장음표시 사용
251쪽
Ii debet intelligi, no aut de praescriptione statutaria, uel c6suetudinaria, quia isthaec currit contra omnes, dicto. c. Co-
stitutus, si tamen casus de facto contingat. illud itaq; caput Constitutus, ut clarius intelligas, D. Panormit. ibidemccn .sulas uelim. Dicta uero lex finalis nullius statuti aut consuetudinis meminit, cu haec duo in facto consistat. Dice dii est , igitur omnes ualidas praescriptiones, P statuta, aut consuetudines esse introductas, S sic sim . d. l. finalem. C. in quib.
caustin integr. restitu. non est necessa. currere contra minore. Claudius de aquis, ini. Naturaliter, post Ludo. Roma. T. de usu cap. necnon . D. Praepositus& Aluaro. in .c. I. g. Praeterea, de prohib. seu . aliena. per Federi. Neq; hic praetereun-ri da erit liqc quaestiuncula, i scilicet, Quia poena afficiendus seritis Tutor, qui pupilla sua, cuius tutela gessit, stuprauit Huic quae stioni facit plus fatis. l.unica. C. Si quis eam cuius tutor fuerit corruperit, ibi deportatione subiugetur, atque uniuersae eius facultates fisci iuribus uendi centur , hoc est , Talis tutor deportandus, hoc est,in exiliu rettaandus erit, et 1 di omnia ipsius bona ' confiscanda sunt. Huius rationem aΓ signant, quod tutor pupillae datus fuerit, parentis loco, ut ipsam defendat, alat, bonis atq; honestis moribus instructa curet, ab indignis iniuriis uindicet, non autem, ut nefario, supro contaminet .L2. ff. de administr. tuto. & Institu. de tutet . in principio. Verii huic legi no subiacet , nec sim eam . puniendus est tutor Brugensis, aut alius quispiam cuius bona, ratione priuilegij, confiscationi minime sunt subiecta, sed prorsus immunia atq; exempta. Quamobre in his tunc het 3'alia poena, i arbitrio Iudicis imponeda foret. Alia praeterea hic moueri posset quaestio. s. Si tutores aut curatores pupilli seu minoris diuitis ac opulenti,& mercaturae Incumbentis uideant eunde suum pupillum industrium,& in meneaturae negocio mediocriter instructu, ipsiumq; no exiguae spei atque expectationis iuuenem siue adolescentem factu esse, atq; ob id matura inter se habita deliberatione triagistratu adeat, ab eodeq; decretum, auctoritate siue licentia postulent, ut ei de pupillo aut minori ex proprijs suis bonis S sacultatibus certa pecuniariam summam, nempe centum - οῦ
252쪽
Iibras grossorum monetae Flandriae sumere permittant, ut his ad negociandum & ad mercaturam exercendam libere utatur,& ut per hoc tuae indultilae S diligentiae, aliquod specimen,&experimentu suis tutoribus praebeat, Sol tendat,quq ritur, Vtrum in hoc casu liceat dicto magistratui, suu iuxta D stulata, interponere decretum 3 Et casu quo postmodupraefatus pupillus aut minor contraheret aliquot debita passiua, quae summam praetactam centu librarum excederent, an inquam excessus iste ex residuo suoru honorii ueniret e- Noluendus, an non 3 Praesentem qonem non semel, sed qua
saepissime, in Magistratu Brugensi, pro utraque parte uentilata ac discussam esse audiui. Alij partem affirmativam magis probabant, dicentes: Huiusmodi decretum interponidem po se, non tamen eius decreti praetextu bona pupilli restantia,ad huiusmodi excessum ullo modo obligari posset, confirmantes suam sententiam per illud uulgatum axioma iuridicum. Limitatum decretum, limitatum producit & eL
chum. ff. delega 2.cu alijs multis argumentis debiliter sundatis, in eandem partem nihilominus adductis, sed breuitatis studio praetermissis. Alii uero negativa & opposta parte firmiter tuebantur, & omnium optime dicebant, tale limitatum decretum cuius est quςllio nihil operari in praeiudicium creditorum, qui bona fide eidem pupillo aut minori maiorem summa crediderunt, qua per decretum admissa Sτ concessa fuerat.' Creditores enim illum totum a curatela absolutum existimant, que sui iuris in aliqua bonorum suorum parte liberum sui fle intelli Munt. Quocirca nullo modo rationi consentaneum esse puto, ut aliqui, partim sub tutela sit uel cura, hoc est sub alterius potestate, & partim ab eadem tutela uel cura sit liber, solutus,&sit sui iuris. Haruenim rerum inter se naturalis pugna est, ut aliquis in tutelast uel cura,&extra tutelam aut cura sit, arg. l. Ius nostru . F. t
de reg. iur. cum similibus iuribus. Praeterea difficile admo-dsi, periculosum S damnosum seret, cum similibus personis contrahere, quod cum eis contrahentes semper certiores
253쪽
seri deberent, num pro pluri mercantias exercuissent, aut exercere possent, si pro summa admissa & concessa, quod erset absurdum. Quapropter quoties huiusmodi casus Magistratui proponitur, dico omnino fieri non posse ut aliquis ratione certae & determinatae summae iuris sui fiat,& reliquaru suarum facultatum sub alterius iure remaneat. Na si hoc per magistratu permitteretur, no raro plurimaru fraudu, Scaeceptionii occasiones ipsis pupillis & adultis uere darent, quibus bonam integramq; mercatorum fidem deluderenti circumuenirent. Atque hoc profecto cederet in ReipubIicae certu & euidens disipendium. Non em debent doli, fraudes,ac deceptiones limoi quoquomodo aut quouis tempore tolerari, sed penitus reprimi, refraenari, &iure puniri ret s ' Superest nunc ultima huius tituli quaestiuncula, no pror sus inutilis, scilicet, An Pupillo, aut minori sine tutore uel curatore pacisci, inircq; pacem de morte sui patris, liceat 3 Hanc quaestione discussit D. Paulus Castrensis in l. Conuetionu autem. ff. de pact. in. 4.notabili. Similiter D. Speculator practicorii nec infimus, lib. q. particula. q. tituIo de ho- micidio, in uersic. Illud aut quaeritur num. 6. ubi post nonulla allegata, tande negatiuae parti fauere omnino uidetur, na. pe, Pupsssum aut minorem, nullo modo pacem inire, & facere posse de morte pris, nisi cum tutoris aut curatoris auctoritate,& cu iudicis decreto interuenientibus, quorum opinionem tanquam tuti ssimam, ac maxime securam insequi nec ipse uereor, Speculatorem tamen occasione casuq; facti ha-
νε bitis inspiciendsi minime dissuadeo. ' Huic qoni cognata est & altera q5, scilicet, An filius sic faciedo pace iuxta m dii praedictu, per hoc ipsium patris haereditate adire censea
turpHanc q5nem mouet D. Paulus Castrensis, loco ct pra allegato,&negative concludit, sicut nec faciendo uindicta de sepulchro uiolato. l. Sepulchri uiolati actio . Et uulgata.
Quaesitu. ff. de sepul .uiola. Ibiq; Dias Bariolus, qui huius P77 pulchrae meminit quaestionis, sub hac forma, t Filius secie
pacem de morte patris,acccepta pecunia, an per hoc adire naereditatem uideatur, atque hoc se bonis patris immiscui se censeatur,& per consequens ad debita patris teneatur, εο
254쪽
fespondet per dictam. l. Quaesitum ad debita patris non teneri, nec per hoc sese immiscuisse bonis patris, ac eius ad ijsse haereditatem censeri. Hanc ponit idem Bariolus in sorma quaestione, in l. Pro haerede. 6.s n. ff. de acqui . haered ita. ubi est idem casus. Quia aute in superioribus capitibus mutita enarrrata sunt de Prodigis, poterit quoque huic loco insne insieri quaestio non indigna, nec ab hac nostra materialiena, nempe talis. Si contingat uirum alique nobile, aut alioqui praepotentem habere unum,aut plura dominia, ta directa, si in directa,& etiam utilia,nempe ciuitates, castra, aut pagos, siue ex paretum successione, siue ex emptione, siue ex donatione inter uiuos, siue ex testameto, aut alio quocunq; legitimo modo,qd uel quae dominia haberent mera& mixtu imperium, ac et simplicem iurisdictionem suulgus altam, mediam, S bassam Iustitiam appellitat, per quam potestatem habeat animaduertendi in maleficos, secundum l. Imperium. ff. de iurisd. om. iudi . Aut habeat iurisdictione, quae mixtum imperium dr, quaeque in danda bonoru possessione, siue in iudicis dandi licentia consistit. Quam materia
abundetractauit Ioan . Longouallius in Senatu Parisiorumtaduocatus insignis in P a noua & facili declaratione ad d. l. Imperium. ff. de iurisdic.o m. iudic.&ad multas alias leges. Aut habeat etiam eam iurisdictionem, qua possit singulis annis certo statuto dic, secundum uniuscuiusque loci antiqua
inueteratam S laudabilem consuetudinem Magistratum renouare, eiusdemq; rationem, aut rationes per se, aut P siuos procuratores, uocatis uocandis, aut ad hoc uocari solitis audirc,officiarios etiam constituere,eosdem Senatores, ac ossiciarios, cum matura & bene deliberata causae cognitione destituere & punire, aut acriter, aut leuiter pro modo delicti, aut si habeat ea iurisdictionem qua quouis tempore Occurrente conferre possit ossicia,ac reliqua ab ijs dependentia. Praeterea beneficia Ecclesiastica, quors essent patroni laicales, Sc. Sicut legimus Moysem supremu a Deo ludice constitutum super popuIu Israel instituisse Iudices, Tribi nos, Ceturiones, quinquagenarios & Decanos qui iudicaret populum omnitPe,ut scribitur Exodi. I 8. p. qui et Spo
255쪽
puli Principes S ludices ob ipsorum delictum extremo sipplicio puniuit, suspendens illos in patibulis, ut habet Numeri. 2 s.c. Quaestio nunc haec est. Si inquam talis.nobilis, aut pr potens tale habens dominiit, aut plura dominia, postea fiat rerum suaru prodigus, omniaq; bona sua inutiliter profundat, iuxta. t Ad exordium. is de cura. furio. Vel expedat plura qua serat facultates ipsius, idq; sine causa,& necessitate, quemadmodum ille de quo meminit Dominus in Euangelio Lucar. is. p. Dicens. Quod dissipauerit oia bona sua,uiuendo luxuriose,&c. S. 6 Eu uero Deo amabilet Episcopi, uersi. di a si non aliquis ferret libenter eu qui utatra substantiam sua expendit, Sc. in Authetico, ut determi natus sit numerus clericorum, ibi Angel. notat illum textu. 8 t An inqua talis nobilis prodigus ob hanc reru suaru pro fiasione merito in curatela cum matura S sincera deliberatq; causae cognitione, nullisq; omnino solennitatibus, secunda. un inscuiusque loci itatuta, ordinationes,ac ritus prout de itare, ac etiam inueterata & laudabili consuetudine , omissis, sed edicto publico proscriptus, seu proclamatus, possit, non obstante tali sua curatela, seu administrationis bonoru interdictione, inuitis ac nolentib. curatori b. exercere mersi & mixtu imperi si ac simplice iurisdictionem, habereque gladi j potestatem,ad animaduertendum in facinorosos homines, ad exercendum inrisdictione,&licentia iudicis dandi, ex quo. 79ru executione S tactu multum commodi saepissime cosurgit. Praeterea an etiam possit singulis annis,certo statuto die sim uniuscuiusque loci antiquam, inueterata, & laudabilem po c5siuetudinem magi liratu renouare, t eiusdem rationem, aut rationes, per se,aut per suos procuratores, uocatis uoca.dis & ad hoc uocari solitis audire, ossiciarios alios etia cortistituere, eosdem Senatores ac ossiciarios cum matura, &bet ne deliberata causae cognitione iterum destituere S punire, 32 aut acriter,aut leuiter pro modo delicti pi Ad haec an quouistPe occurrente conferre possit quaeq; ossicia ρ atque alia
83 ab ijs dependentia λ: Postremo an conscrre poterit et bene, scia Ecclesiastica, quorum est patronus laicalis Sc. Ad hac quaestionem satis arduam absoluendam, sciendu est uariari. inultorum
256쪽
multorum sententias. Nam multi Doctores quos hic nominare non decreui)in ea sunt sententia, ut asserant talem nobilem aut praepotentem uirum omnino posse superiorum Iurisdictionum actus exercere , uti praedictu est non obstante ipsius curate la legitime celebrata, dicentcs, & concludentes sic. Tametsi talis uir nobilis prodigus positus fuerit in
Curatela, ea Curate la dumtaxat concernit administratione honorum suoru , qua tunc omnino priuatus cit. Ideoq; nullo modo intelligenda eis ea curate la habere eam potestate, ut extendatur etiam ad ipfius temporalem iurisdictione, sicut perea et priuandus ueniat ullis suis praedictis Iustiti js, Iurisdictionibus, aut horitatibus aut superintendenti js, quominus earundem Iustitiarum actus, ac legitima exercitia debite, ac digne execei e ualeat, scilicet Magi stratus renouare, Senatores constituere, deponere , maleficos quosque puni-re,ossicia conferre temporalia, Conserre beneficia Ecclesiastica, Sc.potissimum si ea de iuste, digne, ac debite faciat
deinde ea tollat, remoueat ac mutet, quae iniustiora uidebatur, aut minus tolerabilia. Ego tame sub correctione melius ac rectius sientientiu ,aliter de praedictaq6ne sentio. Negativa parte adstruendo. l. Nobile talcm prodigum aut prodiagos tales, quorum i a paulo ante meminimus, no posse inuitis ac nolentibus curatoribus, uti mero & mitto imperio, ac
simplici iurisdictione uulgo alta, media,& bassa iustitia nec
singulis annis posse renouare Magistratum. Nec eiusde ronem aut rationes, per se, aut per silos procuratores uocatis uocandis, S ad hoc uocari solitis audire. Nec officiarios et eo nitituere. Nec cosdem Senatores ac ossiciarioicu natura, & bene' deliberata causae cognitione destituere, nec punire aut acriter, aut leuiter pro modo deli dii. N cc omni t Pe occurrente coferre osticia publica, atq; alia ab ijs depende uti a. Nec posse coserre beneficia Ecclesialtica, quoru sunt patroni laicales. Ad siniam a sit hac mea ferenda me cogunt sequetes rones. Primo em prodigi de iure discretione S iudicio caret, nequc diar illa habere. l. i. is de curios. Sego prodigoris nullus eli sensus, ut in. l. Mutu. si Primo, ibique glos. RBal. ff. de acq. hqr. Tertio Prodigi & furiosi i iure ariparant
257쪽
&adsimulantur, adeo qaod uterque a soro & iudicio pari ratione arceatur, sic ut neuter eorum,aut agere, aut conueniti
possit.l. ad modum notabili Fulcinius. g. Adeo, uersi c. ideq; in prodigo. is quibus ex causin possest eatur. l. Is cui bonis. aede uerb. obligat. d. l. Prima. C. de curato. furios. Item. Lex prodigorum personas inhabilitat, sic ut prodigi communire putatione, viles personae censeantur. l. No debet. T. de dolo, circa medium. item Prodigi testari nequeunt, ne inter liberos quidem, nisi dispentative. item nectet es ad testamenta adhiberi possunt. l. Iscui. T detesta.& ibi Bart. 6. Item Prodigus. Institui. Quib. non est permis. facer. testa.& ibi Ango Ex quibus rationibus sic colligo . Si nobiles prodigi ex iure censeantur carere discretione&iudicio. Si nullum habere sanum sensum dicantur. Si furiosis aequiparentur, si ag re, aut conueniri non possint in iudicio. Si iuramentum praestare nequeant. c. Licet, in ultima gl. de iureiurando. Si uiles personae aestimentur. Si testari nequeant. Si testes ad testamentum ad hiberi non debeant. Si deniq; bonorum suorum teporalium administratione merito priuentur ob easdem causas nunc praedictas, multo magis ob causas easdem
priuati sunt omni priuilegio administrandi ius meru, iustu, ac iurisdictione simplicem. Item priuati sunt priuilegio ad
recreandos magistratus, S ad nouos ossiciarios constituendos,&ad beneficia conserenda Ecclesiastica, &c. In quibus omnibus plus salis,& prudentiae requiritur, qua in administratione bonorum temporalium, quae curatelae tepore per ipsorum curatores administrari debent, igitur multo magis superiores Iurisdictionum S Iustitiarum actus per ipsos Curatores exerceri debent, non autem ab ipsis prodigis, quantumuis nobilibus. Meae huic coclusioni, ac sententiae aestipulantur multa sacrarum scripturarum testimonia, ac primo illud Luc. 36. Qui in modico iniquus est, ct in maiori iniquus est. Si ergo in iniquo mammona fideles non suistis, quod ue.
rum est, quis credet uobis p iniquum naammona uocas opes& facultates temporales. Verum autem uocat authoritatem
S potestatem alios regendi. Hanc sententia sequi uidetur Beatus Paulus. I.Timoth. s. cap. Episcopum Ecclesisq; re'
258쪽
ctore suis depingens coloribus, dicens illum qui assumendus est in Episcopum, inter caetera debere esse talem qui domus suae,id est, familiae rebusque domesticis bene praesit. Nam si
quis autem domui suae praeesse nescit, quomodo Ecclesiam Dei curabitλQuin & idem ad Galat. . cap.ait quod quanto e haeres paruulus est. nihil differt a seruo, sed sub tutoriabus & actionibus est, usq; ad praefinitum tempus a patre. Et prodigi habentur elle ueluti sine iudicio, sensu,& ratione, sicut paruuli,ergo ide iudicium erit serendum, de talibus prodigis,quod de paruulis. His omnibus non obstantibus, si cotingeret tales mobiles prodigos praedictos actus iudiciarios
exercere,aut suos curatores in ijsdem actibus praeuenire, eorum tunc acta & facta habebuntur nulla, & ipsi interim ob tale temerariu ausium arbitrariae correctioni subiacebunt. Curatores uero eorum tunc omnia ipsorum a cta, & facta refrin
ere si uolunt poteriit,&omnia pro suo arbitratu aliter c ituere,quemadmodu ipse aliqn fieri conlpexi. s. quod uirtutet iterarum clausarum, ac apertaru declarabantur omnia nulla per prodigus praeuenientes facta, ct mox per Curatores eorum omnia fuerunt reuocata,& renouata, & merito.
Ob istarum itaque rerum perplexam causam suaserim ego pro maiori securitatem Aulam, aut Gubernatorem patriae
consulendum, eorundem ii authoritate, S assilientia prius
impetrandam, antequam quid temere in tam grauibus controuersijs ab alterutra parte tentetur, potissimum in curatelis Magnatum,quorum actus & consilia propius. Aulae cenis ris, Sc ordinationibus subsunt. In serioru cnim nobiliu cura-
telae, & actus ad alios magistratus inferiores reserri primo poterunt. Et modo iam iam praefato audiui & etiam uidi us dicatum suisse, per illustrissima, di serenissimam Dominam ducem Parmae, Placentiae,&c.Gubernatrice totius Belgiae, Regiae & Catholicae Maiestatis nomine, habitis prius opinione, & consilio consiliariorum Status & Privati,penes ea existentium. Bruxellae in Consilio Status i a. die mensis beptembris is 63. De tutorum autem & Curatorum munere nunc finis esto.
259쪽
DAM HovDERII BRVGENs Is Iurisconsulti, in Titulum,de tutorum, . S curatorum Ratione, eiusdem tempore, modo, atque forma.
SV MMA IV M. I ttio tutelaris,ob pietatem, digna es, in quam magistrum diligeni ter inundas. χι Ratio tutelaris tota ex bono ct aequopendes.
3 Tupillaribus bonis o leges prossicirens.
Α Pupillaria bona fraudibus multorum sunt exposita. s Ad orasionem tmelarum Iudex non debet se reddere diFcilem nee somno mum. rs , Tutoris aut curatoris dolus demper est coercendus . 7 Ad myrasores omnes obligamur fideliter ct diligentem librum rationum conficere, tionem reddere , ct reliquasi quaesintsἰ-
. uere,idque coram Iudice competente, ctc.
s Sine redditione rationis, vinpasscii ibuni tuturis fidelitas, nec mali insidelitas.s Rationes cum die consile , edi debent. , I o Ratio de iure non prius reddenda quamps tutelam finitam. II Rationum libellus conficiendus es tantum ab administratore imitiosas plurium rerum,uel etiam unius rei , queque redditus Oλ expensas habet. Ir Gandensium ordinatissensaturum. 33 frugessum salutum.14 Imprensiumsta retro. Is Franconatum seu Francostarum saeuium .as Redde rarionem nillicationis tuae,ad ratione tutelarem applicatuν. II Truores,curarores duplici ratione ad rari inia astringuntur. 1 8 Alienae sese administrarioni i mruniscenus rasmiiuorum, relisu Womque restitutioni stant obnoxii. Is Omnis administrusor,ex mala negligentique administratione sileain, Frater
260쪽
2o Darer,qui ad nistrauit, rarionem quoque reddere debet. a I Rationum reddisio non minus tutinum aut curatorum astringit haeredes,quam it sis tutores,oc. 22 intra administrioris cuiuscu ne haeredem,sicuti emtra adminia fratrem,actis intentari potes. a 3 In ratione non mino deducenda sunt,quae nomine pupiliorum administe usur, uerum et, uaem rem eurum habentur in resa. 24 In rationem uenire debent,etiamnsa,aim detodita, pOLI pube ra
as Turor IDuctus Usicis,ad reddendam ronem prir praetore cogi debet. 2 6 Adultus si cibiarum per tutorem rati nem suscipere reuuas,per Divicem ad a tendum compelli potest . 27 Rationes sic reddendae su it ne cui detur conqDerendi occasio. α8 Principis qtiigest,com emendus,deinde magistratus , tertio tutor, qui nongessit. 2 9 Pari culpae tutores onmes ex aequo fumi obnoxii. 3o Tos diuisionem intelae factam, liberum est adulto ad rationem , est
ad damni reparati em compellere,q-m ue uolet. 3 1 Taris culpae sunt, non gerere, aut alteri male gerenti,committere. 32 Tutorum ac curatorum multor: Dpina semplicitas , quise tener non putant,quod omni ad nigratisne carserint. 3 3 Tumrum ac curatorum prudentum eri,ad pupilli,aduinae negociat uigilanter intendere , alioqui a tutelae curaeve peliculo mini-- liberantur. ν
telae ossicia sunt longe pijssimal, & hominibus Deoque gratii itima , idcirco non negligenter , t aut somnolanter , sed potiusntentiitime , ac suinma cum diligentia a magistratibus Rones Tutoru ac Curatoru cognoscedaeatque iteru, . ne pupilli; aut minorib.