장음표시 사용
21쪽
LIB. I. TIT. I. DE JUSTITIA ET IURE. si
istum titulum pertinentia repcriuntur, ut multa auctoritate prob. it M. nagilis amo. juri cap. msed idem non videtur habere tantundein rationis, quando negat, si immatias Titulorum notitias recte Paratilla voeari, ut adhuc existimatum est Nam mihi pl. .nu videtur Iullinianus loqui de talibus sumniis in Cousit. de concept. Dg. g. ta.
in his verbis; sumiat per induta tantummodo
titulorum subtilitatem, qua παροαπιτλα nuncuPantur, quaedaM admonvoria ellus Iacere. Quid enim aliud sunt nosti ae titulorum se mae, qui bii, utimur, quam indiccs, cx admonitoris, α litulorui v si ibi iiii .ites, hoc est, notitiae breves titulorum 8 Videntur igitur par. tillaeste, qui quid ad orvin titulorum παρα ταλα. notitiae gratia adjicitur: .udeoque C. iaris verba, sun mariis evidentius, quam juribus fugitivis, hoc est nouitim loci litis, convenire viduntur. Verba per iudicem explicat Theopli. ad 4: . uti. I. de Publ. jud. δια, συν τόμι παραδοσεως. T i T. I.
I. Cur hie de Justitia plenius. Definitio ejus exponitur philosophices primo Genus. II. DF νιuria. III. Divis . IV. Ex heis de irι parιicutarem Iustitiam, quae Leitur. V. 1 i fributi I commutaιisa Iustula confertur cum Eulcirocos distributrice. VI. Da pro portione Isitiae in civiractibus f dcticiis. VII. De Iententia iliorum, qui tinam thori Deciem Iupitiae agnoseunt. VIII. Pro anxia divisonis Grotianaeprae Scholiassea. IX. Quo his iis gus a filiis i is dictum. X. 'ruplex M Iur. XI. Bouumjaequum an dis . uri de AEquitate. XII. Ejus diviseo in LegDDIoris Iudicis, in naruralems civilem. XIII. us ejus duplex. XIV. Exempla re, judicatae decliaratus. DIximus. id non agi, u) ut titulos cum Instiis tutionibus parialelos, rdine justo apud Pandectas repetamus: verum lingularia & in I arte priori indieta. subinde adspersum iri: quare Tit. t. de Ps. s Jure praeterire poteramus. Sed, quis in parte prima minus copiose, quam res postulat. de Justitia disseruimus, placet heic paulo plenius agere. Des nitionem babuimus, ei irm quo sentu voluntas dicatur, scit. proconsilio S proposito. Λlii tradunt, iustitiam diei
voluntatem per metonymiam fit biecti pro adiuncto. Nam proprie Voluntas est facultas mentis, qua aliquid appetimus aut fugimus, quae juxta interlectit in totam ipsimque mentem hominis repraesentat; virtutes autem, ipsaque Justitia. sunt habitus voluntatis. Sed revera voluntas signific.it animi consilium. Philosophi faculta. tes in mente statuentes, hoc vocabulum ex medio ulli populari ad situm styluni tratistulerunt. Ideoque illis, non Iuri,perilli, opus est tropi excusatione. D. Aurelios. cons. 2. n. a. non placet hoc genus Voluntas, quia non est proximum; at lie rarissime definitio apud nos subsileret . nequidem ipsa durisprudentiae. Sumit nostris, definitum dili inguere ob aliis rebus. Dialeelicam ά ιSειαν non aeque curant, nec opus est adeo. dequitur in definitione. Confans soὲ 's .a s. Perpetua. Vulgo haec synonuma putant, non
Theophilus. qui distincte ςαθηρά κέι διενεκης
vertit, eodem discrimine,quo Aristi tui. a. Ntiom.
4. conjungit,& tamen discemit το βεβ ως agere. α ἀμεταπινήτως, firmiter, ae immutabiliter. Conflatu igitur voluntas. est propositim grave, deliberato re stabili judicio sibnixum, ct habitu confirmatum, cujus notam ponit philosi,phus.s quis agat κκ ά-ομενος, sed αυτῶ τουτω χαι , siquis cum laetitia & voluptate animi agat. Perpetua voluntas est διενικῆς, vel ut Aristoteles explicat, α με κιι ηἰ γ, quae nunquam mutetur. quod in vera virtute requiritur. Sic Tullius LA I.L virtutem, ut nos Iustitiam, appellat constantem re perpetuam rationem vitae, ibidemque vitium vocat inconstantiam. Sed qiiorsum hao cum talis constantia Hon cadat in hominem 3 Qui e uim Stoicis & Cynicis credat, α ιαμαρτό- τους Τουσσέους, lapientempeccato vacuum ' Lais eri. in Zen. s Mened. Nos stimus. iii stum cadere septies, quem illi osρίπιατον iam abant, qui labi non posset. Quos iam hic scrupuliis eo compulit . ut cum Λccursio iustitiam divinam hic definiri, inepte putent. Plerique respondent,sniti hie justitiam, non ut est iu concreto ct in
individuo, sed ut est in idea & abstracto, veluta a Plato
22쪽
Plato Remp., Stoici sapientem. Tullius oratorem, alii res alias describunt. Nescio, an Philosoplita hune sensum recipiat. Iustitia crebris actibus acquiritur, cum voluptate re constan. tia exercc tur, a Nicoms. s η. εξις ιι ' λ δικαι πραγῖσι κέ βhλο, ται ται δικα α, Habitus est. per quem volumus & ogimus juste, ut Aristot.
dunt. I'hilosophos justitiam, ut inest homini, definire, nec sectis de aliis virtutibus ogunt Λ mo ex habitu non potest. nili ad certum subjed iurire ferri ; S cum liostri Philosophoruin verbis ut piatur, quidni ct tensus seqitantvry Illa idea ct abstracti explicat ira, potitis ei quod justum es
convenit, quam virtuti justitiae. Mallem dicere, hominem justum ae tu primo constantcr re perpetuo estἰ talum, non secundo, sive actu exe cito; Affectu . non essectu. Ergo etsi aberret quotidie, non t men desinit esse justus, modo voluntas ct propolitum maneat. Paucisaelibus non acquiritur habitus, paucis non amittitur. Iustus aberrans άλκει ι ἐι, αδικος δ' ουκ ἐH. Injuste quidem agit. non tamen in jullus est; Rationem reddit Philosophusf.Niconi. c. 6.quia tunc agit ου διά προ ρεσεως . άλλα δια πώ ς, non ex delaberala electione, Ied affectu abreptus.
a. φὶ Sequitur differentia in definitione.
suum cuique tribuent. Ita Plato ex Simonide l. de Rep. το τα ὀφειλομ ενα ἐκάτω άποδιδονο,δiati ei λιτι. Justitia ell, cuique quod debetur tribuere ; Nona ἀποδιδόναι latius Plato quam risi uere accipit, ut ex sequentibus liquet; Paulo ante addiderat τ' αλοῆτε λέγειν, vera dicere, qtio non veracitas, sed fides, quae est vinculum commercii & vitae. significatur. Iustinianus a-itsuum tribuere, Plato quod debetur, quae Voces sole ni alias Opponi in Iure; hic sunt unum idemqite. Cicero itistiti uia ait esse . quae cuique jus sutim S dignitatem tribuit, a. de Inveni. VI. ad IIeron. astrine. Per jus intelligit quod pie. ne dc persecte ad nos rertinet, ut quod in dominici. ve lincredit ci est. Per dignitatem, quae prinhabili nobis ratione. nCn tamen necenario deinhentur . neque exigi possunt, ut bene meritis praemi , reeutibus sit bsidium; haec etiam Aristo- te' es ad αξια, sive dignitatem refert s. ad Nicom. LV a. Nos ri per Ius intelligunt facilitatem morali m. qNae competit ad juste aliquid habendum
ditur, ut docet Groi. r. de Dre B. P. cap. . dc mox videhimus. Dicitur tribuendi. iiOia tribu ens, ut Theophilus, vel potius Vultus, vertit, νε μουσα, quia se efficacius ossicium hominis justire ullis justitiae exprimitur; u nde Aristot.-ις αφῆς δικαιοπραγοῦσι. ex quo juste homines agunt. At liui ira cuique aliter privatus, aliter Magi stratus tribuit. Ille, si nec plus sibi, nec alii minusquam oportet, tribuat; Hic etiam cogendo cives ad aequalitatem. Obiter notandum. rati
nem fugisse D. Amesium in carpendis JCtis d. IS. e. t. in prisc. s s. s. dum jus suum cuique tribuere in definitione justitiae, nihil aliud esse tradit, quam ficere quod jus α justum est; nimirum , jus hic pro aequo & bono accipit; inepte, cum ad personas reseratur, & qualitatem habendi aliquid agendive significet, ut dici iunmodo, d dicetur inferius.
3. c) Dividitur Justitia in universalem & particularem. Universalem Aristoteles finit s. DAc. δ. αζ τὸν τελείαν προς ἐτερον. Observantiam
Omnium virtutum erga alios. Verbum non tam de persecta, quam universa virtute intelligimiis. Mox enim ait, oλην την et ζ ν, t tam Dirtutem, omnesque tu ea virtutes contineri . nec dit ferre a virtute in genere, nisi quod haec ad stibjeetum, cui inest. Institia ad alios re
serui ur & ad usiura in si ietate civili. Unde eleganter muri τελειας αρετῆς/ησιν , universie virtutis exercitium vocat. Seliolastici unive salem Iustitiam non eam dicunt, quae tam late quam Virtus απλας ingenere sumpta pateat, sed quae reliquarum virtutum a flus ad suum finem
ct commune bonum reserat Thom. a. qu. . artia. At scipsa paaticularis Iustitia fiet universalis, idemque deci aritate praedicari possiet. ad quam
omnes virtutes ordinantur, ut absque ea laudem nulla mereatur. Qii Od autem Aristotelem v lunt hoc sensu Iustitiam vocare totam virtutem,
id salsum esse, ex iis, quae diista sunt. liquet,&eXversculo quem citat, ὲν δὲ δικαιοσυι η ora tam παιτ' oem χι. Iustitia particularis η κατα μέζος est, cui το ἄνισον κα ἡ πλεονεξία opponitur, inaequalitas distribuendi bona externa. Hinc definitur, quod doceat, ne quis e bonis externis Isbi plus lucri, aut alii plus oneris tribuat, quam ποrret. Estqtie duplex, ita μὲν ώδος το ἐν ταις διανομ έ, una species distribtativa, ad άξίαν ad dignitatem rcfertur, inque praemiis oc honoribus
23쪽
hus versetur, ἔν δἰ τὸ ἐν τοῖς συναλλάγμασι δι-ομωτικον. altera, quae in contractibus, eli eo Tectivisi, vel, ut vulgo. commutativa.
4. Caeterum, nostra definitio procul dubio ad particularem tantum Iustitiam pertinet. licet multi dissentiant. Prorsus entiri est eadem. quam malo ct Cicero habent, ut di flum rh. 2.1t Plato de fide servanda Seo quod debetur lo. luitur, Cicero divisionem quoque particularis ustitiae Ar illotelicain. sua definitione expressit; uterque definitum τῆ πλεονεξει, sive cupidini plus tuo habendi, opponit, quod particulari tantum convenit: & res ipsa loquitur, situm cuique non tribui cunctis virtutibus ut sortitudine, temperantia, modestia &c. Sed excipiunt Viri Da. isti. suum cuique tribuere ita hic accipi, ut latum Iustitiae officium exprimat, quod est suum cuique tribuendo omnium virtutum actus ad suum finem re commune bonum perducere. Sisto I. de Jus.Wy qu. 2. arr.f. ta 7. Verum ita non Philosophus, sed abusive Scholastici loquuntur, ut supra vidimus. Iustinianus quidem in rinc. N. O. P dic. t de Iustitia,quae jura omnius distribuit, quod reliqnae virtutes ejus bona subsequantur; sed praedicat hoc, ut de precupua Virtute, non quae omnes coin prelaendat. de particulari inqMam, sine qua caeteras nihil prodesse affirmat, qnod idem de charitate Apostolus tradit i Corinth. V. Sed movet viros do stos. quod Legislator omnes virtutes sibi proponat eivibus inculcandas. d. l.f. ad Niconι. c. l. Unde &universalis Justitia vocatur, ιιμος legalis, d. cap. δ. quae proinde legali scientiae optime conveniat. Sic est, Legislator non certam, sed omnes civibus virtutes commendat; non sancit tamen alios, quam quae neglectae societatem communem laedunt. Nostri sane Auctores de externis modo rebus praemiisque S poenis praecipiunt. de caeteris, quae ad Rempubl. animique beatitudinem speetant, nihil aut parcissime a gunt. Ideoque eam Imperator iustitiam definivit, de qua imprimis & prope sista octurus erat. non quae toti virtutum choro, Ethicisquedi Politicis artibus aequaretur. s. Speciebus Iustitiae, Distributivae x Commutativae, duplicem Philos phus disserentiam adscribit. Unam a subjecto, alteram amodo tribuendi suum cuique. Α subjecto, di siritali in
in collatione 11 τιμης η Wh-των, bonorum, ct pecuniariis praemiis; commutativam ἐν τοῖς συι αυαγαα ν, in contractibus verIari docet.
metricam live comparatam proportionem,quae dignitatis re personariim di 1crimen spectat; in commutativa simplicem & arithmeticam, quae jus aquum suminis & infimis partiatur. Utraque disserentia laborat; Nam quorsum jus repetendi quod suum est, reseret 3 non ad lionores aut Praemia, neque ad contractus. Quin & fie- i potest. ut comparatae proportioni lit locus iacontractibus, stinplici in honori hus, quod Gr tius probat ι. AJ. B.s P. e. ι. n. δ. Qua proeteridum ὀ μγας, species Iuttitiae a subiectio selo
distinguit, ut una versetur circa jus stricte sumptum, quod est plenum S persectum, altera circa dignitatem, quam explicavimus th. a. Ius Persectum, facultatem; quod ad dignitatem 1 eiat, aptitudinem appellat. Justitiam, quae cuique suum ex facultate tribuit, expletricem,
quae ex dignitate, attribuaricem vocat. Nos Λristotelis terminis utemur, ut tamen discrimen ratione subjecti praecipue spectemus. Distributiva sit, quae iii praemiis re honoribus: Commut tiva, in contractibus aliisque juribus plenis versetur. Proportio quidem Arithmetica dominatur in Commutativa, Geometrica in distributiva, ut tamen utraque species utramvis aliqua do recipiat; unde Harmonicam proportionem B in us excositavit, minus necessario, ut Prae
ceptor olim Noster D. Matthaeus judicat ad lib.
b. dὶ Aristoteles συναλλαγματα Contractus, dividit in ἐκουσια ex άκου α , Volunturios sinvitos. Voluntarii lunt, quos proprie Contractus JCti appellant, per invitos delicia intelligit, quod oc nostri aliquando imitari videntur, in L l. d. v. L ao. de Dd. Hinc in poenis irrogandis
Λi illi meticae proportioni locum Aristoteles dare Videtur, ae l. s. cap. 4. In puniendo Lex, ait, personis aequalibus utitur, χρηται ἴσοις, nec probat contrarium D. Matthaeus ex eap. vi. nam ibi contra Pythagoricam talionem dii putat, ct inaequalitateiri urget, non ex Per scinis, sed ex damno, ut distinxerat e. η. Legem in puniendo non personas distinguere, verum
Quod ad rem attinet, maleficia proprie non con veniunt iustitiae commutativae; haec enim ejia est naturae,' ut debitor rem ejusdem valoris 1bl-Vat creditori, quae paritas aestimationis non est inter poenam oc delictum, etsi poena eleganter .esimatio dicatur in L 4r. D. de Pere. Igitur sti
24쪽
stra urgeas proportionem Arithmeticam, quasi in contractu. Recte D. Matthaeus d. ιυc. ita: Cum civiliter asitur ad inuictam, simplex Proportio servetur , sed cum criminaliter ad publi- ' cani vindictam, per narum discrimen excludi nequit. Ita Jus nostriun pro conditione ix dignitate personarum poen.is varie initigit, i. a. determ. not. LI. s. a. Stesi. l. aS. s. ult. de Poen. Nec ratio deest. Praemiis re poenis, ut Plato dicebat. Respublica continetur. Proinde si Obidem meritum renumeratio pro dignitate personarum major vel minor sit, quidni in poenis ille in admittatur 3 Eadem esi ratio abii urrendi avitiis, quae est alliciendi ad virtutem. Et cuin poenarum aliae plus aliis tormenii ec turpitudinis habeant, iniquum fuerit, omnem meritorum, natalium, i exus, aetatis differentiam tolli. Ne quis tamen putet, hac ratione potentes αnobiles ad scelera provocari. sciendum, id perpetuo servari, gravia delictu in omnibus perioni, graviter, levia leviter coercenda. nee dignitati plus tribuendum, quam ratio recta & lalus populi patiatur. Ideoque dubito, an totum genus poenae ex personali respectu mutari debeat . ut capitalis advertiis viliores, fiat non capitalis inhonestioribus, quod Ius nostri im aliquando permittit, Z I. I pen. β. ad L. Corn. de sicari . Hactenus secundum receptam in Scholis doctrinam. Contra quam alii, nuperque D. Vinnius ad tr. tu. Ius. d. I. U I ex Bacb. ad τα πρῶτα de Iustit. n. Oentat unam modo Justitiae speciein dare, cujus oppositui a sit ταανισον seu qualitat, seu πλεουε οια, quam Volunt omnibus certo modo virtutibus opponi; ut etiam adulter de qui ex acie sugit, sit πλεονε ιτης, non qua libidinem explet, vel timet, sed qua illorum alienum violat, aut patriam prodit; quod est contra Aristotelem, qui s. l. s. c. a. πλεαεξιαν aegit aliis virtutibus applicari posse, sed generalem injustitiam, quam παρανααίαν vocat, uuisemper reliquarum virtutum advertari. quo argument a particularem τὴν G μεζει δικαιοσυς νι
esse distinctam virtutem evincit. Nos pro de sensione Iustitiae particularis . copiose disputa-vinuis in lib. t. Dis resf. c. D sy. oez est quin vere particularis,i ει μερει uincta deiur ab aliis virtutibus, si πλεονεξ αν, eupiditate; i habendi plus silo την απο τὴ κεμους, eam, quae est lucri causa, intelligamus cum Aristot. s. Et hic. c. l. Cum enim nihil hoe vitio
frequentius sit, nec alia virtus, quae id coerceat, exiet, nihil supererat, quam ut lyci lis virtus huic vitio rei ponite iis cimi Phil Olbpho si. tueretur. ut inultis etiam Here ordius disputat. H h.
de 3 f. probat. Tamen fatendum est. quando duilitiam cum Grotio dividimus in Λttribu . tricem, & Expletricem. quemadmodum seci mus L . Ins. tu. t. n. a. fieri posse, ut oppositi ne justitiae particularis ad universiilem careamus; modo tum πλεονεξία latius accipiatur pro quavis cupiditate habendi fruendique eo, quod ad alium pertinet, non modo si in pecunia. verum re si in houore, pudicitia, caeterisque allectionibus consillat, ut sere disierit D. Vinnius
8. Praestantia divisionis Grotianae. qitae tamen a veteribus est petita, ut probavimus d. lib. Lis F. cap. s. 9 inter alia colligi potest ex eo. quod de poenis delictorum quaeri 1blet, ad utram justitiae speciem pertineant; est enim perplexa quaestio, lide justitia coininutativa & disti thuti-Va, Proportionibusque Arithmetica & Geoni trica quaeratur: Res expedita erit, quando expletricem & attribu tricem usurpamus Iustitiam. Nam ad expletricem haud dubie reserendae sunt poenae, quianellio punire pote it, nisi qui jus plenum & persectum habet puniendi, nec puniendus quisquam, nisi qui plene id meritus,
idque sita quasi voluntate. gnarus Crimina subjacere poenae.Unde Aristoteles delicta contrae iis involuntprios vocali 1.aoici Zprolatile ut in contractu aequalitas circa mutuas praestationes servatur; ita poenalis justitiae laudamentum est aequalitas inter poenam ct culpam. G t. l. a. c. 2o. F. P. Ergo ubi culpa est aequalis, poenam quoque ae qualem esse oportet, quod tamen non impedit, quo minus genera poenae pro diversitate personarum temperari possint; cum enim poenarum aliae plus aliis tormcnti re turpitudinis habeant, iniquum foret, omnem meritorum, natalium, sexus, aetatis differentiam tolli. quo respectu
poenae in thesi dispares, in hypothesi diversis
applicatae personis, pares censori possunt. quae eit iuris ratio in I. a. de term. mst. LI. g. 2. Ste lion. l. 2I. g. vlt. de Poen. sed in hac moderationesiuiuiaa opus est prudentia, ne plus personis tribuatur, qu pira ratio tacta & salus populi re mittat: ide aque jure dubites. an totum genus poenae expersonali respectu mutari debeat, ut capitalis advertiis viliores, fiat non capitalis ad-- versin
25쪽
versis honestiores, quod ius nostrum aliquando Permittit. LI. fpen. ad L. Corn. de Sicis. Jus chaee pars altera tituli a Justitia appellatum est, .iit L L in pr. h. t. eodem sensi, quo Cic. p. de Q. & Aug. a. de civ. Deie. a . jus esse dicunt, quod de justitiae sonte tria navit; utique non ιὰ Grammatico, sed Logica derivatione loqui J Cium, textus loquitur: jus a iustitia appellatum est, ait, nam jus est ars aequi di boni, Hymologiae rationem ex definitione utique reali Petit. Quin etiam dicere licet. nomen ipse in uris abJustitia esse petitum; cum enim primum Λrs legum componebatur, auctores ejus aliunde nomen petere non potuerunt, quam quod Iustitia illis ni onstrab.it; quae &ipus hanc scientiam inspiraverat, & quam pro scopo di1cuplinae suae perpetuo tibi proponebant. Ergo ejusdem conjugationis vocabulum huic arti indiderunt: Nam Iustitia & Ius sunt ejusdem Originis. Porro, quot modis Iuris vox sumatur, diximus in nrt. l. tit. I. num. ε Nec est, quod
heic addamus. Sed apponam, quod Vir Clar. Chrisianus Thomasius. Scholii loco de signiscatione Bris pro tacuitate habendi aut agendi, per omnes juris legalis species exactum, huic lo- eo adjiciendum putavit. Io. Ouifelicem in Iurisprudentisprogressum optat, ei necesse est, ut duos Iuris significatus a Gruio distincte propositos,Lib. I. cap. I. sed non tibique in tractatione ipsa disinctos, o plerumque a ICtis antiquioribus etiam confusos, probe ister D secernat. Placet ergo remsequentibur positionibus includere.' I. Jursumitur via pro attributo Freson , vespra Lege. u. Illud eu qualitas moralis activa,persona comis petens ad aliquid juste habendum, vel agen-
s. Glque vesperfectum, veI imperfectum. . Prefectum macustas Grotis d. l. est, cujus vi .aherum juri huic me ponte nonsatisfacientem, cogereptifcm in civitate per actiones, emtra eam per bellum, rig. jus patria potestatis, jus dominii, jus ex empto.
s. Imperfectum ritvri Grati est, cujus vi
alterum cogere nequeo, sed Ialtem Iudori eorum, qui mihi vi hujus juris aliquid debent, ad implementum ejus relinquitur, ut ius ad habendas eleemo nas s ad anιiao ajus fratrix inopis .rdhereditatem fratris divitiL6. Drpe fectum, seu facultas, terminatur vel
. Illud Imperium es Flo juris Romani Ius Personarum, arg. rubri Iniliti de Jur. Person. via
dominiiun in Onificatu latissimo sabuho
S. Estque vel publicum Magisratuum in F bd
tor, vel privatum seu domeficum parentum in liberosi es huis analogum, rutorum in pupillos, mariti in uxorem, domini inservos. 9. Jus in res nostras, tu genere consideratum, d citur Philosophis Dominium late acceptum. quatenus imperio opponitur. Nee hie Agni eatus juri Romano es incognitus.Vide l. 22.23.
C. de Procur. l. 2. C. Per quas pers nobis acqu. Struv. d. l. Io. Sunt vero res nostra, in quibus terminatur facultas, vel corPorales, vel incorporales seis jura II. Jus in rer corporales nostras, vocatur Dominium stricctissitne, vid. Autor. Part. I. ad titi de R. D. Ia. Jur nostrum, in quo terminatu acuiras, Dein rum terminatur in rebur alienis, vel certe non
consideratis ut nostris, aut immediate s actu secundo, ita urpersonarum consideratio sit secundaria, aut mediante personarum facto saHuprimo, ita ut personarum consideratio sit
I3. Illius exemplum so jus servituris pign
ris. Et hoc jur una cum Jure in reT corPorales nostras communi nomine venit juris in re, seu dominii stricte accepti. vid. Struv. d. l. Λὶ tori L Lr4. Hoc nihil aliud es, quam dominium obligationis ricte acceptae,nis communi Atorum
Jus ad rem. I . intertur.facultas disinguitur in vulgarem, cuius hubjectum est privulus. eminentem,
quae hil es penes eum, qui τὸ κυριαν gerit in Republica ; Ad utrumque potes applicari divi sopraecedeus. Nam imperium est, vel vulgare, vel eminens, Aue . P. r. p. 2I. Eadem
ratio est Dominii stricte areepti s Juris ad
16. Denique, ratione ea AE eficientis. Jus profacultate sumptum ess vel Naturale, rujus aurores Deus, vel Gentilina. quod dependet a moria burs pactis gentiuminui plerirrumque, aut no- riorum s vel Civile, quod descendit ex voluntate
26쪽
tate priseipis. Illitis exemplum esto potestas
jus bellorum, servitutum esc. Hujus, ις- sar patria V dominica, quatσnus in res sextendit, dominium Emiarium us exsilulatione orium csc. I . Cave antem, nι diPisson praecedentem Ju- ris. in Nutura te, Gentium G Civile, confundas eum ea. qua Lex risi dicitur. Et eo magir ca ve. quo magis hac confuso etιam a Virιι eruditis vix evitarisolet.
18. Venio ergo ad Jus pro Lege acceptum. i Lex est jusus iuperioris obligans infeν seres. ut hinnuum Uus procriptum actionesiuas insitivant. 19. Est liue vel divina. vel bumana. zo. Subdivisionem utriusque jam dedimus ad In
yam dero pauca quaedam monenda habeo ad Sebolium pracedens pertinentia. Initio matrem
jam abstinere a distinctions Iuris Grotiana inperfecisum s imperfectum; eum Grotius videatur eam excogitasse ad osendendam disserentiam inter justitiam commutativam cs distribusivam. Uti sero hae ejus explicatio doctrine istotelis Hyplicuit out Commentatoribus; ita alibi ammtavimus, totam distinctionem justitia Aristotelicam, ejusque doctrinam dissicilem ae infricatam,tarum prodesse Studiose Sapientiae G Iuris
rudentiae. vid. Inst. Juriffr. 4 v. LI. c. I. ,. I 86. Porro autem jus imperfectum iuris nomen non mereri, T in ejus explicatione virtutis aut decori
praecepxa miseri cum praeceptis jusitiae jam δε-
cuimus in Fundam. jur. nat. di gent. lib. I. c. s.
praeprimis β. M. seqq. Deinde usus positionis 17. in Scholiopraecedente potissimum consistit in eo una quaeritur de mutabilitate s immutabilitate juris Natura ta Gentium. Nam Jus Natura Gentium pro lege acceptum, est immutabile. At omne Ius, quod acutiatem drnum, mutabile es, etiamsisis Jus Natura via Gentium, cf.jus υς
nandi, se. II. Caeterum. in definitione Iuris, bonum αaequum proculdubio id quod justum est sisnifieat; nam finis hiris est justitia, ct subjeetum tiniadaequatum isse oportet. Jullum est, quod non violat societatein humanam, ut Griatius lib. I. deI. B. s P. c. r. n. I. Bonum igitur δέ aequum sit quod ratio dictat convenire cum natura humo ocu-
ratii. Duci haec verba ἐκ παραλληλου posita, magi, se mutilo illulirare, qua iti diversum quid signifie.ire videntur, nili cum Wus enhecio inparatu. de I. ET J. I. I . aequunt dicere malis,quod natura tale est; honum, quod est utile in locietate civili, quati quam a limplicitate naturali nomnihil deflectui; quae distinctio minime inepta est.
Hoc aequum est .mima legis. ratio lumiDa oc aeterna Ciceroni /. deLLCum quasi lex vere Pu
glacia solus Princeps eam corrigit, L . ALL. si verba pugnare videantur, J udex artem aequitatis adhibet, L .f. C. de Iudici quae ita non adversanturae l. r. Quid est ars aequitatis illa Z Benigna & humana iuris scripti interpretatio. pro divertitate singularium, non ex verbis. sed mente Legislato
ris laeta. opponitur juri stricto d. I. g. quod pro
rigida verborum captatione accipitur, I lane ut
Aristoteles ἐπι- μαν opPonit τῶ ακpta vitta, quod Cicero pro Cecin. vertens jussummum v eat, item eallidum is versutum jus. quod verbis T literis Gratur. Seriptum ius sequi calumniatoris est, ait; boni Judicis, voluntatem Scriptoris. Variis id exemplis illustrat. Edic una Praetoris est pro vi dejectis ἰ verba ei tantum. qui praeceps δε Iuperiore lacs sis actus convuenuunt. mens Edicta omnem vim notat. Item actio est, ait, in pra- sentem actorem his verbis, quando quidem te injure conspicio. Hac actione Appius ille Caecus uti non possetisi verba se. Aristoteles aequitatein
rectio hem Legis; intellige, verborum: Namsi ipse mens Legis sit iniqua. solus eam, qui juscondendae Legis habet.emendat,ut modo dictum. Iudicis tune nullae sunt partes. Exemplum pete ex L a. g. r. D. qui s a quo. manum. ubi
πολυθρυλλητον illud, Totum id quidem durum sed ramen lex Dascripta est. Plura super AEquitate dispunavimus in lib. ι. Du rus cap. KII. Secundum haec, aequitas duplex statui posse videtur; una Iudicis, altera Legislatoris. Illam habuimus.Haec iterum eis duplex; Naturalis vel Civilis. Naturalis considerat res in simplieitate primaeva dc generali. Civilis cum ea respectum publicae utilitatis alicujlis civitatis conjungit. Demus exemplum; Ut mulier obligans se pro alio fidem servet, aeqtium est in univer- n: sed imbecillitas in resutandis precibus hominum, qui in angtistiis rerum Dariim constituti opem petunt. duiri nihil in praesenti sit expen. dendum, dedit experientiam. publice damnosas videri
27쪽
videri mulierum interce ssiones; maxime cum αverecundiam sexus, viros quali tui, tutela tua complecti ,excedere videretur: quam brem lata lex est, prohibens mulierum intercussiones, Iub
I3. Sciendum est porro Equitatem,qua leges nituntur, in uili versum, non respectu lingui amat casuum, esse consideralidum: nee enim estius lens, ut lex in univcrsiim aequa &bona,rc
spectu certarum pei sonarum, utilis di iniqua videatur. Sunt qui putant: supremas Curias moderari posse dictata legum, juxta singularum merita circumstantiarum, & prout illis assicii intur,
quemadmodum Suetonius refert de Claudio θed quodJudices inferiores verbis legum sint alligati,qua de re Cissunt,uchius diis. ae . Equit. quae est D. ad Iust. th. ι7. Verum ratio sic est; nullos judices supremos aut inferi seri a sententia legis
universa propter rationem aequitatis, in hoc iiii ve casu, recedere posse, quia cuncti Judices etiam ἀιwτευθυναι, 1. e. qtι rare provocatione judieaut, ni iniquam ministri Legum sunt, quarum nullus tenor aut certitudo soret,si Judices in eunctis factorum speciebus. utrum sequendae esse iuvet non, indicandi arbitrium haberent. I libet exemplum addere circa usum SCti velleiani modo memorati, quod apud Supremam Fris Curiam judicatum est, anno telio. ante maguax ferias. Matrona quaedam cognatos suos liberaverat aliquot mi:: irim tabligatione, boc modo, ut ipsi se ob iguret cre 'i oribus novo chirographo, ira tot mi; ita; sed i edita dιbiti cauta, quod eandem Decuniam debui stetit eius cognati a quibus Miochirographo ruri is cautum erat matronae; Erat haec vera e X miniis a. quae est species intercessiani. prohibita. Sed Creditores erant limplices aqvi color, non suspicantes id ullis in mundo lenibus adversari. Obligationem suam veterem M tronae tradiderant, novam ipsi reccperant, ex qualus situm Praelationis contra priorum debitorum bona jam perseu ui non poterant. Pluribus punis postea, quibus ustirae continuo sc lotae si erunt, matrona cognatisque ejus mori uis, credi
torus, matroirie heredes conveniunt: qui bona cognitorum scientes non esse sol vendo, nec fidei datae tibi conscii, ct Juris peritorum consi lici obsecuti, exceptioncm SCti objecerunt; cum appareret. lianc in illo genere intercessionem esse.
nihil tamen iniquius in hac liypothesi, quam repellere Creditores . esse videbitur. ideo non pauci e Dominis ad aquitatem inclinabunt; Quae certe liete locum habuist ei, si Iudicibus ob merita lingularium circumitantiarum, illam uri scripto praeseri e licuisset: Neque tamen aliter quam paribus suffragiis heredes matronae absolvi potuerunt. Tam valida saepe est hujus aequitatis reputatio , praeseripti juris auctoritate
De Origine Juris, & omnium Magistratuum, &successione prudentium.
I. Parthis liquii. II. Re eos ausint Magistratus. III. Verba Taciti desummo regimine urbis
Rom. G Commεntariolus ad ea Perba, cum Principatus Rom. intervallis. IV. Scries magistratuum inferiorum. V. Ilistoria Iuris, ubi de XII. Tubb. de Legit amouibus, ScZir. Dictis Praett. se. VI. Hi stiria Composivimis Justinianeae. VII. uuid Pandectia. VIII. Curiis per Legei vetustiores aliquando dei 'getur ; quod exemplis declaratur. IX. H storia D-ris post Pyrinianum. I De Sueeusione Iurisconsultorum s uectis eorum. HUjus tituli tres sunt partes, quas indicat Rubrica. Prima de origine iuriq. Haec est vel Philosophie , quae agit de Jiistitia jurisque sontibu , de quibus tu. praeci vel Historica, quae hoc capite exponitur. Nos I. agemus de origine Magraratuum. Il. De origine Iuris. III. De Successione Prudentium. a. Pomponius in l. r. b. t. de Magistratibus agit secundo loco a I. I 3. quod nobis,melioris omdinis historici causa, fas sit antevertere. Ita de
illis incipit Pomponius: Ouod ad Magistratur
PAR a II. attinet, initio civitatis hujus constat, Reges omnem potestatem habuisse. Non ait, Reges misi se magistratus. quod oli qui inde probatum volunt ; id nihilo magis sucre, quam deinde Caesares; sed acturus de Mapistratibus, sit omnem ab initio potet talem sib Regali fuisse comprehensam, quemadmodum postea Caesi res munia Ma-1istrati in m ad sedemio traxerunt. ut l acitus nitib. t. Anuat a pr. Magistratus est mi ii per Legis, ut ait Cicero pro Cluent. qui subest Legibus, ait idem 3. de LL quod de prunis Regibus Romanis
28쪽
dici non potuit; siquidem Romulius ut libitum.
teste Tacito, Romanis imperitavit. I. I. Aurrat. c. H. nec reliqui sit petiorem . ccepisse leguntur,etsi quaedalii iura majora sine populi ix senatus
consensi exercere non potuerint, ut ex Dionysio
lib. a. intelligimus. Servius I ullius leges meditai us eis, quibus lue Reses parerent,in quo conatua genero oppressus eli, ut Livius narrat. Non puto, Latinos unquam eos, qui τοκύριον in civitate habent, Regesque ἀνυπευθλους, appellare ri a gistratus; sed bene regus, nomine tales, qui stib jectum legibus & populo imperium tenent; quales qui Omnes putant Reges esse, posIunt eos a P pellare inagis iratus, suo arbitratu, non more La tino, neque juridico. Romani Reges in nullius potestate, qu ιm Deorum immortalium, fuerunt,ut Julius Caesar tellatur apud Sueton. De aliis, qui nomina Regum, potestatem Regalem non habuere. diceret floriolus nollet; nomina nihil
ad rhombum. Tulis suis Suster, summus Carthaginentium Maristratus Livio dictus I. u. e.M. appellatus Rex a cornelio Nepote in Hann. e. T. Deniquo, si qui alii magistratus iupremi,aut Praesides Senatus, aut belli duces, auctoritate suadendi magis,quam iubendi potestate, suerunt,quel 4- admodum de Regibus Germanorum Tacitus lib. de mor. Germ. loquitur. hi sorte Magistratus, etsi raro fiat, uppellari possunt, nec aliud iudicandum de Trio is, quem silaininum apud Samothracas vocat M. gistratu in Livius, quem is regem, ait, asscitant, tib. M. e. sistis indicans perspicue,t Omen Regum illi. improprie fuisse adscriptum. 3. Satis est apud Pomponium in I. a. b.r. de re- imine urbis Romae, quod explicetur, hi neces. 1e non sit . aliunde quod explicemus, arcessere. Sed nobis compendio consulendum; alioqui commenturius in hanc I. r. liber evaderet. Iduo verba Tociti, mirifica brevitate statum omnem urbis antiquae perstringentia, commentariolo prole tuemur. Verba ejus in n. libri Annalium 3rimi haec si int: Urbem Romam principio Reges habuere, Libertat scin ululum L Bruttis instituit. Dictaturae ad tempus sumebanIur; ne que I ecem-viralis potestas ultra biennium,ncque Duuorum militum confulare Ius diu valuit. Nou Cinnae non Sullae longa dominatio, ET Pomye-Ii Cris sique poten; ia cito in Caesarem, Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessere, qui cuncta dis ordiis civilibus fessa, nomine Principissub
Imperium accepit. I. I. Annal. in pri
bcm Romam a Irincipio. Id incidit in annum primum Olympiadis VII. a. d. XI. Kal. Masmensis, die Palilibus dicta, teste Plutarcho in Romulo; qui incidit in annum ante χν. natum si ptingemesimum quinquasesimum tertium. Urbs ab initio quadrata stat natue socos continens, an gusto territorio, aut nullo; quod Romulus nono
est passus distingui, ut inoris erat, lapidibus, quo semper occiasio litium cum finitimis, & propagandi territorium copia daretur, ut Plutarchus observat. De quadrata forma lius verbis idem seribit: νωαυλος tu δε ςν πιεν καλουμένην Pωρι
lus, inquit, Romam quadratam, qua dicitur, con
didit. Quare quod idem pollea seribit. Erra
ferro vel stipite actas circumseri erunt. Reges Babuere. Regimen urbis tribus inte vallis distinguitur, Regno, Libertate. Imperio. Regnitin duravit annos 244. Regibus VII. quin rum historiam vide apud Livium lib. I. Libertatem s Considatum, hoe est, populare
Imperium, optimatium auctoritate temperatum. Consules erant duo, a quibus erat provoca
tio. l. s. s. s. h. t. Lu. Brutus instituit. Historiam habes apud Livium lib. ι. Iti R. omni parte memorabilem. Dictatura. Primus dictator fuit T. Lartius, anno poli regifugium nono, vel, ut Diony s. XII. Sigon. adan. V. C. VA ET ULM tempus finiebantur; quod nunquam filii, ante Camillum, ut Plutarchus in hujus vita scribit, ultra VI. menses, ob periculum tyrannidis
erat enim sumiava potestas,expers provocationis,
domi in ilitiaeque, b. I. I. g. v. Neque decemviralis potesas ultra biennium:
Pertaela Consuluni plebs, anno V. CSoa Decein- viros creavit, a quibus aequum jus conderetur, athi tyrannidem in sequente in uianum continua
runt, N. dejedii sunt. b. I. a. I. 24. ubi habes lust
Neque tribunorum militum consulare tu diu
valuit; cum plebs alterum consulem ex se vellet Patres utrumque de suo corpore medium placuit consilium, ut Tribuni militum essent, cum otestate consulum,numero variante, saepius senrimi tales fuerunt anno V. C. yos. postremi an no 386. nec tamen ordine continua, saepe ii tertiri dc Consules erant.
Non Cinnae. Incidit dominatio Cinnae, cui Matius consori, in annum 666, ct cis triennium
29쪽
DE ORIGINE IURIS. ET OMNIUM MAGISTRATUUM . te.
ejus inorte finita est Factio ejus a Sylla fracta sequenti annD.
Non SVlia longa dominatio. Sulla di stator
perpetuo creatus est anno I . C. O . abdicavit di. staturam anno 674. Uterque tyranni dein exer-
it, initio Sylla bono, Cinna malo. Pompegi Cras Sque potentia. Pompeius Magnus poli Sullam plurimum potuit in Republica, oc secundum eum Cras Lis Dives; quin hi duo
cum Caesare triumviratum Reipublicae, civili tamen conlpinatione magis quam vi tyrannica,Oc- Qiparimi, anno 693. Cito in Caesarem. Crasso a Parthis occiso, amicitia Catiaris & Pompeii in bellum erupit,anno V. C. To . quo si erior suit Caesar. Lepidi atque Antonii arma in Augustum cessore. Caesare a conjuratis interfecto, anno TO9. Octavius, qui postea Augustiis, illius e roris tilia nepos, cum N. Lepido & M. Antonio conspiravit oc Triumviratum constituit qua Rem P. oppresserunt; at Lepidus ab Augusto copiis exutus est in Sicilia. anno V. C. 7 7. Antonius ad Λ stium victus anno Ta . Ita per parte1 evenit, ut necesse esset Reipubl. per unum confuli, est in La s. ι . h. t. perinde ac
Tacitus: Cuncta discordiis civilibu essa, nomine principis sub Imperium accepit. Unde per partes, non est alienum intelligere discordias eniti malis interpretari paulatim, diversis quasi gradibus. Principatus sive Imperii tria intervat a sunt: I. ab Augusto usque ad Constantinum M. a quo sedes Imperii Byrantium live Constantinopolintraustata suit, anno Christi 33o. l . Intervallum est u Constantinousque ad Carolum M. qui Imperium occidentis coepit anno Christi 8 . atque exinde, si placet. IIIlum putabis intervallum Haec de summo Reipubl. Imperio. nisi Die a-tores Decem .viros Magistratuum numero habere placeat.
a. Λnno a Resibus eleetis i6. plebs senatui extorsit ut Tribuni Plebis crearentur. Primo quidem, ut intercederent plebemque tuerentur adversus Senatum & Magistratus patricios; deinde. ut etiam rogarent,hoc est leges seu plebi ita serrent, quam partem cum deinde Sylla ab illis alienasset, Tribuni recuperarunt, juvante eo enixissime J ulio Caesere adhuc privato; Sueton. in Carifcr. eo. Cic. orat.pro Corn. l. a. g. ao. b. Censores populo censendo ordinandisTribu-bu , classibus & Senatui primum creati ann. 3Io ι. a. s. ι7. Sig. i. Fiebant Censores, maximae viri mictoritatis, ita ut Censura quas si ligitim Eccomplumentum es et oin iiiviri dignitatum. ideo que haud temere,nisi decuriis reliquis honoribus iribuebatur: Quo respectu Plut .achus eam vo
quodammodo ReipubL gerendae consummatio
' Anno 387. cieati aediles curules. distineti ab aedbibitis plebejis, de quibus F. a . Tasi nos de potes late aedilium egimus in lib. s. Durus. c. 22. n. a. item Praetores . ar. ζ1 2M de quor uin Oniciosequitur tit. peculiaris, Sigon. ibid. Propagato in provincias in nurio, creati sunt magistratus, qui cti .un his praeustent, re qui sun- gerentur pro Constitibus, pro Praetoribus. I. Denique in civitate, sit Pomp. decem Tra5. duo Cost XVIII. Praetores. sex a ulo jura reduebant, s. sq. l. a. h. t. de Ulibus omnibus inulta dici poterant, quae simi historici instituti. . Sequitur pars altera tituli, quae est de origine Iuris. Ejus Historia distingvitiir iisdein spatiis. qitibus Imperium. Suh Regibus nullum suit ius certum, quod quidem civitati aequaliter regendae sumeret, d. t. r. I. r. nam aliquas suisse leges, constat e d. a. g. 2. arg. La. de Mort. inferi Dionys Halic. l. o. iupri dixi in lib. t. Disre . cap. l. Omnia manu a Regibus gubernabantur, d. g. r. in syn. l. a. b. t. hoc est, arbitraria potestate, ut
omnium gentium nationi inaque initia fuere. Iustin. iv pr. l. . d. l. r. Durus. c. . n. a.
Λnno V. C. zoa.XII. Tahulae sunt conditae, sons omnis publici priv.itique iuris. ait Liv. l. I. GI . EasdemTacitus appellat finem aequi juris, Minn- l. e. a . fitere solis & finis juris diverso respe. fill, Ut expolit imus i. t. Dis resf. c. I.sub M. Quia breve dc stridiae erant XII. Tabulae non multo post interpretatio Prudentium accessit d. l. 2. I. s. quorum responsi sic Placu et e populo, ut usu sori recepta κατ' Iiis civile dicerentur. g. S. in prisc. d. a. Opposite ad jus Praeto
Eodem tempore legis ad iones sunt repertae, per quas cives in Ero legum reme liis uteret εur. eaeqire ceriis verborum serinis a ICtis comprehensae sunt, g. fis 7. Dein legis adtiones proprio sensti vocati sunt actus voluntariae Iurisdiet cinis, ut manumissio. emancipatio, adositio, l. a. ta s. de Off. Proconflue ui a quibus diversi sunt aclusLegitimi,ufru toris datio, haereditatis aditio, accepti latio in I. T. B a de Reg.
30쪽
de Reg. Ium cujus rei argumentum est, quod actus iugitimos, ut tutoris dationem,poteli obire legatus i 'riae mi is . l. pen. de olf. Proc. V Leg. ni,n potest legis actiones, d. l. i. add. l. a. Durus.
Dein post XII. tabulas multa: aliae Ieges sunt eonditae de rebus specialibus, in comitiis centuriatis, ad quae omnes cives conVeniebant, g. q. I.
de jur. nai. qua ruin aliquas in iure nostro habemus, ut Cornelios, Pompeias, J ullus & plures. Pollea plebis contra Potres studium novas coni litiuiones invexit, quae Plebilcita sunt dictae.& fiebant Comitiis 1 i ibutis , a quibus aberant Patricii, qua de re plena manu eximus in lib. s. Dιprisse. ια iisque legum vis, quam per se non hab b ini, tributa, primo Rogatione Valeria, dein Publilia, pol remo HOrientis, anno I . c. 467 L l. a. s. X. Sigon. in fast Senatus -COnsulta in libera Republ. vim legum non habuere, quia senatus lumina potestate carens, auctoritatem Radendi & approbandi duntaxat, non jubendi potestatem habebat, Liv.
L ι. c 17. Val. Max. I. a. e. a. f.' Sed occupata per Caesares Republ. vim legum acceperunt, ar-hitrio tamen Principum, ρ. de LL.idque coeptum sub Augusto persectum sub Tiberio, Tae I naZcap. N in An Sueton. in Cia ud. c. dix. L. I.
Durus. c. I. Sed Pra torum Edicta ius XII in multis
capitibus, jam oli in aut suppleverunt aut mitigaverunt, I to. d. LI. olim quidem erant leges an miae. quia snsuli pretetores etiam erant annui, renova Edicta condebant, donec lege Cornelia ex Edictis perpetuis jus dicere iussistant, teste Asconio is 6 r. pro Cornes. denique Salvius J ulianus jussi, Hadriani omnia Edicta in compendium m- desit, quod Peryo reum tarct ιGn via catur, L a. g.
Tempore libertatis igitur ortae sunt haec spe- . cies iuris: Lex. Piubi scit in SCtum, Reli oncirriadeni tum Edi 'a Masistrati min; sc tamen. utSCicii sub Principibus dentiari cubar sumn acce rerint. v dictum Jam tuto multitudine legitin Iurium dentia laborabat; idec qire Caes.ir Iulius. teste utonio in vis. eos cupia qψ de compendica & uno corpore Iuris cogitavit. Auguilia id cordi non suit, qui JCiis potest uetu dedit, ut Judices eorum sentenisitos sequi cogerentur,s. S. I. O Jur. nat. inde ivit in immenltam distiplina legum;siquitatu illa duia librorum millia, unde Pandecta sunt colle stae, sub Caesaribus vulgata sunt, ut ex inscriptionibus S J Ctoruin aetati hus constat. Sintus Hadrianus duntaxat jus praelorium contra xit,uti jam diximus. Fuerunt autem hoc intervabri ingenia florentissmia. Altero Imperii intervallo. Constitutiones Principuin, quae jam quoque innumerae factae
erant,in tres codices redactae 1unt,Gregorianuam 'Hecinogenianum heodosianum quorum ulti-intishouicque extat N. habet nomen a Theodosio Caesare I liniore 6. Justinianus dein, Iustini Caestris ex fratre
nepo serio animum ad corpusJuris digerendum adjicit, ullis opera Triboniani, Theophili&DO-rothei, virorum amplissimorum. I. I. Iroarm. Iissit ut Primo, e tribus illis codicibus unum componi iussit, altero imperii sui anno, qui fuit χρογογοιίας 528. sequenti anno emisit Exinde operam dedit quinquaginta decisionibus novisque Constitutioitibus; quas interiemus priintCodicis S pandeclarum editionem pulicatas esse, patet ex L . C. de conrm. scrv. man.
quae est edita Kal. April. 3o. Digesta vero sunt injuneta componi sub finem ejusdein anni D XXVIII. ΚaL Ian iisdem Coss ut apparet extit. de Concept. Dig. VII. Id. April. Consi. de nodicia. fac. Quarto Imperii sui anno componi jussit Pan.
deeius ediditqite hiennio post eodem anno coin-posiae sunt institutiones, atque promulgatae aliquot diebus ante Pandecias, ut liquet e 1ubscript. Imaem. s. dc subscr. l. a C. de P. I. E. Anno 13 dicem sutum emendatum,& au Ehina variis constitutionibus, ct decisionibus iblisol ivle Repetit apraelectionis dicitur, publicavit, lat. C de Emeud c od. Jus. Iecunae edit. eoque nunc utimur, postquam vetus ille periit. r. Pandectae constant excerptis e commentariis, ut dixi, J Ciorum, m*xime eorum, qui sub Antouini, fioruerunt ad usque ConstantinumM. Cod ex e Constitutionibus Priveiplina, qui ab Hadriano a Mustinianiun vixere. c flatus est. Jus Pandecharum vetus S antiquum dicitur in s. a. o. procrm. Bis. quia Constitutiones Principia in licet ienaro re non omnes, penere tamen doctrinaesententiisJ Consultoruin lunt recentio res, d. s. a. s ψ.
Nec tamen consitum fuit, in Paudectis resedire ius ob letum; potius quasi theoria in illis iraedur,ia Codice uiagis Fragmatiua; cum pleraeque