Caii Plinii Secundi Historiae naturalis libri 37 cum selectis commentariis J. Harduini ac recentiorum interpretum novisque adnotationibus ... Volumen primum decimum et ultimum 7.2 Pars quarta continens rem herbariam curante L. Desfontaines ... pars p

발행: 1830년

분량: 531페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

151쪽

is 2 EXCURSUS II

Quod primum radices attinet, numero as illas habent veteres et globosas, ut dicat totam Plantam Theophrastus i . ob numerum insignem eorum tuberculorum riudicibus adnatoriam appellat et iii Porphyritis in epigrammate quodam quod servavit Eustathius a . oblongas habes Dioscorides, rotundas et glanditius similes 3). Naporum

modicorum speciem prae se ferre Plinius, neque in alia sere planta majorem tuberculorum radici adnascentium numerum animadverti, octoginta xaei e simul acervatis bulbis ci . Ea singularis radicum structura ad nullam sere aliam Asphodelorum nostrorum speciem nPPlicanda est, quam ad ramorum, quem primus

sere Dodonaeus 5ὶ latius descripsit, ii , si vero dilucidius exposuit Clusius. R. Murrayiis autem uberiori illustravit commentario 7 . Radices

ejus omnino uum rosae, hulmosae, fasciculatae sunt; tubera sesqui Palmaria, epiderinide liminea vestita. interne sordido lutea, carne extus spongiosa, medio compactiori componuntur. Summitati radicis adhaerent scopae fibrarum siccarum ex soliis et squamis radicalibus marcidis. Numerum eorum tuberculorum adeo ingentem aliquando invenit Clusius, dum Olyssi pone Hispalim proscisceretur, ut aratro erulos unius Plantae sere ducentos aut plures tuberculos numeraret, Putaretque vel quinquaginta libras pependisse totam plantam. Catilam seu scapum esse bulbosarum sere maximum, Theophrastus 8 ,

cubitali iviorem esse proceritatem, Scholiastes Theocriti 9ὶ, duu: risere cubitorum Plinius, laeviusculum esse Dioscorides, amplum et purum laevemque Plinius refert. Tripedalem omnino observamus scapum in Asphodelo ramoso, glaucum, erectum, strictum, tectum, ubi nudus latum vero, ubi noribus tegitur. caulem veteres Graeci ἀδιροιο, passim vocabant, aut ἀδερλα Io , i) Hist. Plaut. lib. VII. cap. Ia, P. 86s, M. Bodaei. M MMελ. in DdyM. XI. 5 3, p. 188 M Liboli, cap. IM .P. IS9- ολ Iab. XXI, P. 17. in Silap. Hist. pempti lI. lib. I , GP. s. P. sp Barior. planti histor. lih. II. eap. 39, P. 196.

i Q Hippocr. coae. praesag. n. MI, P. I . capitis enim fracturas ita exploraso iubent Coi mediet. ut ειθέρικοv aut vάρει:κα dentibus eorripiat aeger. hagoia

152쪽

quod ex variis iusta adimatis locis patet. λορα τους eos caules, seu si mos solidosque, qui frangi nequeant, appellat Suidas i Ex liae ea ulis indole sorte adagium, α ἱρααθηρ ζε tu, ianthericum metere, originem duxit, quod laborem quemvis inanem exprimit. At eum vocat Plinius eum caulem , seu hastulam reMam, quem actuosum habet, a fructuum ipsi adsidentium frequentia. Magonem praecipere, exitu mensis mariti et initio aprilis, quum floruerit, nondum semine ejus intumescente. demetendum, findendosque juxta longitudinem scapos esse, et quarto die in solem proserendos , ita siccatis demum manipulos laetendos. Aridos reddi eos caules cochleis, qui mire in Campania eos per

sequantur, ac sugendo arefaciant. Caulem eum aut scapiam siccatum Veteres non solum ovibus subster

nebant a , sed thorum etiam Theocritus inemorat ex asphodelo, conum ac selino stratum 3). Decipula quoque ex ejusdem caulis fibris, ad capiendas locustas, ludentes pastores conficere consuerunt 4 , quemadmodum et nostrates Pastores e juncis ejusmodi erepundias componere solent. Ipsa quoque nomadum Libycorum mapalia exstructa suisse his anthericis, seu asphodeli ea ulibus, testatur Hellanicus apud Athenaeum Sὶ . Neque tamen negandum, ob sit nitituditiem, quae cautos asphodeli siccatos, aliosque vel graminum culmos, vel plantarum etiam marinarum stipites intercedere videretur, calamiseras alias plantas αδερiata, nomine insignitas fuisse. deiahe enim scapu1 norigeram vocari videtur ab Arato s): omnium denique Plantarum,.quae spicas gerunt, summitates λειρυας aut

remque sentire experiatur. Scholiast. Homeri Villoison. p. 4 6. Seboliast. The r. Idyll. Z. v. 68. Seholiast. Nieandr. Theriae. v. 534 . ubi κυκλους iv καθλους mutandum Puto. i) Tom. l. p. ait, me. Lθερ. Florent. in Geopou. lib. XVIII. cap. 2, P. Ir 3.

X. α-ἐσσεῖτρα πεπυκασμ.Dα ἔς Trim retulo ιἀσροδε λω τε πολυνάμπτω τε σελι, . o Theoerit. Idril. A. v. Sa; Longi Pastor. lib. I, cap. 4, P. BOden. Is ποαδικα hie manifesto vocat. ut itaque otiosae magis quae ludibrra quam utilia instrumenta suerint. ν

153쪽

i44 EXCURSUS II

α ιραα appellantur a Chrysostomo si , Neoptolemo a , Hesychio 3 , Seholiasio denique Arati ). Quin notissimus est Homeri verarus de

4 qtiomni volatus simili cursu S) :επ' ἀδερικ ou θεου, ουδὲ κατεα , , quod VOssius egregie ita vertit: Ul,er die spit ten dos Haltas litu scigen sie, ohn' iliti ru knteven. Marinarum ipsarum nonnullas plantas αδερ v nomine venisse, patet

tum ex Thoophrasto ipso Q, tum ex Callimaelio 7 . Fuei autem hoc antherico intelligi quasdam species, vel natantem, vel cmraliculatam. alio loco docebo. Nominis ea translatio ad alia hexandriae genera, quam apud Antiquos reperisse sibi videbatur Linnaeus , ipsi etiam persuasit, ut novum quoddam geuus construeret, e phalangiis, asphodelis et hul e iis Veterum contatum, quod antherici nomine insigniret. Iam vero praecipialitus de soliis asphodeli et nore. rase illa praelonga et angusta et lubrim 8 , allii silvestris similia, sed longiora et latiora 9 , Graeci seruut auetores; ipsi quoque Arabes τω suo tribuunt soli a similia allio asealameo cro . Εamdem soliorum formam pingit Dodonaeus e sunt enim ensiformia. leviter incurva, earinata, caulem amplectentia, glauca, Patentissima, radicalia, scapo

154쪽

DE ASPI IO DELIS VETERUM. 145

Flore spica gestare. δα- itaque ἄδος liabere, docet Ilesvebius si . Albos esse stores, colligere possemus ex Arati versibus o , ni diser I id doceret verbis serapion 3ὶ . qui et at, et obae, et Bis sere norere per atinium essicitur ex Nieandri loco, ubi ἀποδαριο meini nil 4). Albos asphodeli sui flores describunt Dodonaeus et talis us. Valeriit

praeterea monet Dia norum similitudii iein vulgo haberi Anthericiis Liliis strum, quod hemerocallen aut silvestre lilium vocat, a Pharmacopolis sui temporis, pro vero veterum a phodelo, qui vero utique radicibu magnoperti disserat M. Albida omnino eorolla est asphodelo ramoso, ad basiti sere, tibi tubulum campanulatum susc viridem format, sexPartita. in sera. Spica prauerea fores imbrieati densissima componuntur, ut Medi ἐξοχυ itaque vieram seu ἀμέρ- x vocare Poluerint veteres. Eos flores odore iragrantissimo praeditos esse, inde essici potest, quo ltraditum fuerit, OZolas, qui Locrorum accolae erant, nomen habere tibinsigni aςphodelorum bene Oletilium frequentia Fὶ. Εὐοσαρ, quoque vocat eum Hesychius.

Apibus denique eos esse gratissimos, et Palladius et Columella s83

docent, quod ex nectari seris glandulis exponi potist quae fructum circumstant; namque Val, ae ovatae . conniventes, germen cingentes, quibus stamina nituntur, liaudquaqua in cuin Lintiano Pro nectariis habetidae viis dentur. Eie autem valvae genericum statuunt characterem, quo asphodelia et ab antherico, et ab aliis ejus classis generibus distinguitur. Seriis coronisque inserviisse eas norum spicas, patet ex Theocriti versibus. quibus frondes strii igi dicit e quercuum hederarumque soliis et asphodeli depressa loca amantis noribus . in corona Semelae et Bacetio i) V . col. IIII. a) Diosein. v. 33cit aTὐσσα πιαὶ ἐυ σκίλλης τεκμαῖρεται πιθει λευκῶ.

Ambigendum omnino e se arbitror, scillam no tram sive asphodelum intellexorit Aratus.

lib. II. eap. 199. f. 48. 11.

155쪽

sacras i . Suidas resert et Proserpinam et Dianam hisce sertis cinctas fuisse a : quam quidem traditionem et postea adhibebimus.

Fructuum ubertate praeprimis insignem esse asphodelum, testatur Theophrastus 33 : male itaque Eustathius in Oreo fietum fuisse aspho. deli pratum , το τωv-ἄκαρποv, quo motus non ferrat ευ ο - . opinatur 4ὶ. Esse fructum vero lignosum , triquetrum et Iiigricantem, nasci iv τω τού ἄδρυς, in Gemino rotundo stibsiore, addit Theophrastus. Monendum vero, a veritate omnino alienum esse posterius adsertum : etenim florem asphodeli aliquis iude superum ess erit, quum tamen inserum habeat. Ad Ductum eum stieet aut, quae

αυ καδ σπερμα, ὀτου λοzος ἀμιρις α ei, ubi Seholiastos notat, ἀμΑὶς, ἀυτὶ τοῖ-Positum esse, quum quodvis semen asphodeli in singulo λάω aut loculo positum sit, neque plura itie dem legumine lateant. Cum nostris id, maximam saltem partem, Convenit iii Asphodelo moso institutis observationibus, siquidem capsulam seri ovatam, extus rugosam . intus nitentem , trivahem , tril ularem , quovis verti locul non unicum, sed bina semina continente, apice dehiscentem. Si mina sunt triquetra, rarissime quadrangularia , latere extimo convexo, reliquis Concavis, utrinque acuta, coloris plumbei. υθερικου vero nomen varii scholiastae transferunt potius ad fructum asphodeli, maxime scholiastes Theocriti et Hesychitis, quod ita explicandum arbitror, ut, quum spica plantae florescens eo nomuae veniret, superesse etiam fructescetiti debuerit id nomen. Per Germaniam asphodeli has species sponte non Provenire autuma runt scriptores seculi decimi sexti, qui primi Veterum Plantas cum natura ipsa comparare studebant 6 . Haberi autem a vulgaribus pharmacopoli Anthericum Liliastrum Pro eo, queritur Valerius Cordus, sicut supra monui. Nuperi vero holanici omnino Asphodelum ramosum spont nascentem inter Germaraiae limites, per Carnioliam Bavariam, ad Tubingain invenerunt 8 . Multo vero freqtientius Provenit in Hisp: - i Idyll. XXVI, V. 4. I m. I. p. 364. ι

156쪽

DE ASPHM DELIS VETERUM. I 47

Dia tὶ, ubi integra pratorum jugera eo consita apparent, in Galloprovincia. Gallia orientali, Italia et Graeeia. In locis vero depressis, pratis floridis et graminosis, cum selino, meliloto aliisque id genus plantis pratensibus crescere constat. Hinc ἀ- το, υπερ dicit Theocritus αὶ : hinc quoque prata hispanica.

ultra Leucadicam rupem, asphodelo abundantia, ubi manea mortuorum vagari Veteres credehant, λειμῶvας vocarunt 3ὶ. Notant enim scholiastae fere omnes, ἀροόδελου, prouuntiatum, ipsam plantam, ἀσηροδελι, vero ὀ τοvως lectum, prata seu loca indieare, quibus ea planta proveniat 4). Ut autem latius dilucidiusque pateat, qualia suerint prata asphodelo Consita, quae Homerus εις Auria, collocavit, primum observemus, plantae hujus tum fructus, tum vero maxime tubera radicibus adhaerentia antiquissimis Graecis cibos praebuisse suavissimos. Priusquam enim Pelasgus docuisset Arcades glandibus Querctis Genli vesci, vitam illi protrahere debebant radicibus et herbis 5 . Haec itaque tubera, uberrimo vel uni radici adhaerentia maxime eligebant. Hinc Hesiodus, frugalitatem

ἴσου ἐου μαλάχη τε καὶ ἀσφοδελω με ' ὀψειαρ.. Κρυς τις ταρ εχουσi θεοὶ ειθρωποisi 6 . Bene explicat eos versus Plutarchus, ubi et vocat asphode-lum , quo Epimenides ipse vitam protraxerit 7 . Pythagoram quoque hoc ei ἀλιμ- et asphodelo et malva usum fuisse testatur Porphyrius 8 . Carpit vero eos Plinius, qui alimon plantam eamdem erediderint aeasPhodelum; esse enim suo nomine alimon, longeque disserie ld ah i Clus. Me. plant. Histor. lih. II. cap. 39, P. I96. α) Idyll. XXVI. 4. B Odyss. X l. 53s, 5 3. XXIV, 13, 142

157쪽

i48 EXCURSUS II

asplici leto I . Gi mrrrhi ια nostram xlafram autem esse hanc ali moti . Salmasius suspicatur τ . Equidem vero sateor, pili res a Veteribus hoc Homine, αλιμου. Comprehensas plantas mihi videri, quae ad saniem depellendam sussiciant. Et nostram itaquct eo nomine insignitam fuisse arbitror, et glycyrrhietam, et malvam. Quod egregie probatur Porphyrii supra adlato loco, quem totum hic apponere liceat r λλιαρ Q

καi -οιού σκίλλης πλυ,6εί ς ειρις ως, ως et ἄv του περὶ αυτ η 1 ὀπού καθαρθι in. και ἀσφοδέλωv ἀουθερικωv, και lμαλάλης ευλλωv. καὶ ἀλείτων, καὶ κριθωv, καὶ ἐρε civ θωv, άπερ κατ' ισον στά, τα ταθμοv κοπεvτα μελιτ t Blδευε in vetitis. Saporem vero glandium radici adnascentium, ubi crudae sunt, et Dodonaeus, et Clusius, i ivseque Dioscorides tradunt acrem, amari unculum et adstringe litem, ut itaque nequaquam palato blandiatur. Tu in vero tubera eum sicubus, tostaque cineri hus et saluberrimum, et dulcissimum praeberct cibum testantur Theophrastus et Plinius. Quin ipsa semina eineribus to ta. additisque oleo et Rale. saporem habere gratissimum

semini.

Barbari itaque, qui αυτο oovic Graeciam habitabant, gratissimis hia

uberibus nec mortuorum manes carere in fise autumabant, quumque eretur Hispaniam, quae mattes post mortem exciperet, hoc cibo Prae- primis abundare, orta es t thaditio de pratis asphodeli in Hade occurrenti hux videtur. His accessit mos antiquot uni Graecorum , manibus dicaro ne servare ei horum portionem. Quidquid enim in περιδε πυοις, seu epialis exsequia neciiDitant thiis . caderet in terram, mortuis sacrum habebatur 3 . Hinc asphodelo Dostro sepulcra conserebantur cum aliis floribus. sicut pa totox epigrammate Porphyrii, quod Eustathius 4 nobis servavit:

H μου.άχηv καὶ ἀσ*οδελcv πολυρὲιζοv, κολπω τοvViget autem is mos et apud ti Osirorum temporum barbaras natio ues, qHiar res, fructibuη gratis praeditas, aliasque esculentas Plantas in sepulcri cmortuorum Plautant, Cratae vae religiosae et Terminaliae apud Ota heiticis .ae Adansoniae digitatae apud fluvii Senegat accolas exemplo ks .

158쪽

DE ASPHO DELIS VETERUM. 14 i

Hinc etiam Proserpitiae et τος Merum habebant asphodelum

inistrum Rhodsi si .

Ob eamdeni arbitror ratiouem asphodelum ante portas villartim satum remedium putatum fuisse contra venesiciorum noxas γ . Medicus praeterea eius usos, citi calefacientem vim. Praedicabatur adversus venenata vulnera, rupturas vasorum et eontusa membra , convrilsiones et dolores; Ciere quoque menstruorum rursum et urinam credebatur 3 . Contra

alopeciam commendant Paullus . ineta 4 , Aetius s , contra suum varios morbos I em ritus physicus et Florentinus 6 . Alienum denique ab hoc asphodeli genere puto Galeni asphodelum esse. II adicem enim habet selliae simillimam et forma, et magnitudine si, quod. inum de nostri laseiculata radiee diei non possit, aliam Plantam subin- . telligendam esse indicat. Simili quoque saporis acrimonia praeditum eum hiilhum amittere eam, dum eoelus fuerit et arte I aratus. Expertum Praeterea se esse fatetur, quod rustici, tame grassante. his bulbis unaniprotraxerint. Similes quoque iacultates medicas ve scillae tribuit huic bulbo 8 . Hunc Galeni asphodelum Dodonaeus jam cognovit 9 , Clusius vero anno x 3 e pyrenaeis alpi s acceptum. examinatumqne ornithogali ργ--iaiei nomine merito insignivit to , quod nomen servavit etiam Un-

159쪽

EXCURSUS III

DE HOMERI NEPENTHE.

Ad ea Plinii verba. Eb. xxl. ΟΡ. 33, pag. 44 :

Helentam e lammis Helenoe dicitur natum, et ide9 in Helene insula laudatissimum. Est autem frutex humi se spargens dodrantalisus ramulis, folio simili se Flta. Et cap. 9i : Helenium ab Helena, ut dii

mus, natum, farere creditur formin: cutem mul rum in facie reliquoque corpore nutrire incorruptam. Proeterea Putant usu ejus quamdam gratiam iis veneremque conciliari. Attriwuunt et hilaritatis

essectum etdUm Potin in vino, eumque quem habueris nepenthes iliud praedicatum ab Homero, quo tristitia omnis aboleatur. Et lib. XXV, cap. 5 : H

merus equidem primus doctrinarum et antiquitatis ' Parens, gloriam herbarum jurato tribuit. Herbas ... certe in Plias a regis uxore traditas sum Helennes Plurimas narrat, ac nobiae illud nepenthes, Obl νιonem tristitim υeniamque afferens, et ab Helena utique omnibus mortalibus Propinandum.

Non desuere unquam praeclara iugenia, quae a ipsa antiquitate Homero, ut scientiarum omnium parenti, impense operam dederunt :tinua tamen omnibus dignitate et studiorum laude antecellit Ptolemaeus .aegypti rex, cognomine Philadelphus. Hic adeo poetam nostrum est adim- ratus, ac solemuiter sectatus. ut non olum ejus acerrimus propugnator , sed et doctissimus commentator evaserit. Zoilum enim illum ρομ. WΠα, quod Homeri se castigatorem profiteri foret ausus, delusum prius aliquandiu, extremo tandem supplicio cruciatum necasse; ac meter alia volumina, τα δε ματα ομηρικὶ, de locis qre

160쪽

busdam in mesi Homerica, coi liminuisse traditum est. Quarii ni ita Humer

et hanc illustrem περὶ coiitroversiam admisi se procul dubi Oxistinialidum foret; quum raepetithes hoc AEgyptium sucrit Pharmacum. et donum ex ejusdem regni regibus, vi sua suisque circumstantiis admirandum. Nec deest conjecturae susticiens auctoritas; si iste ille sit Piolemaeus, quem Didymus in Schosiis ad lib. IV Odyss. ne impe ad eum,

de quo ngimus, uomeri locum citat. Hos lihros, si aevi longinqua vetu,tas non invidisset, Plerisque Veterum , et nobis amplius. de ea re disserendi e medio sublata esset occasio. Nunc alter ego Philadelphus

absit verbo jactantia in non ingenio, non ingenti bibliotheca, quibuή

innibus sum destitulus; sed ob sororiam εὶ pietatem ea enim de causa Philadelphi hoc inditum cognomentum , ipsam Pertractare Coactus. quamvis ἐσοπτολεμαλα docere nullatenus considia, subtiliter tamen pro meo captu de iis dicam et quae nisi admiratione prosequi, commendation tamen digna videantur. Sed ne diutius prietationibus immoremur, ascripti, Homeri loco, quo totam hanc de nepetit he historiam, singilia que ejus proprietates complectitur, ad rem ipsam aggrediar: inquit Homerus, Odyss. IV, aeto rMriκ' ἄρ'-οLο, φαρμακι, ἱ θεου ἔστι Ov,

si Homerus poetarum et inpientisim eximius urulis. oue Praeclara. de Menelao narrat, Odyss. lib. IVt verum illud Praeter extera uod Praetereundum. quum magnum hunc Populorum pastorem. uato sibi filio nomen prodii imposuisse. Quod si ex Eustathio, eruditissimo nempe Homeri luterpreto. libuerit indagare. non aliter id actum deprehendemu , nisi quia ei uatus se quis tempore Propter Helenae Pulcherrrimae uxoris raptum, tota Graecia oppleta rore lugeret. Visum proinde suit uoti aliud Proli bule indere nomen et quemadmodum in Sacris Libris . Genes. cap. xxxv. Devovi. stium doloris, natum Pue. rum, sed ad matris interitum, vocandum existimabat Racheles. Magnum enim luctum. xi vox si ea latitio reddatur. magnamque tristitiam sigui se it . seu duoelo quo salo . Propter obitum Virginiae sororis carissimae mihi eoutigisse experior, quum altera non minus Helena, quam Bachel . pulelira videlieri, atque quod Mepius desideraudum trastissima semina : nou minorem suo stinere amaritudiuem mihi, fratrique alteri viro. caeterisque consanguineis iucussit. Atiaverum est, quod iuquit Synesius Epistola I : παιδας, Itis λ'ρυς ἐτεvvησαμ et , - liberos ego libros genui in , hoc est, scetum, sobolemque hominum es e ingeniorum monumenta: rdidi similiter hoc moeroris tempore partum huiusce commentarii. et velut alter Luciaui Iupiter. Deor. dial. IV. juxta antiquiores sabulas. apἰie Minervam parturii; sed ictu durae bipennis. id est . tam gravi et tam

SEARCH

MENU NAVIGATION