Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

461쪽

his iuueniliter exsultabat; sicque D EMA-DEs, sbphista puberes acipellauit τῆτer populi; muroS εογῆτα τῆς πολεος, paludamentum riuitatis; & tibicinem κοινον ψηναιωνάλεκτορα. publicum Atheniensium galium, auctore ATHENAEO. qui DE MADE squamuis voces usitatas adhibuerit, significationes tamen earumque compositiones pro' sua libidine finxit, adeoque quum natura VΟ- cum vi sua significandi inprimis absoluitur, idem omnino commisit vitium. ex hoc studio nouarum adpellationum multa alia inepta atque incommoda consequebantur, quapropter valde illos ridet LUCIANVs, &recte monet, haec noua fugienda esse, quippe quae &castitati & perspicuitati, primis eloquentiae. virtutibus repugnent. quin etiam tales dictiones saepius aut errores aut dissidia parere possunt, uti bene AVGusTINVs 3 iudica uit: nobis ad certam regulam loqui fas es, ne verborum uecentia etiam de rebus, quae his significantur, impiam gignat opinionem: conf

ab uno vitio, ut fit plerumque, delabebantur in eloquentia sophistae in aliud, aeque ineptum; S prout in inuentione ac sententiis 'Proponere elaborabant; sic eodem studio in

γειλαω, Κρύ, άγων, in admirabili item, tam in

462쪽

i sententiis, quam in elocutione exercitatismus Critias es; quo & spectat ποιοαδοξολογωNI C ET AE, quod dixerit, naui insulam esse al- - ' iligandam, quum alias alligetur nauis ad insu- llam. hinc etiam quum adolescens quidam dictum hoc Nicetae laudaret, phista i s A E V s

nauigabis' aut virectius legit GoΥTPRi EO OLEARIVS: κή πως ανα , quomodo insis- Iam naui algigabis J tandem adhibuerunt quoque monstra & portenta Verborum. Α, GELLI vs mentionem facit duorum oratorum , quorum alter, quum dicere velut inopia quendam miseroque victu viuere fur ureum panem esitare vinamque eructum fetidum potare, hic, dixerit, eques romanus apludam edit e laces bibit; adeoque usurpave- lxit duas priscas voces, quae omnibus fere erant et in unitae. alter vero quum aduersarius caussam differri postularet, in haec verba er perit: rogo praetor, subueni, ' urre: quo-Mam usque nos BOVINA Ton hic demoratur, atque ter quaterque magna voce ciamauerit:

BOVINATOR H, quod nomen significans hominem malitiosum deprehendebatur apud

L V C ILIV M. cuiusmodi portenta etiam notat s E N E C A 3 in rhetore M v s A , qui longissime a communi dicendi ratione sese disiungebat.

necesse interaum est, noua respere voeabu-Ia, ut pluribus demonsttauimus historia cri- tica latinae linguae cap. XIII. , 9. P. OL. seqq.

463쪽

ubi etiam p. so7. not. auctores huc spectantes collegimus , quibus iam addimus J o. I ENSI V Μ , qui ferculo litter. p. II. ita scribit: nuta lingua ab usio extraneo porgime usurpatur, nisi ab bomine unice se sudio cultuque tinguae alicuius extranea tradente; sed nec ab

eo quidem purissime , et bi in rebus suae I atriae, siue nationi, Iuis faciis ac religioni propriis peregrina lingua enarrandis versatur. quis exempli gratia Batauus gallice res Angui, Butauia. S ita esserat, ut numquam cogatur Batauice

in lingua Galliea loqui; cuique linguae suus genius , ct in qualibet natione μι multa, quae

apud alias nutiones vel prorjus non, vel aliter comperiuntur. tum quia vocabula desunt, ubi res desunt scilicet vocabula sust inuenta rebus exprimendis ; mgo ubi res aliqua ignoratur, vel in usu non es, etiam nulla ibi vox isti rei eri Primendae apta reperitur, nec desideraturi ne cessum es, ut ad res alien, ab ea lingua, quaviaris, exprimendas, vel νδ noua vocabsia, .es nonnihil istas linguae vocabula detorqueas ct accommodes , atque ita qualicunque modo id, quod velis, decla es. sed tamen decet , haud maiori, quam par est, uti licentia, contra quod grauiter peccarunt sephistae. nam vocum auctoritas pendet ab usu, qui non unius, sed saltem plurium eorumque politorum es se debet. auctoritate autem nititur significatio quae haud firma ac perspicua esse potest, nisi per definitum usum confirmata, Vt adeo nouae voces, quibus aliquis pro sea voluntate utitur, omnem sermonis finem, quo aliis cogitationes declarare debemus, perturbent

atque euertant.

XXV. Haec de priori momento, quod VCzeres laphistae atque oratores magna studia in

464쪽

in eo posuerunt, ut partim per subitam declamandi rationem ς partim singularem orationum earumque inuentionis atque elocutionis formam auditores deducerent in admirationem. quae ut spectabant ad intellectum;

ita voluntatem quoque ac mentem vi sua occupare eamque Cum delectare, tum Velienaentiori motu atlficere elaborabant, de qua re magnam curam ac diligentiam non ibium in inuentione ac sententiis, sed & elocutione ac verbis adhibebant. dixerunt enim de rebus, quae auditoribus pro ipsorum indole placebant, ac eiusmodi orationem, cui magnam inelie suauitatem existimabant, saepius adtulerunt. multi profecto nihil habebant antiquius, quam floridum dicendi genus sequi, ac suauia eligere verba, quamuis haud ubique

decus obseruarent, unde re ipsa omnem gratiam amittebant orationes. quo nomine L v-c 1 A N v s adpellat has Voces πανυ ἐταρικα, verba per quam meretricia, eX quibus existeret oratio fracta quidem , cuius tamen suauitas titillaret sensus atque ad animos adflueret; & alibi talem oratorem dicit

μύρων οἱ τοπνεοντα, unguenta Jirantem. Q I Ν-cΥILIANVs 3 autem: quapropter eloquentiam licet hanc fricam enim visentio) tibiae nosam resupina voluptate auditoria probent,nusiam esse existimabo, quae ne minimum quidem in Ie iudicium mayculini incorrupti, ne dieam grauis sancti viri ostendet. ' namque pro sua tantum libidine colligebant vene, res,ac fingebant sibi saepe venustatem,quae veri

465쪽

' ac recti cultoribus non suavis ac iucunda; sed ingrata de molesta erat; nec rebus hisceretinenant modum adeoque per nimium aures atque animos audientium offendebant. sic utebantur poeticis dictionibus ut per strauem ea, rum tinnitum essicerent delectationem, ad cuiusmodi dicendi formam inprimis se conuertit

ξις, οῖον η Γοργίου, qui etiam 3 exempla adfert

πμουσος κολαξ. item - - εναιμα τα πραγματα & alia, cuiusmodi &sOCRATEs commemorat. quumve cultores VOCum poe- ricarum multis essent grati, ut testatur A R I-s TOT LEs, J quod sua aetate tales homines sint existimati διαλέγεσΘαι καὶ λις α, & alii exempliun GORGi AE fiunt secuti, ex quibus praecipue clarus est ANTIPHON, Cuius Orationes plenae fuerunt dictionum poeticarum. . quo stilo perperam me Viebantur in oratione i soluta, inprimis durioribus translationibus, quae poetarum ingenia interdum maxime delectant; oration autem nullum adferunt de cus. hinc recte dicit A RisTOTELEs: ' ἐτέρα , λογου su ποιήσεως is, alia orationis , alia poesis elocutio est.'-praestantissima ornati sermonis virtus ρωτισμος, quae adpellatio deprehenditur apud Dio NYs iv Μ Halicarnasseum in Isaeo p. III.

x iudieio de Lasia. a rhetore. mo. III. cap. 1. 3 ibid. c. 4 apud xenophontem in co-u. s lib. III. cap. I. ιον. ε HERMOG ENES de Dr ιιώ. II. p. o. 7 eis. υς.

466쪽

63ψ Z IATRIBE DE EN π HVsI AS MO& Isocrate p. 99. ac HERMOGENEM-- seu de formis oratoriis lib. II. cap. s. significat . eam orationis rationem, qua est Elegans, Venusta, nitida, mollis, delicata. haec

apud graecos etiam signincat quidquid in oratione vcI quacunque re leporis, elegantiae ac venustatis est. quamuis haec forma communis sit tribus dicendi generibus, sublimi, modio atque humili; maxime tamen in duobus' posterioribus est conspicua. obex oratoribus Iso CRATE Μ commendantC'ICERO, Q UINCTILI ANUS , DIONYS I us; nec non celebres sunt de hoc sermoni ornatu Ex bisoria=vim auctoribus ae quidem graecis, HERODOTUs & YENOPHON; Ia-

RENT Ius, ac lyrici prae aliis sinuitatem hanc sibi vindicant. quod ehim. 1n epicis grauitas, in bucolicis 1implicitas, in elegiis mollities, comicis loci, tragicis adfectus, satiricis acerbitas,' epigrammatibus acumen, id in lyricis suauitas, cuius magnam laudem habent f A p pHO &ANACst Eo N. sed shphi-' stae quamuis veneres eloquentiae fuerint se- ctati, ut delectarent audientium animos vim tamen verae venustatis orationibus suis .

. haud adtulerunt; ac magis libidinem Vimi, quam ingcnii suavitatem prodiderunt.

XXVI. Sic porro sophistae orationes, Ut multum haberent delectationis, figuris ornabant rhetoricis, quas sermonem reddere posse

467쪽

elegantem atque Ornatum, magnamque saepe habere vim mouendi,haud negamus, si mo- do istas non solum modice ad bibeamus, sed &earurit Vsum temperemus cum iudicio , id quod sophistae non semper Obseruarunt. et enim quum Voluptati interuirent, atque ostentationem propositam sibi haberent, id unice Cogitarunt, quomodo suaveS sbnos eXcitare, auresue adficere delectatione possent, & ubique haec ornamenta exprimere instituerunt. primus illis usus est Go RGIAS, ante cuius tempora plerique dicebant proprie & plane, vid. Dio DoRvM Siculum &DIONYs1-vM Halicarnasseimi: quem alii sequebantur, atque inprimis studebant orationi concinnae ac varia schemata usurpabant, quae ipsi pondus & gratiam conciliant. formae enim quaedam sunt, quae ad sermonem festiuum&concinnum magnam vim adserunt, Ut ipse C ICERO 3 testatur: formae vero quaedam sunt orationis , in quibus ea concinnatas ines, uti equatur numerus necessario. nam graum aut far pari refertur, aut contrarium contrario opponitur , aut quae similiter cadunt verba, verbis comparantur: quidquid ita concluditur, Flerumque fit, ut numerose cadat. scilicet obseruant artis oratoriae doctores, tribus formis praecipue niti sermonis concinnitatem. prima est A N T I Θ Ε ΣΙΣ, quum contrariis Dp-Ponuntur contraria, quam adpellat uva Ν-CTILIANVs ε contrapositum eiusque tres constituit species: contrapositum autem, inquit , vel ut quidam vocant, contentio non

468쪽

vno fit modo. namVst , s singula singulis

opponuntur, ut in eo, quod modo dixi: vicit pudorem libido, timorem audacia ; bina binis: non nostri ingenii, vestri auxilii est; ssententiae sententiis , dominetur in concionibus, iaceat in iudiciis. cui commodissime subiungitur ea species, quam distinctionem

secunda forma dicitur II APIΣsὶΣΙΣ , per quam verba verbis quasi demensa & paria respondent, quod fit vel quum singula verba nullo vinculo coniuncta suis distinguuntur interuallis, e. g. inimicos inuidia, iniuriis, potentia , perfidia sustulit : vel quum verbis coniunctis sententiae proponuntur, id quod hoc pacto fieri oportet: perditissima ratio est, amorem petere, pudorem fugere, diligere fommam, negligere famam. neque vero syllabarum numerus plane par & strictus requiritur, quod puerile est; ted tantum adfert inis &exercitatio facultatis, ut animi quodam sensu par membrum saperiori referre possimus. AnisTOTELEs 3 dicit: ποι σωσις, εαντὼ κωλα, compar, si aequalia sint cola, unde

etiam Vocatur ἰσοκωλον, Vide G E R H. I O. V Ο S-s IV M. ' tertia forma est ΠΑPOMΟΙΩΣΙΣ, suesimilitudo litterarum & vocum, cuiuS ARI-sTOTELEs s quinque indicat genera, similitudinem vocum ab initiis, quo pertinet pa nomasia&praecupine anaphora, quae est repetitio eiusdem vocis in principiis; similiter cadentia atque desinentia, id est ομοιοπιωia &

469쪽

ομοιοτέλευτα, Porro Verba eadem, sed diuersa flexione in fine repetitu ; eiusdem verbi inclaululis repetitionem, siue ep/prophen ac tan-

, dem similitudinem in pluribus iyllabis. quod igitur ad 1isphistas adtinet, amarunt singulari

ο μυριοτελευτα, iiSque orationes sitas mire illustrare lumma adnisi sunt opeia, quod probari potest ex GREGORIO NAZIAN ZENO: άντιθετα πάρισα ἰσίχωλα απι iis , ἱ-

confirmat apud PHILOsTRATVM, 1blemne esse 1bphistis, ad orationes adhibere παρι σααντ λτα quarum figurarum amore singulari captus erat GORGIAS Leontinus, qui etiam a quibusdam auctor carum traditur, Ut CICERO Putat, quando ' scribit: nam paria paribus adiuncta Uter definita, itemque contrariis relata contraria, quae sua spou- te cadunt plerumque numerose, Gorgias pria. mus inuenit. nec ipsius concinnitati, quam consectatus est, defuit vis, cuius ope auditores tenere, animos illorum capere, sibique non mediocrem efficere poterat dignitatem. . quare exquisitis honoribus & laudibus ubique adfectus Est, nec solum dies, quibus perorauit, sacros coluerunt, eiusdemque orationes dixerunt λαμπαδας, sed & schemata adpellarunt& Thessalis γοπια ιν idem fuit ac

470쪽

Τον Λεοντινον, ne Thessiti quidemsapientiae sudia negligebant, sieae paruae magnaeque Thielsatiae eluitates Gorgissabant , Gorgiam fuscipientes Leontinum , & alibi confirmat, quod apud graecos, qui fuerint in Thessalia, γοργιοι iuidem esset ac unde non videmus, cur hanc vocis 1ignificationem, etiam a P E T A- v IO &GOTI FRIED OLEARIo 3 probatam impugnare sibi sumserit K v H N I v S, 'Conser LUDOVICvM CREsoLLIVM dc GER H. IO. Vos si V M. si at vero his formis ivstis est G o R GIA s intemperantius, quam ob rem C I R Ο : 7 Gorgias autem auidior est

generis eius es his festuitatibus , Ac enim ipse eeus t) injolentius abutitur: quas Mocra- . tes , q-tu tamen auditiiset in Thessalia adolescens senem iam Gorgiam) moderatius temperauit. cuiusmodi sophistam PEDIVM etiam perstringit PERsius: εfur es, ait Pedio. Pedius quid y crimina

rasis librae in antithetis. doctas posuisse Hu

ras laudatur. doctoina de figuris rhetoricis ieiune ac confuse adhuc trad1ta est a magistris artis oratoriae, sive ipsarum genuinam indolem siue verum vium, qui ab carum natura pendet, respicias. figurae propriae sitnt oratoribus, quae quum conceptuS mentiS principales ac minus Principales eleganter coniungant, quamdam ser-

monis

라틴어 텍스트