Io. Georgii Walchii ... Parerga academica ex historiarum atque antiquitatum monimentis collecta

471쪽

VETERUM SOPHISTAR. AT E ORAT. 679monis pulcrim dinem emciunt. Vis autem illarum spectat modo inrellectum, modo Vo- . luntatem. quae respiciunt inrtesiectum, ii Iae continent voces illarumque compositiones, aliis grauiores, & menti auditoris iniicilint attentionem. quo pertinent epizeuxis, a dia

ploss, anapbora, Dueloce, quibus in arguis mento leuiori, nulla attentione digno haud locus relinqui pqtest. quae pertinent ad vo- luntatem, illae aut adferunt delectationem,uti

chesis, quae adeo in re seria detristiori haud ad-l hiberi debent; aut mouent ad adlamas, ut exclamatio, aposiopesis,pro opopopoeia. schemata igitur, quae tantum inseruiunt amplificati- .dae orationi, relinqui possunt philosophis

XXVII. Summum studium sophistae in

hisce ornamentis, quibus oratio uibus suis maius decus, maiorem Voluptatem adiicere vo- i 'lebant, posiserunt; nullam autem rationem habentes nec temporis, nec Personarum. Vbi

que, siue fuerint casus secundi siue aduersi,

eandem ostentabant artem. sic II EGEst AS

Magnesius, quum laudare institueret Alc-.

xandrum, μccasione Utebatur praesenti, incen-

dio templi Dianae Ephesiae, quumve Thebas

euersas lugere vellet, adhibebat sententias ma- , gis deliciarum, quam luctus plenaS, Vi l. GERH. . Io. VOS SIVM. δ atqui haec est caussa, cur de hoc dicendi genere multi, qui Veram ac grauiorem amabant eloquentiam, senserint sini- istre, & ab isto omni abhorruerint animo. nam 'Mes es grauitas oratoria minuitur his exor- .

472쪽

nationibus frequenter cosiocatis: non modo tollitur auctoritas dicendi, sed osenditur quoque in eiu odi oratione auditor; propterea quod es in his lepos es festiuitas, non dignitas neque pulcritudo. quare quae sunt am

pla s pulcra, diu placere phsunt: quae lepida

es concinna, cito satietate inciunt aurium

sensum fastiriosissimum. quo mose igitur, si

crebro his generibus utemur, puerili videbimur elocutione delectari, ut recte iudicat A v-CTOR rhetoricorum ad Herennium. i A. GELLI Ys intem adpellat haec sophistarum ornamen arancida, inνubida, inertia, pueri- lia, etiam Verius profert e quinto satirarum L V C I L II, quibus tales oratores perstringit

UM. 3 eX formis, quae multum adiiciunt ad. Concinnitatem, suauis oritur stinus, si cum iudicio ac modice adhibeantur. contra quod quum pecearunt sophistae, nouo vitio sermones suos polluerunt, quamuis Rurium sensus iterum titillare vellent. etenim ipsis nihil erat prius, quam numerum oratorium anxie conseistari, & cuiusmodi instituere coniun- ctionem verborum, ut fieret in oratione ver-' sus, id quod omnino verae germanaeque elo' quentiae repugnat. orator quippe sic illigat. sententiam verbis.' ut eam numero quodam

complectatur & adstricto & soluto, id est, nu-' merus oratorius debet esse exquisitus; sed ita dissimulatus & latens, ut tamen sentiatur &Orationem iucundo sono incipiat, prouehat &con iludat.

1 lib. IV. cap. 23. 3 lib. XVIIL cap. 3.3 theatr. rhetorum lib. m. sap. 24. O as.

473쪽

illo, qui Cyrenaicus fuit philosophus & dia

Tiv M lib II. segm. 86. pag. IIq. tOm II. Opp. noster enim, de quo dicimus,multo est iunior, vi discrimen hos etiam notat F A B R I C I U Sbiblioth. graec. lib. IV. c. 32. P. 68 . . auctores siepius in oratione soluta dixerunt versus per imprudentiam , quorum exempla collegerunt C ASPAR BA RTHIus lib. II. C. 6.1U. I3. VII. 19. VIII. 2I. XVII. I . & aliis locis aduersar. s CIPI O GENTILIS lib. II.

orator. lib. 1V. C q. f. 3. Μ o R H o F I U s de patavinitate Liviana p. aoo. id quod vitiosum esse. VetereS pronuntiarunt ARISTOTELEslib II l. c. 8. rhetoricor. C I C E R o de orat. lib Ili. O INCTILIANV s lib. IX. c. instit. orator. alii autem ideo hos versus excusant,

quod & tales in sacris scripturis deprehen-

dantur. V o S S I V v c. I. p. 7S. mentionem se

. cit ex GES NERI biblioth. libri cuiusdam, qui in bibliotheca Vaticana huius inscriptionis: de metris in prosa custodiantur; num au- tem Versus aliorum, an ipsiuS auctoris complectatur, ei incognitum est.

XXVII. Sic explanavimus studia Veterum sophistaruna, quae de delectatione in ani

mis audientium excitanda adhibuerunt. r stat igitur, ut etiam de altera vi oratoria ipso- Tum, per quam adfectus perturbarunt c0mmoueruntque Vehementius, dicamus, quae Vis, a Priori omnino diuersa est. nam ut discrimen hoc ex Vtriusque, suauitatis ac grauitatis

474쪽

indole patet, ita etiam inviu id obseruandum, qui interdum orationem quidem suavem, minus vero sublimem ac spiritus plenam admittit. hinc oratores eXtiterunt,quorum sermones suauitate sua omnibus sese commendarunt; at si quid πenere magnifico suerit dicendum, aut praestiterunt nihil aut saltem exigua perorarunt laude, id quod exemplum te

spiritus saepe infirmior , flavis tamen e

pbri aura lenis. qui eadem quoque tradit de HERODE, quod ipsius orationi inesset suavitas, sed το πνεύμα ου σφοδνο , vita. κέ κα Θμηκος, spiritus non vehemens , stae lenis, firmus tamen. atqui multis sophistis id primae & maximae curae fuit, Vt apud auditoresessicerent απληξιν, siue saporem & magnam

animi commotionem. sic de G o R G i A scribit DIODORU s: 3 τω ξενιζοντι τῆς λεξεως πληξε τους ABηνωους, & DIONYs Ius Halicarnasseus: ' κατεπλήξατο φακουοντας ἐν τῆ δη- αιτορια. de A D RIA N Ο vero sophista relatum legimus apud PHILOsΤRA TvM, quod aures ud ipsius orationes singulari voluptate, veluti ad cantum lusciniae admouerint, τὴν εὐγλωψίαν ἐκπλε Τομενοι, nisi haec Verba Vertere relegantiam linguae admirati, & tantum ad sua

vitatem transferre Velimus: confer L V D O V I- CUM CREsOLLI v M. .

- - g. XXVIIII.

475쪽

g. XXVIIII. Stuporem hunc hancque animi commotionem duplici ratione considerare

debemus, rationem habentes partim oratorum, qui tales motus eXcitarunt, partim auditorum, quorum animos hae perturbationes adflixerunt. ut dispiciamus de priori momento, iterum obseruamus, quod haec sophistarum vis cum in ipsa oratione, cuius inuentio atque elocutio ad huiusmodi pondus erant compositae, tum in actione fuerit sta. in ipsis orationibus adsectabant sublime ac magnificum dii cendi genus, nec solum in verbis, sed& in rebus, de quibus dicebant, maiestatem prae se ferre adeoque animos audientium magna vi adgredi instituebant. tria enim sunt, quae ser monem esticiunt sublimem, quprum primum est grauissimum argumentum; secundum, ut ipsius oratoris & cogitatio & adsectus ipsi argumento respondeant, ac tandem sublimia verba, quae cum ipsis rebus, siue respiciant intellectum siue voluntatem, accurate conueniaunt, , confer SAMUELEM WEREN FEL sI-v M. primum igitur declamarunt diligenter de momentis augustis ac splendidis, ac praecipue consectati sunt orationes panegyriclis, a quibus etiam dicebantur pauegyristae. laudabant deos & heroas, Herculem, Iouem, Μineruam, Bacchum, Aesculapium 4c alios; neci' minus magnos homi ues, reges, Principes, d Ceg. 5 claros Viros, quo Sa l c tum usque enserebant laudibus; & tandem illustres ciuitates. ex quibus inprimis praedicabant Ath nas, quum ex illis tanquam ex Vberrimo fonte

476쪽

dimanarunt ad alias gentes disciplinae omnesque bonae artes, & inter has etiam eloquentia. hisce exercitationibus omnes facundiae vires colligebant, eum tantum in finem, ut dicendi copiam ostentarent, atque hominum animos eorumque fauorem captarent atqui haec splendida argumenta , quae eXcogitauerant, porro magnificis sententiis illustriora adhuc exhibere, omnia ita copiose narrare, Ut Coram spectari viderentur, ipsosque adfectus, quos mouere volebant, prae se habere singulari con- nitebantur studio. cuius rei elegantissimum exemplum deprehendimus in sophista sCO- PELIANO, de quOPHi Lo STRATVS prodit memoriae, quod fiat excitauerit admiratio

'πολλώ πλεον περὶ τάς , εν αἷς όι Δ εἰοιτε ει ι - όι Ζερξας, argumenta tractans, in quia

bus aliqua vi dictionis opus esset, qualia Μ Hea , in quibus Darii)Xerxae. haec igitur

argumenta, Mηλγι- υπογε εις, erant omnino

sublimia, quibus indolem ac maiestatem x gum DARII aut XERXis eXPresserunt, ad quam descriptionem non quodvis, sed erectum atque elatum ingenium fuit aptum. quapropter adhuc de eo dicitura καὶ γαρ φρόνημια ἐν άυγαῖς υπεκρινατο, in iis enim s spiritus -- praesentauit magnos. at contra quum P Ο L E- M o N in sophistam lucanicas & maenidas, viliaque obsonia coementem incidisset, ω , cli-

bit Darii aut Xerxis indolem pulcre exprim

477쪽

re, tali cibo pasto; δ hisque significauit, eum, qui propter paupertatem vili pastu se sustentare deberet, haud spiritus magnos concipere Posse, nec aptum esse ad sermonis argumentum sublime. XXX. Tandem magnifica quoque dictione utebantur sophistae, ad quam plerique sua indole erant procliues. alii recte graue orationis decus ac sublimem dicendi formam complectebantur, haecque lumina cum iudicio

adferebant, rationem ipsarum rerum ac personarum habentra, ideoque magnam semper tenebant existimationem. sc de sophista L o L-LIANo eiusdemque elocutione PHILO-sTRATVs dicit: διαψούνοντM M τοῦ λογου νωιὶ

άςραπῆς σελας; in eius autem oratione 1 en

inde quoque dicta elucent , fulgetri coruscantis ad injur micantia ; quae verba illustrat QVINcTILIANVs: 3 tamen N Iumina iliamn 'ammae, sed scintiliis inter fumum em euntibus Amilia Axeris , quae nec adparent quidem , ubi tota lucet oratio, ut in sole fidera ipsa desinunt cerni. nec non de sophista

λογου δογμιατίοις o Κριτίας και πολυγνώμων, σεμ νολογῆσω τε ἱκανωτατος , ου τὴν διΘυραμβωδη σε- ρινολογίαν, ουδε καται*ἐυγουσαν ἐς τοὶ ποιητιμῆς ονο- μγατα, αλλ εκ των κυριωτατων συγκειμιενην, και κατα φυσιν ἔχουσαν, genere vero dicendi GL

tias creber sententiis suisVsublimis, atque ad grauitatem maxime compositus, non gra

478쪽

sitatem dithyrambicam tamen, neque ad podi lica verba declinantem .sed vocabulis maxime propriis, quaesis concinnata 's' plane naturalis qui&paullo post tradit: ωσmo αἰκ-

τινων ἀυγαὶ τῶ Ατῖκα ονοματα διαραίνεται τοῦ

λογκ . sicut radiorum fulgores Atticae voces in

oratione eius relucent: adde exemplum P OLEMONI s. alii vero 1equebantur genus dicendi maxime tumidum atque inflatum, in quo nihil solidi, nihil amoeni erat, ea tantum caussa, ut auditores obstupefacti sophistas magna dignitate existimationeque prosequerentur. quam ob rem negligebant propriam &perspicuam orationem, utebantur durioribus translationibus, amabant poetarum sermulas, fingebant omniaque sollicito studio colligebant, quae s ermonem maXime essiciunt turgidum. in his exempli loco exhibere possimus

GORGIAM, Cui PHILOs TR ΑΥvs 3 ad tri-huit παραδοξολογίαν, et ευμα, & το τα μ γαλάριεγαλως etiam de eo obseruat, quod Poetica adhibuerit verba. .

g. XXXI. Id, quod in oratione sublime est

& magnificum, apud auctores graecos varias habet adpellationes. dicitur quippe πνευμα, Vt patet eX P II I L o s Υ R A T O, hinc etiam apud latinos idem est ac animi elatio, quae vox & aliquando sumitur in honam partem pro magnitudine mentis; quid autem sit id explanat HERMOGENES. s Por-

479쪽

ro adpellatur quae Vox praecipue signi .ficat τοπαΘητικον, quod continet oratio, prout saepius nominatus PHILOSTRA Tvsy de DE-Mos THENE tradit, quod I s O C R A T E M superauerit Θυμῶ γωοι' ἐπιφορα, quae posterior vox interdum notat sententiam, qua concluditur apte orationis pars, quali significatione istam potiait HERMOGENEs; seic autem videtur pertinere ad Vehementiam orationis, breuibus forte sententiis animum Irgentis, uti GOTT FRIEDOLEARI Vs y Obseruat. tertium Vocatur μεγαλωφογία, quod nomen non solum ad vocem, sed dc ad . dictionem atque pertinet; 3 sic &Occurrunt Voces κρο ος, ηπος sime ηχω, quae . breuibus sunt illustrandae. Vtrumque nomen ejusdem significationis plerumque ad cfictionem magnificam & sublimem verborum compositionem, etiam Pronuntiationem refertur, quod Lu Do VICUS CREsoLLIus ' ita interpretatur: is exisebat , tum ex Iectis morbis'sonantibus genere iUo Jῆς συνγ, sinς, quκ propter exquisitam fructuram , is membrorum atque periodorum plenam diosetatis coagmeItationem aeulcem quendam magnificum habebat coWcentum, tum etiam extinguae pulsi es tota vocis coinormatione a que magnitudine : quae si omnia mirabiliter in unum eEnaeem orarerem conuenissent, Deile poterant audientes in admirationem rapere , qui plura hanc in rem Collegit. interdum tamen vocum harum conjunctarum alte

480쪽

ra ad compositionem; altera vero ad pronuntiationem refertur, ut P Η I L O s T R A T V s di

ubi quum paullo post huic so

phistae tribuatur ου σφοδρον, ἀλλα Videtur κροτος pertinere ad compositionem; vero ad pronuntiationem. Clarius autem alio loco discrimen hoc admittit, quum de sophista A D R I A N o scribat: τὴν δε πα α ρο

βάλλύο, - προσάγων μαλλον, η κροτω, victiο-nis . autem ornatum ab antiquis sophistis acceptum induit, voce sonora magis , quam tin

niente usus, ubi manifeste ἔ cος lectat ad pro

nuntiationem , κροτος Vero ad structuram. praeter has adpellationes, notum est no- .men μέγΘος, quo Vssis HERMOGENES, item υιος LONGI Νr, quae voces num sint

eiusdem significationis , ut plerique existimant; an inter se differant, quae ea sententia

TAN AQVILLI FABRI & elegantissimi viri BoILE A U D E SPREAVX, disputatur, ut

de aliis nominibus, qualia sunt σεμνολογω ,

κροτον,ύιηχες taceamus. ' de inscriptione libri, quem debemus D Io-HYSIO LONGINO, disputatur. plerique istam verbis II EPI ΥΦ ΟΥ E concipiunt. at

P. MANU TII, G. LANGBAENII aliaeque editiones eam ΠEPI ΥΦΟΥΣ ΔΟΛΟΥ Ω

hibent. priores hoc speciose argumento sententiam suam muniunt, quod aliquis suspica i possit, ' fore, ut rhetor de non alia, quam sublimi forma orationis agat. sed veron ratio haec firma esse debeat, non Videmus,

라틴어 텍스트