장음표시 사용
51쪽
Potentia consequente actum omittere , posset omnino praevisio Dei falli, at, cum non eKs et potentia ad actum simul, di ejus omissionem , hoc absolute fieri nequit. Potest igitur homo omittere actum , non quidem pro sensu composito praevisionis divinae, id est , prout is j m a Deo praevisus ponitur ; sed tamen pro no diviso ejusdem praevisionis, id est, potest praevisionem Dei impedire, ae efficere ,
ut haec praevisio numquam in Deo laedit . Accipe exemplum Ab homine , quem ambulantem coram intueris: nonne fieri ne est , ut non - ambulet, cin tu ambulantem vides r at . estne Propterea minus liber Θ nonne ambulationem . Intermittere potest, eaque intermissa efficere, ne a te ambulans conspiciat*r inde pronal fuit ad sterum responsio. Si actus praevisus actu omitteretur, id fieret potentia conseque se determinationemhominis ad actum, & prae
vi sionem Dei inde pendentem , ac proinde G illaec praevisio de actu ponendo conjungeretur, cum illius actus omissione, quo ipso fallere- . n W: ab opposito, cum dicimus actum praevisum omitti posse, id intelligi misi de potentiai antecedente, quemadmodum supra dictum est, quod fit, ut pr visio Dei non fallatur , se4 impediatur. Verum contr* urgent. ia. Praevisio Dei per actus omissionem impediri nequaquam potest , est enim ea hac omission prior. R. Negato asserto rationem adjectam d. praevisio Dei est prior tempore ipsa actus omissione , vel ipso actu , & simul ab hoe pendens, c.
Prior natura, n. Praevisio Dei non est natu- prior, quia non est cauta actus, nec ad il- Inm evicieqdum ulla ratione concurrit ont. s. ras. stlia 2. Est e men prior temporet , eum ob summam Dei perfectionem, ac immu- . tabilitatem ab ae terno in Deo insit ἔ Verum hoc ncn obstat, quo minus per ipsam actus omis-
52쪽
omissionem impediri queat. Et ratio est: quia, ipsa haec Dei praevisio, licet tota aeternitate prior acta, ab eo tamen velat suo objecto pen- . det, quare sublato oblecto ipsa quoque tollituris Immo cum non tam actus quoad suum
D physicum, quam quoad suum esse logicum praevisioni divinae objectum, de quidem aeque aeternum , ac ipsa , sit, facile patet, quomodo subsidio hujus status logici aeterna Dei praevisio impediri possit. Adverte igitur; Titius nunc
disputet et haec disputatio ab aeterno erat suturixa, seu , ut ajunt, ab aeterno habuit suam fis turitionem formalem, qaatenus haec propositio et Titius hoc tempore di putabit, in se semper . vera suis, & ab intellectu divino a tota aeter nitate cognosci & potuit, & debuit . Iam vero si Titius nunc non disputaret, efficeret utique, ut haec veritas ab aeterno data non suisset, ideo quippe solum dabatur, quia actus
in tempore certo, tametsi libere ponendus e rat , immo ut data fuisset opposita, atque adeo efficeret ille simul, ut pendens ab hac veritate praevisio in Deo non exstitisset, sed potius opposita de omissione nimirum actus. Universim igitur praevisio Dei per actualem a iactus omissionem non quidem immediate , sed tamen media a , mediante nimirum statu logi-
eo impediri potest. -) Quod futurum est ex hypothesi antecedente
determinationem voluntatis huina nae, illud nota
est libere suturum s sed quod futurum est ex hypothest praevistonis divinae , illud laturum
est ex hypothesi antecedente determinationem voluntatis humanae ι ergo. d. M. Quod futurum est ex hypothesi antea cedente determinationem voluntatis humanae tam ut exsistentem, quam ut futuram, illud non est libere futurum, e. M. tantum ut orisissentem, & non simul ut futuram , u. M. sic d. m. n. cons. Licet determinatio volun
53쪽
fatum Astrologicum 'Quae eis jus oII.
COSMOL. SECT. I. CAp. III. tatis humanae non ab aetrano exstiterit, fuit ea tamen ab aeterno sutura , habui tque suum 'Mo logicum, atque ideo etiam suit illa objectum aeternum praevisionis divinae nostro cogitandi modo ipsa prius . Hinc autem consei tur hane Dei praevisionem praecedere determi nationem voluntatis humanae reipsa exsistentam' tempore, non natura , determinationem ve in eamdem ut futurεm , sive isticam neque tempore , eum ambae simul aeternae sint. V
XXXVIII. Fatum Astrologicum, sive Gen thliaesum est ablatuta rerum omnium , a C eis Ventuum necessitas ex eaeli, siderumque situ,&- immutabili eorumdem actione oriunda . . Se Hox. Fati hujus originem ita depinxit Tuldius : ,, Principio Assyrii , , ut ab ultimis au- 'M Etaritatem repetam, propter planitiem, ma- ,, gnitudinemque xegionum, quas incolebant , b, cum caelum ex omni parte patens atque apertum intuerentur, trajectiones, motusque' is stellarum observaverunt , quibus . notatis . ,, quid euique signi Maretur , memoriae prodi- ,, derunt . Qua' in natione Chaldaei, non ex M artis, sed ex gentis voeabulo nominati, diuis,, turna observatione siderum , scientiam pu- ,, tantur effecisse, ut praedici posset, quidaeui. ,, que eVenturum , & quo quisque isto natus esset . Idem subinde a nonnullis ex Sto eorum tum & Platonicorum juniorum familia adoptatum, & praecipue a Plotino, Simplicio , ae Origene exornatum suisse Cudvvorthus auctor est: veram hi postremi moderatione qu Ham usi docucrunt, non quidem caelestia signa vim quamdam hominibus inferre 3 at Deum , qui futura omnia praenoverit , ita ad ea siderum cursus, ac motus multiplices accon modata
se . ut ex his de illis eertae divinationum conjecturae fieri queanu. Animadversionem mci.
54쪽
DE FATO ssmoratu dignissimam hoe Ioeo adfert Moshemitis: notat imprimis vetustilliinis populis persuasum suisse, Darmones, sive Deos inferiores' in sideribus habitare , eorumque turnis mode' rari , quam opinionem Pythagorae temporibus ad Italos pervenisse potat , cum eorum aliqui philosophum hunc velut unum ex iis, qui Iu- nam inpolunt, Daemonibus venerati sint quod Iamblychus festatur tum iisdem nitionibus
non minus certam fuisse sententiam , res humanas Diis curae esse . Atque ex his ita eo
cludje: is Junge haec duo: Dii rebus humanis, is provident, & a stra sedes sunt Deorum 1 nec' is quaeres , ut arbitror, amplius , unde ad in- , , sanam hanc opinionem antiquissimae gentes delapsae sine : astrorum ' lege , ac virtuto ν ,, quae fiunt universa fieri . GXXXIX. Fatum oroleticum fatuum , Oeommentitium est. Vel enim eventus ii solum, qui ab arbitrio nostro non pendent, vel iiquoque, qui liberis voluntatibus subjiciuntur,
ab astrorum actione , certaque positione proinfluerent : hoc alterum esse nequit; laederetur enim libertas nostra tot argumentis demon strata ; neque ulla omnino inter voluntatis
nostrae determinationem , & astrorum sit uinconnexio cogitari potest. Sed neque primum:
novimus enim omnium eorum, quae in tellure nostra eveniunt, rationes sum cientes , de caussas essicientes in eadem reperiri, unde
non est , cur ad siderum aspectus coniugiamus : turpe certe est philosopho relictis certis dubias caussas comminisci. Fatuum igitur est ex certa siderum positione de futuris rerum eventis , de virtutibus , vitiis, honori
bus, dignitatibus, ipso denique vitae, mortis.
que genere, & tempore divinare velIe. S C Η o L. Ineptam hanc delirantium animorum' persuasionem egregie refutavit Tullius Panaetiio C 4 stoi,
55쪽
nem incredibilem l non. enim omnis error ,, stultitia est dicenda . - - - Etenim ,, eum, ut ipsi dicunt, ortu* nascentium luna, , moderetur, eaque animadvertant, dc notentis sidera natalitia Chudaei , quaecumque lunae iuncta videantur, oeulorum fallacissimo sen- is su judicant ea , quae ratione, atque animo ,, videre debebant. Docet enim. ratio matheia . ,, malicorum , quam istis notam esse oporte se bat , quanta humilitate seratur luna terramis paene contingens quantum absit a prox i-. ma Mercurii stella , multo autem longius. M a Veneris . Reliqua Vero tria intervalla in-
is finita, di immensa a Sole ad Μartis , inde is ad Iovis, ab eo ad Saturni stellam, inde adis caelum ipsum , quod extremum, atque ustiam munt mundi est. Quae potest igitur conta- ., gio ex insinito paene intervallo pe tinerea ad lunam, vel potius ad terram - ,, Quid ' quod uno, di eodem temporis pus A cto nati dissimiles re naturas . M vitas . ,, Be casas habent z parumne declaram , nihil ad agendam vitam nassendi tempus perti-
M nere - Quid λ illudne dubium est, quin
A multi, cum ita nati essent , ut quaedam contra . - , , naturam depraVata liaberent, restituerentur, is de corrigerentur ab natura , cum se ipsa re- is voeasiet , aut arte, atque medietna Aue
quorum linguae sie inhaererent , ut loqui ,, non possent, eae scalpello resectae liberare δε tur Multi etiam naturae vitium meditati is ne, atque eaercitatione sustulerunt, ut De- , , mosthenem scribit Phalereus, eum H dicereri nequiret, exercitatione Aeisse, uu planissi-- me diceret. Quod si haec astro ingenerata,
di tradita essent, nulla res ea mutare Polis
A set . Quid 3 dissimilitudo locorum nonne,, dissimiles hominum procreationes habet ὸ Quas .1a quidφm Pstr Rrrere oratione iacile est; quid
56쪽
Dil FAτor . . cA In te e Indor, & Persas, AEthiopes, de Sy- ros disserat corporibus, animis; ut incredμ. bilis varietas, dissumilitudoque sit: Ex quori intelligitur, plus terrarum situs, quam lanaeis tractus at nascendum Valere . , ν
XL. Fatum Muthe Dum est necessitas abis soluta omnium rerum promanans Ux ipsis na- panthe
eura substantiae divi me , quax eadem est eum stleuia substantia totius universi ; ita enim Spinoaarint istarum facile princeps et is Ex necessi- Eibis. e. laete divinae naturae infinita infinitis mo- r. pNp, is dis, hoc est , omnia , quae sub intellectura in is infinitum cadere possunt, segm debent. H
Seuo L. opinio nimirum absardissi ina eorum , qui totum hoc universum Deum esse statuant, Pantheismus V eatur et est ea pervenesa, Moulgo xenophaia Eleaticae sectae principi tam-- quam auctori tribuitur; eum enim ex nihiloe nihil fieri posse arbitraretur, eo eandem det psas est , ut anicam diceret substantiam esse eamque increatam, infinitam, mundum deni-- que stinui, &Deum . Neque cum ptiente laoemonstruosus hic istus interiit, ses a suecessi ,ibus quoque Parmenile, quem tamen' alii ab hac labo purum promineian vid. φα .log- , Nel i sto, de Zenone Eleate enutritum; quin κad Pythagoraeos, & Stoicos eransivisse feribid- Buddeur a γ, Stoicus cerin fuit Seneca L b ν cujus haee in doctrina r si Est , ex quo' nata - ,, sunt omnia, cujus spirita vivimus: vis nis, in lum .sare mundum , noen falleris 3 ipse e-- nim est totum, quod videm totas suis par---tibus inditus : ω se sustinenν vi sua. is Stoi-eus soli Cato , qui' ita' apud Lucanum ex ela τοῦ - Iupiter est , quodcumqν - Vides ,, in quocumque moVeris . isi His quidem Linus - Poetarum vetustissimi. praelusisse videtur notissimo illo versu: in m παyrins παι
57쪽
s 3 CosMoL. SECT. I. CAP. III. . - παππιπαν δειν et ex universo omnia , &ex omnibus universum est. Sed nemo impio Spinoeta magis pestiseram hanc doctrinam exisvirnavit , quem secutus est Ioannes Τolandus Hybernus edito anno' Era . libro, quem Panthesieon inscripsit. Benigna tamen Numinis providentia contigit , ut fleuter aut multos , aut nominis ali jus sectatores, sed adversarios potius longe plurimos , & doctrina praestantes . nactus sit . Spinoaam praeter alios refutarunt Henricus Μorus in obversione columnarum AEtheismi Spinoetiant i Huetius in demonstratisin ne Evangelica , Jaque lotus differt attons fur r
ex si onca de Diau, oitichius in Anti viis
noeta : Franciscus Lamy te notival athei a Menverse ἡ Denique omnium maxime aperta dogmatum repugnantia, absurditate se ipsum lSpinora consutavit. Tolandi ineptias refelle. runt Elias Benoist, Clarkius, Stillingsseetus , . di multo accuratissime Laurentius Moshemius . vindiciis anriqua Chrisianoνum diIeiplina sontra Tolandum.
. XLI. Fatum Panthesicum ἰmpium est. I primis enim Deus , qui verbis ponitur , reapse tollitur , statuitur quippα Deus materIa lis , ex partibus realibus compositus, ac diversarum modificationum capax, quo ipso negatur esse ens infinitum , necessarium , immutabile , ut ex ontologia patet , quae tame omnia essentialia sunt Dei attributa , quemadmodum in theologia demonstrabitur . D inde si res omnes per emanationem ex Deo Cfluunt, illiusque modificationes sunt , tumno scelestissimus , & quod cumque corpus aliud non est , quam Deus certo modo se habens , quae quam absurda sint , nemo non via det . Denique tollitur hoc in systemate omnis rerum contingentia , omnisque hominum
libertas x sublata enim caussae primae libera
58쪽
stte fieri nequit, ut ulla caussa secunda liberast cons. I. 13. .
SCHOL. Iuvat aIiquas propositiones , in quibu gkem. itamqvam Fuleris totum systema spinonianum proposi-
innititur. seorsum in examen Vocare. ut peris tion in m.
Ethicae p. I. def. 3. P ν obstantiam intellites sunt *i , quod in se est, ct ρι o. gone itur: hoe est , cujus conceptus non indiget eoncepta M.terius rei , a quo forma i debeat.
si ill d in D .st significet per se exsistere, ει
non egere ad exsistendum subjecto inhaesionis. verissimum est enuncia in ad si notet a se exsistere, falsissimum i quis enim dabit sine probatione , dc contra omnium philosophorum doctrinam se me mi, substantiam rite definiri per ens a se. Iam vero hoc alterum voluisse Spinoaam patet ex propositionibus pina estvst, quas inde deducit: ad naturam Iti ases a pertinet ex si serer omnis substantia est na- eassario infinita. Rursu , si illud, euius coueoptus non indiget eo neeptu alterius rei, quσfrmari debeat, denotaret solum: substantiam in se spectatam, quatenus est substantia , ad aliud non referri, Be excludere ideam relatia vam, nihil a veritate alienum dixisset , at non hoe voluit, verum istud: substantiam, quo demum cumque modo spectetur, non referri ad alterum, nec quasi ad subjectum, nec quasi ad gaussami inde enim stitit propositio otar una substantia non potest prodiaei ab AElia IMIan-νIa. Hoc vero iterum precario lanii uir, nam etsi substantia sub uno respectu per ideam absolutam repraesentetur, nihil tamen obstat, at non etiam sub alio respectu per id eam relati vam consipiatur, quemadmodum quodvis art sactum in se ens est absolutum, dc eomparat. ad artificem relativum, nec ullo modo ratio
59쪽
6o Cos MoL. SECr. I. CAP. III. estectus cum ratione submmiae pugnat. En argumentum firmissimum , super quo ipse tum systema exstruxit, quemadmodum Euclim, des super definitione puncti suam geometriam .
Pergamus porro fi e Prop. I ta. In rerum nam a non possunt durar,
dua , aut plures substantia ejusdem natura ἀsive attributi: quare ' Quia eadem attTibuta , cum essentiam substantia efficians , eamdam in seiunt obstantiam.
,, Est , inqujt Baylius , hic Spinoetae Achilles ,
, , totiusque aedificii fundamentum ; idem ta- mem perridiculum sophismae, ut pudeat Io-D gicae tirones eo capi . Quicumque philoso- phiae radimenta tradunt, inter: prima prae , , cepta suos docent : quid haec sibi velint , o genus, species, individuum , , Distinctione igitur ejusdem Detie, & ejusdem numero attributi nodus Rivitur .. Nec est, cur hanc reqsponsionem risu excipiat Spinoaa; necesse ce te est, ut de ipse , cum de modificationibus suis agit, eadem uiatur. Homo ,. ut, ipse phr losophatur, est modificationum divinaesubstantiae una, aliquas Socrates, Plato ejus sunt individuatan non. eadem attributa in Socrate m& Platone ne propterea Socrates , δε Pexto unus, idemque homo Audiamus jam ex salsis principiis adhue allatis deductam theorema. rarissimum scitieeta Propositio i ta ita sonas: Fratre. Deum nullo dari , aut concipi potesν substantia Eam sic demonstrati: Cum Deus sic ens absoluta infinitum , i usn Messario om
etur, ea explicari deberet per aliquod aIικibutum Dei , eum nempe Iubstantia infinita im- fluita habeae a tribu ris , sicque dua obstantio sinu em attribuoi exsi νεω , quod c per μηρ. .. absurdum est: adeoque nuria obstantia extra Deum dari potest , is est equenter noncitam concipi a nam si Iosset concili , ἀrbere
60쪽
gui hoc per primam partem- hujus demon sira. sionis absurdum est: ergo extra Deaem nulla .am, uoqua conripi potes substanti . . verum primis contra pugnant ea, quae supra eo nis a propositionena stam adducta sunt. Deinde eum propositio rina hic laudata, utpote fluent ex perversa definitione substantiae itidem fatin, sit, verum esse nequit id, quod ex illa eo cluditur, nullam nempe praeter Deum substan- . . tiam concipi posse: igitur absolute a vero ab horret, praeter Deum nullam subst*ntiam nee exsistere, nec concipi posse ,. quod Mematis
ν s. Huc pertium definitio . Per modum intalliga fis anatis affectiones, με id, quod . in ali. est , ρεν quod etiam eoneiphur . De
monstrati3. Pra/er, Deum nulla datur , . neque
οσθι potast substaneta per prop. 14O ν hoc . est, rus, Da ιο is per D concipiturridas 34. --di auoam cpεν des . a sine subflantia noe eo , nae eonsipi m nt . - Atqui prater substantia , movis nihil tu : er- .ro nihil sine Deo esse , aequa concipi potest . Imprimis desideratu veritas m oris. enunci - tionis; est enim ipsa prppositio 34-l ,- quam falsam esse supra ostendi. Tum desinitio modi, ab homine cato statuta merito suspecta esse potest. Est quidem modus iliud, quod in alio
est, lix nempe, ut sit alterius determinatio , di ab. eo velut subjecto inhaesionis in exsistendo pendeat . Veram in alio esse alios , quoque sensus admittit . Cum. Deus ob suam immenia sitatem omnibus rebus intime praesens sit, omnes res in Deo esse aliqua ratione dici pota sunt: propterea tamen modi substantiae divinae nequaquam sunt, quod Spinoeta vult , nequae