Caii Plinii Secundi Historiae naturalis libri 37 cum selectis commentariis J. Harduini ac recentiorum interpretum novisque adnotationibus ... Volumen primum decimum et ultimum 7.2 Pars quarta continens rem herbariam curante L. Desfontaines ... pars p

발행: 1830년

분량: 531페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

Somnum i facit. Caput leniter movet'. Venerem stimulat. Flos ejus igni sacro illinitur cum creta Cimolia. Ipsum plurimis medicaminibus miscetur. i LXXXII. Collyrio uni etiam nomen dedit'. Faee quoque expressi unguento crocino', quod crocomagma' appellant , habet' suas utilitates contra suffusiones oculorum; urinas . Magis excalfacit', quam crocum ipsum. Optimum', quod gustatu salivam dentesque infidit.

quatuor alii Hurant. Lib. XXXVI,

cap 26: a rit et viridis lapis velim menter imi resistens. . GRON. . Somnum. Cel . lib. III, cap. x8, ubi de phreneticis: - omnibus vero sic assectis, inquit, somnus et dissi ellis, et praecipue necessarius est: sub hoc enim plerique senescunt. Prodest ad id, atque etiam ad mentem ipsam componendam Minum unguentum cum irino in caput datum . . HA D. 8. MoMet. Gravat, replet, assicit, tentat. Idem Galenus multis loeis.

LXXXII. I. Gurris uni etiam nomen deael. Quod διὰ κροκου dieitur, descriptum a Celso lib. VI .

cap. 6, tit. δια κροκου eoumium e. Proprie etiam ad caligationem Miniorum quae ex lippitudine oritur , componitur quod δια κροκου vocant. Habet piperis P. x. I; Croci cilicis, papaveris lacrymae, cerussae, Singulorum P. x. III; Psorici, gummi, singulorum P. x. hoc est, pondo denarium quaternum. In collyriis oculorum plurimis dmiscetur a Marc. Emp. mP. m. II. . EG eo quoque evresso unguento

eroe,o sic prius legebatur). Lego.

. tax quoque expressi unguento

mante etiam eam lectionem Diose ride libro primo. PINT. -Fin qu qiae expressi. Ita MSS. tum nostri, tum Pintiani. HLRD. 3. Crocomagma. Dioscor. lib. I , Cap. 26 e G τινεται

. Crocomagm fit ex unguento C Cino, exproia aromatis, et in Pastillos digessis. ω Crocom gma igitur faex est et rectae uentum olei unguentive crocini. Celsus, lib. V, c. I 8 ζ . Crocomagma, quod quasi

recrementum ejus est.. HARD. 4. Habet suas utilitates contrus iasiones. Dioscorides, Pc.. citat.

detergendi, quae pupillis oculorum caliginom Offundunt. 5. Urinas. Suhintellige, habet

112쪽

MBER XXI. io 3

LXXXIII. Iris ruta melior quam candida. Insantibus eam circumligari salutare est, dentientibus praecipue, citussientibus, tinearumve vitio laborantibus' instillari. Caeteri enectus ejus non multum a nielle disserunt. Hiit cera

purgat capitis, praecipue suppurationes veteres. Alvum solvit duabus drachmis cum melle. Tussim tormina, inflationes, pota : lienes' ex aceto. Contra serpentiuin et araneorum morsus, ex posca valet. Contra scorpioneS, duarum drachmarum pondere in pane vel aqua sumitur. Contra canum morsus, ex oleo imponitur; et contra Per- africtiones. Sic et nervorum doloribus. Lumbis vero et

coxendicibus cum resina illinitur. Vis' et concalfactoria.

Naribus subducta, sternumenta mOVet, caputque purgat. Dolori ' capitis cum cotoneis malis aut strutheis illinitur. Crapulas quoque et orthopnoeas discutit. Vomitiones ciet, duobus obolis sumpta. Ossa fracta extrahit', imposita cum melle. Ad paronychias sarina ejus utuntur : Cum vino, ad Clavos, Vel Ierrucas, triduoque non solvitur. II alitiis oris 3 commanducata abolet, alarii iiique vitia. Succo duritias omnes emollit. Somnum conciliat', sed genituram' coii-

LXXXIII. r. Tinea moe vitio laborantibM , etc. Tineas Plin. latinem dit Graecorvin ἔ- αe, lumbricos, quod et multis loeis in Dio.

s. Dolori. Ex aceto ad id et inasaceo applicari Dioscorides praeci ..

iis, quibus genitura effluit. Diosc.

.v I vxv. Tu σπερ ια. Graeci praeterinea et vocant, quasi vim et uimpetu in quemdam : nam etiain

ρος , C; id quod significavit

Arnob iis, lib. V, quum scribit :. Sancta et serventia Numina vim vomuisse I .iicilii . . Hesychius et αυτ μα'τα nominat . Praesertim quum cogitatione aut inurinoria vendi

113쪽

innuit. Sedis rimas, et condylomata V omniaque iii corpore excrescentia sanat. Sunt qui silvestrem, xyrin V vocent. Strumas .haec, vel panos, vel inguina discutit. Praecipitur, ut sinistra manu ad lios usus eruatur 'Τ, colligentes lue dicant, cujus hominis utique causa eximant. Scelus' ' herbariorum aperietur' in hac mentione. Partem ejus servunt, et ituarumdam aliarum herbarum sicut plantaginis et oi si parum mercedis tulisse se arbitrantur,

rurSusque Opus quaerunt ''. partem eam quam SerVRVero,

eodem loco infodiunt: credo

m erumpit sponte, qualem his versibus Nonnus ostendit : Ου τοσοv

ἐρωτωv. Festus notat sic essusaiti in terram genituram Astis clici MUιι, quod vocabulii a Reditatem significat et consusioneira. SCAL. - aenit. comtimit. Consui tetidoque, ne enfluat, sauit, utide Di taxe. loe. citat. auxiliari ait itidem potam iis, quibus genitura emuit, τοις του v πρci μεvetc. H. in D. Io. Et condi tomata. Scrili. Larg. compend. xv ad condylcaniata :. Multis et iris coiit usa, et ex vino mixta, cocta, et posita velut farina hordeacea Profuit . . X vδυλωλα , excrescentia carnis est circa unum,

et tubercula quaedain in locis muliebribus sanguinem suti dentia : sic dicta a similitudIne extre in iam inquatuor digitis Pugno Clauso nodo

I a. Struinas. Collectimi Ν Dixines, ιδπματα, ea apposita disc titi auctor est Dioscor. luc. cit. HARD. x3. Ut sinist a manu ad hos usus

' , ut vitia, quae sana Verint,

leelia ad hos. Magorum haec praece-Ρta . ii, ligna sane qtiae Nostris, tali quidem xiro, saepius it et vir nintur. ED. x 4.set M. Herharii sunt qui nam dieas herba legunt venduntqlle. Firmieus, lih. VIII, cap. 13 : α Ηeris harios faciet, qui selli AEt herbas solerti arte collectas ad medelam laborantium servent a Graeci ριζοτο- et βοταΜολο ιυς vocant. Alia herbarius etiam veneficum sonat. Vi de Du-Cangium in Glossar. II.

5. Ammietur. Gmn. et Al. ante Hard. η eritur. ED. 16. Ouarumdam aliarum herbarum. Ut ranunculi. DAL. 7. Rursuriive Uus q/uerunt. Ab aegro rursum advocato. DALEC.

I 8. Gedo. Eruentes, inquit, Colligentesque eam herbam , si dicant, cujus hominis causa eximatit, Pro desse aegro tum creduntur : quid igitur existimandum est aliud velle eos, dum infodiunt rursus eodem loco, ubi parum mercedi tulisse sucredunt, quam rebellare iterum aervcrudescere eos morbos. quos antemnaverint 8 Horum verborum quis USset fi sus, aut quo illa pertine-

114쪽

facia ut reliellare. Sallu licet e radix '' in vino decocta sistit

LXXXIV. Polio' Musa fus et Hesiodus .pmitigi jubent dignationis gloriaeque avidos': polium tractari, cetili Polium contra fgri illes substernit, uri, vel potari: in vino iccc qiiunx recens, vel aridum, illii; illus. M lenidis propitia iit ex aceto : morbo ' regio in vino : et i Ur5picis incipiebtibus in vino decoctutis lilii erit us ' quoque si h Ili -

rent, in Salmasius se PerchPere, in Praeex ri' ais Pliniuiti,4 .Isinius de tia iraehicherba, lib. XXV, cap. 3O9: . Creditat e thrui Sus rebellare, quae curaverint vitia : quo scelere et plantagine mittitur. . I - etc. Imnio, Plauta, Pialis tiniquε sit, rursu inia diaturi pia inocliti in quenilibetunt cui averis, aeptitanti indoni ii aut o- . aut nasu unoalix luit issub lion insaptos lie ui a credas ' Mem haec Onulla nugae itas qui consulare volet, diem ec Op ram Perdiderit. ED. I9. Salitinere radis. De saliunca coiis. ad cap. zo hujus libri. Ευ.

narrat Dioscorides : unde Salitias. iii Solin. P. ro67, emei vuIt trabit alti a Plii iri magno errore herbaui ea radem , mi λ: v aC τρι-λiov. Salinasio praeivit Nicol. I. uicenus. Sed aberraxere ii a vero biligis a me dilui unius Dioscoridis vestigiis insistunt: iueiu liquet eorum abduc iniri erisiore, quos Plinius aditionet XXVI, aa, cuia polio uti num confudisse. Nam de soliu hieo .accipienda esse, praeter Pliniqui docet. Pi co-ridb Atiarai bro vetusti r Nicander in Theriae. p. 4, ub ea recenset, sua erilistrata surpenues abigant :

etc.

115쪽

nunt. Secunda& mulierum, partusque emortuos pellit': item dolores corporis. Veucas institit; et epiphoris illinitur. Nec magis alia herba convenit medicamento', quod alexi, phymacon' ' vocant. Stomache tamen inutile esse ' caput

que eo impleri. et abortum fieri poto, aliqui negant. Ad

religionem addunt, ibi inventum sit, protinus adalligandum cor ra oculorum .iislationes, Cayendumque' ne terram attingat. Hi et solia .ejus thyino similia tradunt, nisi quod molliora sunt, et lanatiore canitie. Cum ruta silvestri, etsi teratur aex .qua caelesti, a pido mitigare dicitur: et non secus, atque . cytinus adstringit et cohibet Fulvera Prolinietque serpere. 'i LsXXV. Holochrusos'. inedemr stranguriae in Vitio

i quod utilitatis inhil an

at inimicuas, non sulum qui amicus et nevolus non est, so lui etiam palevolus. Horat. . Namque pila lippis Inimicum et ludere crudis. . DAL. - Stomaeho. Prodesse certe stomachicis pollo' cum melle tritum , auctor est Marcellus, Ca P. XX. Contrii Dioscorid. I K. cit. et maIEstomachum liabere, ot ciere capitis dolorem scribit. H1 D. I. . Holochrysos. C Iis

a in socioma Ianosyris. Cons. suP. cap. 26. Ε . . 3. Diatqr. Dioscorid. l . cadi tum istum tum caeterae chrysocomen Temedia totidem verbis assert. II.

116쪽

tur alvearia, non fugient apes. Nullo enim magis gaudent flore. Copia' istius examina lacillime continentur. Idem praesentissiinum' est contra ictus earum Vesparumque, et similium, sicut araneorum : item scorpionum Item contra vulvarum strangulatiopes V addito nitro : contra torminae vino. 1 vlia' eius strum is illinuntur, et sedis vitiis ι cum sale. Decoctae' succus seminas purgat, et inflammationes discutit, et hulcera sanat. Articularios' morbos sedat

osset Q. de qua jam dictum. En . x. Copia. Respicit, illud Virgilii,

Georg. lar. IV, vers. 63 : . . litictu iussos asperge sapores, Trita in EsphsIa. ei cerinthae igno biles aismen : consident ira dicatis sedibus; ipsae. Inclina more RHO SCAE in cunabula condent: - HAn D. 3. quem Pre sentinisuri , etc. Dior rid. lib. III, cap. II 8. H. 4. ontra ictus earum Hvorum

iurx o. auctior : . earum V Pa rumque et similiumri sicut aran. . Lib. XXIIa. 7 : . vesparumque et similium venenis.. . Notavit et Pintinuus. GRON.

gomam, μυκητωv. Diosciri'. Plinius legit, DAL. -- Item Cout a.

Ita In SS. omnes editique libri. Tamen Saracelius in notis ad Diosc. Plittianam Orationem emendatione egere Puiat, ac D mrtim Potius, quam aeuioariam legi oportere. Dioscorides enim. III. xi 8, tibi de melissophyllo r Βοηθεῖ, inquit. καὶ

hibita iis auxiliantur, qui a fungis

strangulautur, nec non et torni ino

sis. . Strangulari autem eos, qui sungos ederint, vel ex ipso Dioscoride notum est in Alexiph cap. 23. Corrigendum igitur ex Dici e ,ride Pliniqui pronuntiat. Cur, lua in magis quam ex Pimiori, scoridem, cujug vitiata scede exemplaria norunt eruditi 3 An non seri per. saeile potuit, ut pro υπο αετρω', ab erudito aliquo υπὸ μυκήτω. scri- heretur Aut si strati lationi quiea landis oritur, mederi haec lierlici

117쪽

nisque morsus. Prodest' dysentericis veteribus, et coe

liacis, et orthopnoicis , lienibus, siulceribus illoracis. Caligines oculorum succo cum melle inungi eximium habetur. i LXXXVII. Melilotos quoque oculis' is edetur cum luteo ovi, aut lini semine. Maxillarum quoque dolores lenit; et capitis' cum.i Osaceo : item' aurium p passo, quaeque iii

manibus intumescunt, vel erumpunt'. Stomaclli doloros iu vino decocta, vel cruda tritaque. Idem essectus ci- ad Uiuvas . TeStes , cro, et Sedem procidualii', quae luc ibi sint vitia , recens ex aqua decocta , vel ex, passo. Adjecto rosa emisti odiar ad carcinomata. Deservescit m vino it ulci. Peculiariter ' et contra meliceridas efficax.

Pro Ast 6senteritas. Dioscor. Reg. sorte melius: haecloc. et . Η, D. ' enim finiat quae vulso dichntiir , LXXXVII. i. Gutis medetur cre, arara , en ta res.ctim l. o aut l. semine. Scrilis. Stomachi do res. Di mr. , e lis invi detur cri' luteo 'civi Riit lini cit. Η na . semines . tum ex antiquo exem- 6. I seclus et ad Pulseus. plari, tum en in coride Ithro ter- Dioscor. ioc. cit. H Rhi. tio ad verbum. PisT. - 7. Testes vero δι εMem P Octauiam. m luteo; I g. a. . cum luteo ovi Ditiscorid. nac. Qitat. ante lini semine. . Quae certissima 8. I ino diale . Pa sci, ad nit,t hos sincerae scripturae vestigia. Adde supra recti latini. I A L. Dio inciri l. III, 48, de meliloto : 9. Di tiliariter. Di p. loc. ei at μαλα τιxxv πα et φλ - ΘεραπευεύκαL μελt ρ δας. etc. H. ὀρθαλαους .... - Meliceridias. Recentes Irer se

118쪽

LIBER XXI. IO9

contriti serpotatiuin ictus et scorpio iiiiii , ex Vino aut posca,

seminis granis viginti potis : vel soliis, ct tota herba le. cocta; serpentos tuo nuimpiani in trifolio aspici. Praeterea celebratis auctori hus, contra omnia venena pro antidoto sussicere xxv grana ejus, quod minyanthos' ex eo appellavi inus, tradi. Multa alia praetcrea in remediis ejus, adscribi. Sed me contra sententias eorum gravissimi viri auctoritas inovet. Sophocles enim poeta venenatum kl dicit. Simus quoque' o modicis: decocti, aut contriti suo in insusum

corpori, easdem uredinos' sacere, quas Si percussis a sompente imponatur. Ergo non aliter utendum eo, quam contra venona, Censuerim. Fortassis enim et his venenis inter se contraria sit natura, sicut multis aliis. Item animadverto, Semen rius, cujus minima sint solia, utile esse

ad custodiendam mulierum cutis gratiam, in sacie illitum. LXXXIX. Th1mum colligi oportet in floro, et in umbra

siccari. Duo autem sunt genera ejus : candidum, radice lignosa , in collibus nascens, quod et praesertur : alterum'

ctum volunt, quod integro mensessoret : quidam quod lunae radios florem mittat : alii, quod soris soliola vetuit lunata et salcata sint. Vide supra cap. 9 hujus libri. DAL. - Minvanthes . Mi,υαυθὶ: Galeno de Fac. simpl. med. VIII, pag. 236, qui quae sit ejusce vocis.Originationescire se fatetur. Forte a minitendo dolore : ά,θος enim florem, μι

Nobis Psorulea hilum nosa. I D. 3. Simm quoque med. Tradunt

quidani ait Dioscorides j totius

fruticis decoctum dolores sinire illorum, quos serpentes Percusseruiit. At si eodem decocto cujuspiam alius imustantur bulcera , Per inde assici, ac si serpens momorderit. Miraculi novitatem Don satis

Plinius explicat. Vide Galenum de Theriaca. Idem sere narrat .Elianus de Plialangioriana morsu, lib. XVII, cap. ii de Animalilms. D, L. Simus. Simo Galenus adstipulatur, lib. de Theriaca ad Pis. c. 4 , p. 935. HARI . 4. L medicis. Groti. et Ri. ante

Hard. medicus. Ei . s. Easdem tiredines. Eosdem P ritus. IlAnD. LXXXIX. I. Aherum, etc. Pliniussito judicio, et non veterum scriptorum , liare datuit. Dioscoridi ei Theophrasto . unicum est ibynii genus, foliis albis, quod in cap florem habet. Nigrum vero est. Inconsiderate Pli', ejus ili i

119쪽

nigrius, norisque nigri. Utraque oculorum' claritati multum conferre existimantur, et in cibo, et in medicamentis.

Item diutinae tussi: in ecliginate' faciles exscreationes sa-α cere cum aceto et Sale . Sanguinem concrescere non ' patio melle : longas saucium distillationes extra illita cum sinapi, extenuare : item Stomachi et ventris vitia'. Modice his tamen utendum est, quoniam excalfaciunt, quamvis sistunt alvum : quae si exhulcerata sit, denarii pondus in sextarium accli et mellis addi oporteti Item si lateris dolor sit', aut inter scapulas, aut in il Orace. Praecordiis medentur ex aceto cum melle: quae potio datur et in alienationea mentis ac melancholicis. Datur et comitialibus', quos codireptos olfactus excitat thymi. Aiunt et dormire eos oportere in molli thymo. Prodest 'et orthopnoicis, et anhelatoribus,

florem nigrum esse Putat, quod nigrum a Graecis vocari, Praeeipue a Theophrasto, legerat. Flos quidem in eo genere thymi subis purpureus egi. DAG - Florisque. Hoc est, Purpuras entis, πορρυρίζοv- τος, ut ait Dioscor. III, 44. atque adeo in nigredinem vergentis, ut violae . HABD. a. Oraque oculorum. De thymo tantum albo id Dioscorides. D L.

Hebetiori oculorum acie praediistis in cibo confert. . Sic etiam Plin. Val. IV, 35, de utroque thy

3. In religmate. Gronov. et Al. tussi eetigmate Deiles. ED. 4. Cum aceιo et sale. Dioscoridi eum sale et aceto Potum pituitam per alvum detrahito cum melle in religmate Deilesi exscreationes niscit. DAL. - Cum aceto. Cum melle, Dioscor. l . cit. Cum vino Marc. p. cap. x II. HAED. 5. Sanguinem coner. non Pan, etc. Dioscor. loe . cit. Κατα πλασθὲ v μετ'αιδατος - διαλυεi Η.6. Item stomachi et ventris vitia. Quoniam cum sale et aceto potum,

vim habet pituitam per alvum detrahendi, inquit Dioscorid. loco

. Linteratis dolor sit sic prius legebatur). E flatu melanchisico.

Dioscorid DALM. 8. Datur et comitialibus, etc. Serib. Larg. Comp. med. CaP. I mn. IS : . Ad recentem comitialem morbum cito proficit: ad veterem

tardius : thymi albi X. P. III, ex aceti cyathis tribus, et mellis honi pondo uncia : ut dilutum jejunus hibat per dies XLV. . II D.

9. Prodest et Orthvmicis, et an elia

tioni sic olim . Scribe, anhelatoriabus , Puta et ευματιαις. Lib. XXII. c. 34 : . Anhelatoribus et in itissi

vetusta cum porro ex aceto da

tur. . Lib. XXIII, cap. 7: . Vesicae semper utilis et anhelatoribus tirpo Py

120쪽

LIRER XXI. III

mulicruinque mensibus retardatis : vel si emortui '' sint in utero partus, decoctum in aqua ad tertias: et viris vero contra insationes cum melle et aceto; et si venter turgeat, testesVe, aut Si Vesicae dolor exigat . E vino tumores et impetus tollit, impositum Item cum aceto callum et verrucas. Coxendicibus imponitur' cum vino: articulariis morbis, et luxatis, tritum ac lanae inspersum ex oleo. Dant et potionem articularibus morbis trium obo-

ac suspiriosis. . Hoc quoque Pin

tiantis. GRON. - Prodest. Dioscor.

III. 44. et Galen. de Fac. simpl. nied. VI, P. 178. ΗARD. ro. Vel s; emortui s. in tit. Partus. Dioseor . et Galen. ll. cc. Plin. Valer. 35 : . Emortuos Partus

extrahit. . HAn D. II. Contra insutiones eum melle et aceto. De epithymo hoc Di scorides. DAL. II. Aut si vestem dolor. Gigat.

Urinam ciero thymum produnt Diogeor. et Gat. ll. ec. H. a 3. Impetus toltit impositum. Humorum suentium et brevx phleg-

monem excitaturoxiam irruptiones et epiphoras. D1LEC. . - I eius.

Quos Graeci ἐπι appellant, de quibus XX, 26. HARD.

r4. Item eum aceto eallum et ver

meas. Et haec pariter Dioscor. Ioc. eitat. HARD. i5. Coxendisibus imponitur et aristi luribus. Sic Geleti tu . Vossianus: a coxendicibus imponitur cum vi no, articularis morbis et luxatis tritum ac lanae inspersum ex oleo. .

Pleraque horum iam in medium

dederunt ex Chim. non uri&Maris, in Andega v. quoque consPicuum , quod re Oeari flagitat articulariis , Pintiano jam notatum. Capite prae-eedenti e . articularios morbos se dat. . Sie et lib. XXII, α 4 . α Item articulario morbo et nervorum infirmitate laborantibus. . Lib. XXV. 5 r . Podagris veteribus, articula

riis morbis. . Lib. XXXII, 4 :. Paralysin et artieularios morbos

sentientibus. . Et his quidem locis salvi etiam vulgati codices. Sed etsi e legendum lib. XX H, I 3 : . ticulariis mortiis et podagris plurimi. . Lib. XXiu, I : . Item

carbunculIs, articulariis mortiis. .

Et cap. 3 : . Podagris incipientibus , item articulariis morbis. . Et 9 : . Articulariis morbis et collectionibus. . Lib. XXVIlI, 9 : . hi lepris, elephantiast,articulariis moris his. . Lib. XXXI, si e . In teneiasmis articulariisque morbis. . Lib. XXXII, 9 : .P agris articularii

que morbis utile est oleum. . omisnibus enim his locis praestantissimus liber arti iuris. Denique statim post verba e cap. a I hujus libri proposita : a Dant et Potionem articulariis bonis trium obolorum pondere in tribus cyathis aeeti et mellis, in fastidio tritum eum sale. . Sic MSS, Forte, artieuiariis nocti. Gnon. Coxen incisus. Diosc.loc. citat. Και ἰσχi αδμοῖς μtτ' οἴνου κοα ita iτωψ ἐπιτιθεv ἀρμοζιi. H.

SEARCH

MENU NAVIGATION