장음표시 사용
331쪽
Rimcn non modo pro delicto, sed pro ipsa etia crinii natione.Cic.in Phil. Hereditatem mihi negasti obuenisse,utinam hoc tuum veru crimen esset.Flagitiin pro*psie in libidine,quasi 'agris dignu crimesta pro caeteris quos peccatis accipitur, nee tantum turpibus, ueram his etiam,quae per negligetium,imprudentiam,obliuionemq; committatur ut ide in B rtito,Tantam ne uisbe obliuione,
inquit, inscripto praesertim, ut ne legens quidem senserit quantum flagitij admisisset id est,erroris.
VE ctigal no solum ex publico,verum etiam priuato capitur ut in Paradoxis cic.E x meo tenui uectigali detractissumptibus, Erc.E t iteru:No intelligut homines Eod.li qua magnu vectigal sit parsimonia. Paulus:Caesae arundii iis,uel pali copendium,si in eode undo vectigal esse consuetiit,ad kiictuariu pertinet.Ex omni tame praedio vectigal est. Foenus vero ex solo ipso. Nῶdicitur naturalis stuctus terrae Foenus. Postea autem ad usuram translatum, quasi pecunia per se ructum producat,sicut terra.
LV β' est dolor,g exterius Flitur uustu ipso,atq; aste
ctu. Saepe ine habitus,uultus,atq; vestis,luct's. Um Lluat.1 dode de secundo bea. Pun.post clade illi Cannensem censue- cad.3-rut Patres coscripti,ne foeminae ultra triginta dies i luctu essent:no nidelicet,ne in dolore no enim imperare dolori post mus sed ne in illo lugubri habitu. Et matrone Iunia Liu Mab urb. Brutum anno luxere, tanto tepore item Publium Valer.
OTium urcatio a labore,quod notu est, cuius conre
riam est Negotia. Sed quia hi qui stud s opera dat, necesse
332쪽
. sol LAURENTII VALLA Et recesse est,ut non negotiosi sints m est,ut Otirum pro literario studio accipiatur:ut Quintanquirendo scribendoq; talia,cofolemur olim nostr . Non desiderat otiusotitium ,sed labor:ergo pro labore studij otiam accepit Tase. cis. Quid est enim dulcius otio literario id est ludio, rub.s. ut ita loquar negotioso otio. Tale quid habet apud Grae
Amor genus est, charitasspecies. illud ad ola pertinens ,hoc aute ad homines demu, Cr quidem pro diagnitate,ae qualitate personaru. Maxima quide charitas debetur parentibus, proxima flijs, et deinceps reliquis. caritatem etia pro Penuria accipimus :sed frumenti quia dem,er anηone caricitem dicimus. Penuriam uero uini, agitae,pabuli pecoru,pecuniae,uiroram,ceteraruos huiusmodi reri .Ves Penuria est ut sic dicam curentia omnia reru:caritas vero,quae contraria est uilitati. Ideoq; PIM Iuniorήit,acc isseagrissuburbanis caritatem. Et Quint.quum ait:Itas caritas annonae,rurumst umerum, caedes,ac direptio pecorum,idem sinc ' dixisset caritas annonae,penuria sta menti.
SEditio uel aseorsum edendo,itet ut ciceroni placet Ueorsum eundo dim,tunc est,quum populo secis discordante,res ad manum uocatur. Qualem ciuitatiustita Vergilius describit,sic dicens, Aeneid x- A c ueluti magno in populo quam sepe coorta est Seditis,seuitsunimis ignobile iiulgus: Iamq; fices, saxa volant uror arma ministrat. similiter dicitur Seditio in exercitu, i classee in schola,etsi d est illa. Fu Elis est diuisio ciuiu in diuersu)Dιdia,quualiqui
333쪽
ELEGANTIARUM LIB. IIII. maliqui se principmer primarios in ciuitate ejicere renaturanter quos aemulatio est,qui er Factiosi diculur,pro se qui quam maximam potest ciuium multitudine qui
Clientes uocantur)ud se trahens,cibis quoius pacto per As,niss conciliam:quae pesta intestina cinctas ciuitates duntaxat I taliae insecit.
E Esium,est tu ipsa pugna, totu t*us,quo in miliatia sumus,qua illiterati Guerram vocant,Prritum. ipsum tantumodo armora certamen.Na Cr Pugna Ce dimens etia citra arma' interda etia' nudis verbis.
Opia cultas,potestassest ut, cum tibi copiam . inliciendi libros meos.i.dabo tibi ficultricm,vesse clam tibi potestit .ut enim alio loco dixi ,semper tum
ctum est cum verbo Facio,duntaxat apud oratores.Nam poetae cum alijs uerbis praecipue cum Do.Q Vergil. Afri extrema miserae data copia matri. Et iterum: Aeneid.
Postquam introgreficer coram data copia sedi. Amud MSine his aute duobus verbis,copia plerus pro abunda tia dccipitur.Vnde dicta est copia orationis, ercopia pecuniaru, Cr copia rumeti. In plurali quos pro eodeβ-gnificatoriit, Novi copias tuas: Omnia rerum copias habeo. Peculiariter tame appellamus misitu miltitudine:ut copiae Popej,copiae caesaris,copiae aduersariorum:pro quo Verιtidicia,Getes aduersarioru, Getes nostrae. Et is hoc etiam significato nonunquam in singularere Pompeius ad Domitium:Nes solus cum isti copia taηta muμ Epist.1 Is istitudinem ustinere poteris. E t paulo post: E tium atque epist ad Atti etiam hortor, ut cum omni copia quam primum ad me vinias. S a u. Postrem) ex omni copia catilinae neque in In C iit,
334쪽
3ο LAVRENTII VALLA E. praelio, neq; in fuga qui'uam ciuis ingenutu captus est.
Verg. i i. Aeneid. -Et quaesit me circum copia,lustro.
ELogium, est testificatio de aliquo siue honoris, siue uituperationis causa. Vituperationis: ut Quintil.Noest iudices,s putetis ideo nullum adiectu ad exheredationem iliuenis elogiu,quia descelere conitiret. Et alibi: si exhaeredatu ast filiu pater testitus fuerit elogio, apple ea quod is mctetrice amaret. Nulla sunt huiusmodi exe-pla apud Iurisconsul sed unum sulycerit Modestini,ucti huivi nominis nisi ab altero adiem sit interpregatio reperitur cuius haec uerba simi Desertorem auditu ad usi ducem cu elogio id est,cu uituperatione mittat.Honoris Lib v dς βη' edi ut M.Tullivi:In quod elogiu plurimae consentiunt 4 getes uir est e ciuitatis primariu, Erc.Et iteru: Quid T μ νη '' . Agusistiterori. Quae qualia sint, Sueton.in claudij iii' 'S' hi ostendit.dieens:Nec colentus elogium tumulo eius Versibus a se copositis insculpsisse, etii uitae memoria prosa
Cap.I. oratione composuit. Seneca in Declum. Dec it negotiator,tes ento omnium bonorum reliquit formosam uxorem haerede,Cr adiecit elogium,quia pudicum comperi. - Mo.ma- Pro simplici autem sententiae suae testifcatione, Cic. so-
16he lanis quidem sapicntis elogium est,quose negat vellesua
mortem dolore amicorim,umentisq; vacare.
, Condictio,&Conditio. C A P. LXVII.
Oudictio,d codico nascitur.coditio a codo. illud ro Irius est,quod ita Iustinia. si credimim homine Grae-- π cu Romanis iura potuisse praescribere definit: Codicere est dentaure, prisca lingua. Nunc vero abusiue dicimus condidione actione in perseni,qui actor intedit sibi dari oportere. N ulla enim hoc tepore eo nomine denuntia-
335쪽
r LEGANTIARUM LIB. Im. 3ostio fit. Ergo condiciis erit uel haec actio, vel illa dentitiatio. Conditis vero multi his temporibuου male ut pleras usurpant,accipientes pro mentis qualitate: veluti, Hic est homo mansuete, Cr bonae conditionis: quod antiqui dicebat,boni, σmanctueti ingenij nos quos mansuetiunt i, π mansuetae mentis.Nos cum dico,de illis dico,qui Latine loquutur Nam homo bonae coditionis, Latine dicitur, si ad fortunas referatur,no si ad mores. V t, Iste est uir mugnae,paruae,mediocris coditionis:i. diues, pauper ne, aut inter bos medius. Ego sum positus in hac coditione i. fomtuna,ac forte.Cic. O' misera conditisne administridico
sulatus.Η vis significato illud pene par est, quit inter pli
ra eligendae sortis est oblata eledis: ut apud Nar. Fabiu, Oblati est a iuuenibus oranno coditis,ut dimitteret alteru ad uisendum matre ad diapraestitutu reuersurum, ita ut nisi accurrisbet ad dicide eoqui restiterat,porra fum retur. Picimus igitur, Obstro conditione ruet, Fero, licipono coditione. Nunquam fere per aliud verba. Quae cc ditio du placuit,etiistre semper dicimus,Accipio condiatione. U t apud Tercitu, amatores Chosuis tulerat mulieri conditione, si vellet cis morem gerere, se daturo, illi δ' fl 'ς pretiu,liberalemq; mercedem. Ipse uero accepis eoisdifiea ' 'ne,hoc est,pactioni,proin ionis assensit. A b illo flani,cato no longἡ absunt, Os ero electione, Do optione. Haec tumen solant esse inter plura,illud uero is imo requetius: iit, Osro electione utriu velis eligedi: Cr,m optionem, quod uelis potifimu oplandi : deinde tu aut eligere te dicis,aut optare. Osstro coditione chosidi, unumscilicet.
Frondes,& Folia. CAP. LX v III.
Wr Rondes arborum sunt tantum. Folia autem Cr arbo-
336쪽
Excubiae,&Vigiliae. CAP. L XIX.
tacubiae diurnae, Cr nocturnae. Vigiliae tantummodo
Vstruria sunt ut sic dica uoces, quae dicebatur ad co- nutia, in tubera ue scribebitur, qbus ua quis declararet uobmtate de aliquo eligendo in magistratum: qua-lci est hoc tempore electio summi Potiscis, ex eius quem caesare Augi tu brimari non erubescimi appellare, adamnata nominibus tγrannoru,qui non modo oppressere. R empublici, ut nemo iam post uocari rex Romanoru, sed sub eorti gladio,R E κ utrilis cocli, Cyterrae occisus est. Et postea isti insani, r nostrae religionis immemores,uocat diuum Augustum,diuum Claudiu, diuum Traiant , quoi uti vi , atquς homines pos int principes referre in deos. Sed haec omittamus, hoc tantum dicentes,Romanos non agnoscere rege alique. Et quum caeterae gentes in liberritem se asserueri)it, hoc multo magis nobis licere.
Sufragia igitur ut dicebam sunt uoces in electionibus: quod suffragiu,quid cui prae timus,nimirum eide grata facimus,bine ficta est, ut Sufragia pro auxilio saepe ponam vi: Er Suffragor,pro auxilium sero. R e fragor,repit gno,proprie quidem in dictis,sed nonnunqua cr in actis.
Atuli sunt cruruis siue immitiu, siue mitiu.Nam crcatulos murium legimus. Pulli uerὸ pecudsi. Foetus auium, Cr pisci :quanqua Cr boc generalitis nome est. V nde Fortificare, pro parere: Cr Futura pro partu, ad omnia animalia muta pertinet. cervoru hinnulos dicimus capreoloru quos caprearu, damarre, leporre simili f. - catulos quos serpentu,rit Vergilius de colubro: .cuti Ios
337쪽
E LEGANTIAR VM LIB. IIII. Ios tectis, atq; ova relinquens. Immaniis p pi iura, qui non edunt sua. Proprie tamen catuli sunt filioli ca)u . Eclog.t. Vergil. Sic canibin catulos similes. Cicero ae Diuisi. Lib i
Erat autem mortuus catellus eo nomne. Luesin Pestis. CAP. LX .
LVei, ex Pestis hoc dis runt, quo genus, CT Decies.
Nam quum in urbe,aut in agro Irbris,aliudve genus morbi saevit, siue Ulashomilies uesola pecora fue virosque corripicns, Luci dicitur . laterdu etiam si urbores,ac sata. Pestis uero aut cito occιdit, aut cito abit ab eo,quem inuasit, quae eade dicitur P estilentia. Noxnxnqua tamen pro lue ponitur,atq; ad animi vitium saepe transfertur.
Corpus potius,quam carnem nostru uiuentiam diciamus: Cr hominem corpulentum potius,quam ut aliqui loquuntur carnosum. Quintilianus in sextorcorpi loto litigatori,mius aduersarius item puer circa iudices erat,ab aduocato latus, quid sicium te ego baiulare non possum. Item is primo: Ossa detegunt:quae ut 4be Cr asstringi neruissuis debent,sic corpore operiada sunt. Idem . in quinto, Nervisq; illis, quibus causa continetur,adi ci-- ucti supcr corporis sipecie. Et alibi Haeret ad ir, Ela nudatis Uibus cutis, cx in sime sua hol ne consumpto iam membra sine corpore Cicero ad Gallum:Ego hic Epist. r . lib. cogito commorari,quoad me reficium. Nam ct vires, cx γ Uist sam eorpus amisi. sed si morbu depulero, facile ut stero) illa reuocabo. Quod etiam significavit Martialis,quum ait: Vivebant laceri membris stillantibu/ artus, Epigr-7 ad Inq; omni nusquam corpore corpus erat. Videlicet quod in corpore lilius non erat caro.
338쪽
3οs LAURENTII VALLA ELAmnini rem ferream, aereum,plumbeam, tinneam, quam auream,argentesm, electrei, orichalceu dicimuC. Bractea potius ex his posteriorib. Aut certe Bructea tenuis est,etsuu 'Eteplicabili rLamna uero crafior,ex qtia arniatura coscitur, ex qua lacesa olim horta torquebantur nee crepitat ut bractea praetenuitate. Verg.i v I. Talis erat species auri frondentis opaca Iliιe,sic leni crepitabat bractea uento. ver tamen ita tenuis nonnunquam bractea est, ut crepi-tire non positCut illa ex qua fit auratura,s argentura.
Munimenta,& Monumenta. C AP. L X X v. ,
T Unimenta sunt munitiones castroru, caeterarum sin rerum, quae contra aduentum hostium muniunt,
siue uallo,cr siue alio quo quo sistit mi itere
ut dixi ab hostiuaduentu muniti. Monumen,i mutatiis usepulchra, titue,titui libri caetera quae nos alicuius rei praeteritae moneant. Nam de futuro ut quidam uolunt) ideo sepii lchra appellari monumenta, quod nos nostrae ipsorum mortis admonerat, salsum est. In honoreme..im mortui illu tantummodo fiunt, no in publica praeceptione: uixq; montumeta dixeris,nisi literae,aut aIis tituuappareat:quae si desint, magi sepulchru, quam monume
mento ci; 'tua super positi,quam tempestile disieelam nuper uidimus ipsi: Cr Romae extrit portam capenam in Scipionu monumento tres stiluae sunt uarum duae P. crL. Scipionum dicuntur essee,tertia poetae Quinti Ennis.
Ferus actio,iit Dabo operum: π in iure ciuili,de Ioperti libertoru.cicer de OD s, Non male prae-
339쪽
ELEGANTIARUM LIB. IIII. 3o ei in biservis uti iubet, vi mercenari' ad opera ex gendam, σ iusta praebcda id est, ad labore,Cr operatione corporusive ut ait Vlpianus Operaesunt diurna officia: Opus est filii ructuss operae. V ηde O pera alitoria dictitur,er opera publica,ipsa publica aediscia.Nonunquam videtur Opus pro opera accipi ut Vergilius:Mob Aene .libus e stratisopera ad fabrilia surgit.quasi ad operas. sed '
ut uidere uideor quoties non ad labore cortoris, sed ad laborem animi, artemurndustriams respicimus,magis opus,quam opera, dicendum frui, in opere rusticostuopere siciendo, in opere fabrili, in opere textorio. Hanc deserentiam i ponit Servius. Hoc opus, Cr haec Opera serus In si tunc jicimus,quando negotium ipsum significarius,quod lud Vergi. 1 tageritur. Si autem formnino genere dixerimus operas, Aen EX tule- ipso personas,quae aliquid liciunt sicut cu odia dicitur, VTx lvς rς q*α Vstodit:ut, -Cernis custodia qualis. Naut hi, ut eu ς ς β O ς - jtodiuntur,custodiae dicuntur, usurpatu est:unde male est ''
in ii subcustodiae audiuntur.Haec Servius. Sed non absolute Aenesd. G definit opin, roperam:utriinsante horum nominam ri eode posuit loco Terentius: Quod in opere sciendo op In Heaut recobumis tuae,si sumas un illis exercedis,plus agas. Ope act.1-sse I. - raeaute pretiam ab opera est, ut ilersus indicat Iuvenalis:
Est operae pretia penitus cognoscere,toto Quid sciat, satyr. s. agitenis die ad est ructuosi est, Cr ad rem pertinens, ideo vel quia deces,vel quia utile, veIgloriosum, vel quia
iucundu. Ab hoc nomine Liuius exorsus est,dices, Factu- Lib.i.ab urb-
rus ne operaepretim sim, sit res gestis populi R Omani ab initio perscripsero,necduscio, nec si sciam, dicere ausim.
S o latium,C onsolatio,in Solamen. CAP. x x x v II.
Soluti: ,σ consolatio idem sunt, ni, quod ieud re, hoc verbis'. Quintic caeci is nostrae solatia est hau 3 bere
340쪽
Aeneid 3.bere rem uideritiam. Idem It s obuiam cosolationibu . π quod ne modum seritatis excedit) captatis in magnacula late laudari. Nec nam, quam consolari sit oratione, Solari uero simper j e aliter.Nolo ut Erre plura male utentium exempla,quae jacile quilibet,ibi inueniet. Cicero tamen de Anmcitia ait: Ipse me consolor, ν maxime illo solatio,quod eo crrore careo, quo in amicoru discessii pleris uigisolent. Vtruns recte dictum 6ὶ. Qti id enim non recte cicero dicats Nam quum se tanquam alter , qu i colloquio a moerore reuocet, debuit dicere consolatur. Quia vero oratione non utitur, solatiu dicere potuit. Solameide quod solatiu est,sed mays poeticum. Vergil. Solamens mali de collo fistula pendet. Quo tamen Boethius, cx quidam alij utunt Er.
Affectus, Affectio,& Affectatio. C A P. LXXV ID.
De Inuent. re aliquo de causa co mutatio it utilia, cupiditas,metus,vb 0 ἶ- mole ua,morbus,debilitas,et alia quae in eode genere reperiuntur. Modo sic: A dio est quaeda ex tepore,aut ex negotiora eventu,aut ad nistratione,alit ho nanu studioco mutatio rerium ut no tales quales ante habita sunt,aut
plerus haberi solet, habendae videatur esbe. In Tusculanis idem autor, er alibi uoluncite hominis a ficti ad uirtute,