장음표시 사용
521쪽
ra seiunxerit, quod omnino ope ratiocinationum fieri debuiiset; quae argumentandi ratiosi quidquam ponderis haberet, sequeretur omnino, ut Omnes pagani homines, ac Iudaei, qui puriorem doctrinam. diuina luce illuminati amplexi sunt, eodem iure locum quemdam inter logicae cultores possint sibi vindicare. Sic Iobus ob disputationes cum amicis institutas laude dialecticae adficitur, quae tamenitaliant comparatae, ut a solis naturae viribus, si earum formam. spectamus, potuerint proficisci, quamquam negare nolumus, varia philoibphiae capita, etiam physica atque astrono mica libro ipsius sontineri. . Hinc patet, quid seritiendum sit, de R i. v. ETO, qui opuS nocomni doctrina adeo plenum este iudicat; ut fruora' in eius dictis .omnibus explicandis sit operampositurus, quipoetices, dialectiens, e- orices, ostronomiae, phdifices denique non sit be . ne peritus. Id quod etiam de Salomone pronuntiamus,cuius incredibilem sapientiam me-xito miramur; ipsi autem propter aenigmatum interpretationem logicae vel inuentionem, vel incrementum adtribuere Mon possumus, qui ea tempestate multis solemne fuit, in hisce re . bus ingenia demonstrare . nec praecepta' l0gi vis ad illorum usiim ex ic tionemque ad hi bere, necesse. habuerunt, conser THOMAM BURNETIVM. prout ieiunas aridasque ex sacro codice deducunt conflusiones de logica Adami & aliorum virorum, qui prima aetate in coetu viventium versati sunt; ita. quoque leu ribu 3 omnino argumentis muniti alias
522쪽
9 hi setoa 14 LOGICAE philosophiae partes in illis commendant. Ita dicunt, quod Adamus in acie physicae fuerit versatissimus, quia animalibus ad ipsorum naturam dederit nomina; quod extiterit auctor mechanices, quia sibi effecerit vestes: quod habendus sit princePs experimentorum atque artis chemicae, dum ignem excitauit ex sitiee; quod dicendus architectus, quia exstruxerit Casam ; eloquentiae summus magister dum liberos docuit praecepta religionis; astronomus, quoniam coelum intuitus; oeconomus, quia Cainum &Abelem agris colendis & pecoribus alendis adsuefecerit, & quae alia huius generis deliramenta sunt, aduersus quae merito disputat NICOLAVS HIERONYMUS GVN
g. XII. Alterum momentum quod obse uauimus, est, multos quamlibet sere fidem fabulis Iudaeorum adiungere, quo fieri solet, ut tantis erroribus implicetitur,sbique subtilem ac aetati hostrae consentaneam philosophiam veterum Ebraeorum persuadeant. multa nimisti ficta produnt de libris, scholis, soci talibus cisitterariis Adami & patriarcharum, quae si qdis habet vera, saltim plane reiicere veluti fabulosa dubitat, sane hon mirum est, quod incrementa Iogicae in gente hac antis quissima quaerat 'Sic ROCHIVt commemorat ex G EDA LIA historiam de Abrali Ino, quod quum a patre Teraclio praefectus fuerit vendendis idolis ; ira commotus ista idola confregerit, ac de cultu illorum habuerit disputationem, qua historia copiose recitata,
523쪽
addit: fabulos forte haec quidem disputatio;
meae quae tamen veri aliquiae admixtum habeat; immo istam ea de caussa recenset ut exemplum atque documentum logicae Abrahami proserat, siquidem antea dixerat: his Abra
hamus ) in Chaldaea ex supersiti sparentibus
natus mature coepit veram religionem a falsa dignoscere, es' hanc argumentis infirmare ac confutare.' regulae illae logicae hermeneuticae
XIII, ex quibus scientiam logicae Mosis de monstrari posse nonnulli existimant, sola Iu-'daeorum auctoritate nituntur, quae si esset summa, quamuis leuior sit & lubrica , minime ta inen huiusmodi re lae constituunt logicam,' praecipue quum ipsi Iudaei profiteantur, Moia sen illas a Deo accepisse in monte Sinai. nugae, quas prodidit A i H A N A S I V S R I R C H En us, y quod Adamus fuerit theologus, phi Iosophus, medicus, astrologus, chymicus, mathematicus, ex fabulis rabbinorum dimana Irunt, quos Vt etiam samaritanum paraphrasten consuluit, quibus si addidisser adhuc s A LI A N VM &eos, qui adhuc de academiis. eloquentiae sacrae arte Adami disserunt; maior nugarum, qui, etiam stultitiae cumulus apa Paruisset. I XIlI. Vt in lammam re sigamus, quae 1am hopiose disseruimus; existimamus, quod Adamus; patriarchae ac veteres Ebraei fuerint sapientes, id est omnia bona, quae ad ipsorum felicitatem tum ciuilem, tum aeternam promo' uendam spectabant, non solum diuina 'atque humana Iuce cognouerint; sed & studio ista i
524쪽
sint complexi. lumen illis erat ac cognitio veritatum, sed plane simplex, nuda, haud sub-.tilis, erudita aut ad praecepta logicae conformata ; id quod indoli harum perlonarum, etiam illius temporis consentaneum. Perspiciebant mente sua, suo iudicio quoque natu- . rati verum &falsum, quum duces sequexentur sensus eXternos, experientiam atque traditio nem, ac per bonitatem intellectus adsequereh-tur multas consequentias. ad qualem verita tis selisum peruenire, omnino in viribus inge nil naturalis positum est, quamuis ope logicae ac cultura philosophica haud politum sit atque ornatum, Ut adeo duplicem veritates c6gnoscendi modum, alium vulPrem, alium eruditum siue logicum esse .centeamus. Philosophus enim cognoscit Verum, certum ac
probabile niodo inueniendo illud, modo diiudicando: quum exempli causa id inuenire instituat, sollicitus est de principiis, quae in Veriatate certa deducit a definitionibus & diuisionibus, ex quibus format proositiones, ut in Ieconclusiones varia ratione efficiat. sc obseruat ubique praecepta artis, quae quod Veteres
patriarcnae & Ebraei sintsecuti, haud adfirma ri, nec probari potest.
triarcharum Atque antiquorum Ebraeorum commendant, magis intellectus, quam animus reprehendendus videtur. bona enim mente interdum origines litterarum e sacro codice
derivant, . 'Rud Praecipue de doetoribus ecclesae christianae constat, quibus princeps fuit propositum, dignitatem oraculorum diuinorum illustrare, atque ambitioni, paganorum obuiam
525쪽
obuiam ire. . hinc osten lere elaborabant, omnia litterarum, de quibus pagani gloriabantur, magis pulcriora ac veriora contineris acris scripturis, quin etiam asierebant, omnia 'quae utilia ac vera tradebant veteres philosophi, hausta mille ex litteris diuinis. aERTVLLIANus: quis poetarum, quis sophistarum, qui non omnino de strophetartim fonte potaue
rit J inde igitur ph sophi sitim ingenii fui
rifauerunt qua in re ipsum sequuntur TATI A Nus &Evs EB Ivs. 3 quanquam do-
ctores hi totaius interdum , quam par erat, sunt progrem ; ipsis tamen per temporis rationem tacite potissimus ignoscere, ted quod
recentiori aetate,qua historia litteraria maxime culta est, multi eodem viantur instituto, id est, cujus nos occupat admiratio. Deus nobis aperuit fontes oraculorum diuinorum, ut inde viam ad salutem sempiternam perueniendi cognoscamus; minus autem, vi ex illis origi- . nes eruditionis humanae derivemus. haec oracula continent effata diuina & Spiritus Sancti sermones, propter quam caussam omnino ma- testate coelesti horum librorum indignum es.se censemus, scientias ope hominum inuentas ac propagatas ad eos accommodare, aut lpeciatim seruatoris nostri orationes ad logicae Aristotelicae praecepta ac syllogismorum d ctrinam examinare. haec , quae generatim monuimus. stafficiant. vi adeo haud necelle es. , se existimemus, ad singulas rationes, quas ingratiam logicae Adami aliorumque Ebraeorum' veterum stabiliendae proserunt, respondere.
526쪽
De sudio logices apud gentes has barassede Agreave erum graecorum , ac speciatim : num philos phi Ionisi ac Dibagoras hanc artem coluerint. f. II. quid occossionem illam colendi dederit. 6. III. nam Parmenido, an Zeno Eleates illius sitam
ctor. S. IIII. V. de sopbimatibus, inorimis Pr tagora. f. VI. de logica Democriti θ Hipporemtis f. VII. Socratis f. VIII. de praedicamentis Arebiae Tarentini g. LX. de dialectica febride' Megarisae, Deciatim Euclidis f. X. de logicas phillea Eubulidis'aliorum huius sectae g. XI. XII. XIII. g. I. Onfutavimus itaque illorum .pinionem, qui logicam diuinam, angelorum mythicam, Adami, patriarcharum, Vete, rum Ebraeorum in historiis suis produnt,ad- que axtis huius Originem a prima, saltim antiquissima repetunt aetate. , 9uibus expositis, paganorum philosophiam eiusque monime ta contemplari necesse est, atque in eo quoque operam nostram collocare, ut Veram ac genuinam disciplinae huius philosophorum origi-
527쪽
- nem deprehendamus. diuiditur autem phi-- losophia gentium in barbaricam & graecam; illa iterum in quae est vel Chaldaeorum, Vel Persarum, vel Phoenicum, vel Sabae xum, vel Indorum; Europaeam, dg Africanam,
ad quam pertinent Aegyptii, Lybii ti Aethio-
Pes. quae nationes, a Graecis in censu barbarorum habitae philosophiae quidem studia colue
runt; sed inprimis vires naturae perquirere, - acres obscuras absconditasque scrutari elaborarunt, eXperientia ac traditione muniti, nec de sublimi & logicae consentanea ratione, adi Verum perueniendi solliciti. Simplex fuit modus philosophiam tractandi apud has gentes, a qua indole ratio, quam sequebantur graeci, plane abhorrebat. equidem I O. P E T R V s- LUDOVICVs y censet, Veteres Arabes artis huius fuisse studiosos, in cuius sententiae argumentum adseri testimonium ABVLFARA III, qui de antiquis Arabiae incolis ita disserat: eruditio autem Arabum,cuius gloriae praecipue studiosi erant , haec erat : linguae suae peritia ; siermonis proprietas; carminum textura ; orationum compositio ; sellarum notitia. ex quibus verbis clarissimus vir colligit, quod vetus Arabum gens se excoluerit dialectica, quae proprietate sermonis, quam ABVLFAR A II V S a grammatica & rhetorica disti guat, sit intelligenda. atqui inde I o. COTO-- VI C V s 3 tradat, hodieque Arabes, qui a pristino vivendi ac docendi more haud discesi rint, reliquis litterarum studiis neglectis attin- gere dialecticam & rhetoricam. sed minus
528쪽
lade sequi putamus, quod existimauit L.v-D o vi e v s, Arabibus ruisse studium dialectices. potuit enim linguae proprietas pertinere ad accuratiorem illius scientiam, quam explanare philologi munus est. quod si etiam hele. signincari dialecticam, concedamus; leuius
tamen ellet argumentum, quod unico testim nio, eoque obicuro, cuius sensum coniectura tantum ashqui liceat, niteretur. namque exemplum Io Bi Arabis, quod adhuc a Lv-DOvICO vrgetur , probationi huic nullum
pondus adiicere videtur, quoniam in ipsius libro nulla artis logicae vestigia adparent, ut iam superoribus a nobis fuit obieruatum. II. Magna fuerunt studia graecorum, quibus philoibphiae litteris clarum lumen Pro- tulerunt easque sectati sunt. nonnullis sol mne est, duas philosophiae huius classes constituere, quarum altera est secta Ionica ; altera vero Eleatica, quibus alii tertiam, Daticam
quippe addunt, vide GER H. Io. VOS SIVM.
3 philosophi scholae Ionicae, auctor illius T H AL E s Milesius , ANAXi MANDER Milesius,
ANAXIME NEs msus , ANAXAGOR As. Clazomenius rebus naturalibus cognoscendis, operas suas traditione adiuti consecrarunt, in
quibus philosophiae studiis per ita, naturalisnngeliii vires ac traditionem:sese exercuerunt. sectam Italicam condidit PYTHAGORA S,qui ambitiosus grauissimam auctoritatem sibi conflare elaborabat, atque eiusmodi docendi rationem habebat, qua vera cogitandi libertas non poterat non opprimi; etiam artis logicae remoueri fundamentum. etenim omnis ipsi-
529쪽
, g ollidi NE A RTII LbCIAE. 97tas disciplina, quam informanda atque instituenda iuuentute obseruabat,ad propriam auctoritatem erat composita , vide s C H I L Υ E- Ru My& Io. fCΗΕFFER v M. sic dis
puli eius necesse habebant, duplex silentium, quod dicebatur obseruare sancte;
quorum alterum erat Perpetuum, ne arcanas
praeceptoris doctrinas illis, qui philosophiam
eius haud sectarentur, facerent manifestas ac notas; alterum certo temporis spatio, ac quidem,Vt plures censent,quinque annorum definitum. quamquam A. GELLivs 3 dicit: eum, qui exploratus ab eo idoneusque fueris
recipi in disciplinam satim iubebat is rem
pus certum tacere; non omnes idem,sed aliudiatiis tempus pro Uimato capta solertiae. hisce institutis animos discipulorum sensim ac sensim commouebat ad praua auctoritatis studia. ut emta praeceptoris veluti oracula diuina colerent, omnia propter summam eius existimationem crederent & loco rationum . quibus aliquid erat probandum, adferrent ά;ς σψαι. atqui hoc αίος ἔφα illo aeuo erat logica, quum Paruus numerus excellentium in philosophia
virorum tantam ipsis conciliaret auctoritatem, ut vix errare posse Viderentur. PETRUS
RAMus Pythagoras, inquit, circa sexu sisnam obmpiarim Italicaephilos Maeprincepti mathematicas,ph icas, medicas artes docuisse quidem ineitur; logicas squod legisse memi nerim cuisse non diciti': magnumque bur' Hi indicium es, Ae Iogicis artibus uti eo nis esse
530쪽
institutum, quod quinquennii Alentium dista
tulis suis imperauit, es ex omnibus Iogicae argumentis, . unicum illud expers artis tantum apud eius discipusis valuerit αῶός ε*α, . ipse dixit: ipse vero 'thagoras erat. equideni sunt qui multa ad defensionein Pythagorae, in quo exemplum singularis modestiae atque humanitatis fuerit conspicuum, adserunt, Prout 'quoque D I o G E N E s LAERT ivs J illud αῶος ἔφα alii cuidam Pythagorae adtribuat. sed haec leuiora sunt, quibus multa alia, haud
contemnenda testimonia repugnant, quae coiret legerunt AEGIDI Vs MENA. 1VS & Io
. III. In secta Euatica extitit et E N o, qui, i ex plurium sententia primus animum adpuli , praecepta artis logicae tradenda, de cuius incunabulis antequam dicamus , non alienum i
erit, quid occalionem dederit hanc philoi., fphiae disciplinam colendi,attingere.atqui hanc
D v s. ' quod quum viri quidam habiti sapiem ius aliquid egregie fuissent meditati, ratiocia natique, taeque aut pronuntiassent aut scriptis, manda snt: tum ipsemet, vel alii imitationis lsurio, quale id Divet, expenderint; qui Mia-
quaeque res cogitata, enunciata, de dia foret, attenderint, parem sibi esse in ceteris rebus procedendi modum. Ieruandum cens erint: re Fure dente regulas ct confecerint f Ucri erirant, quae sibi quirim monumenta, ceteris vero documenta forent, ut quum luberet, inposite,