Scripta historica Islandorum de rebus gestis veterum borealium, latine reddita et apparatu critico instructa curante Societate regia antiquariorum septentrionalium Historiae Hakonis Hakonidae, pars ultima

171쪽

v rgum sirmiter revinxerunt, quod ille aegerrimo tulit. Ab rege ualudano de nomine interrogatus, se Dourium vocari, domiciliumque in monte ex se denominato haberct indicavit. InterrogatuM

incolumitateni imploravit, pollicens, Se aurum triplo restituturum. Rex vero eum nunquam incolumitatem impetraturum denuntiavit, sed ibidem in vinculis permansurum, donec comitia indicia essent, ubi condemnatus turpi-ima morte plectendus esset. Vetuit etiam, ne qui S et Opem surret, neu cibum daret; qui fecisset, nulla reliqua conditione, capite lueret. Ita rex domum reversus est, murius in vinculis remansis. Paulo post Haraldus domum rediit. Oui cum rem gestam comperi et, quaeque pater eSSet comminutuS, intelligens se frustra pro eo deprecaturum, ipse tunc quinque ann natuS ad Dourium, qui jam majorem in modum frontem e traxerat, doloreque acri tactuS erat, acceSSit, eique dixit: iniquum in locum deveniSti, an vitam a me accipere cupi S8 Ego vero neScio, inquit Dourius, propter minas patriis tui, an tanto te velim periculo objicere. Quid eSt quod eam rem cur Τinquiens HaralduS, Stricto quo cinctuS erat, quemque Finnus ei dederat, gladiola, eximiae virtuti Mtelo, compedeS vinculaque plumbea, quibuS revinctus erat Doκriuri di Meeui L Qui cum soluim esset, pro conceSSa vita Haraldo gratias egit, sequo inde abstulit; sin colligandis calceamentorum corrigit S tempuS non terens, cauda in tergum rejecinx, aufugit tam Subito, ut Si tu auraes

Doenrius Huraildum m cessitum Secum abuti R. 6. Post paulo, cum Dourius deSideraretur,

haee utraque Phrasis summam celeritatem indieat; posteriora consuetudina canum muruata est.

172쪽

C. 6.

rege interrogante quis dimittendi ejus auctor fuisset, Ilai aldus eum ab se solutum lassus est Quam ob rem tanta rex ira incensus Pst, ut silium Haraldum domo exigeret, verbo quidum ostendens, se induci non pOSse, ut eum Occidi juberet, severe tamen interdicens, ne quis Diopem ferret, auxilium a gigante Dourio petere jussit. Itaque Haraldus Se in agros et silvas subduxit, continuas noctes Sub dio egiL Quinque noctibus elapSis, cum sanae sitique admodum satigatus esset, in loco quodam silva vacuo sori

constitutus, virum conspicatur inusitatae Staturae,

quem DOvrium gigantem esse facile agnovit. Hic locutus est: neque tua, regis sili, res in bono loco eSt, quo nunc versariS; quod mea opera essectum esse haud sine causa dici sorte potest; tu vero mecum ad domicilium meum concedere vis 8 Annuentem Haraldum in Sinum recipit, Dumque cito admodum gradu portat uSque eo, donec ad ingens aliquod antrum perveniti Antrum ingrediens, cum Se minuR quam cogitarat inclinaret, puerum, quem brachio gestabat, in Superiorem antri rupem tanta vi impulit, ut extemplo deliquium animi pateretur. Hic DouriuS, magnum sibi accidisse infortunium Exi Stimans, Si puerum interfecisset, tantopere animo commotusefit, ut Super eum lacrimas landeret. Interea vero dum ringebatur et caput concutiebat, Haraldus ad se rediens in Medem Dourium suspexit, labia inflectentem, buccas instantem, oculos distorquentem; cujuK lineamenta faciei, majorem in modum crassa ot gigantea, intuitus: vere dicunt, nutricie, inquit, faciem lacrimantis minime pulchram PSKe, nunc enim tu mihi vultu majorem in modum scedo et immani esse videris; sed bono

animo sis, nam mihi nihil damni accidi L Qua re

173쪽

laetatus Dourius puerum in antro deposuit. Ibi

Haraldus per quinquennium verSatus eSt, neque ullius rei necessariae inopiam est expertuS. Dο-vrius eum adeo diligebat, ut nihil non ei concederet; multas eum Scientias edocuit, artibusque liberalibus adsuefecit Ilaraldus interea staturae viriumque magnitudiniS magna cepit incrementa.

Ferunt Dourium aliquo die in colloquium Haraldi venisse, et ita locutum esse: jam tibi gratiam Eervatae vitae meae reddidisSe mihi videor, nunc enim regiam tibi dignitatem conciliavi; nam

pater tuus, idque non Sine aliqua opera mea, mortuus est. Itaque domum redi, et regnum tuum accipe. Λuctor tibi Sum, ut neque erinem neque ungVUS SegeS, priuKquam monarcha tolluti

Norvvgiae evaseris. Ego te praesenti auxilio juvabo, et in proeliis adero; quae res aliquam tibi utilitatem praestabit, nam cum haud facile ab aliis conspici queam, magnum hosti huS calamitatem vulneribus insigendis asterre potero. Jamave valeque, Omnia tibi in gloriam et fortunam,

honorem et prosperitatem cedant, non Eo minuSquod mecum fueris versatus. Quorum mutuuS discessus animum Dourii magnopere movit. Ηaraldus vero, domum redux, rex creatus eSt Omnium provinciarum, quibus pater ejuS imperaverat. Cumque Suis Significasset, quo loco quinquennium proxime praecedenS conMumsisset, Dourit alumnus est appellatus.

obitus Hamdanis. 7. Rex Haludan eum habuit vitae exitum, ut a convivio, quod in Hadalando celebrabat, per laeum Randam dictum rheda vectuS, cum in Rihhilsviliam venisset, diffracta glacie, prope ab eo loco, ubi aquaria boaria suerant, cum magna comitum parte interiret, quadraginta ann OS natu eum duos et viginti annos rex suisset. Qui cum

174쪽

uheletate annonae felicissimus suisset, cognita morte ejus, cum lanus ex Ringarthia ad sepulturam deportaretur, tanto desiderii dolore incolae tacti Sunt, ni pri'cip Sqiunipe aqctori Riis e Vest- soldia, Vingulniarhia et Raumari hia eo adscenderent, atque petersnt, ut lanus Recum RSportare et in suis provinciiS Sepelire liceret, magnam inde orituram annonae felicitatem rati. Qua de re ita inter eos convenit, ut corpus in quatuor partes divideretur: caput praedio Stetne in Bingarthia tumulo inlatum; principeS autem Suam quisque partem domum retulerunt, tumulosque in Sua quiSque provincia exstruxerunt, qui Halv- danis tum illi appellantur; quos multi homines Sacrisiciis et religione coluerunt, donec cognati ejus vetarent.

175쪽

mITIA IMPERII HARALDIPULCHRICO M.

HAn i nus Haludanis filius, Dourit alumnus dictus, decem annoS natuS imperium Suscepit Ringari hiae, Vestsoldiae, Vinguimarhiae et Raumari hiae. Guttormus, avunculus ejus, tum Sedecim annorum erat, Vir omnes aequales pulchritudine et virium magnitudine praeStans, Ore VenuSto,

sapientia insigni et ingenio ad magna adspirante; iS, auliciS praesectus, universae reipublicae administrationem suScepiL Rex Haraldus Guttormum, cognatum suum, toti exercitui ducem praesecit Erat id temporis Haraldus annorum numero juVenis, Sed virium Staturaeque magnitudine maturuS, diuque post haec, ut seri natura et aetas humana,

adoleviti sonia ejus, quod attinet ad pulchritudinem,

eum bombyce comparari potest, longitudine et densitate cujusvis hominis, tam viri quam seminae, comam quantum eo tempore in regnis borealibus cognitum eSSet, Superavit. Huic consimilis erat pulchritudo corporis, Statura, Virium magnitudo, animus, sortitudo, liberalitas, audacia: haec omnia matura; nec deerat pertinacia animi, aliorumque consiliis minus Obsequens ingenium. Accessit ea fortunae proSperitaS, quod deStinatuS esset praesectus Norvegici imperii; quod imperium ad hoc usque tempuS ejuS genere floruit, et poSthac florebit Neuter, neque pater Haludan, neque filius Haraldus, tempore festi jolensis sortunam proSperam expertuS est. Τhor Haraldum omni copia convivii jolensis, quam Sibi amicisque com-

176쪽

paraverat, spoliavit; idem Odiu Haludant secerat. Vespere proximi sesti jolensis Suasi uS advenit, dolisque Haraldum pellexit, ut Snsesridam Finnam uxorem duceret: ex qua procreavit Sigurdum Risium, Haludanem Haleggum, Gudrodum Stimini, Rognualdum Rettilbeinem. Haraldus apud suos gratiosus suit; viri aetate provecti Sapientia con- Siliorum et prudentia propositorum in familiaritatem ejuM Se inSinuabant; multi juvenes virique sortitudine insignes ei se ad sociare studebant propter Sedes honorificas, munerum distributionem, aulicique Ordinis splendorem; sic Tl odolvus Ilviniensis, vetus horum regum amicus; Multi viri sortitudine insignes alacrem principem visum ibant;

neque minuS regem Sunt comitati viri aetate provecti, eique cari sebant. lex aurum distribuens, bona praedituR memoria, multas doctrinas

a senibus didicit. Optandorum princepSSuam ob liberalitatem populi universi gratiam Sibi conciliavit. Imperator glorioSus sortes satellites

rubro auro, multis annuliS,

splendidis loricis,

Fagurabinna ei cognomen dat εkirra. quod idem esse videtur

177쪽

politis clypeis et ornatis donavit Illi dona ab rege accepta laudum praeconiis,

quorum memoria, quoad non Obmutescet lingva Danica, non obliterabitur, remunerati Aunc Τalibus argumentis ejus gloria depraedicatur. HOC vero testimonium liberalitatis ejus nostra narratio exhibet: cohonestarunt eum fideli comitatu Strenueque navata opera athletae illi, qui adeo erant

animi praecipites et intrepidi, ut primorem aciem regis defenderent, amiculis lupinis vi e loricarum induti. Sic Audun IJskaelda :UIvhedines appellantur qui in proelio

cruentoS clypeoS gestant, hastas ut rubefaciant,

quando ad pugnam procedunt;

eis ibi commercium una eSLSolos audaces viros eo loco stare decere arbitror,

quando probi illi milites

clypeos ictibus eontundunta. Ex his omnibus Haraldus fila ru litumnus celeber evasit, neque solum provinciaS a patre re-

178쪽

lictas sortiter retinuit, sed etiam imperii fines

propagavit, ut multa exempla doceut, partim praeliis, partim Superiores imperatoreη blanditiis laetando; quaedam in poteStatem redegit, commodis occasionibus usuη, quaedam acutiM cogitatis et longinquis concilii A aut aliquo fortunae impetu.

Casus Candalvi ac fratrum. 2. Post obitum Haludanis Nigri multi prin- Cipes, ab eo regniS exuti, regnum Ηaraldi Dourii alumni oppugnatum iverunt, ductu Gandalvi et fratrum, Boguli et Frodii, Εystrinis regis Hesd- mathiae filiorum; et Ηοgnius Karii filius permulta Ringari hiae loca grassabatur. Igitur Haluus

Gandalvi filius, trecentis sexaginta viris Stiparum suscepto in Vestsoldiam itinere, per superiora Dalorum prosectus, regem Haraldum Do ii Humnum imprudentem opprimere cogitavit; rex vero Gandalvus, in optandis eum copi SutS Beeontinens, trajecto sinu in Vestsoldiam irrumpere parabat. Quibus cognitis rebus dux Guttorinus milite collecto se regi comitem adjungiL Itaque Haraldus, in mediterranea prosectus. primo vd-vemus Hahium movet, eum in valle quadam d prehendit, proelium committit, victoriapotitur; cadit Hahius cum maxima copiarum parte; Ioc exinde Bahadali nomine insignis. His rebus gestis, rex Haraldus et dux Guttomus revertestes, regi Gandalvo, qui tum in V tsoldiam irruperat, obviam tendenti obcurrunt; congresSi prcelium committunt; rex Gaudalvus, ami a maxima Suorum parte, fugae Se mandat, atque ita re gesta in regnum suum aegre evadit. Quibus cognitis rebus, filii Eysteinis Heldmarhiae regis, lavasionem bravi sore praevidentes, nuntium Ggnio Karii filio et duci Guorando mitiuut . tempusque intlocum, quo in Heidinacti a conveniaut, praestituunt.

179쪽

Illi , magno coacto copiarum numero, in optanda nectunt; audiunt, quo loco reges Optandensium

convenire Statuerint; media nocte adveniunt, e

cubitoribus animum non prius advertentibus, quam milites exitum cubiculi, in quo rex HOgniuS ver- Sabatur, item ejus, in quo Gudbrandus dormiebat, Occupassent. Utrumque rex Haraldus subjecto igne incendit. Eysteini A silii, eruptione facta, cum rege Haraldo conssigunt; cadit uterque, Ho-gnius et Frodius. Post casum horum quatuor principuin rex Haraldus Dourit alumnus, actore et auctore Guttormo cognato suo, Ringari hia, Heid-niarhia, Gudbraiid Adalis, Hadalando, Τhοino, Raumarthia, Vinguimarhiae parte Reptemtrionali potitus St. Post haec rex Haraldus et dux Guttormus bellum et proelia secerunt advemus regem Gandalvum, eo tandem exitu, ut Gandalvus et regno et vita Spoliaretur; quo facto rex Haraldus Omnes provincias ad Albi in usque Gothorum in suam potestatem redegitineae Horridus Gydam Etristi striam duxit.

3. Tum rex Haraldus Gydam, Eirihi Hordalandi regis filiam, duxit; quae cum regi proposuiSSet, ut totam Norvegiam sub suam pote- Statem redigeret, quemadmodum in Historiae regis Olavi Τryggvidae capite Secundo commemoratum

est, rex HaralduS votum vovit, Se comam neque comturum neque tonSurum, pri quam Norvegiam

singulari imperio subjectam haberet; quam ob causam Haraldus Luva comatus, cognominatuSsuiti Ex Gyda hos filios suscepit: Guttormum, Harehum, Gudrodunt. Prahina, uisus rex Haraldus NorMessiam sufeyit. 4. Hex Haraldus Luva et dux GuttormuS exoptandis boream versus per Dalos profecti, tra-

Rex Haraldus et dux Gultorinus, Inrr. . quod neeessarIo Suh- audiendum.

180쪽

jecto monte Donino, cum in tractum habitatum descendissent, homines interficiendos, villas insanimandas curarunL Quibus incolae animadve Sis omneS aufugerunt, pars in Orhadalum, pamin Gaulardalum descenderunt, pars in silvas con- sugerunt, alii incolumitatem implorarunt, quae Omnibus regem convenientibus et ejus se ministeriis addicentibus concessa est. Nullo resistente ad Orhadalum progressi sunt. Hic exercitu collectitio transitum prohibente, primum proelium secere adverSus ejus territorii regulos. Hic rex Haraldus victoriam reportavit, illi vero ceciderunt

Quo sacto provinciam Orhadalensem Sibi subjecit,

cujus incolae ei se Rubmiserunt, eumque dominum agnoverunt. Rex Haralduη Luva, ubicunque provincias sibi Nubjecisset, constituit, ut omnes landi haereditarii ipsius pOMESSioni S ement, CO- Ionique omneS, Sive majori S Sive minori S auctoritatiS, ipsi mercedes praediorum solverent. Cuique prοVincide dynastam praefecit, qui jura diceret, multaSque et mercedes praediorum exigeret; hic tertiam tributorum ac mercedum partem inmensam et Sumtum sibi haberet. Unusquisque dynasta Sexaginta viros Suo Sumtu aleret, quiS-que praesectuS viginti; quisque dynasta quatuor aut plures praesectos sibi subjectos haberet,

quorum Singuli vicenarum Selibrarum praefecturaS haberent; tantum autem rex Haraldus onera et mercedeS praediorum auxerat, ut ejus dynaStae non minoris eMent poteStatis, quam reguli prο- vinciales. Cum ustro hae res fama per Τhrand- heimum evulgarentur, multi potentes viri ad eum venerunt ejusque Se tutelae commiserunt. Tum

ad regem Haraldum ex Vriis auxilii gratia advenit dynasta Hakon G ouardi filius magno militum numero stipatus. Post haec rex Haraldus Luva Gaulardalum ingresSus, proelium ibi fecit,