata .
i. um csi notitia vel visu, vel tactu, vel utroque sensu patefacta,sine syllogismo a posteriori quia vocato isti, in se habe M ctorCommentator Averr. autem utriusque m c minit, ut Petreia quoque adnotatiit. andoquidem principia scientificae dem Ostrationis nobis penitus semper notiora, seu praecognata in qu . med uim ibi mi strii esse dehent,& quid significem , & quod sint: Ideo ipsa praeexistens cognitio sensibilis, quod ..' ' η' est,de medio termino nobis notiori,ac praecognito,in natura vero,primo, immediat , & priori ceu de eonclusonis causa nota quidem esse de bet, ut stientia scibilis certa, ac persectissima ex Is . Imb. νm utraque demoti stratione allata habeatur. c aeterum quoniam medium id vario modo producit passionem, sic igitur etiam vario modo nobis i notius quod sit notificatur: Interdum nanque mediata. predi hoc medium internum est,nec non causa immediata aequE utriusque extremi conspicitur, ut est rationalitas,quae utique aequabiliter tum maius extremum, videlicet hominem immediatὸ pro- dicit habenteM dueit,ae tune sine ulla demonstratione a posteriori facta quia, vel quod, a Zabarella nuncupa
ta immo sensata solum notitia sensati med ij subiecto intrinseci, mediu id nobis notius est,quod
... significet, ac praestantissimami demonstrati em scientificam parit, a Themistio po- m. is istiina tissimam nominatam. Proinde ipsa det non stratio medium terminum substantialem habet, qui 'tum passionem,tum subiectum aequε patit. Hinc in hac demostratione ambae propositionesnc- subiecto seu sibi cessariae,& immediatae sunt, ambaeque praedi tum essentiale possident: ut Averr.ait,3t Zaba reilia.. stat, T la: Vnde ut ait Petreta. Illud medrum, quod est notum natura quatenus eausa,oe nobis Parenus sens-gnolatur. 3 tu facit, ut cognosiatur utraque quaesto, videlicet illud esse ct propter erud ut esse iussit. Ut etiam
Atali. astumauit.Quandoquiden 3 tunc medius terminus hercle externus esti de causa tantum est maioris ex tremi,seu passionis,non autem minoris extremi, quod subiectum est, in minori pro
postione. ideo tunc cum medium sensatum non sit in subiecto sensato; immo extra id subiectu, . . . . . u. ses fata notitia id quid in praecognoscere quod sit nequimus: Vnde cogimur tune per demostra
ione evila me tionem a maiori extremo,cuius causa el ,ad id medium processu factam quia, vel quod appellais z. -- tam, id quod sit, ut notius nobis praecognoscerer Aemedium hoc modo causalem demonstrati Ie- me nem propter quid vocatam producit, ut terr* interpositio inter Solem, & Lunam se habet, cuius iniis,M 'ri' meminit Arist.quq Lunae extrinseca est, producitque luminis Lunae desectum,non autem Luna prodiicit. Hinc nobis laniata notitia nota quod sit, non est, cum sensata non sit; immo rationalis,
ου' τὸ τ .a ac per sensum de Rctus luminis Lunae a syllogismo a posteriori quia, seu quod appellato, nobis z zer: notior exteris facta est. Quare demonstratio ipsa re vera maiorem tantum propositionem im-
tioni, satis est, mediatam, predicatum essentiale possidentem obtinet: minorem vero mediatam prεdicatum
accidentale habentem tenet,cum teriae interpositio de Lunae quidem essentia non sit, neque de . D Luna pridicetur,nisi mediante Iuminis Lun defectu, ut ait Z ibat ella; Nihilominus ipse ait,ea .. . . . , quoq; potissimam esse, cum satis sit in maiori propositione maius extremum, quod semper me-νi pio sxime dium respicit, ut primum extremum, & medium ipsum reciprocabilia, ac necessaIia, de imme- . q. tibi. . diata sint, Se in minori propositione subiectum sit uniuersale, ac proprium maioris illius extuc mi ceu passionis demoni frand r Id ecque Zabarella depromit quod demonstratione propter quid hi inda . nulla de in onstratio potior detur: Ideo omnem demonstrationem propter quid etiam potissimis . .. ira mam esse flatuit. Eamque sane ob caucam Petre Ia deceptus est substinens demonstrationem potissimam ab alia propter quid specie differre:cum re vera non nisi gradu differant he dii ε demonita'. M C strationes scientificς. Ambε nanque propter quid sunt, non tamen geminς potissimς inueniunia r. Eia tur Ideo Zab rella non minus decipitur asseverans utranq; potissima esse, cum ea causalis p tio. Eae in ei a non sit.Cuniriue etiam potissima longe certiorem, quoad nostram cognitionem scientia prodit.
40쪽
A ploducat, quam alia kient illa a propter quid'. pariter autem duas inuenio esse artificiales de
monstrationes rerum artificialium per se sensibilium rerum materialium nihil speculabiliunia per se; quatum prior communitet scient ilica es quia ista est sciendi gradus potissimus, & certus ut scientiscus communis etiam scientiis speculatauis: & cum rerum fit secundum naturam non caducatum, neque hominum industria inuentarum aut faciarum,ac ipsa uniuersalium es, etiam pol illi in a cst, ut suo loco dacam , seu ut satius dicam eandem certitudinis vim possidet,qua etiam de. ns ratio potissi ina possidet, vel continet in med. o rationali subicelo iuncto,ae in prima parte medicinet proprie artificialis antea allate. Vnde morbi, ut passionis propris altis mediacs, per caulas proprias artis .de locis sibi cti proprii demonstrantur hae dc mons latione commoniter scientisca pariente certam cognitione inartificialem harum retum prsternaturalium,sim. per eodem modo in specie productarum, secundum naturam tame contingenter. Et de hac quidem ipsa demonstrataone minime verba sacere pr termisit Hippocrates,cum scientia medicins seu tu, meminetit uniuersalium perde mons ratione rationalem uniuersalium attificialem, quam exin, , i εἶ , ἡν,. de sensatis demons rationabus pluribus particularium experimentalibus comprobare tenemur. MUM.3 Q rc quae dc monstratio vete proprie non est scientifica,tum quia a mente speculativa non si, tum eo,
quod retum speculabilium non est erum tamen quoad cella cognitionem communiter sciens lifieam attis elatem,quam elicit ex de moniliatione mens rationalis operativa, est communiter scientisca rerum in natura humana existentium. Alia vero demonstratio particulatium sensibi lium est, quatenus rationabilium, ac uniuersalium potentia: cum ars singularia dignoscere nequeat, nisi ut per praecepta, per regulas, caulas proprias illius artis uniuersalia ad suum finem lix de pat anima mitet. Vnde singularia materialia dιgnoscat Artifex, ut dependentia ab uniuetiali specifico. i3 Hinc Auert omnem artem depromit necesse es certa; ae determinatas causis, ac definitioncs,& non nullas regulas sibi propria: habere; eum attes finem proprium ,& ea,quae ad finc ira utilia ne possidere debeat, ut Aristoteles ait; quibus sane rebus prius ad erudiendos iuuenes vetiim r. demonstratione artaficiali scientifica iamdadum posita . niuersalium. Ac deinde ad eos assius a ciendos in alti opera danda, hac certa ipsa particulariu demonstratione experimentali utimur,
ἴν. ἔ.deelex. ut non modo Hippocrates decreuit Vetum etiam Aristoteles confirmauit. Vt vero praecepta M-
, iis p. i. tificialia sint perpetuae cellatudinis,debent subsecto inesse uniuersali,& proprio,non autem pat
a ara a. . ticularibus, quae in infinitum progrediuntur. Ideoque ipsa secunda demonstratio parti medici- fis. a. nae experimentali inseruit; tamen semper priorem uniuersalium rationalem artificialem demon his e. strationem allatam ista experimentalis subsequitur. Ambae vero semper iunctae usuali simul,&exercitata medicinae sunt: Nulli vero aliarum Artium ambae smul deseruiunt. quia sola secundae iis inseruit. Hanc vero demonstrationem,regressu na di monstratiuu artificialem appellauit AH
s. An.e io. stoteles, ut etiam adnotauit Balduinus, cum ab effectu sensibili,causa dignoscatur, atque etiam .. .' estectuscia sua causa proxima,& immediata reciprocabilis sit, in subiecto uniuersali,& proprio, I ... ae sta certissima eure inratilicinationem retiam artiseialem patiat, ut Aristoteles, Averroes,
ae Themissius assit marunt: ibus an locis sicunt, ut in medicina,ex parte rerum naturalium,cx
quibus constat ex cansa esscienti, & ex causa nateriali habeatur regrestus naturalis, S artisci iis demonstrati uris, ac certus, quod semper hae causae ad subiecta propria uninet salia referri debent; alioquin non esset demonstrativus, nec certus experimentali . per tale enim subicctum cause naturales efficientes,& materiales determinatς ac ceres sunt. His autem hunc in modum constitutis, facile erit, medicinae genus colligere. Quandoquidem finis geneticus medicindi nou incognitione consiliit, verum in usu,& ad opus externum : Vnde cognitio retum artis medi quq ante operationem iaciendam necessaria est,quae per eas binas allatas demonstrationes artificiales etiam habetur, in gratiam operis extet ni illius faciendi a nobis inuesti statu t. H ine Galenus lib. de conss.artis medicae c. 2 o. ait. ι ali intimamus omnes partes medιei non quidem exacte disivirere sed monti ra,e afvιs ημιοne e c. praeterea Medicina facultas est recta opetat tua ratione, & est principium formale Operatius, ad consequendum finem proprium, nimi tum ad conlat-D uandam sanitate in . Vlterius Medicina eli mentis rationalis opelativa,& quicquid in medicina molimur, primum mouens, seu primum agens semper intelledius practicus rationalis iactivus, seu operativus est, in parte vero speculativa etiam plura us iustor est, at in ea utitur ii stellectu speculatauo, ceu instrumentu curationem disponente, ut a superiori principia a firmit, iam definita,aedem5strata scuti in parte morali, intelli eiu activo quatenus instrumento utitur mens operativa. In parte vero diuina sen Mcraph Isca,nobil ori,& sublimioti amnia diuina,ac immortali , ut instrumcuto dispostatio per accidens utitur. Ex obiecto autem Medicina versatur circa morbos,& circa causis motbosas,quae pollunt esse, & non esse, di ideo contingentes sunt, hac dere.Insupet Medicina fundata est an sensu rerum per se tantum sensibilium, vi sundatarum rerum rationabilium,attis cialium,medicinalium. Porro de insitu mentis eligendis ad snem consultat medicus,& inuentionem totum habet,nec non generationem facit eorundem. Rursus Medicina ambabus iis demonstraticinibus artificialibus utitur non modo ad rerum medicinalium ce tam,seu rectam cognitionem ea piscadam at etiam in gratiam operis certi, ae utilioris ad fnem
uirum proprium eIecutioni mandandi. Tandem Mens rationalis operuiua ad libitum non potest
De non 'ta iri. res aliis tale dii aequo l. sumi. Prio. 1 uicimalis
uniuersalis poliet ita. Amba gomen stati ciues a me te rationali eperatius pen/ent ad opus eate 4