장음표시 사용
81쪽
virtus infinita, tantum minor, quantum maior in infiniatum. Ad hanc argumentationem dicendum cst, mouens esse in duplici differentia. Aliud quidem mouet naturaliter, ut haec mouentia inferiora, quae integra illorum potestate, totisque viribus mouent. Aliud vero libere intellectu, Qvoluntate, Vt Deus,& laomo. Huiuscemodi ab illo distinguuntur, quia h. aec non quantum possiunt sed quantum volunt,
mouent. Exempligratia potest quis aliquem ante se existentem mouere leuiter , ut ipsum a se remoueat, potest vehementissime, ita ut ad terram illum proijciat. Ita cusmouet quantum uult Caelitin, non tota sui potetia. Quare cum eius uoluntas optima sit, idcirco non quanta potest, sed quantum expedit ijs inferioribus lumine,& motu gubernandis atq, conseruandi caelum mouet. Itaq; ratio Aristotelis concludebat, si Deus naturali modo, .uniuersa eius potestate in mouendo uteretur. Contra rursus instant aliqui duplici ratione arguentes. Altera ducendo ad inconueniens, altera directe concludente. Illa porro, quae ad
inconueniens deducit, huiuscemodi est; quia si Deus infiniti vigoris sit,in eo, infinito non utitur in mouendo, sequitur quod frustra sit eius infinita uirtus, quod absurdum est ergo in Deo infinitam esse uirtutem in uigore non est dicendum. Altera ratiocinatio, quae directe concludit, sic habet Si Dei scientia finita est , eius quoque potentia finita erit, si quideaequalia in Deo comperiantur scientia, potentia, bonitas. At scientia Dei finita est mana est causa rerum uniuersalium quae finitae sunt, alioquin inter illa ordo nusquam esset. Qtia- quam finita uisitur Dei scientia quatenus singularium est. Haec uero secundum fidem finita sunt, cum Mundus deficere debeat. Secundum Platonem autem, in riscotelem, qui eum numquam interiturum, nec incepisse Mundum crediit, singularia sunt infinita successione Proinde secundum fide etiam ex singularibus numero finitis in Deo intelligibiliter existentibus, unde haec realiter procedunt Deus finitae, non
82쪽
non infinitae uirtutis in uigore esse uidetur. Secundum uero Philosophos infinitae quidem uirtutis apparet induratione, non autem in uigore Ad primum itaque argumentum, negatur potentiam Dei es frustra si ea infinita , ut infinita non utatur in mouendo Caelum, quia fatis est quod ea usiis sit in productione omnium rerum uniuersi ex nihilo, ut demo nitratum sit perius filii,4 quod eadem utatur in animabus nostris creandis . Ad secundum imprimis dico meum esse infinit. Huirtutis ex duobus patere posse , quorum primu est, quia se in ipso Deo ut in primo crate omnia aequaliter se habent, quemadmodum ipsi: infinitae uirtutis est, a
Parte ante, Sca parte post, quo ad durationem ita etiam quoad uigorem . Intelligentiae autem lanimae nostrae infinitae uirtutis induratione in futurum sunt Deo ita uolente qui illas a materia hac, 4 contrari j exemit, Operationem propriam illis tribuit sed finitae uirtutis in uigore sunt Gaetera porro quae apud nos sunt utpote magis adhuc a Deo distantia cum perfectione, tum situ finita uirtutis sunt utroque modo scilicet,in quo ad uigorem in quo ad durationem Alierum est, cum Dei uirtus infinita a philosophis ac Theologis ostendatur, modus ipse considerandus est quo rebus cunctis est e uiuere dedit, cum prius extra ipsum nullo modo existerent, quemadmodum superius tu aut horitatibus,tum rationibus demonstratum est. Deinde ad uim argumentationis respondens, dico scientiam Dei posse dupliciter considerari. Primo quidem, ut ipsius diuinaeesIcitiae cognitio est, quae infinita perfectionis existit S ita infinita est rei cognitio penitus, omnino , quo ad perfectionen quo ad utrumq modum infinitatis virtutis, ut
superius expositum est. Secundo vero modo ait refertur ad res extrinsecas, quibus Ordine quodam esse, ii uere a Deo communicari congruit, cita Dei scientia finita esse uidetur, sicut&eiu Suartus, extensive . Tertio dicatur uim infinitam Dei intensiue ex modo productionis nobis manifestari,
83쪽
stari, non autem ex numero finito rerum ad extra existentiu , quae in Deo intelligibiliter sunt Theologice potest dici Deum scire infinita, infinitas species posse creare X parte suae potentilabsolute consideratae sed respectu sus potentiq. scientiae, ut referuntur ad res creatas videntur finitae. Philosophiae ac Theologiae in quibus disserant, ct quaedam
problemata ad mundi creationem continentia dissoluuntur CV . XXXIX.
Exomnibus ij patere arbitror iniuste reprehendi Philosophiam, circa creationem, cum ipsa Deum omnia creasse confiteatur conformiter doctrinae diuinitus reuelatς, ac longe melioris existentis, quam scietia principiorum,aut conclusionu, quae more sit philosophica Solum etenim differunt abinuicem Theologia: Philosophia Platonicoru &Peripateticorum in duobus, quorum unum est quod illa ponit rerum creationem de nouo. In principio, dicit Moses in Genesi, creauit Deus Caelum, Terram, idest in principio temporis cum tempus eis coepit. Hanc vero ab aeternorem a Deo emanasse asserit, quemadmodum si pes alicuius in arena existens sempiternus foret, semper etiam ibi vestillia relinqueret, solum pes prior natura ipso vestigio esset.
It quemadmodum apud philosophos Sol perpetuo fuit,
erit, & perpetuo inde emanauit,& effluXit lumen, atq; perpetuo emanabit: effluet, alioquin non vident quo pacto si bonum erat uniuersum creare ab aeterno non sit facta alia qua mutatio in Deo ipso, aut aliquod esset Deum impedies, Quin ab aeterno ipsum mundum non procreasset: sed venia Sinni sunt ipsi Philosophi quia caretes vera omnino scientia drumorti,diuinitus reuelata, arbitrati sunt de diurnis omn1 no verein copiose ipsorum humana sapientia poli iudicare Cum vero quaerunt Philosophi gentiles de causa quare Deus non abeterno res creaverit, sed de nouo in principio
84쪽
temporis, respondent nonnulli ex Theologis, quia ipsi ita
placuit, voluntatis diuinae causa non est quaerenda, cum illi soli nota sit. Alij diuinae propterea Deum ab aeterno non procreasse Mundum, ut nobis ex hoc innotesceret, ipsum non naturaliter Mundum produxisse, sicut naturaliter a patre est filius genitus ab aeterno, ab utrisque spiritus processit sanctus, sed tibericius uoluntate quando statuit illum creare Diuus Thomas cuius Doctrina, tum philosophica, tum theologica facilis, exquisita, ac omnino tutissima existit in eXposatione contextus a. 43 octaui libri laysicorum dicit. Si quaeratur cur Deus voluerit Mundum non semper esse sine lubio dicendum quod propter se ipsum, sicut enim Propter se ipsum res fecit, ut incis suae bonitatis similitudo manifestaretur, ita uoluit eas non semper esse , ut sua sussic lentia manifestaret in hoc, quod omnibus alijs non existentibus ipse in se ipso omnem susticientiam beatitudini habuit, uirtutis ad rerum productionem . Et hoc quidem dici potest quantum humana ratio capere potest de diuinis,
saluo tamen secreto diuinae sapientiae, quod a nobi Scomprehendi non potest. Aliud in quo Theologia, ac Philosophia
discrepare uidentur pertinet adfinem uniuersia Theologia etenim uere nobis Ostendit tum authoritate divine scriptiare tum etiam ratione humana idem confirmat omnia irae in Mundo sunt exceptis Angelis,&D monibus animabus nOstris caelo di elementis, quandoque desinere esse, in die uidelicet uniuersalis ludici j,&ope ipsius ignisci aut horitate quidem ut in Epistola secunda Petri Principis Apostolorum capite tertio, cuius uerba sunt haec Adueniet autem dies Lonuni, ut fur, in quo Caeli magno impetu transient lamenta uero calore soluentur, terra autem , cque in ipsa sunt opera Xurentur, rem ariebunt uero cali EleiiDenta in homines tam boni quana mali. Idem princrearatione fulcitur tum quia sicut igne diuini amoris omnia a Deo producta sunt, ita omnia illa, quae beatitudinem aeternam participare noni
85쪽
terunt, aut diuinae Iustitiae 4 miseriae igne sensibili, cum sensibilia sint, perire conueniebat, posteaquam Omnibus hominibus, qui procreandi erant usum proprium praestauerant tum etiam , ut uniuersali iudicio in quo finalis sententia omnium terribilissima, terribilibus ardoribus , ac terribilissimo , ut ita loquari, modo destructionis coniuncta videbitur. Verum Philosophantes illi tanquam puri homines, sine lumine gratiae,in diuinae doctrinae hucusque mente, fide non peruenerunt: Qui vero non solum philosophi, verum etiam de numero fidelium sunt, inexcusabiles sunt si illuc quo illi lumine natura conscendere minime possunt ipsi lumine gratia peruenire nolint recusentque.
TErtius error qui Philosophiae ascribitur similiter ad
Deum ipsum Deorum, causam causarum lonitatem bonitatum pertinet. Huius etenim faculiatis sectatores Deum hominis lumanarum rerum prouidentiam habere negant, qua sententiam non minus profecto falsam , qua impiam huiuscemodi apparentibus rationibus confirmare nituntur, quarum una est haec. Quemadmodum rerum vitium non conuenit Regi apud nos prouidentiam habere, sic nec Regi Regum . At homo, res humanae viles sunt respectu illius, ergo ipse habere hominis rerum humanarum prouidentiam minime congruit Aliera sit ista Si Deus hominibus prouideret, ira afficeretur cum mali bonis iniuriam faciunt, ut par est, cita eius vita cum molestia continuo essetat eius vita ab omni molestia, utpote omnino stelix, longe abest ergo Deus nostri curam nullam habet. Tertia, ac postrema huiuscemodi esse videtur . Si Deus hominum sollecitudinem haberet, non permitteret iniustos omni bonorum genere abundare, Ut sanitate, rerum copia,
86쪽
honoribus, iustos autem e contra aegrotare, sperni in pauperie premi aut mala,& iniusta esset eius prouid entia. Adducta calumnia explodituro rationes imus pulcherrime ZIuuntur p. EI.
ergo philosisphia ab huiusmodi falso crimine defen
datur ad rationes in oppositum adductas respondendum est. Ad primam itaque imprimis negandum est hominem rem vilem existere, nam praeterquam quod omnium animalium, quae apud nos sunt praestantissimum est, cum parte anima diuina in immortali, scilicet intellectu quo intelligit, sapit praeditus sit, insuper solus Deum Olit obiecto secundo sic occurrimus omnia a Deo regu Iriurita, ut ex causis determinatis debito ordine fiant conseruentur, i. ec homini inseruiunt, quando quodlibet ex illis homini aliquem usum praestet, ergo tanto magis Deu Si minis curam habet. Quod si omnia sensibilia corpori humano deseruiunt, ita disponente Deo, quanto nHagis etiam animae inseruire debent, ut inde occasionem sumamus ana viiij purgare, virtutibus omnibus exornare , simul ac diuina pietate; quemadmodum superius declaratum fuit. Tertio dicendum est, hominem vile quid existere, si eum cum Deo conferamus utens est at si cum illo comparetur, ut est litus opus filius, cum eo cognitionem habenianimae dubio procul adeo vilis minime censeri debet, sed nobilis, ac Deo gratus homo , quemadmodum in propri fili non solum nobis, sed etiam brutis chari visuntur Ad vim argutarenti negatur similitudo,quia Deus in prouidendo nobis, aut aeteris rebus non distrahitur, Rex, a sua beata vita cogitationibus grauioribus . Neque cum labores, ut
Rex apud nos, res uniuersi gubernat, cum inanaaterialis existat,&ab omni contrarietate remotus. Ad secunda iri argumentationem dicatur, Deum non commoueri assectibu
87쪽
bus, Ut nos cum affectus, ut irasci timere, odire, 'uius modi animae,&corpori communes sint, ut primo de Anima Contextu xiiij ab Aristotele demonstratur Deus namq; purus intellectus est, cita non remouetur a sua beatitudine. Quod ii dicatur. In diuinis litteris mentio sit irae Dei misericordiae, respondent, optime ipsi Theologi , ii militudine operationum intelligi hos assectus ostendi in ipso Deo, quia facit Opera irae, aut misericordis,' non quia
proprie in eo sit tale quippiam verbi gratia molestia afficiatur. Ad tertium , vltimum argumentum tripliciter , responderi potest, dc optime, Primo quidem , si dicatur De isticitatem in sanitates, diuiti js,in honoribus,' alijs huiuscemodi minime consistere,sed in vivendo secundum rectam rationem&pro copia, aut paucitate huiuscemodi bonorum semper illis recte utendo, ut iusti faciunt, iniusti uero contra quod male , infaelices, miseri sunt, etiam si uideantur esse faetices, tum prosperitate fortunς Secundo dicendum est infirmitatem , pauptrtatem vilipendium , alia huiuscemodi, que mala communiter dicuntur aegrotantibus aegritudini animi remedia esse ut ab ea liberentur, bona a Deo recipiant. Etenim qui sanitate animae ualent ad uirtutum exercitium, puta fortitudinis magnanimitatis propensi cernuntur Bona iustis a Deo si quandoque tribuuntur, id fit ut illis recte utantur sui. aliorum gratia. Iniustis uero condonantur, ira uis ad ultionem,
poenam, Nam auari toto uitae tempore circa lucra laborantes, cum anxietate , uigilijs , ac formidine semper adiuncta nullum usum, nullamque delectationem e pecuni j capi ut, Et qu aenam hac fuerit poena iusta magis, urbanior Omni illo de industria quod multi a luxu Ob diuitias interficiuntur. Hisce duobus modis Philosophia in sui di sensionem nostertio argumento respondere docet. Odum denique tertiurespondendi Sancta Mater Ecclesita suorum interuentu Do ctorum nobis indicat, qui talis ubique praedicatur Deu ita P a nobiS
88쪽
nobis prouidet, ut his qui bona receperunt in hac uita, minime recte,& pie eis usus sit, infinisam eius bonitatem Dfendens sempiternis poenis sensus,in intellectus plectantur. His uero qui huiuscemodi bonis reuera caruerunt, aut saltem quo ad affectum, aeternam largitur beatitudinem. Ex his igitur patet falso philosophiam incusari nempe quod ipsam Deo prouidentiam neget quando potius cum fide conueniat, ac Deum hominum curam habere diligenter, exquisite doceat, diligentissime uero statuitur atq; ostenditur
Calumniae pertinentes ad Angelos daemonesproponuntur suis atron bus ustae in quibus philosophiam Theologiae oppugnatricem arriunt. Cap. XLII.
Irca Angelos etiam uidetur aberrare Philosophia, de .ab is praesii puς Peripatetici, primo quidem quia solum tot
ria numero illo es. statuit, quot Astronomia antiqui orbes adinvenerunt, quibus Aristoteles ipse nonnullos addit, ita ut omnes quinquaginta quinque tantum sint. Atqui secundum fidem multo plures sunt. Christus namque Iesus captus , ut crucifigeretur, inter c teras rationes quibus Petro Apostolo persuadet ne pro sui defensione dimicet una est hae quia si resistendum esset rogaret patrem exhiberet illi plusquam duodecim legiones Angelorum legio vero una, ut Theologi dicunt sex milia sexcentos sexa inta sex
Angelos continet. Secundo errant Philosophi tam Platonici, quam Peripatetici, quia si materia principium est, ct cau-ma. sa unde omnia mala procedunt, Angeli vero a materia omnes aequaliter immunes sunt immobiles ergo apud eos 6ngeli peccare non possunt, ita non videntur posse reddere uno unquam pacto rationem cur aliqui sint boni Angeli, aliqui mali, sicuti fides catholica secundum quam omnis creatura cum dono libertatis creata est, potest naturaliter
89쪽
ler ad bonum,& ad malum se vertere, ut de Angelis. Quod malum scelusque patrare queant patet, quia stimul cum lucifero ceciderunt, ex boliis , ac iustis , qui cum Deo manserunt eo foeliciter in aeternum fruuntur Tertia reprehen τὸ f. 61,siit haec,quia Aristoteles qui Philosophorum Princeps ab earum Alexandro, ab Auerroe existimatur, videtur Daemones qui a Theologis Angeli impuri,in mendaces dicuntur negare , tum quia secundum ipsum anima actus corporis implicis elementi esse non potest sed organici, Daemones autem apud Platonicos animae sunt intelligetes in medio constitutae inter Deos. idest substantias separatas, animas nostras cum corpore aereo tum etiam quia Daemonum opera admirabilia Aristoteles non in ipsos Daemones, sedit humorem melancholicu, ut apud ipsum in libro de diuinatione per somnia videre est, tamquam tum scemodi operum admirabilium propriam causam reducere videtur. Lapsi calumniarum ad Angelos pertinentium praeceps
AEditur Cap. XLIII. Titaque Philosophiam circa angelos, ac daemones non in ex professo, & de industria errare, ut illi passe
sim imponunt Ad ea quae in contrarium adducta sunt respondendum est. Et ante omnia quantum ad numςrum ἡρ . Angelorum in Daemonum secundum fidem te veritate a aluis lon e plures sunt, quam numerus corporum caelestrum exi zauenustat Ex ij praeterea nouem chori componuntur qui ad res 'Hierarchias reducuntur a Dionysiio Areopagita, ' caete ris Theologis ita, ut quaelibet Hierarchia ex tribus choris Angelorum constituatur, quae triplex Hierarchiarum 1-stincti, Quoniam omnia quae fiunt in creaturis miltrantur per Angelos,quippe quorum aliqui ratione accipiunt in ipso Deo, .sunt primi tres ordmes, alii rationes sumunt in caussis uniuersalibus,&hi chori secundae Hierar-
90쪽
chi sunt descendendo. Tertio ali rationem sumunt in pro prijs affectibus 4 hi tres hi mi Chori ad tertiam, Qui timam Hierarchiam pertinent, quemadmodum praeclare dicitur, exponitur a Diuo Thoma in Commentarijs suis in Epistolam Pauli ad Ephesios in lectione septima. Qtrare vero diuersis nominibus Angeli in diuersis Choris existentibus diuersis nominibus appellentur declaratur ab eodem Diuo Thoma ratio assignatur hoc supposito Platoni
corum principio,Omne quod alicui co uenit tripliciter conuenire potest, aut essentialiter, aut participatiue , aut causaliter, ut videri potest,in intelligi a quolibet in Comentari js eiusdem Diui Thomae in Epistola Pauli ad Colossenses inieci ione quarta, Vnde etiam patet Philosophiam Platonicam ad rationem nominum Hierarchiarum , seu Angelorum cuiuslibet Chori assignandam, ac intelligendam ma-Xime conferre. Quantum uero ad determinationem Aristotelis denumero Angelorum secundum numerum Orbium celestium dici potest, quod eius ratio de numero Angelorum ouentium orbes concludit probabiliter , non autem denumero Angelorum impliciter, quo ad numerum intellectionum, quas Aristoteles compraehendere, O potuit cum
sensum lateant, tum in hac uita sumus non sine sensu intelligere possumus, pro defensione Aristotelis insuper dici potest ipsum fateri se probabiliter numerum illarum substantiarum ostendi me id quod ca uerba palam indicant, quae paulopost intulit in 8. contextu, dicens Qtrodenim necessifarium est relinquatur potentioribus dicendum , fortassis intelligens diuinos homines, aut Christum ipsum , qui suo tempore expectabatur. In hunc sensum tiam locus ille Platonis in illo libro, qui dicitur ciuilis ibi de B egno a Marsilio Ficino, de ab Aenea Platonico exponi uidet Ir , ubi Plato cum locutus fuisset de primis hominibus ex terra genitis inde illorum vitai clici sub Saturno, idest de uita contemplativa. paucis contenta dicit. Sed haec Ommittamus donec