장음표시 사용
331쪽
329 idem, quem Hygini nomine de8ignamus, in Astrono m. semel atque iterum singulos vel binos versus attulit. Sed accedit quod nunc inter iudices peritissimos constat Romano8 seriptores ab Hygino nusquam consultos esse i). Quod si verum est, sequitur, ut versus ab interpolatore, cui iam a Mauricio Sehmidi signati sunt, Fabulis sint illati. In Astronomicis in Ursae maioris titulo, postquam Callistus tabulae III formae narratae sunt, haec sequuntur p. 3l, a 4 Bnnte): 'Hoc signum, ut complures dixerunt ), non occidi L Id qui ) volunt aliqua de causa esse institutum negant Tethyn, Oceani uxorem, id recipere, cum reliqua sidera eo perveniant in occasum, quod Tethys Iunonis sit nutrix, cui Callato succubuerit ut paelex. - quae res in Nonacri monte Arcadiae gesta demonstratur ) Haec cum versibus illis comparanti protinus apparebit illos ab Hygino reddi: redeunt enim cum Nonacrini montis mentio tum singularis ille, de quo supra dixi, succumbendi usus. Quod si Hyginus etiam in Astronomicis, sicut Roberto in Erat. Cat. rel. p. 232 sq.) visum est, viro in his versatissimo, 'Latinos auctoressere neglexit', de interpolatore hic quoque cogitandum est. Sed non solum in Hygini opera versus illi invaserunt, sed etiam in Ovidii Metam. argumentis vestigia eorum deprehenduntur. In his enim II b) Iuppiter narratur in Callistus amorem incidisse, 'cum ei rea Nonacrinum montem Arcadiae- vagaretur.' Quae ex Ovidio peti non potuerunt; hici Cf. Robert in Erat. Cat rel. p. 235 et inprimis WilamoWitet in Quaest. philol. IX p. 49 adn. , ubi do hac re plura invenies, in quorum capite posita sunt verba ' Alles Romi scho ist Interpolation im Hygin.'
Act. acad. Monac. 1876 p. 10.3i 'id qui ' dedi ex Bursiani coniectura. Codices: 'ut tat, et, qui.'Εxtrema sententia apud Hyginum in sine totius capitis sp. 3l, 2l B. posita ea excipit, quae Ariaethus do Callisto protulerat. Cum his autem
nullo modo cohaeret: contra quo eam revocavi, neque offendit et eis quae antecedunt convenit. Scrupulus, si qui rosidat, omnis, credo, eximetur ei qui verborum quem monStraturus Sum fontem agnOScel.
332쪽
enim nihil tale habet ac ne cogitavit quidem de certo Arcadiae loco; nam 'virginem Nonacrinam' v. 409 Callisto appellavit per synecdochen pro Arcadica; sed hac appellatione ei,
qui argumenta consecit, causam praebuit, ut aliunde Nonacrini montis mentionem narrationi inserret. Desumpsisse autem eam isto putandus est ex illis versibus; neque enim alibi eum illo monte Callistus sata coniuncta invenimuη, etiamsi, primum in versibus illis Latinis an in exemplo iam Alexandrino id laetum sit, dici nequeat; Suidae enim quam Supra attuli glossam N υν-ρένη ' λέγεται ι Ramoto, ad id diiudicandum non sufficere patet. Atqui argumenta ex ampliore Ovidii Metamorphoseon commentario residua esse Richardus Foerster certis indiciis demonstravit. Ergo meo iure mihi videor eonicere olim in illo commentario versus illos ipsos exstitisse, ut ad illustrandam supplendamque Ovidii narrationem praesto essenti). Cui coniecturae quaestio, cum processerit, firmamenin substernet, per quae lare spero ut iam tuto stare videatur.
4 3. Sed priusquam pergam, ad finem perducere libet, quam supra incohavi, de Hygini fabulis quaestionem. PauciRabsolvere licet do sab. 176: Ad Lycaonem, Pelasgi filium, Iovis in hospitium venisse dicitur let filiam eius Calysto compressisse; ex quo natus est Areas, qui ex suo nomine terrae nomen indidit . Sed Lycaonis filii Iovem tentare voluerunt, densne esset, et carnem humanam
cum caetera carne commiscuerunt idque in epulo ei apposuerunt.
Qui p0stquam Sensit, iratus mensam evertit, Lycaonis filios sulmine necavit. Eo loco postea Arcas oppidum communivit quod Tραπεζους nominatur. Patrem Iuppiter in lyci figuram mutaviti Intra cancellos posui quae aliunde sabulae illata esse mihi persuasi. Ipse Suas Hyginus saliuias corruperit an interii Si inferpolator Hygini Astronom. et Scriptor Metamorph. RrgumPutorum pondent ox vorsibus in Fabulis Hygini conservatis, veri est simillimum scribendum esse pro Frisengensis lectione 'Nonacrinae' 'Nonacrino', quia illo habet 'in Nonacri monte', hic 'circa Nonacrinum montem.'
333쪽
polator sit incusandus h), nescio, Sed scio alienum esse quod Iuppiter dicatur Lycaonis hospitio usus siliam compressisse, et sensu carere quod idem sceleratis filiis fulmine peremptis patrem peculiari poena, cuiuS nulla omnino cau8a apparet, a meiat ); atque huius quidem additamenti naturam vel sedes indieat; suum enim locum haberet post verbum 'necavit'; subiectum est a fabulae redactore ex altera narrationis sorma, ex qua Lycaon, quia ipse facinus in se admisit, in lupi figuram
Transeo ad fabulam proximam, quae de Callisto agit.
Haee, Si alteram eius partem eum VersibuS et Stellarum catalogo, quia aliena est, mittimus, ex eo numero eου t. quae ea
scholiu Vergiliunis fluxerunt; quod ut perspiciatur, opus e8t eam eum ei8 componere, quae Lactantius ad Statii Theb. III 685 et Mythogr. Vatic. II 58. 59 exhibent:
ctos oceano non immergitur, positione cursus Spherae circularis. otii δ' ausuo ρος ἐστι λοετρων ZZκεανοῖο i. Sed tabulas quae in septentrionem sunt fictae a Graecis coutra veri propositum, edisseramus. Calysio, Lycaonis Arcadiae regis filiam, in comitatu Dianao Iuppiter cum vidisset, in amorem eius in-l eidit, nactusque a reliquis Se-Mythogr. Vat. II 58 sq. De Gigantum sanguine natus est LIcaon, tyrannus Arcadiae.
Eius filiam Calliston cum in comitatu Dianao Iuppiter vidisset, in amorem eius incidit, et a reliquis su-l Hyginum additamenta narratiunculis inspersisse non ignorat qui Astronomica in Roberti Catast. ed. legit; sed hic quidem de Frisingensis interpolatore cogitare malet qui acceperit quae idem illo p. 216 sq. disputavit. 2 Non in eo offendo, quod pater poenae filiorum est particeps nam quis demiretur, id quod Bibliothecae Apollodoreae auctor tradit. patrem una cum filiis fulmine tactum esse γ -, sed quod pater ex illorum interituoxemptus huic tam singulari poenae reservatur, cuius nulla allata sit ratio. 31 Ita correxi quae in Titiobrogae editione GStant: O. i. e. a. d. O. n. m. o. P. R c. e. 2. i. λοι-ον oκεανος. - Versus eSi homericus i S 489. ε 275 . 22.
334쪽
facta esse obiram Iunonis, luod cum Iove concubuit.
in stellarum numerum re-ltulit, quae septentrio appellatur, quod signum
loco non mo-lvetur neque loccidit. The tis enim, Oceani uxor, nutrix Iunonis, prohibet
gregatam nymphis in Dianam mutatus seductamque compressit et gravidam fecit. Cuius cum erimen cresceias uterus proderet, indignata Diana comitatu suo Pam repulit : quae exactis decem mensibus enixa est Parvulum, qui Arcas cognominatus Gi.
sua ex Iove etiam materesset, Calysto vertit in ursam. Cuius filius Arcas cum esSet in adultam productuS aetatem, inprudens in matromincidit, ursamque credens misso telo cam perimere v0luit. Non sustinens Iuppiter ignorantem parricidium perpetrare, statim eos inter sidera rettulit. Illo Arcturus et alio nomino Arctophylax
vocatur. Illa αρκτος Πει*ων, Latino septentrio maior
mergitur. Thetis enim, uxor Oceani, nutrix Iunonis suit, quae propter assectum nutritae eam PTO-hibot in oceanum cadere, unde Verg. 'Arctos Oceani metuentes aequore tingi.'gregatam nymphis in Dia.
compressit et gravidam feeit Cuius cum crimen tumens uterus proderet, indigdala Diana comitatu suo eam reppulit. Illa autem exactis decedmensibus enixa est parvulum qui Arctosili cognominatus est
sua ex Iove etiam materesset, Calliston vortit in uream Cuius filius Arctos cum esset in adultam aetatem productus, imprudens in matrem incidit, ursam credens, aemisso telo eam perimere Foluit. Non sustulit Iuppiter ignorantem matricidium per- Petrare, statimque eos inter Sidera collocavit. Ille Arcturus et alio nomine Arctophyla vocatur. Illa αρκτοc μείψων, Latine septentrio maior
loco non movetur nec hae quam dicturus sum causa mer
gitur. Thetis enim, lilia Nerei. uxor Oceani, nutrix Iunonis suit. Quam Iuno indignata pel'
licem Ruam in caelum trans latam rogavit, ut propter ab sectum nutricis eam prohibe
Laetantius, cum in calce Vergilii verba asserat, ex commen tario se in Vergilium conscripto hausisse indicat. Id vero e0 eonfirmatur, quod, ut Rob. Unger p. 7 testatur, alter Lactantii
codex Monacensis in extrema narrationis parte eadem habet Verba atque Serv. ad Verg. Georg. I 246, quem versum La etantius in calce laudat. Sunt haec: Diqili Gorale
335쪽
exser. Gaudentius in schol. Bem. ed. Hagen)- indignata mi autem Iuno, - quas postquam Iuppiter quod Iuppiter policem suam in in siderum rettulit numerum, Siderum numerum retulisset, Iuno rogavit Tethyn, suam nu- rogavit Thetin, nutricem Suam, i tricem, ne unquam eas pateredeam mari8, ne unquam patere-itur occidere. Unde nunc 'metur eas l) oecidere. Unde Verg.- tuentes' dixit. Cum Laetantio autem plerumque ad verbum consentit Mythogr. Vatic. II, quem sua maximam partem ex scholiis Vergilianis deseripsisse inter peritos constat ). Ergo ad eundem ab utroque relegamur fontem. Nec iam dubium videtur, quin ex eodem, etsi per alium rivulum, fluxerit prior illa Hygini sabulae pars. Neque igitur casui tribuendum quod Servii ad Georg. I 246 verba 'quas postquam Iuppiter in siderum rettulit numerum' simile sonant atque Hygini 'postea Iovis in stellarum numerum rettulit.' Fabula, quam hi ex commentario aliquo Vergiliano de- Sumptam narrant, Ovidiana est, etsi a Laetantio Graecis im- Putatur ex quo errore - an fraudem putes3 - solo intellegas hunc sua ab ipso Ovidio non accepisse). Quod si quis non Statim persenserit, eum monuisse sufficiet redire in hac narrati0ne, quae Ovidii propriae sint, et Dianam Callisto comitatu Suo repellentem et Iunonem indignantem, quod paelex Sua ex Iove etiam mater laeta sit. Ad Ovidium revocari aut possunt aut debent ea quoque, quae alibi in scholiis Vergilianis de Callisto relata gunt. Exceptae8t una narratiuncula a Servii interpolatore ad Verg. Georg. I 246 inserta, quae ad Eratosthenem redit; at haec non ad maiorem, Sed ad minorem pertinet Ursam. Reliquae Sunt hae: Serv.
ad Verg. Georg. I l38 lexscripsit Mythographus Vat. I 17l: - 'Lycaon enim, rex Arcadiae, habuit filiam Callisto IL., Calisto libri Serv.l. Quam cum vitiasset Iuppiter, Iuno in uream con-
336쪽
vertit et postea Iuppiter miseratus in signum septentrionis Ex eodem sonte - id docent quae praecedunt - in scholia Bernensia haec transierunt: '- ursa, in quam transfigurata est Callisto lentiston Bl. Lycaonis filia'). Ad hanc respicit interpolator ad Georg. I 246 haec adnotans: 'de Helice, Lycaonis sita, amata a Iove et a Iunone in ursam mutata, Supra dictum est.' Eadem suppletur ab interpolatore ad Aen. Ι 744 ita: 'haec autem, nisabulae loquuntur, Callisto suit, comes Dianae, quam Iuppiter mutatus in Dianam stupravit, ex qua natus est filius nomino Arcas. Cetera in libro I Georg. plenius narrata sunt.' Haec quidem ad Ovidium referri possunt, debent praeter Serv. ad
Georg. I 246 quae eius interpol. ad Georg. Ι 67 narrat: 'alii Arcadem suisse situm Callistus et Iovis dicunt: qui cum matrem in figuram ursae Innonis ira transfiguratam vellet oecidere, ambo in caelum a Iove translati sunt, et ille Arcturus, illa Helice dicta.' Bis scholiastarum neglegentia sabulam pessum dedit: Servius cum ad Vergilii s Georg. I 246)versum 'Arctos oceani metuentes aequore tingi' adnotavit 'hoc refertur ad fabulam; nam hae duae paelices Iunonis suisse dicuntur', illius versus gratia ex una duas paelices emetens sabulam correxisse cognoscitur non ipse demum, sed quem secutus est auctor ses. p. 333). Plus etiam peccavit qui Probi illustre nomen fert, cum non solum Callisto dum gravida est a Iunone mutatam, Verum etiam Areadem in eandem sormam conversum esse tradidit ad Georg. Ι l38 p. 25 Keil): 'Lycaonis arcton dicit septentrionem et vulgarem sequitur historiam. Iuppiter enim Callisto, Lycaonis filiam, creditur mutatus in Dianam compreSSisse; quae gravida mutata in ursam ira Innonis peperit puerum Areada, quem Iuppiter, ne venans matrem feriret, mutatum in eandem formam cum ea inter sidera retulit.' Laetantius denique ad Statii Tlieb. IV 294 sabulam tiro viter repetivit: 'una pars narrationis est Nonacria ut Trinacria. Est autem nomen loci vel agri Arcadiae, in quo Iuppiter in speciem Dianae versus cum Calystone Lycaonis filia concubuisse narratur. Ovid. sic in virgine Nonacri n a.' Sed quae de Duili od by Cooste
337쪽
335 Nonacria protulit, ipse Sibi e versu Statiano 'Nonacria rura' Confinxit. Itaque laui considenter statuo fuisse qui, cum in Vergilii Georgica commentarios componeret, ad Ι 216 Nasonianam de Callisto sabulam asserret, unde deseriberetur a Laetantio et Mythographo Vat. altero, excerpta tran iret in Hygini Fabulas, minuta et contracta a Servio Semaretur eiusque interpolatore. 4 4. Ex ipsis tamen Ovidii versibus illo hausisse non videtur, sed eae Melamorphoseon epilome ei quam nos tenemus simili ). Id inde colligo, quod, quos ex illo pendere vidimus, iidem
otiam habent quae cum Argumeutis Metam. ita consentiant, ut casu factum esse vix pos8it. Etenim non solum Laetantio cum Argumento duae locutiones communes 8uut:
lj Idem quod in Callistus videtur etiam in Heliadum fabula factum esse ineque in hac, opinor, sola ; consentiunt enim hi testes: Argum. II 2. 3 l Serv. ad Aen. X IS9 Hyg. fab. 154 Schol. Germ. Stroget. 174, ias Breys. Sorores Phaethon- Huius interitum Sorores autum Sorores quo-tis Phaethusa Lam-lflentes sorores Phae-lPhaethontis, dumique Phaethontis petie Phoebe. casumlthusa et Lampetusas interitum de-lnentes tu arbo- fratris dum deflen ideorum misera-lflent fratris, in reS POpulos ver- deorum miseri-ltione in arbores arbores sunt po- Sae fuiSSe, la- cordia in arbores commutatae sunt.lpulos versae.lerimae quoque populos mutatae Harum lacrimae, earum in elec- sunt. t Ac fluxissetcs. ad Huc. VI 62lut Hesiodus trum duratae dicunt i lacrimae Phaetontiades sindicat, inldicuntur, earum, ut Hesio-iquae, dum exstin-lelectrum Sunt dus et Euripides in-lctum fratrem flerent, duratae,
dicant. in electrum .iconversae Sunt in arbores. - Interpol. Moneo ex Ovi-
'mutatae sucina fle-lthontis sucina ne leedunt ses. Rob. visse dicuntur. Di luisse dicuntur ' . in Erat. Cat. rel. cuntur acet Pio; e0- 2IT . tem fortasse sanan- atur. in fine si addis' duratae.'
338쪽
Reiuholdus Fra Lact. l Argum. - in amorem eius incidit - - in Callistus ... incidit amorem -- enixa e8t parvulum - - quem erat eniXR -,
sed etiam duo additamenta ab Ovidio aliena in Argumentis
De Gigantum Sangu i ne natus e8t Lycaon, tyrannus Arcadiae. Argum. I 6 Do Gigantum sanguine nati quam Sacrilega mente versati gint, Lycaonis te8tatur exemplum. Qui tyrannus Arcadiae Argum. H 5. 6- inter caetera sidera liquore non tingitur. SerV. ad Georg. I 246
liqua s i g n a dicuntur omni l
nocte in oceano tingi.'Qui Argumenta confecit misere conguisse videtur quae ex Ovidio sumpsit et quae ipse finxit, quae in commentario legit narrata quaeque adnotata; nam horum omnium certa exstant ve8tigia, in hac narratione non minus quam in aliis t). Quae Ovidii, quae ipsius sint, sacile qui legerit dignoscet; quae cum antiquiore epitome conspirarent, supra indicavi; quae ex commentarii doctrina superesse censeam, nunc addam: primum verba 'circa montem Nonacrinum Arcadiae', ac fortasse etiam quae subsequuntur 'in quo genitus existimatur', quanquam salsa sunt - cum Nonacrino enim confusus est mons Lycaeus - et a quolibet addi potuerunt non minusquam quae paulo post inserta sunt 'A Graecis autem Helice, a nostris septentrio nuncupatur'; deinde verba fui auctor Hesiodus indicat. Vel alii:
IJ Multa in Argamentis ab interpolatoribus addita sunt sexempla ex innumeris pauca supra in p. 26l adn. l attulit, qui aetate Mythographo vat. primo inferiores erant. Haec igitur ubique secernenda sunt, priusquam de fabula ludices. No tamen opineris quae ab Ovidio aliena sint esse item interpolata, do Argi fabula te moneo, in qua Argum. Il0, Mythogr. Vat. I is, Epitome Graeca in Westem. MIthogr. p. 347 inter so consentiunt, dissentiunt ab Ovidio.
339쪽
. Sed lucet in astris i Callisto renovatque suos sines luetibus ignes. Nonacrini montis mentionem supra ex ignoti illius poetae versibus repetivi et hinc conieci eoη in commentario olim cxstitisse. Quae coniectura etai per se non est negessaria potest enim auctor Argumenti etiam fingi non ipse versus ob oculos habuisse, sed eius qui eos ob oculos habuit, commentatoris dico, verba reddidisse -, tamen alio nomine ita commendatur, ut credere liceat me verum assecutum esse. Apparet enim anto verba 'vel alii', quae editores violenter coniectando frustra tentaverunt, aliquid excidisse. Quid exciderit, dubium esse nequit. Praecedere enim nihil aliud potuit nisi alius scriptoris de eadem re, Ursa nunquam oceidente, verba. Eiusmodi autem sunt versus illi, ad quos in Argumento ante respectum est. Ergo tantum non certis8imum est eos hoc loco exstitisse. Hinc autem, sive ex argumento etiamtum pleniore sive ex commentario ipso, transcripti sunt in Hygini Fabulas et pervenerunt, in prosam soluti, in eiusdem Astronomica. Iam de his versibus satis dictum. Quod vero ad eos attinet, qui hos olim subsequebantur, nune Soli ex8tant in Argumento: praeter Robertum Unger, qui in illo programm. p. 7sq. e voculis 'vel alii' temerario ut solet impetu raptus nomen Varronis Atacini' elicuit versusque paucis verbis Suppletis cum prioribus illis versibus eidem poetae assignatis coniunxit, cuiuS- nam sint nemo Scit. Digni certo sunt optima aetate. Hesiodi nomen, ut de hoc pauca addam', nune non suo
loco legi, sed ab initio Argumenti ad finem esse delapsum supra ostendi p. 265 sq.). Incusandus haud dubie is est, qui docti commentarii reliquias suis narrationibu8 hic illic inspersit, qua
in re eum non satis diligenter vergatum esse duobus exemplis supra p. 263 demonstravi. Hactenus de Ovidio eiusque auctoribus et de eis quae ex
340쪽
Post Ovidium Callistus res denuo tractare non mirum quod
nemo ausu8 eSt. Huius enim narratio ut plenissima ita suavissima est, nec dubito quin brevi, quatenus linguae Latinao imperium patebat, divulgata auribus animisque se insinuaverit; nec cessit principatu ad nostra usque tempora, Sed etiamnunc ingenia tenet sicut tenuit, postquam a dulci vatis Paeligni Orofluxit. Ex hoc igitur confido Romanorum quicunque p08tea Callistus meminerint pendere, quanquam ex ipsis verbis demonstrari in paucis tantum potest. Nam praeter e0S, quos sua ex commentario Ovidiano accepisse statui, sabulam narravit unus Isidorus Hispalensis in Elymol. III 35 et ita, ut quem sequatur auctorem appareat, significavit unus Statius. Illius verba haec sunt in Ottonis edit.: 'Sic Calisto, Lycaonis regis filia, dum ab Iove compressa et sabulose a Iunone in ursae Speciem versa suisset, quae Graece αρκτος appellatur post intersectionem ipsius nomen eius Iovis cum filio in stellis Septentrionalibus transtulit; eamque Arcton, filium autem eiuSArctophylax appellavit Statius fabulam septiens tetigit: enumerabo locos ex rerum ordine: Theb. IV 293 quae risistis, Amores, grata pharetrato Nonacria rura Tonanti.
VII l62 l Bacchus eum Iove, quod Thebis insestus sit, litigati
sed non Danaesa limina talis Parrhasiumque nemus Ledaeasque ibis
Ach. I 263 - virgineos si Iuppiter induit artu8. Theb. IV 304 ille Lycaoniae rictu caput aSperat ur Sae. VII 6sqq. t Iuppiter Mercurium assaturii, medium rapido Borean inlabere saltu Bi8tonias, puer, usque domos axemque nivosi Sideris, Oceano vetitum qua Parrhasis ignem nubibus hibernis et nostro pascitur imbri.