장음표시 사용
341쪽
339Silv. IV 5, 5 sq. iam trux ad Arctos Parrhasias hienis
concessit altis obruta solibus. Theh. VIII 369 sqq. liquido velut aethero nubes invida Parrhasiis unum si detrahat agi ris, truncus honor plaustri, Isidorus Ovidii narrationem reddere eo conVicitur, quod Callisto facit a Iunono conversam, quae dea ab Eratosthenica narratione aliena est. Statium non Eratostheni, sed Ovidiosa bulam debere indicio sunt versus 'grata pharetrato Nonacria rura Tonanti', quo memoria excitatur virginis quae in Metam. II 409 dicitur Nonacrinae, et illud 'Oceano vetitum qua
Parrbasis ignem .... pa8citur.'Reliqui quos quidem ex hac aetate noverim sabulae testes Sunt hi: Gaetulicus, quem Caligula a. 40 intersedit, srg. poet. Rom. d. Baehr. p. 36 l): sicca Lycaonius resupinat plaustra Bootes. Columella de re rust. XI 2, 15: VII idus Febr. Callisto sidus occidit. Seneca Oed. 476sq. Leo)qua8que despectat vertice e summo sidus Arcadium i) geminumque plauStrum.
ii 'Sidus Arcadium' num Seneca intellexerit Arcadem, non Callisto, valde mihi dubium; loquendi usus postulare videtur, ut do Callisto cogitemus, quae etiam a Val. Flacco I 481 ita significata est. Licet igitur quam maxime suspicari Senecam hic esse oblitum Ursam Plaustrumque non diversa esse signa. Quantopere caelestia. quae semper ei Sunt in ores locos composuere in ind. Peiper et Richter in v. sidera p. 556 , nomina ei sint sine certa specie, cognoscas ex his chori in Thyeste fab. versibus s867 sqq. : monstraque cplostraque ' coni. Leo numquam persusa mari merget condens omnia gurges; et, qui medias dividit urgas, fluminis instar lubricus Anguis magnoque minor iuncta Draconi frigida duro Cynosura gelu custosque sui tardus plaustri iam non stabilis ruet Arctophylax. quasi vero Cynosura non Riterum git e monstris anto iam commemoratis.
342쪽
Herc. sur. 5 sqq. t Iuno loquituri paelicos caelu in tenent i). Hinc Aretos alta parte glacialis poli sublime classes sidus Argolicas agit. Phaedr. 2S 7 sq. si qua serventi subiecta cancro lge. regi ut, si qua Parrhasiae glacialis ur Sae , Herc. Oet. 1280 sqq. quondam Getico durior Haemo
nec Parrha 8io lenior axe saevo cessit membra dolori. Lummus Phars. II 237 Parrha 8is obliquos Helice cum ver
Valerius Flaccus Arg. I 4 Sl sqq. pervigil Arcadio Tiphys pendebat ab astro Hagniades, felix stellis qui segnibus usum
et dedit aequoreos caelo duce tendere cumu8. V 204 Phasis invocaturi - secundi proles Iovis, orte nivali Arcados axe deae δ),
ii Eisdem Livor Iunonem stimulat in Nonni Dion. VIII 73 sq. 23 Nihil nisi trita legis in commentis Born. quae Usener publici iuris
fecit ad hunc versum adnotata: 'Parrasos urbs Arcadi a e, unde Calisto, quae septentrionalem circulum habet', aut in schol. quas Wober cum Luc. carm. edidit vol. III p. 134: 'Calistonem dicit a Iove compressam et in ursam conversam, postea in Sidus receptam septentrionis.'33 Sidera deos esse Romanis iam constat. Documento sunt Ov. Met. II b2l f Iuno de Callistus honoro querituri Esse hominem vetui, facta est dea. Seu . Herc. fur. 12 s Leo ferro minax hinc terret Orion deos. Thyest. 842 Ichorus sidera enumerare incipit de caelo delapsural ibit in unum congesta Sinum turba deorum. Herc. O. 1903 vos quoque mundi turba citati flete Herculeos, numiua, casus.
IIyg. sab. CCXXIV, in qua praeter alios Areas Perseus Callisto asseruntur, inseripta 'Qui lacti sunt ex mortalibus immortales'. cf. etiam Nonni Dion. XI,VII 257 sqq. et supra p. 284 adn. 2. Semina quaedam huius opinionis iam apud Euripidem inveniuntur, qui in Electras 990 sqq. haec de Castore et Polluce dieit: καὶ τοῖν ἀγαθοῖν ἐν πονε κουροι νὼιος, es φλογεραν ἐν α Grροις ναέονσι, βροτων ἐν άλος θοθίοι e
343쪽
V 368 sqq. non secus autumno quam eum magis asperat igne8 Sirius aut saevo cum nox aecenditur auro
luciferas crinita faces, hebet Arcas et ingens Iuppiter. Mortialis epigr. IV ll, 3 de Saturnino qui in Germania seditionem moverati impia Parrhasia movisti bella sub ursa. VI 25, 2 lde amico contra Dacos militantelliorrida Parrhasio quem tenet ursa iugo. 58,1 sq. cernere Parrhasios dum te iuvat, Aule, trione κcomminus et Getici sidera pigra poli,
conveniant ursi, magna quos mole rigentes
torva Lycaoniis Helice miretur ab astris. XXVI 246 sq. lde cometalinde Lycaoniam paulatim expulsus ad Arcton crine vago Getici foedavit sidera plaustri. vides Callisto et Arcas in polo fulgentes quam familiaressuerint Romanis, neque inveniri qui unam e prioribus sabulae
formis se respicere aut nosse aperiat; quod apud Graecos po8teriores non idem est in forma Eratosthenica consensu8, inde perspicere licet apud Romanos hanc vulgatam esse auctoritate Ovidii. Qui ut tenuit populares, ita ne Graecis quidem plane neglectu8 est. Nam γ'retres, quem exscripsit auctor Violarii Eudoeiae b33, ad Hesiodi Op. 564 haec adnotavit: 'Αρκτου-
At adulta primum fortasse conspicitur in Rudentis, quam Plautus fabulam ex Diphili Graeca vertisse traditur, prologo, quem qui pronuntiat Arcturus orationem ita orditur: Qui gentis omnis mariaque et terras movet eius sum: sum civis civitate caselitum. Hac cum opinione cohaeret quod postea divi imperatores inde a Caesare stellae esse ferebantur.
344쪽
οε ἐν Πιεθίαει vel simile aliquid. Neglegentia sorsitan ipsi TZelgae vitio sit vertenda. Ceterum quod Ovidiana narratio etiam ad Graecos penetravit non inauditum est, quandoquidem seriem metamorphoseon ex Ovidio translatam supra p. 264 in
Ovidio vindiee sabulae memoriam ne insequentibus quidem saeculis cum universa litterarum oblivione esse exstinctam non opus est probare. Testem, qui totum agmen claudat, illustrissimum asserro Dantium. Hic enim Callisto a Diana abactam commemorat in Purgat. XXV l 30 sqq.:
si tenne Diana, ed Elice caecionneche di Venere avea sentito it tosco', et Callisto cum Arcade in sideribus agnoscit in Parad. XXXIal sqq.: se i barbari, venendo da tat plaga, che ei cun giorno d' Elice si copra, rotante eoi suo figlio Ond' eli' o vaga', -.4 6. Inter urtifices, quorum quidem opera aetatem tulerint, seriores unus Callistus sabulam expressit. Continet enim vasculi argentei a. lS6l prope Valentiam, Hispaniae oppidum, effossi, nune Parisini, quod novissimus tractavit diligenterque delineandum curavit Froebner, Musees de France' 1873 p. 2l sqq. tab. V, 'interior pars quattuor Iovis amores: primum Ganymedem ab aquila raptum, deinde olorem ad Ledam confugientem; Sequitur Iuppiter seminam incerti nominis i Semelen vult Froehn. lamplexus et quarto loco idem deus a Diana formam mutuatus Callisto fallens. Designat deum sub specie virginis latentem et habitus Callistus et Amor iuxta stans et, quod Summum e8t, reliquarum figurarum comparatio i).' Inscriptio addita eηt
lin Verbis utor Joannis Bolis, qui in illas. de monum. ad OdISS. Pertinent. ΗProl. I, 2 p. 40 huius vasculi meminit. Idem hae cum imagine
345쪽
rarum sorma, si Froebner verum vidit, III saeculi exeuntis est. Cum Ovidio id tantum discrepat, quod a latere ardens eandelabrum in columna positum noctem significat; in Metam. enim Callisto narratur sub medium diem Iovis dolo succubuisse. At enim tantillum licentiae artifici nemo non libenter concedet. VI. Fabulae quae exstiterint formae a litterarum initiis ad recentioriη usque aevi limina, exposui: reliquum est, ut tanquam in appendice ea paucis complectar, quae, eum commemorandi locum non haberem, ante omisi. Ac primum dicam
de dissona quadam fabulae memoria, deinde de Callistus genealogiis, denique pauca monebo de tabulae interpretatione.
4 l. De Iove Arcadis patre omnibus constare supra invenimus. Attamen qui dissentirent non plane defuisse statim apparebit. Ex coniectura statuo diversam de patre memoriam sub
esse in Apoll. Bibl. III 8, 2, 3, ubi Iuppiter Callisto sesellisse
narratur εἰάασθεές, ως φιὲν ἔνιοι urovσιν, Ἀρτειιιδι. ως di ἔνιοι, 'Areo D. ωνι. Quem ad finem Iuppiter speciem Dianae induat, intellegimus; quem ad sinem Apollinis, Obscurum est. Itaque conicere audeo hanc memoriam ita ortam e88e, ut mythographus aliquis vulgatam sabulae formam, qua Iuppiter, cum reconditiore, qua Apollo Callisto subegis8e serretur, eo conciliaverit, ut fingeret Iovem Apollinis figuram mentitum surtum perpetr se. Quam coniecturam pro certa haberem, nisi eius
in adn. recentiorem contulit picturam Cassellis asservatam, qua Petrus Paulus Rubens, cum eundem Callistus casum repraesentaret, Iovem Dianaospoclem mentitum virili quodam colore artificiose notaverit, sed etiam aquilam fulmen gerentem adiecerit. Ab amico artis amanti certior factus sum ibidem asservari etiam Ioannis Henrici Tischbein picturam in rocum prioribus congruentem et alteram, qua Luca Cambisso Genuensisia l527 natus Callisto, eum coram nymphis a Diana d prehenditur tomerata, oculis proposuit.
346쪽
auctoris qui eam confirmat fides admodum infirma esset. Adnotavit enim Τgetetes ad Lyc. 478: 'Ἀρκας Ο ιος 'A πό λλει - νος παῖς. Potuisse Apollinem in Iovis Ioeum snbire et ab hoc quoque nationis originem repeti indo emcio, quod, ut Paus. VIII 38, 8 tradit, in Lycaeo monte erat 'Areo λυονος ἱερον ἐπέκυὶ σιν Παρρασέου, cui festos dies anniver8arios agebant. Cognomine enim deus gentis Parrhasiae proprius
At manifesto ab omnibus discrepant ac plane singularia sunt quae de Areade prodidit Dinus Samius sin. 26 FΗG II p. 475). In scholio enim ad Apoll. Rh. IV 264 doctrinae pleno, quo, cur Arcades antelunares dicti sint, ex diversorum Sententiis exponitur, sunt etiam haec: 'Αριστοτέλ, ς δὲ ἐν τῆ Tπεα-
cpi σέν, ἀει' ου η 'Αρκaditi καλεiται, 'Oρχομενου υἱον, dιυ καὶ πόλιν τῆς 'Αρκαδίας Oρχηιενόν Τ).ε 2. Callisto qui nympham perhibuere - Eumelus, nisi fallimur es. Supra p. 237 c. adn. 3, et fortasse etiam Epimenides ses supra p. 238) - antiquissimam memoriam videntur retinuisse. Sed consentaneum est eam inter primas in genealogorum manus incidisse, cum nationis eponymum peperisse ferretur. Asius quidem quid spectaverit, cum patrem eius Nycteum diceret, cuius nomen neque in sabulis neque in genealogiis Arcadum alibi invenitur, certo diiudicare difficile est, quoniam dubitare licet, utrum illius nomen ipse invenerit an pri8eam aliquam memoriam reddiderit, in qua Νυκτέως nomen sortasse cohaereret cum pristina Callistus natura, id quod sabulae interpreti expendendum committam. At Hesiodi ratio aperta est.
347쪽
345 Qui cum Callisto filiam saceret Lycaonis, Pelasgi siti, Arcadico eam inseruit regum stemmati i). Atque huius haud dubie auetoritati tribuendum est quod praeter duos genealogos, Pherecydem et ignotum scholiastae Euripidei auctorem, quos diversam memoriam praetulisse videbimus, posterioribus de Lycaone Callistus patre constat. Nam ut reliquos Graecos, ita ipsos illa Arcades tenuit. Hoc quidem ex titulo discimus Delphis nuper reperto, quem Pompto Mitth. d. d. areh. Inst. in Ath l889 p. 17) edidit et sub pugnam Leuctricam, a. sere 369, ab Areadibus foederatis cum statuis Apollini dicatum esse ostendit, eum 8imul Pausaniam X 9, 5 salsa prodidisse convinceret. Eum sacere non possum quin hoc loco repetam: IΠυθι A1coλλον Itii Jαξ, τά δ' ἀγάλ/ιατ' εlδω κεν ἀπαρχός αυτοχλυν ἱερας λαος α ντ' Ἀρκαθllας' π Καλυστco τε ADκά νιθαὶ, τῆι uol τ' ἐιιυγηφίς, ἱερου δὲ γένους Aoηόδ i εφυσε κόlρον' ἐκ του δ' ην Ἐλατος καὶ Ἀφε idlας ἰδε κ αὶ 'Arόν, τους δ' Ἐρ&τω νυιιτα γεέν- ἐν Ἀρκαδέ αι Atioδόυεια d ' ετικτε Tel λον, παῖς Abι λαντος, Γογγίλου ἐν κουρας δ' ἐν Amuυς χραίσος.
Attamen in Arcadia etsi genealogiam non item sabulam)Hesiodeam publiea auctoritate sancitam invenimus, non desuere qui nec patrem acciperent nee filiae nomen. 'Aria thus enim Tegeates, historiarum scriptor' - inquit Hyginus in Astron. II l es supra p. 305ὶ - non Calisto, sed Megisto dieit appellatam et non Lycaonis, sed Cetoi filiam, Lycaonis neptem.' Pherecydes autem in Apoll. Bibl. III 8, 2, 2 et cum eo schol. Euripideus ad Or. 1646 ) Cetei filiam iaciunt Callisto. Iam si,1ὶ Hesiodum o lam. π0-72 ed. IM. discimus commemorasse Pelasingum in Arcadia terra oditum, Lycaonem eius filium, Lycaonis subolem, simul enumeratis quae quisque condidisset oppidis. Ibidem num etiam Callistus res narratae fuerint. incertum relinquitur: nam potuerunt illi in Catalogis, hae in Eocis tractari. 2ὶ Ne suspiceris stemmatis a scholiasta prolati auctorem esse Pher
348쪽
ui par est, ab eis proficiscimur, quae domesticus seriptor prodidit,
primum apparet Pherecydem vel, si prior, scholiastae auctorem illam memoriam cum Vulgata ita coniunxisse, ut ex hac retinerent, quod deserere minus facile licuit, nomen Callistus, ex illa assumerent patrem Celeum; deinde animadvertimus Ariaethum Sive eius auctorem receptam, i. e. Hesiodeam genealogiam Secutum esse - satis enim habuit Megisto Ceteoquo in vicem Callistus substitutis hanc correxisse - , at priores geneal0gos vel certe eum quem Scholiasta exscripsit - do Pherecyde enim non constat - Hesiodum non respexisse, sed Callistus patrem posteriori, quae post Nyctimi mortem regnum Suscepisset, genti inseruisse. Certa igitur in stemmatis sede Celeus carebat; a reliquis vero genealogis ne commemoratur quidem. Sequitur,
ut in sabulis nihil egerit, sed fietus sit eum aut ex filiae
nomine i). Tertiam de Arcadis matre opinionem gervavit Stephanus Byzantius, qui in v. υρκαδία haec habet: Ἱστρ Oc: δέ φησιν, δει Θειοστους καὶ O ἐγένετο κτλ. Mirum autemni ad eundem redeunt quae in Recognit. Clementi n. X 2 lexstant: ' Iuppiter vitiat) - - Themisto Inachi, ex qua nascitur Arcas.' Quam genealogiam qui creavit Arcadum originem ex Argolide repetivit. Quod primus secit Acusilaus seg. I 2), cum Pelasgum Argi diceret fratrem, Niobes ex Iove
Alter tamen quin alterius auctoritatem secutus sit, vix potest dubitari. li Κητέα eum Cecrope et Erechtheo composuit et cum K τεμις illis Homericis nexuit WilamoWitκ in Quaest. Hom. p. 152 adn. l2. Oblocutus ei est Thraemer, Pergamos' p. 157 adn. l. Ego dubito, an ex se sibi
349쪽
silium. Sed qui Areadem ex Inachi, quem in capite stemmatis Argivi collocare solent, nexuit filia, is Arcadibus maiorem antiquitatem asseruit. Praeter genealogiam autem ille Istro videtur nihil praebuisse; certe hic ab eo nihil praeterea sumpsit; fabula enim, quam hic subiecit, ex carmine Callimacheo ad Themisto translata est. Veri igitur simile est Istrum Themistus nomen et originem genealogo nescio cui debere αργου οντι. . 3. In haec nomina accuratius inquirere eius erit, qui iam ad id munus suscipiendum aggredietur, unde nunc manus ub8tinere placuit, explorandum dico sabulae ortum. De quo ita, ut plurimi ad eius gententiam accederent, disputavit Odos redus Militer in Doriens. I 3 p. 376 et in Proleg. p. 73sqq. Ad huius
autem argumentationem, qua Callisto esse Dianam efficere studuit, conserenda Sunt quae ego supra p. 245 sqq. de ursae apud
Arcades vi disserui. Ultra ulliterum in sabulae interpretatione progressus est Usener in Mus. Rhen. XXIII p. 32b, cum in Καλλιστοῖς nomine Lunam agnosceret. Id tamen negavit
Lipperi in libro quem inseripsit 'Die Religionen der europ. Culturvolher' p. 381 sq.). De Terra cogitavit Themistus nomine nixus Robert in Prolleri Myth. Gr. Ι p. 304 adn. Quae Bachosen in eo libello, quem de ursa in religionibus
veterum a. 1863 Basileae emisit, et nuperrime Goerres in Stud. Berolin. X a. 1889 protulere ii cum voluptato perlegent, qui, eum quaerendo, unde sua quisque sumpserit aut quid quisque cur novaverit, tempus perdere nolint, ex quolibet cuiusvis poetaocommento quamlibet vim pri8eamque memoriam pro arbitrio
350쪽
De HESIODEO CARMINE ARTRONOMICO quae adhuc prolata sunt iudicia cum inter se parum conspirent, et mota potius Sit quaestio quam absoluta, iam quaecunque illuc aut diserte relata aut probabiliter reserenda memoria nobis gervaverit Operae pretium est componi atque examinari, ut tandem, quibu8 aestimatio nitatur, certa subsint fundamenta. Hesiodi sub nomine carmen astronomicum circumlatum ESSE testes sunt Asotopiades Myrteanus ἐν τω περὶ τῆς Νεσχορίδος
apud Athen. XI p. 491', Plin. N. H. XVIII 212, Plut. de Pyth. Omo. p. 402 Sq., schol. Arat. 254 quem exscripsit Teteiges ad Ηes. Op. 382 et Chil. XII 169). Quod cum αστρονομίαν dicat Asclepiades, αστρολογέαν Plin. et Plut., αστριοὶν βέβλον schol.
Arati, quaenam fuerit inscriptio, ignoramus. Ceterum vix est quod moneam - apparet enim ex utriu8que loci neXu - aStrologiae vocabulum ne apud Plinium quidem aut Plutarchum, cum pridem nova illa ars vana inVMi88et, propriam suam atque antiquam deseruisse vim, qua nihil differret ab astronomiae
Falso esse Hesiodo carmen ascriptum antiquissimus omnium iudieavit testis Asclepiades verbis ὁ τὴν εἰς 'mlodoν ανα ερ μένην et coli σaς 'Aστρονομέαν; eadem videtur esse Plinii sententia, cum poeta nominato haec addat: 'huius quoque nomine exstat Astrologia.' Plutarcho ut do Thalete scrupuli moventur, ita de Hesiodo auctore constat. A scholiasta denique Arateo
idem carmine non indicato ad v. 172. Haec veterum de auctore iudicia. Inter infimae aetatis scriptores carminis prodit notitiam Georgius Hamariolus, cum in Chronico, unde excerpta nou-Diuili eo by Gorale