장음표시 사용
41쪽
ire prinii & veteres illi Iureconsulis, viisti dentur esse diducti in varias sectas, Haliiij quidem opinarentur , Ius esse quandam
h artem:euius sententiae, Celsum, M Tullia, Ciceronem, Vlpianu&caeteros fel eomnes': avreeonsultos sitisse constar. Alii credid t runt Iurisprudentiam essescientiam:quami Opihiqnem sectatus est Imp. Iustinianus,. i tam diuinarum at α humanarum rerui ctiniusti cimiliam esse destris Nonnullidemque quorum sententia, i meo quidem iudicio, eaeteris probabilior, i de Iurisperitorum scriptis, ipsique adeo veris tali magis consentanea est ) existimarunti Iuris ciuilis cognitione neq; ad artem,ne i queadsci etiam reserri posse,sed esse potiust . quandam prudentias partem,quemadmo-i dum&W'θε κωὶ,id est, serendaru leguml , aaritiam,que a Iurisprudentia sola ratione, li nie subiecto cui suo luco dicam ' dif-t sitis hidetur. Huius opinionis deΡlato-l nem M.Aristotellam non uno in loco , sed, praeeipue tamen alterum in lib. de Repu- Him,dclib. de Legibus,allierum vero in lib. verita&moribus, ut ex multis colligi po it ustargumentis,fuisse non dubitatur. ratai ropter cuti tot extiterint de Iutisprude
42쪽
tiae natura, priscorum Iureconsultorum ae philosopliorum, tamque discrepantes sententiae . diispiciendum ae plane diiudicandum est, quae nam istarum opinionum Ο-mnium, veritati rerum magis sit consentanea. quanquam ego quidem, re altius considerata, existimo penitus nullam, aut ce te perexiguam tantum verborum contro- iuersiam huic dis eptaturni inesse, atque idcirco hos omnes, quos paulo ante comme- moraui, diuersis notis atque descriptioni- bus eandem rem significare exprimereque
voluisse. De huius nostri seculi homini b. eorumque placitis, nil est quod certi possim affirmare:quandoquidem nunquam mihi contigerit aut legere, aut audire aliquem, qui ex prose quidpiam de hac dubitatio- lnediceret,scriberetve: sedpotius si qui ips, trum sunt quos certe perpaucos esse reor iqui aliquid conati sint de ea pronunciare ae ldisserere, certe opinione potius, aut leui aliqua persuasione ducti, quam vera rationeci iudicio, inciderunt in ea, quae pro Veris aut veris milibus habuerunt. Proinde si non artem, sed prudentiam esse demostrauero, ordo postulabit ut inquira, ad quam prudentiae partem referatur. Praetet ea
43쪽
is De instrumento reseruem ', e tura,ooeciebuου, o quo genere Lu- reconsultipol smum Φtantur. i5 De Uu horum infrumentorum, ει - quomodo disistina his ditantur. II Ius Ciuile non minus quam alias artes methodo ricer,posse. 18 Confutatio argumentorum quibus methodo tradi non posse ostendiatur.
44쪽
to, ingenii 6c doctrinae princeps , recte dc sapienter dicere solitus est, ordinem esse animώνH-rum rerum et quandoquidem existimabat,in hac uniuersitate nihil essici posse,nihilque conservari ine artificiosa qua- έ admiranda rerum omnium cbn- l . mu on quae cum sensibus . tum mente. Perciperentur: & proinde eo sublato,rursus interire . neque secus ac caetera animalia, cum vita priuantur, prorsus extinoi atque corrumpi. Quod quam vere dictum sit.δε- vile intelligi potest, si quis non sollim in eat quae a natura fiunt, sed etiam quae ab arte.& Omnino a nobis agutur, animum intenis derit. Ac primum quidem, si huius uniis γuersiae machinae ornatum structuramque,
45쪽
aqua mundum piisci nominauere, sensu speret pere, atque adeo ratione cognoscere iconetur 4 nueniet rcle ipsus partes, com . cordi quadam amicitia, & mutua charitate eoniunctas, ita sese inuicem complecti, rvt dissolui millo modo queant, nisi ab eo dem a quo sunt coli gatae:tantaque arte con- ἰditas esse,& admirando ordine distributiis, collocatasque,ac specie, figura,omnium. lmotuum harmonia,&quadam ornatas,ut nulla pars huiusce generis redu- , dans aut dificiens possit reperiri: atque id- cire , easdem semper occupare sedes,eadem ι retinere Essicia, itidem fungi actionibus, e-- lundem denique,adque natura factae sunt, motum seruare dc exercere.Neque ero sci- entiae dc disciplinae artesque uniuersae aliud lprosirentur aut explicant, quam prude illimum in producendis eiusdem naturae irebus conlilium, infinitamque omnib. im stam vi ac potestatem, que coniuncta sincum egre iὶ quadam dispositione, aptam dc admiranda partium copositione,in consetuandis itidem, miram prouidentiam de s' bonitatem: ut no immerito a Zenone, Non artifici a sol o , sed piata ara tifex aluas , consutirix'pro da visi tatu OH '
46쪽
tum. Eadem dicenda sunt de actios vitae cum publicis,tum priuatis: quaello iudicio, nulloque rerum, persona, locorum & tempora habito delectu,as suscipiantur,reprehensiouecareren iitit. Ex quo fit, ut non sapientissimus m intereaeteros sed & prudentissimus iudicetur is, qui rerum omnium, quae uapte vi constant,vel a nobis gerunturruntur,ordinem, quoad eius fieri licer. ire potest,ac planE animaduertere:qu uidem cognitionem omnem, siue ne
tria illa sit, siue pr nyabilis, nihil aliud
constet, quam consentientem cum in-:ctu rerum consormationem, & que icut sic dixerim )cosensum atque eotis ientiam:atque idcirco tum demum nes recte se cognoscere Unum quenquestrari, cum vel ipsarum coposit ionem .si artibus sint conflatae, Vel cum caeterisam generib. connexum, siquidem sim es sint & uniformes. diligenter didic tursusque nil celli aut veri comprehen-e,qui eadem haec ignoret, rerumque sin
47쪽
tiem di ordinem, aut naturae bonitate,aut arte ac disciplina non sit assecutus. Quapropter saepenumero mihi cogitanti . quid esset,quod nostrae aetatis homines, in pulcheriimo facillimoque Iuris ciuilis studio
tam infeliciter versarentur; tadem diligentius rem intuenti, ratio ipsa in hanc potici simum me sententiam duxit, Vt nullam a dilia in huius mali causam esse arbitrarer, quam quod erudite quondam, dc ordinatet ab antiquis Iureconsultis tradita Iurispru dentia, in obscuram, confusam , incondii tam, ac pene ridiculam barbariem incidis
i set .vtiam ex summis philosophis,pruden- iissimisque hominibus, aut nulli sint, aut certe hac nostra tempestate paucissimi, qui explosa tandem inueterata illa inscitia, ad i instauradam huius disciplinae dignitatem, pro viribus contendant, sed potius causidici, proclamatores, rabulaeque esse malint, quam vera eruditione instructi Iureconsulti quales profecto veteres illos fuisse rei experientia satis comprobat, eosque saepinsime imitandos censet de M. Tuli. Cicero, cuius in iure ciuili conatus honestissimos l.extitisse,nemo est qui nesciat. Verum hoe lmalum usque adeo omnium animos
48쪽
peruasit,ut plerique ne via quidem de eerta methodo idipsum tradi. quinimb operbentia quadam tantummodo cognosci,a. proinde uniuersam artem eiusque parte . sine ordine aliquo dispersas dis lutasque. in perpetuam quandam seriem,& in unameon nantiam cogi minimh posse arbitrati sint. Quorum sententiam, tantum abest Wintelligam,aut approbem, ut potius eos omnes qui ita sentiunt aut scribunt, loci-gissime a vero aberrareexistimem. Princia Pio quidem, quod caeteras artes ac disciplinas , quae multis numerisIurechilli nitate sunt inferiores,ordine tradiariposω eentur. in sola I urisprudentia principe atΘregina omnium artium M scientiar , cum ad fieri pom negant,mipse quociteris a tecessit,spoliare. dic propria vcluti anima ac spiritu priuare nituntur: quod mehercle nihil aliud est,quam ex liberaliumdiscipli
narum numero,atque adeo Ererum omni
um uniuersitate, violenter ipsam expellere atque elicere.Deinde non intelligunt multi,doctissimorum se veterum placitis,.euia
dentissimisque rationibus ut paulo με,
ostendetur repugnare: quarumanitori , vatinia est, ut nullis sophistarum cauilli
49쪽
. a quoquam,ne probabiliter quidqm euoti t. Sed ex eo credo non paucis usu ve- inire,vitam deprauath dccotrupte de rebus iudicent,quod illotis ut aiunt inanib. no lconstitutis prius finibus, no cognitis prin- cipiis, non inuentis mediis, in icientias i rumpant postpositis multarum rerum cognitionibus, quarum sine auxilio ficrin quit,ut perfecie aliquid aut cogitemus,aut discamus. Etenim tria esseconstit,quq h minens doctum , dc peritum artis dicuius attificem reddere posse iudicantur: oc natura. &artem& exercitationem squae sese perpetuo comitari ac consequi ita ne cesse est, ut uno ipsorum ablato, caetera frustra quaesita vel data esse existimentur. Eiqii quam natura plurimumper se valet tamen arte expolita, paratior ac promptioremeiatur ad contemplandum &agendum:quisse imo quandoquii deprauata, corrigitur diasciplina, frequentique usu dc consuetudine confirmatur. Porro autem his intelligi. Volo , non solum cognitiovem Methodidi ordinis, sed notitiam aliarum quoquailrtium aedistisinarum, quatum maxima in ad percipiendam luris scientiam uti
50쪽
- lx e nostra aetate concessa sunt h c m i nibus. ita vel praecipue Iuris ciuilis stiriliosis quasi quodam decreto denegata videntur. a Nam quo obsecro, illorum inuehias, qui de fine ultimo & extremo. ad quem caeteras referuntur omnia,sul artis quam profiten- tur,interrogati, aut omnino quid respondeant non habent, aut certε perperam re, spondeant λ clim tamen ex ipsius notione
sinis. in sua re luta ac diducta principia, non istum artes,sed & scientiae, caeteraeque - disciplinae omnes inueniantur, inuentisv principiis,compositione tradantur,aut cQ- tractis in unum partibus , defi nitione memoriae mandentur. Iam veris quis demnere,subiecto,seu materia, in qua Iurispr λdentia versatur, ita copiose aecurateq; dio Ut qui di lutis partibus omnibus inuen-' iisq; primis ipsarum elementis,si non exa--doam,at Obscuram saltem rudemq; areiso-i stendisset effigiem quod etsi uni aliciith
mini persecte ingenio consequi, eaquemnia quae disperia nune sunt ae ditalitia. - arte complicti, difficile, multis tamen e hinchoata absoluere,inuentisq; alior