장음표시 사용
321쪽
miseet: modo enim plaustrum ad Callisto refert I 462 Ioso Avκαον έης ελατηρ Ἀρκτο,ος ὁ /ι ά ς ς. XLII 290 καὶ Do κα- δος ἐγγυς ὁ μάζης , modo ursae iungit Booten senem sive
4 4. Eodem quo Eratosthenes, sed alia via, tendebat is qui in
Ursa minore Callistus canem agnovit: uterque studuit signa propinqua ex eadem sabula explicare. Rem discimus ex scholiis Arateis, in quibus ad v. 27 de Ursis haec adnotata sunt: διτταὶ dέ εἰσιν, oh την 3 ιεν Ναυπλιος εἶρε, τὴν δε δευτεραν τὴν ἐλασσονα Θαλῆς ὁ σοφος. li λεγει dε τῆν ελάσσονα εἰκυνα κυνος εἰναι, ν τις ἐν Καλλιστοῖς, ν τις συγκυννὶ γος ην τῆ Ἀρροέπιδι.ἀαoc aνODσης δε αυτ γῆς συναπέθανε καὶ η κίων. il τὰ δε ονομα
ἐλάσσονα εἰκονα κυνος εὶ ναι nugquam dixit. Ab hoc igitur auctor nequit prosectus esse. Sed videntur suisse qui propter κυνος Ουρaν canem in Ursa minore agnoscerent. Id certe secit qui Callisto ursam cum cane circa polum versari pronuntiavit. Scholiasta lusum huius arreptum, quoquo modo, cum Arati verbis conciliabat contendens hunc signo eandem figuram tribuisse ; quam Sententiam extorquere potuit ex uno versu 36 καὶ
l) Quod in Nonno observavimus, idem redit apud alios quoque serioris vi scriptores et Graecos et Latinos, velut in schol. Arat. 257 fiso τον ειμον τῆς la tori, in Lucani Phaera. IV bra silexoque Ursae temone Paverent , Senecae Herc. Oet. 1523 ed. Leon. sub plaustro - ursae), Avieni Phaen. 13l silla fge. ursat licet parvo iaceat temone per aethram et 2b9 ilicet Ise. ArctophylaxJ - terga Helices - premat, haud tamen unquam i inpieturatae plaustrum procurrere matris i fas datur . Ex ipso addam Nouno II 279 καὶ ὐδατι διφας αλασθω l αρκτος αμα ἰοιο δεδυκοτος ὶστοβοῆος. - Εx Arati Phaen. 93 Nonnus desumpsit ἡμαραίης ἀρπιον appellationem XLVII 252 ut multa alia, es. Maaas in Ania. Erat. P. 100.
322쪽
siderum interpretem e Callimacho pendere. O b. Pauca denique verba hoc loco requirit sententia Henrici Sehmidi, qui in libri, quo tragoediae Atticae carmina non semper aequa Minerva tractavit, p. CXX singularem illam sabulae formam, quae inter enumeratos Iovis coniuges et filios in Ho-
1υκάονος ἐγρειοθηλέυὸν και ἄλλον τ έκτει, ta ρκα ὁ α, inde repetit, quod in caelo ab Ursa proxime absit Leo. Cui explicationi quod opponam non habeo: immo eam si minus certam, at quam maxime probabilem duco. Una enim rem statim expedit, eum impedita sit via leonis e sabula vulgari repetendi. Ratio enim nisi in siderum collocatione nulla, quantum video, comparet, qua intellegi possit, cur tandem Callisto a Iove compressa esse dicatur sub figura leonis. 4 6. Iam per Graecorum litteras sabulam persecuti artiseum monumenta num quae ad Callisto pertineant circumspiciamus. De nonnullis supra dictum eSt: Scimus enim Polygnotum Callisto inter inferos sedentem pinxisse, Orchomenios Methydriensesque Callisto et Pheneatas aliosque Areadem in nummis repraesentasse. Callistus Arcadis aliorumque statuas ab Arcadibus post pugnam Leuctricam Delphos dicatas esse constat earum titulo nuper reperto, quem infra p. 345 exhibebo. Callistus et Ius statuas ), quae saetae erant a Dinomene, qui c. a. 400
floruit, in Aeropoli Atheniensium iunctas vidit Pausanias Ι 25,1 . Ad nos ex arte Graecorum nihil pervenit, quod ad Callisto reserre liceat ), praeter Arcadum nummos. Laudat quidem
l De his cf. Overbeck Gr. Κunstmyth.' II p. 4l 5 et Κuhneri Flecheis. Annal. suppl. XIV p. 275.2ὶ De statua falso huc relata vide Overbeckium l. l. - Quia eum Callistus sabula signum Ursae cohaeret, non alienum duco adnectere quae ad hoc pertinere videantur artium opera: Ursarum et draconis in caelo
323쪽
lichen Κunsidars tellungen der Ponialowski-Gemmen No. 39-42'inter sontes sabulae potissimos; sed ex Foersteri adnotationec ub u. R dekkehr d. Perseph p. 116) didici eas esse a salsario prosectas, ut non doleam, quod eas inspicere mihi non licuit.
Sed iam Graecos dimittamus et revertamur ad OvIDIUM. Hune supra praemonui Eratosthenis et Callimachi commenta, quae apud Graecos ad infimam usque aetatem separata regnasSemodo vidimns, una narratione coniunxisse. Nunc singula excutiam, ut appareat, quae utri debeat, quae ipse addiderit. Cum autem narratio quam Fastis II 1b5-192 inseruit, nisi
collocatio repraesentata est in gemma ex Asia oriunda, nunc Parisiensi, quam pulchro exemplo deformarunt ImhooDBlumer et Otto Κρller c Tier- u. Ptlangen hilder aus Hungen u. Gemmen' 1889 tab. XVI S); ursas ita Positae sunt, ut praecepit Aratus in Phaen. 28sqq. - Minus constat dointerpretatione ursae, super cuius tergum stella comparet, in Alexandrinorum nummo aeneo repraesentatae, qui non ante Augusti imperium ies. Ηead p. 7l8ὶ percussus nune Parisiis c Cabinet des medailles'i asservatur cuiusque imaginem delineavit Baehosen i Der Blir in d. Rel. d. Alterth.' tab. II 5 . Stella super adiecta Ursam inelestem significari novissimus O. Keller i Tierod. kl. Altert.' p. 127ὶ contendit. Quas tamen interpretatio incerta est iudicanda. Nam quae in Mantinensium nummis Ruper ursam conspicitur magna stella, eam notae vice I countermark, star'l iungi vult P. Gardner in M. B. catal. s Pelop. p. 1843. Alia est vis stellae . quam iam in antiquissimis nummis electris itemque postea In argenteis Milesii super caput leonis posuere ics. Head p. 503 sq. aut in tetradrachmis Abderitae ante pectus grypi cs. Imhoo DBlumer et Kellor, 'Tier- u. Ptangenbildor aus M. u. G.', tab. XI 25 . Attamen ut ursa Alexandrinorum sit gidus intellegendum est autem ubi de tali stellas significatu dubitare non liceat, velut in capricorno, cui stella in aere Commageno superposita est, cf. Ι oon Blumeret Relier, 'Τier u. Pstangenbsider'. tab. X lin, aut in ariete, qui eodem modo in gemma insignitus est ses. ib. tab. XVIII 46ὶ -, explicatio tamen potest etiam ex Aegyptiorum religione repeti cf. Head p. 720 ; horum enim sacerdotes Plutarchus de Is. et Os. 21 auctor est dixisse θεῶν - τας - νους ἐν Ουραν si λάμπι ιν αστρα, καὶ καλεῖσθαι κυνα μὲν τὴν σιδος ἐφ' 'UIήνων. υπ' Αἰγυπτίων δὲ Σμιν, XJρίωνα δὲ τ ν EZρου, τὴν δὲ
324쪽
quod brevior est, non disserat ab ea quam in II Metam. libro 409 - 530 protulit, quanquam ne idem eisdem bis narraret verbis cavit variavitque Singula, utramque in unam comprehendero licet. Utraque igitur pariter adhibita sabulam summatim proponam, quo quidque redeat diligenter adnotans:
Callisto Lycaonis filia eum Diana
eiusque n3mphis venabatur. Iuravit virginem se mansuram.
Sed Iuppiter stiuore captus ei pudorem eripuit quamvis invitae ac reluctanti, postquam Dianae facie indutus eam sesellit. Mel. II 411-416, cf. 495 526 Fast. II 155 sq
Callim. , alii. is Callim. s Apollod .: α - κοίσν συνευνα ro . Amph. ap. Erat. Callisto, quanquam conscIentia amissae virginitatis afflicta, in M. 44l-452 Dianae choro perm&nsit Sed cum lavacro eius crimen patuisset M. 460 462F. 169-l72procul secedere a Diana iussa est.
Arcadem peperit. M. 464 Sq. .F. 173 Fq. M. 46S Sq. F. t 75 Sq. Iuno poenam adhuc distulerat, sed partu magis etiam accensa illam in ursam convertit. M. 467M. 468 73;-484 III. 476-
Hes. ap. Erat. callim. Hac nova specie pristinam ser vans mentemper agros montesque errabat. Quindeeim annos natus
325쪽
in matrem incidit, Da Callistus fabulR.
et ignarus eam iaculo fixisset, nisi utrumque Iuppiter ad caelum rapuisset; ubi signa vicina sunt, prior Arctos vocata, alter Aretophylax, quia urgam a tergo B qui videtur. At Iuno a Tethys et Oceano impetravit, ut Arctos ab aequore semper prohiberetur.
Vides fundamenta narrationis desumpta esse ex libro Eratosthenis, colores hic illic aspersos et Iunonem insertam esse ex carmine Callimachi. Iuno autem invecta duas necessario traxit fabulae mutationes: Primum opus erat Callisto salvam a Diana dimitti, ut Iuno posset huius loco poenam eXercere. Deinde Iuno fingenda erat poenam in idoneum tempus distulisse; tale praebuit paelicis partus, quo necesse erat Iunonis dolorem redintegrari; poeta vero simplici hac ratione non Ontentus deam induxit aegre serentem quod illa etiam secunda esset, quasi omnino potuisset fieri, ut Iovis semen fructu destitueretur; cogitavit de mortalibus, non de immortalibus, ἐστεὶ OLκ αποφώλιοι μναι αγαν-ων Hom. λ 249). - Ιn proximis Ovidius fabulam, quam apud Eratosthenem intextam invenit, Lycaonis ideo omittere debuit, quod eam iam ante, quanquam alia sorma, narraverat; qua dempta simul nos fraudavit primae Arcadis sortis notitia, cum iam frustra quaeramus, quis matre in ursam conversa inopia insantis curam susceperit; nam satis habuit dicero XV annis peractis filium cum matre congre8Sum es8e, cum illud legentibus ut quisque vellet animo supplendum permitteret. Quae sequuntur abiecta inutili doctrina simpliciora reddidit: abiecit enim laesam ab utroque Lycaei religionem, idoneam, Ricut e8t, Iovi hane ratus causam intercedendi, quod a silio
326쪽
matri mors instabat. At peecavit exemplo deserto in depingenda condicione: nam ex fabulae sententia eam debuit effingere et in terram transferre, quam in caelo obtinent sidera; haec autem ea est, ut Ursam Arctophylax persequi videatur, et hane expressit Eratosthenes; at Ovidius in Mel. huius oblitus est, eum scriberet 50l sqq.: Ille refugit inmotosque oculos in se sino fine tenentem nescius extimuit propiusque accedere aventi vulnifieo suerat fixurus pectora telo. In Fastis etsi non mutavit causam, vitavit tamen manifestam sabulae et siderum collocationis discrepantiam ae quodammodo se ipsum corrigere ) videtur v. l 90: Arctophylax sormam terga sequentis habet. Hic paulum subsistamus. Nam quae adhuc perlustravimus, omnia ita comparata sunt, ut dubium esse nequeat, quos is qui narrationem composuit adhibuerit auctores. Compositam autem eam esse tacitus posui ab ipso Ovidio; non temere, Opinor; nam quae cum Eratosthenis exemplo discrepant aut in eo desunt, eorum nihil est, quod non possit ab ipso esse prosectum aut quod diei nequeat unde illatum aut cur novatum Sit. Eratosthenem autem ab eo esse lectum Fastis comprobatur, in quibus quae narrantur sabulae praeter quinque omnes in Catasterismis redeant cs. Robert in Erat. Cat. rel. p. 29ὶ; Callimachi vero carmina ei penitus nota fuisse non est quod moneam. Qua de causa mihi persuasum est Ovidium hos auctores sibi familiares ipsos adiisse, etiamsi, id quod in medio relinquam, habuerit in manibus quod nuper complures ei tribuerunt syntagma mythologicum vel syntagmata; quod O. Knaach in Quaest. Phaeth. p. 68 ipsam Callistus sabulam, qua syntagmatis usus demonstretur, affert positum est in Maassii de Catasterismorum origine iudicio et cum hoc suo sundamento concidit, si Catast. ad Eratosthenem redeunt neque e scholiis Arateisl Ut temporum ita narrationum ratio docet sabulam ab Ovidio prius
in Metam., postea in Fastis tractatam rege.
327쪽
descripti sunt. Alium enim eam narrationem, quam Ovidius exhiberet, composuisse cur statuamus ne ulla quidem est causa: immo in ea ipsa inest quod ab alio prosectum esse vix credi possit; matris dico eum filio congressum in Fastis non minus quam in Metam. in illis tamen, ut supra dixi, poeta manifestam quidem cum veritate discrepantiam vitavit) talem qualis eum siderum inter se collocatione pugnet. Rerum igitur caelestium sat incuriosum auctor se praebet. Hae autem re proditur Ovidius; qui quanta incuria in rebus astronomicis versatus sit, Ideler satis ostendit. Iam vero in congressu illo depingendo Eratosthenis exemplum deserere non potuit nisi qui ante omiserat violatam Lycaei religionem. Qui autem hoc modo Eratosthenis narrationem contraxisge reperitur, eidem ceteras quoque fabulae mutationes assignare par est. Ergo hinc quoque ad Ovidium ducimur auctorem. Iam pergo ad narrationis finem. Restant enim haec: Iuno, quod Callisto inter sidera recepta est, indignata ad Tethyn et Oceanum, quorum olim alumna fuit, descendit et iniuriam sibi illatam questa rogat atque ab eis impetrat, ut novum sidus ab aequore semper prohibeatur. Primum explicatur, cur Ursa nunquam occidat. Qui explicationem invenit ab eis prosectus est, quae Iuno apud Homerum
ias μ' ἐν σφοὶσι δοιέοισιν ἐυ τρέVoν ι δ' ατέταλλον.Sed quis invenit 2 Apud Graecos nunc quidem i8tam narratiuneulam laustra quaerimus, quanquam inde ab Alexandrinorum Retate, postquam iam Homerus versu orq δ' α/ιαορος ἐστε λοετρων 'Ωκεανοῖο praeclare praeivit, Ursa nunquam occidens in horum quoque litteris hie illic commemoratur, velut a Nonno
II 279, III 5, XXV 136 sq., 397, XXXVIII 367. Sed quae Ovi
dius enarrat significat ignotus poeta Latιnus, cuius versus in Hyg. sab. 177 servati sunt. Illic enim quod Callistus sidus non occidat ita explicatur: Tethys enim, Oceani uxor, nutrix Iunonis, prohibet eam in Oceanum occidere. t hic ergo septentrio maiori. de qua incretieis versibus:
328쪽
tuque Lycaonio mutata e semine nymphe i), quam gelido raptam de vertice Nonacrinae )oceano prohibet semper se tingere Tethys δ),
ausa suae quia git quondam succumbere alumnae Horum versuum auctorem Aem. Baehrens in uisc. crit
p. 19 comprobavit ) 'suisse in eorum poetarum novellorum
i In codice: 'tuque Lycaoniae mutatae semine nymphae.' Muncker, cum apostrophen ad Arctophylacem referret, nihil mutari. sed post 'mutatae' voculam ' e' inseri voluit; quod etsi postea fecit Riese, ego tamen perversum duco. Rob. Unger in progr. Friedland. 186i p. 6sqq. , cum versus ex aliquo heroum catalogo, quo etiam qui a Callisto genus ducerent recensiti essent, superesse putaret, scribi iussit: 'tuque svel tresque 'i Lycaonio mutatae o semine nymphas.' Cui versus formae duo obstant: primum, id quod levius est, desideratur vocativus: deinde, idque gravius est, verba e gemine nymphao 'insolentius dicta sunt quam quae ei qui per coniecturam inserat largiri possim; neque enim mihi sufficiunt quae Unger p. s attulit exempla, Ovidiis Met. XII 933 'esse satum Nereido' et proereandi verbi etiam in mulieribus usus. Itaque Rpostrophe ad Callisto relata praetuli cum Schessero formam mutat ' in 'mutata a ' dissolvere; 'nymphe ' pro 'nymphae' codicis et nympha ' Schesseri recepi a Baehrensio, qui novissimus hune locum pertractavit In Misc. crit. p. 19 sq. Quod vero idem 'mutata' corrigi vult in prognata', non assentior; nam et illud ferri potest, quin etiam, eum designo sermo ait Ursae, mutatae figurae significatio tantum non est ne
2 Sic in codice. Muncker scribi maluit 'Nonacrino'. quod Bunte recepiti Ego vero codicis lectionem non ausim damnare, etsi valde dubia mihi quoque est. Trita enim nominis sorma est Nonaeris, rarior Nonacria, Sed potuisse etiam Nonacrinam locum appellari Rob. Unger p. 10 similibus exemplis svelut 'Macrola: ἈμαντlHi, Motola: Κεστριν , Elephantis: Elephantine evicit. Accedere vero quo sorma' Nonacrino' commendetur infra videbimus, cf. p. 330 Mn. 1.3ὶ In cod. 'Thetis. 43 Tria attulit stinumenta: haec enim sunt eius verba: 'non premo σπονδειαζοντα; sed Catulli memoriam utique provocat totus horum ve suum color. et nescio an is qui Cirin epyllion composuit, ut ex ceteris eius aevi vatibus flores collegit, ita versum fragmenti nostri quartum ob oculos habuerit, cura v. 83 scriberet causa quod est mulier numen fraudare deorum s.' Minua valent primum et tertium, plus medium. Sed est quod huic iudicio obstare videatur. Poetae enim Catullo aut Ovidio aequales uuSquam, quantum nunc scimus, illo quo poeta ignotus sensu dixere feminam seminae succumbere: at, si mittimus Hyginum, de quo mox dicemus,
329쪽
numero, qui sub finem liberae reipublicae exstiterunt quique a Cicerone inridente cantores Euphorionis vocitabantur Poetae nomen latere existimat in 'versibus', eum in 'Cretieis' non offendat, sed syllogam in eis agnoscat fabularum ad Cretam pertinentium, quam nescio quis Catulli aequalis Alexandrinum aliquem poetam secutus composuerit. Rob. Unger in progr. Frie diand .l86l p. 6, eum primo versu Ancaeum, Arcadis abnepotem, designari temere sumeret, collatis Apollonii Rhodii Ι164 sqq. eo adductus est, ut sat audaci coniectura reponeret in Argonauticis Varronis'; atque Alexandro Riese ita imposuit, ut, et8i sprevit eius coniecturam, versus tamen inter Varronis Atacini fragmenta reciperet. Quae priores luserunt Barth: in v. Arataeis', Bernhardy: in v. Eratosthenicis ') possum omittere, nec comm0rari opus e8t in eo, quod novissimus Hygini editor proposuit: 'in v. eroticis.' Certa in his, nisi nova subsidia aecedunt, indagari non possunt. Sed enim ad nostrum consilium sussicit versuum seire aetatem, quam Baehrens satis probabiliter desiniit. Nam si Catulli aequalis, quisquis fuit, illam de Ursa ab Oeeano exclusa fabulam significavit, n0n e8t dubium, quin ex Alexandrinis nescio quis eius auctor fuerit, etsi nullum huius apud Graecos ipsos iam invenimus vestigium i). Ovidius igitur in fine non minus quam in prioribus narrationis partibus totam materiam Alexandrinis debere iudicandus est.
simile aliquid solum apud Apuleium reperitur, cui succuba idem valet quod aemula; et Mel. V 28, ubi Venus exclamat: 'vel maxime Psychen illo, meae formae succubam, mei nominis aemulam, vere diligit', et X 24; et cum Apuleio consentiunt glossae nonnullae, quas Rob. Ungor p. I attulit. Potestne igitur poeta in singulari notione cum Apuleio eonspirans Catulli aequalis haberi Τ Meo quidem iudicio potest. Licet enim dubitare, an illa succumbendi succubaeque vis antiquitus in usu fuerit, quanquam primo magis in vulgari ideoque spreta a cultioribus poetis, postea, cum vetera et vulgaria protraherentur, in litteras recepta; cui opinioni favet quod Apuleius
succubam in eo opere usurpavit, in quo eum germonem vulgarem fere Se cutum esse constat.
lin Callimachum, de quo sine ulla causa cogitavit Prelier in Myth. Gr. I p. 385, auctorem non esse inde necessario efficitur, quod de omnibus qui ex hoc pende ut ne unus quidem extremam illam narrationis particulam habet. Quis auctor fuerit, ne suspicari quidem licet.
330쪽
Reinholdus FrangRatione autem, si quae adhuc disputavi vera sunt, hae usus est, ut tanquam filum Eratosthenis narrationem sequeretur, huic a Callimacho quae nulla aut leni mutatione inseri possent insereret, finem adhibito tertio auctore, sive ipse illo homine Alexandrino sive eo qui illum secutus esset, suppleret. De suo in ipso fine plurima addidisse videtur, quandoquidem in Iunonis oratione bonum quem Seneea laudat declamatorem admirari licet; in prioribus quot flores admiscuerit ex culto Callimachi hortulo decerptos, quot ipsi debeamus, quis dicat γSed praeter Graecos nescio an in auribus sive ob oculos ipsos illos habuerit versus, de quibus modo Verba fecimus. Nam primum Ovidii in Mel. II 409 verba 'in virgine Nona
crina', quibus Callisto primum inducitur, eorum memoriam Sugeitant, quae eadem versus sede ignotus ille poeta habet 'devertice Nonacrinae'; at spondiacum istum tam consimilem versus exitum e communi forsitan uterque libaverit sonte, poeta Alexandrino, ad quem etiam Suidae verba Mὐνακρίνη ' λέγocra
λLστ 2,' revocari possunt. Sed aecedit quod apud Ovidium etiam alumnae appellatio verbumque tingendi redeunt,ign. poetae 'ausa Suae quia sit quondam succumbere
Ov. Met. ΙΙ52T 'at vos si laesae contemptus tangit alumnae, hi Iign. poetae 'oceano pr0hibet semper se tingere Tethys', lov. Me LII 530'pellite, ne puro tingatur in aequore pelex' Itaque etsi pro certo affirmare nihil audeo, veri tamen haud dissimile arbitror Ovidio, cum primum Callistus sabulam narrandam aggrederetur, popularis quoque Sui versuum in mentem venis8e. Nec tamen nego poSSe consen8um etiam communi fonte, Graeco nimirum, explicari.
Restat, ut Videamus, unde versus in Hygini Fabulas pervenerint. Vix autem erit quin, ubi primum con8pexerit, eos hoc loco miretur, quoniam cum Hygini ratione videntur male convenire. At huic rei fortasse nihil est tribuendum; nam