장음표시 사용
141쪽
Violis honos proximuS; earumque Plura gemem. Purpurere, lutem, a Gm: plantis omnes. ut olus- sata'. Eae iis vero, qum Fonte uricis et macris locis prO- veniunt, ρMFurem, Litore folio, statun ab radice carnoso, exeunt: soloeque pinco nomine a coeteris discernuntur, amella tm ia, et ab his ianthina vestis. E s tisis maxima auctoritas luteis. Genera sis: Tusculania, et gum marina amellaetur, folio aliquanto laitiore, sed minus Odorato. In totum Nero sine odore, minutoque filio calamiana, munus --
Cons. etiam libri ejusdem capp. 38, 4o et 76.
I. lov. Μελα, io, , Viola odorata. Si optio mihi fuisset atque potestas , ordinem eorum, de quibus in hoc specimine disputatur, statuendi, opportunius nihil mihi accidere potuisset, quam si licuisset earum Plantarum praemittere disquisitionem, quae et eruditionem non vulgarem, et aciem ingenii, et rei holanicae intimam cognitionem desiderant. Etenim luem, quam Thebanus poeta anxit : ψι θεμ vecquis non observaverit, qui litteris quaedam mandaturus estp Aliam autem seriem suadebant aliae instituti mei rationes, atque earum mistissimum plantarum expositio Praeserenda esse videbatur, quae, quam aliena sit a veteribus seriptoribus systematica plantarum finitio, quam-
142쪽
ExCURSUS I DE VIOLIS VETERUM. 133
que multa saepe vegetabilia uno insigniverint nomine, docet. Cuius quidem rei exemplum asserunt luculentissimum violae, quarum varia occurrunt genera apud Veteres eodem nominae insignita. Si quis itaqu τα lx Graecorum crederet ubique unicum dumtaxat genus signare, is vehemeiater errare mihi videtur. Antiquissimis autem temporibus τ- iω, nomine celebrabantur apud Graecos nolo odoratre, quas significanter quoque εὐλαουια appellare consuerunt. Immo Alexandrini raro quodam connubio λευκρὶμ τὸ μελπι dine. runt: auctor enim libri de natura muliebri conixa uteri cancrum λευκοίου
ει - τού μελπιος ἐυ aves adhibet si . Μελαγια autem seu nigrae appellabantur violae, vel ob soliorum, vel ob petalorum corollae colorem. Illud arbitratur Salmasius a , qui eam ob rationem posuisse Veteres discrimen inter λευκρια et μελά,- autumat. Alienum etiam haudquaquam ab usu loquendi apud Veteres, soliommeolorem, qui profunde viridis est, nigrum vocare : sic 'retus milia, ilex nigra dicitur 3ὶ: magis tamen petalorum color epitheton id desiderasse videtur, quum in vetustissimis Graecorum monumentis pullus et suscus color cum violis comparetur 4 . Ita Odyss. A, et 35: . Aυτὰρ ἐπ' αυτω
Quod V sius noster optime ita vertit :
Explieat hunc locum Eustathius ita, ut ad similitudinem eum violis et Cum atra nube v κὶ respiciat. Hesiodus ἰοειδεα πο-οου, mare violaeeum, dicit Theog. v. 844) , quod Hesychius exponit τω ὁρ-θαι πιρρορο- κου μελπια. Pindarus Evadnen dieit iaχρυχ Ol. VI, v. 5M, cirros habentem suseos e ita apud Hesychium occurrit totai ρκ de nigricantibus palpebris, et de pupilla nigricante. Longe alieni itaque a veritate, qui, ut Servius Grammaticus, τὸ
143쪽
ipseque Virgilius, Ecl. X, 39 :
Et iligrae violio amat et vaccinia nigra.
Facit huc quoque Vitruvii loeus, tibi sitis Attici colorem imitari quosdam
ait, qui violam aridam in vas conjectam ad ignem conservescere faciant, e vacciniis vero purpureum confici colorem si . Multo longius autem a veritate reeedit Marcell. Virgilius, qui ja-aminum credit violis comprehendi, quum caeruleus color titilli conveniat violae, sed jasinino. Equidem ne iasininum quidem vidi caeruleo colore distinctum, sed violas plures cognosco eo colore in
Iam vero consulamus descriptionem του μελαουιου apud Veteres. The phrastus id et ά ρα, habet et quorum illud molam eaninam. hoc ero molam odoratam ipsam constituere videtur, colore tamen haudquaquam utrumque disserre docet e lautescere et praestantissimo odore celebrari di suavissimo in primis odore et e ρατω insignes esse eas violas, quae circa Cyrenen nascantur. Badiculis copiosis eam horbam esse instinctam , soliis latis , terrae iucumbentibus et parumper carnosis,
quae perpetuo vireant. Florem proferre duplicem, alterum alteri Inna tum, sicut et rosas et lilia : quod quidem, meo arbitrio, de luxurie floris intelligendum. Per totum sere annum florere , quum Culturna esserit sa). Dioscorides soli a minora hederae soliis et tenuiora habet, cauliculum ex media radice prodeuntem, cui flosculus insideat suavissimo odoroe praeditus, purpureus 2 nasci in umbrosis 4 et salebrosis locis 5 . Eadem, quae Theophrastus et Dioscorides habent, repetit sero Plinius 6 : repetunt Arabes Plerique, nomine a - eu
144쪽
addit , in . Vplo suavissime olent ea nasci violas, e quibus tamen incolae oleum parare nesciant 1 . Ita et nostris tempori hus Forshaleus uolam odoram in AEgypto Dequentem invenit 3 . Eodem vero nomine
incolae Arabiae selieis Irin quamdam insigniunt et Tageten 4): ἴ-a veteres quoque Arabes, qui Hispaniam Oeeupabant. Chr arithemum s)Id nomen transiit apud resentiores Graeeos in Mavεξε, teste ipso For-aaleo 6 . Quodsi autem in nomen ipsum ros inquirimus, lusisse et poetas et grammaticos in exponendo eo observamus. Et Nicander quidem inde ricimen deduxit, quod Ionides nymphae, quae ad sontem fluminis Cytheri in Elide colebantur primum hunc florem Ioni, Gargettis, qui eo deduxerat coloniam Atheniensem, largitae fuerint 8 . En vero Nicandri versus, quos servavit nobis Athenaeus :
Mire depravatas Redissimeque inquinatas Nicandri reliquias, quas antiqui librarii jam expositu satis difficiles habebant, ita intelligendas
duco, ut duplex violarum genus statuatur e alterum ωLρ v, alterum 1 AHeenn. lib. II, pag. x o. editi Arab. sol. Rom. Deficit id eapitv- Ium in plerisque versionibus. Serapion Simplic. aggreg. cap. L I4a. h. ed Lugd. ln-4. Isio. Μesue Simplie. f. 5s. d. ed. Ven. scit. i546 . αὶ Memor . AEgypt. lib. I. cap. a. pag. 32. ed. Paul. 3ὶ Forshal. Hor. Mopi. Arati. p. XXXIV.
145쪽
autem aureum Haec quidem disserentia posset omnino assumi inter violarum alterum genus, Cheirant horaim, de quibus deinde sermo erit, si εὐχροου pallorem aut albidum colorem exprimeret, quum omnino cognoscerent Veteres duplicem Cheirant horum speciem, minuam alteram . alteram me, . Qui quidem siguificatus non vulgarem Omnino habet auctoritatem. Homerus enim, quum Alexandri metum et pallorem, quem Menelai aspectus excitaverat, exprimere conatur, dicit, ωλεος τεμιου- παρει r), quod V sius liene vertite Undo Bias,' um g thm dio Wangen. Plato diserte exponit hune colorem, το ωχρ v, λευκού με Προ vota a . Ita apud veteres auctores passim metuentium pallor ωxρο
Uberius autem Galenus colorem ..uta his verbis: δε το ωλριv χρῶμα
ἀποκεχι ρηκε το ξα ρου, τοσουτου τουτο τὸ ώχρου 4 . AIteram itaque habemus eraραι coloris signifieationem, quae si his Nicandri vobis subest. Parum interest inter ωχρι, et χρυσι , colorem. Hinc itaque et Casaubonus, et Salmasius vel lacunam adesse, vel corruptum esse hunc locum arbitrantes, ita eum emendare eonati sunt, ut ille deesse totum versum Post citatum, hic vero, loco ωχρὸ ., αχρο -Iegendum statueret. Quodsi vero,
quid sentiam , libere dicere liceat, in Casa otii potius sententiam
abeundum esse duco : manifesto enim omissa Purpurearum seu meru
Iearum violarum descriptio, quae multo plus a Veteribus celebrabantur, quam pallidae seu albae. Has itaque Nicander fingit a nymphis Ionidibus Ioni esse primas oblatas, alioque loco 53 Proserpinam eas collegisse, quum a Plutone raperetur.
146쪽
Iis quoque violis vel ob odorem suavissimum, vel ob nominis sonum, Ionibus gratum, adeo delectabantur antiqui Graeci, ut in singularibus eae colerentur violariis, ἰωvἱοQ a , utque vel maximam partem sertorumae coronarum facerent, quibus redimiti Graeci ad epulas accedere consueverant. Flores autem, e quibus serta Graecorum nectebantur, enumerat Cratinus apud Athenaeum 3ὶ sequenti ordine : Λεiρια Lilium eandidum , κρ - Lilium Martagonὶ,-- Lilium bulbi re , Rosa cent ita , ἔα sciola odorata , rasmiiha gentiais s. aquatica , κάλυκες ἡρivαὶ Anemone eoronaria , έρπυγλοι Tυ-ιs Serralium, crocus memias seu cintumnalis , lutat Hi Delphinium Alaeis seu Scillaia maena seu Bracintsus Orientalis , έλαρυορ, Gnaphaltam orientale , οι μη Summeman , ἡμεροκαλλις Lillam e Medoniatim), μελιλωτος Trifolium Melilotus italica , κυτισος Medi go arborea . 'Hinc etiam dicebantur Graeci, praesertim vero Athenienses, uti saepius apud Pindarum et Aristophanem ). Hinc nostrorum temporum Poeta. ω μούσα ἐρε τετο, Matthissonius, Atticam credit violis maxime abundasse. Κein Gau der Liebetiden im risit inobain An Vellehen reieh. -ie Attiri a Gest M. quod tamen certis quibusdam antiquitatis testimoniis probari plane nou Potest. Quod super est. nequeo, quin a Vossio nostro recedam, dum vulgatam ieetionem. m. E, 7a :1μηρὶ-λει-ουες μαλο ιὶ iου, σελλιυ
147쪽
Legendum autem esse σιρυ l. rcis post Ptolemaeum Euergeten Eustathius jam animadvertit, quum nusquam in pratis violae proveniant Germaniam vero pristinis temporibus caruisse hoc florum genere, antequam Conr. Gesnerus ex Sabaudia primus id in hortos insereet, mirore sed testi ipsi Gesnero credendum est I . II. Λευκοios, Cheirantias annuus et Cheirip Leucoiam vernum. Plurimum omnino interesse inter prius violarum genus et albas violas seu λευκοῆα, prisca jam antiquitas perspexit . unicam sere germanitatem quaerens in florum odore. qui, gratissimus in utroque genere, omnino idem sere est. Protinus dum .disfugere nives, ac aeris hiems soluta Efit. grata veris vice et Favoniis leueolum efflorescere, Perque totum annum
re durare; ita etiam disserre a violis odoratis, ut solia gerat eauli inhaerentia , utque hulbosa gaudeat radiee. Theophrastus testatur tax Deinde odorem praeprimis exponit; e longinquo meliorem esse et gratiorem quRm e Propinquo, quum subtilior sit, neque servare odorem hanc
violam siccatam 33, quod Plinius quoque repetit, omisso tamen de hulbosa leucoii radice loco r ex quo Salmasius emeit, depravatum esse illum Theophrasti locum, quum vere de cheiranthis nostris nequaquam dici possit, bulbosa radice gaudere. Verumtamen Ioeus ille Linnaeo immortali oceasionem praebuisse videtur, ut Plautam ,
quae verno tempore primitias sere anni ferre solet, leucoiam appellaret. Bulbosa enim radix huic omnino convenit, neque tamen adeo gratus floris odor, ae Veteres eum describunt. Hine dubitandum. utrum λευκοῖο, Theophrasti unicum tantum genus cheiranthorum , an utrumque et cheiranthorum. et leueoii Lianaeani complectatur. Plinius quidem praeter Oa, quae de leucoici ex Theophrasto mutuatur,
peculiaria quaedam de violis addit. Violae albae vitam longissimam trimatu habet, ab eo tempore degenerare 5ὶ : quod et Theocritus testatur 6 :
148쪽
tres exhibet : Tusculanas. marinas, solio aliquanto latiori, sed minus odoratas, et calvianas aut Caiatinas si . Illas cheiranthos habeo, hanc vero, a Calata oppido Italiae dictam a , arbitror esse Gentiariam Nemam Linn. seu Hippion verarum Schmidi. 3). Etenim tum Dalecampius, tuu Dodonaeus, Thali usque, tum vero Conradus Gonerus ε πα- violam calathiatiam Plinii ita deseribunt, ut cum nullo sere alio Plantarum genere congruere possit, quam cum ti*pio veraro nostratum . Nascitur Per totam Italiam in locis alpestribus, ut et per Germaniae et Helvetiae regiones Petrosas. Qui nos quum eaerilleo colore, eoque alia xlii simo, splendeat, exponendus inde est Dioscoridis locus, qui di,v colorem se et albidum, et μήλειου, κυ ο , mi dicit s). Quem cyaneum colorem qiium Fuchsius in nullo cliotrant horum flore se reperire meminisset, supposititium praepostere autumavit hunc Dioscoridis locum 6 . Servandus tamen hic locus, si calatinas violas a Dioscori de simul eomprehendi credimus. Cavendum tamen, ne cum calatianis violis calua et Plinii, et Columellae
iudida leucoia et faventia lumina caluiae
conjungit. Ille proximam habet ealtham violis concolori amplitudine, odore tamen gravi esse 8 . Alioque loco de eaehia loquitur, qliae phthalmus dicatur U); ubi Dalream pius in margine Oleham addit. douieus de la Cerda vero to substituit eamiam. Sic Virgilii versus
notus est i r : Mollia luteola pingit vaeeinia caltha. Hanc vero caltham Calendulam esse Q in Mem nostram, non suspicor solum, sed exploratum sere habeo. . Redeam autem e diverticulo in viam. Violae itaque Romanorum albae, seu γ. κριοι Graecorum a solioruni magis quam a petalorum colore incauae
' Plia. lib. XXI. eap. 6. ae Plin. lib. XXV. eap. 8.
149쪽
14o EXCURSUS I DE VIOLIS VETERUM.
dierae, ideoque et luteae, et albae habebantur. Hinc lumen accipiunt poeta rum varia loca, e. g. Virgilii Mi. II, 47.
Pallentes violas et summa papa eo Caryus.
Nee tinctus viola Pallor amantium .
Columellae, lib. X, vs. Io I seq.
Tum, quae Pallet humi. quae frondes Purpurat auro. Ponatur viola.
Et hoc cheiranthorum genus ad serta nectenda adhibebatur, testibus Theophrasto et Plinio. Mabes vero illud nomine Mesri ignientes, saepius cum Viola odorata commutarunt. Iannaeus vero optime hoc nomen Chatranthi metri violis luteis Antiquorum, Gmranthi aAntii vero, qui incanis maxime soliis gaudet, violis albis adjudicavit. Ille sorsan sistit Plinii alteram speciem , marinam , nisi mei Athum inearium aut maritimum , qui uterque ad littora maris mediterranei abunde provenit, intellexeris. Ex Antiq. Bolan. Specim. auctore Sprengelio, cap. 1, P. 3 sqq.
150쪽
Ad ea mititi verba. lib. Xxl. cap. 68. pag. 84 :
Creterm ejusdem generis folio di emunt. Asphodem
oblongum et angustum habet, scilla latum et Iractabile, glia Alias simile nomini. Asphodelus m-ditur, et semine tosto, et hia ... Asphodeli mentionem et mmerus fecit. Radix ejus napis modicissimilis est: neque alia nume Sion .... ThmPhmoetus. et fere Graeci, princemque Pythagoras, catilem Utis cubitalem, et fove duum cubitorum, foliis porri siloestris anthericon vocaMere e radicem Nero, ita est, bulbos, asphodelon. Nostri illud at cum vocant, et asphodelam hastutiam remam, etc. Cons. etiam lib. XXII, cap. 32.
Miratus saepius sum, Priusquam hoc plantariim g mus curatius exa- tvr inassem, Veteres tantopere dissentire in eodem, ut Galeni certe aspho delua alienus plane sit ab Hesiodi asphodelo; miratus sum, nostrorum eriticorum et philologorum sere neminem dissensum hunc auspicatum fuisse, praeterque Μurmyum neminem sere holanicorum, qui nostris inclaruerunt temporibus, genus id novis illustrasse obse vationibus. Celebratissimum profecto plantarum genua. tum apud inferos, in , frequentia, tum laudibus ipsi ab Hesiodo trihntia, tum denique frequentissima in veteribus monumentis commemoratione. Operae pretium itaque iacturum me esse omnino spero, fit, quem neglexerunt exegetae, asphodelum Veiis uti commentariolo hocce illustrare
Asphodelus autem , quem vetustissimi Gmei deseribunt , quum omnino genere disserat ab eo, de quo et Galenus, et qui eum se quuntur, praecipiunt, praemittenda videtur illius descriptio ex veris sontibus.