장음표시 사용
101쪽
, Iude amplius viginti insulae numerantur incolis frequentes, & multis cultae aedificijs, in quibus turrita Templa, di luculenta sacratorum hominum coe .nobia eminent. Multi enim religionis & tranquilli oth causa, ab humanarum rerum commercio, & vestigijs profanae multitudinis in eas Insulas se subducunt. Vna prae ceteris maior atq. munitior a Rege pro carcere seruatur, in quam noxios & rebelles relegare consueuit. J Hactenus lovius.
Et osorius Lib. v. de Rebus Emanuelist A Lunae montibus Nilus exori. tur, qui inde varios lacus & insulas efficiens, Aegyptum interfluit, v'. eo dum per Alexandriam in nostrum mare influat.J Chorographi omnes summo consese iam in regno Aethiopiae Gogiano ingentem illam paludem esse describunt , quam Zambren appellant, undimrtus Nili proculdubio certus habetur. Id ortelius, Ananias, & innumerialis, & Tabulae omnes Geographicae profitentur. Gentilis noster oliuarius in Notis ad Cap. Io. lib. 3. Melae, eiusdem Melae sententiae nuper a nobis positae assentitur, sontem Nili in finibus Occidentalium Aethiopum aperiens , hisce verbis:Fons ille nunc palus nigra,&fluuius inde procedens Niger fluvius a Lusitanis dimis. Hunc eundem son. tem nos in Charta nostra Asticana Nili fontem fecimus, secuti non modo Melam , sed eos qui nostro saeculo regionem illam viderunt, Lusitani primi ex nostris per fluuium Asenagam,& fluuium Gambre vecti illuc venerunti,& cum sciscitarentur ex eis qui ad mercatum Hodeni venirent, de progressus uuij, responderunt Arabes hunc eundem esse Nilum.J Haec ille. Quibus ali), uti praediximus,diuersa produnt, & sane certiora. Verum, de Nili ortu iam satis .
v RSVM Nili Herodotus Lib. a. & Diodorus Siculus
Lib. a. & Strabo Lib. 17. accurate descripserunt:sed nos ex Recentioribus qui & vetera reddunt, & noua addiderunt, illum exponemus. Seneca Lib. . Naturalium Quaestionum Cap. a. sic orditur: Nilus naagnas solitudines peruagatus, & in paludes diffusus, gentibus sparsus, circa Philas
primum ex vago & errante colligitur. Phile insula est a Dperadi undequaque praerupta et duobus in unum coituris amnibus cingitur , qui Nilo mutantur & eius nomen ferunt. Vrbem totam comple ctitur . Hanc Nilus magnus magis quam violentus , egressus, Aethiopiam , arenasque per quas iter ad commercia Indici maris est , prata- bitur . Excipiunt autem Cataractae, nobilis insigni spectaculo locus. Ibi per arduas excisasque pluribus locis rupes Nilus insurgit, & vires suas concitat. Frangitur enim occurrentibus faxis , & per angustias eluctatur r ubicumque vincit aut vincitur, fluctuat:& illic excitatis primum aquis, quas sine tumultu lenia lueo duxerat, violeotus & torrens
per malignos transitus prosilit dissimilis sibi. Quippe ad id lutosus & tur-Didus fluit. At ubi in scopulos arctius intrauit, spuinat e S illi non ex natura sua, sed ex iniuria loci color est. Tandem eluctatus obstantia, in vastam
102쪽
vastam altitudinem subito destirutus cadit eum ingenti circumiacentium regionum strepitu. Que perferre gens ibi a Persis collocata non potuit,obtusis assiduo stagore auribus,& ob hoc sedibus ad quietiora translatis. Inter miracula fluminis incredibilem incolarum audaciam accepi. Biui paruula
nauigia conscendunt; quorum alter nauem regit, alter exhaurit. Demdimultum inter rapidam insaniam Nili, & reciprocos fluctus volutati, tandetenuissimos canales tenent, per quos angusta rupium effugiunt: & cum toto numine cffusi, nauigium ruens manu temperant, magnoq. spectantium metu in caput missi, cum iam adploraueris, i merse'. atq. Obrutos tantara A m mole credideris, longe abeo, in quem ceciderant, loco nauigant, tormenti
modo missi. Nec mergit cadens unda, se planis aquis tradit Primum incrementum Nili circa insulam quam modo retuli, Philas, noscitur. Exiguo ab hac spatio petra diuiditur, Abaton Graeci vocant: nec illam ulli nisi antistites calcant: illa primum saxa auctum fluminis sentiunt. Post magnum deinde spatium duo eminent scopuli, Nili venas vocant incolae rex quibus magna vis funditur, non tamen quanta operire posset Aegyptum. In haec ora stipem Sacerdotes , & aurea dona Praelacti, cum solemne venit sacrum, iaci t. Hinc iam manisestus nouarum virium Nilus, alto ac profundo alueo fertur, ne in latitudinem excedat,obiectu montium pressus. Circa Memphim demum liber, & per campestria vagus, in plura scinditur flumina , manuq. canalibus factis , ut sit modus in derivantium potestate, per totam discurrit Aegyptum . Initio diducitur, deinde continuatis aquis in faciem laci ac turbidi maris staghae. Cursum illi violentiamque eripit uix r rvvulatitudo regionum,in quas extenditur, dextra laruaq. totam complexus Aeo DATIO CATgyptum. Quantum erevit Nilus , tantum spei in annum est: mee computa IF 6 ν ε R τ t
tio fallit agricolam: adeo ad mensuram fluminis respondet, quam serruenti ' ' facit Nilus. Is arenossi& si 1enti solo & aquam inducit & terram: nam cum turbulentus fluat,omnem in siccis atq. hiantibus locis faecem relinquiti& quidquid pingue secum tulit, arentibus locis allinit: iuuatq. agros dua- hus ex causis, & quod inundat, & quod oblimat. Ita quidquid non adi)t, sterile ac squalidum taedes. Si ereuit .mper debitum, nMuli. Mira iraque
natura fluminis, quod cum ceteri amnes abluant terras & euiscerent , Nilas tanto ceteris maior, adeo nihil exedit, nee abradit, ut contra adiiciae Qires, Dinimum q. in eo sit quod solum temperet: illato enim limo arenassaturat ac inungit: debetq. illi Aegyptus non tantum fertilitatem terrarum, sed ipsas. Illa facies pulcherrima est, cum iam se in agros Nilus ingessit.
Latent campi. opertaeq. sunt valles, oppida insularum modo extant. Nullum in mediterraneis nisi per nauigia commercium est . . Maiorque est laetitia Gentibus, quo minus terrarum suarum vident . Sic quoque cum isse ripis continet Nilus , per septena olita in mare emittitur . J Haete
Plinius Lib. . Cap. p. postquam dixerat ex lacu Nilide Nilum primum, caput attollere,subditi Ex hoc lacu profusus, indignatur fluere per arenosa & squalentia: conditq. se aliquod dierum itinere. Mox alio lacu maiore , in Caesariensis Mauritaniae gente massae sylum erumpit, & hominum coetus veluti circumspicit, ijsdem animalium argumentis: iterum M arenis
103쪽
arenis receptus,conditur rurses viginti dierum desertis ad proximos Aethropas: atque ubi iterum senserit hominem, posilit fonte, ut verisimile est, isto, quem Nigrin vocavere. Inde Asticam ab Aethiopia dispcscens, etiamsi non protinus populis , feris tamen ac helluis stequens , siluarumque cpi: sex, medios Aethiopas secat, cognominatus Assapus , quod i liari mgentium lingua significat aquam e tenebris profluentem. insulas ita insau 'ineras spargit, quasdamque tam vastae ma'nitudini S i ut quamquam rapida celeritate, tamen inieruna quinque cortia non breuiGre transvolet : cir- NILI ERA . ca clari silmam earum Meroen, . Auaborcs laeuo alueo dictus, hoc est, ra, uia. mus aquae venientis e tenebris et dextro vero Astu lapes, quod latentis significationem adiicit: nec ante Nilus, quam se totum aquis concordibus rursus iunxit et sic quoque etiammum , iris, ut ante, nominatus per aliquot
millia, & in totum Homero Aegyptus, alijlque Triton: subinde insuli
impa 2us, totidem incitatus irritamentis, postremo inci usus montibus,nec alibi torrentior vectus aquis properantibus ad locum Aetltiopum, qui Catadupi vocantur , nouissimo inter Q montes scopulos non
fuere immenso stagore credιι M M sed ruerς 'olida lenis & ρ0nfractis aquis, domitaque violentia, aliquid S spatio sustiis, inusiis quamuis faucibus ii).Aegyptium mare se evomit . di Hactenμὴ Plinius: habet eadem
. si 1 . Merosn late orate em insulam in Acthiopiam diffunditur: alteraque . . i, r 'ex parte Astaboras, altera Astapus dicitus ei ubi rursum coit, ibi nomen hoc' c pit. Inde Pa tim asper, partim naMigia patiens, in immanem lacum deuenit: ex quo projpiti impetu egressus , , Thache pso alteram in se iam amiplexus, usque ad Elephantidem Aegyptiam urbem atrox adhuc, seruensque decurrit.Tum demu placidior,& iani pene nauigabj.lis, primum iuxta Cer- calorum oppidu triplex esse incipit. Deinde semel iterumq. diuisus, ac Delta, Metilrnit per omnem Aegyptum vagus atquq disper με, septemqui in ora se scindens, singulis tamen grandis evolvitur: - ὼ Η,c-ά . Sed iam Recentiores Auctores audiamus : Iouius sLib. 8. Historiarum, ortum Nili ex magna illa palude in regno Gogiano describens,ut superiori vidimus Capite, haec sebijcit: Ex hac tant palude Nilus primo lenis, mox rapidus,& praceps sc se effundit:varis sq. meandris& gyris Nigritaru fines
lambens, Gogianum regnum,& mox Amaranum insolenti curis proscindit: nec usquam ripis cohibetur,donec ad Cataractas , quae sunt antiquis Catadupae,arctis rupium angus ijs strangulatus ac iratus erumpat. Inde latiore laxatus exceptus' alueo,lenior fit atq.clistusior:& per magnos flexus, vado-iu so' sinus nauigiorum impatiens, ad Meroem insulam desertur.Haec Britan-- . ni a maior est tres i. in ea Reges distincti finibus dominaturi saepe interse bellum gerentibus. Eorum, potentia maximus Mahometanus est,& Maurorum
stirpis. Secundus Aethiopici sanguinis genus, idolorum cultum,moribus,&colore fatetur. Ultimus Abissinorum gentis est, Christianae Religionis cul-
. tor, qui Dauidi paret. J Et post alia subdit idem Iouiusi . In Meroe,quae incolarum lingua Naulababe,idest, Optimorum portuum,
. Mela Lib. s. Cap. 9. Nilus ex deserti se Africae missus, nec statim nauigari iacilis , nec statim Nilus est et &cum diu simpl*x tauusq. descendit, circa a
104쪽
parens vocatur, praesto sunt magnorum lintrium classes , quae peregrinos Staduenas a terrestri itinere discedetes, Memphim & Alexandriam secun amne deuehunt. Α Meroe quindecim fere dierum navigatione descendentibus oecurrit urbs Siene obe Iiscorum lapidicinis clara, Poetarum carminibus celebrata,qui in ea Solares radios ad perpendiculu incidentes,m ncutra partem umbras flectere tradunt. Haec est initium Aegypti regni, vocaturq. hodie Guaghera. A Siene demum Nilus tutissime nauigatur;&utramq. n chinam se ripam Aegyptij & Arabes incolunt, qui praeternauigantibus Varij commea tus copias praebent. Nilus ipse ab his Gentibus Abbaliuis, idest, amotum reo. Ziedieruν. γpater appellatur. Nam post longum & tortuosum cursum, in multa cornu 3 2- ziz, ἡ totam aquarum molem diffundit ; quae Memphim & Alexandriam perdu--. Meunt,&Canopico ac Pelusiaco ostiis continentur.JHactenus Ioviiis ex Abi Dsinorum relatione. Sed de Nili Cataractis Cicero in Somnio Scipionis cum agit de sono caesorum, ait: Hoc sonitu oppletae aures obduruerunt: nec ullus hebetior sensus in vobis sicut in illis, ubi Nilus ad illa quae Catadupa nominantur, praecipitat ex altissimis montibus: ea gens quae illum locum accolit,propter magnitudinem sonitus, sensu audiendi caret. J . .
Ncrementum Nili, quo singulis annis, sato tempore, ingenti aquarum agmine alueo egressus, terris superfunditur,ac eas multo limo obrutas secundat, plurimi di magni Auctores descripsere. Herodotus quidem Lita x. &υ Diodorus Siculus Lib. I. multa de his rea dideret sed nos
R.Si Recentiores siua , & prisca dicentes inducamus. 1 Plinius Lib. I.Cap. 9.Nilus Certis tamen diebus auctu magno per totam spatiatus Aegyptum secundus innatat terrae. J N post alia: incipit crescere lima noua, quaecumque post Sol stitium est: sensim, modiceque Cancrum Sole transgresso ; labundantissime autem Leooem. Et residit in Virgine, ijsdem quibus accreult modis in totum autem reuocatur intra ripas in Libra, ut tradit Herodotus, centesimo die. Cui crescit, Reges aut Praefectos nauigare eo nefas iudicatum est: Αuctu eius per puteos , menserae notis deprehenduntur. Iustum incrementum estem NεεR bitorum XVI. Minores aquae uon omnia rigant: ampliores detinent, tar- ' , his T dius recedendo. Hae serendi tempora absumunt solo madenterillae non dant sitiente. Vtrumque reputat Prouincia. In duodecim cubitis lamen sentit, in tredecim etiamnum esuris r quatordecim cubita hilaritate asseruntiquio- decim securitatem: sexdecim delitias. Maximum incrementum ad hoc aeui
fuit cubitorum decem & octo, Claudio principei minimum quin quo Pharsalica bello, velutinecem Magni prodigio quodam flumine aversante k Cum stetere aquae, apertis molibus emittuntur, ut quaeque liberata est terra, seritur. Idem amnis unus omnium nullas expirat auras, J Haec Plinius, qui eadem se e repetit Lab.r8: p. a MAt quod ait Nilum nullas expirare auras , tradiderunt hoc ipsum Herodotus Lib. 2. Strabo Lib. i .
105쪽
Solinus vero Plinio in omnibus accinens, haec restri: Primam exultan tiam tumoris concipi,cum per cancrum Sol vehatur: postmodum triginta eius partibus euolutis,ubi ingressus Leonem,ortus Syrios excitauerit, prO- pulso omni fluore tantam vim amnis erumpere. Quod tempus Sacerdotes natalem mundi indicarunt, idest, in tertiumdecimum Kalendas Augustas,& undecimum die. Deinde reuocari exitus uniuersos,cum in Virgine transeat,penitusq. intra suas ripas capere,cum Libram sit ingressus. Hoe etiam addunt, pariter eum nocere, si abundantius exaestuet, sine parcius; quandoquidem exiguitara minimum secunditatis apportet, propensior copia diu turno humore culturam moretur. Maximos eius exitus cubitos duodeuiginti consurgere, iustissimos sedecim temperari; nec in quindecim abesse prΟ- uentus fructitarios: sed quidquid intra sit, famen facere.Dant illi etia hoc maiestatis, ut portendat futura, argumentantes, quandoquidem Pharsalico bello non fuerit egressus quinque ulnas. Iam illud palam est,quod solus ex amnibus uniuersis nullas expiret auras. J Tantum Solinus. ' Verum a Plinio & Solino dissentit Strabo in cubitorum numero, nisi mendum insiti; sic enim ait: Ante Petronii tempora maxima fuit abundantia , & aquarum augmentum: quo tempore ad cubitos quatuordecim ev- Nilus ascendit. Cum vero ad octo, fames obuenit. In illius Praesectu- ra cum Nilus duodecim dumtaxat cubitorum mensuram implesset, in- gens cortuptio extitit e cumque octo tantum explesset,nullus lamen sensit.J
' Mela Lib. I. Cap. y. Non pererrat autem Nilus tantum Aegyptum, sed aestitio sidere exundans, etiam irrigati adeo efficacibus aquis ad generandum alendumque,ut praeter id, quod scatet piscibus, quod hippopotamos, crocodillosque vastas belluas gignit, glebis etiam infundat animas, ex ipsaque humo vitalia effingat. Hoc eo manifestum est, quod ubi sedauit diluuia, ac se sibi reddi iuit, per humentes campos quaedam nondum perfecta animalia,sed tum primum accipientia sipiritum, & ex parte iam formata, ex parte adhuc terrea visuntur.3 Haec Mela. De quibus etiam Plinius Lib. 9.C. 38. sic reserit Verum omnibus his fidem Nili inundatio affert,omnia excedentem miracular quippe detegenteea,musculi reperiuntur inchoato opere genitalis aquae, terraeq. iam parto corporis viventes,nouissima effigie etiamnum terrena. 3 Seneca Quaestion. Naturalium Lib. . C. 2. Nilum aliquando marinam
aquam detulisse,Theophrastus est auctor: biennio continuo, regnante Cle patra, non ascendisse decimo regni anno & undecimo constat. Significatam aiunt duobus rerum potientibus defectionem di Antonij enim Cleopatraeq. desecit Imperium . Per nouem annos non ascendisse Nilum superioribus saeculis, Callimachus est auctor.3 Beruagatum nimis est,Gentiles olim inter alia publicae calamitatis ma- qa censuisse si Nilus non excresceret, pariter ut si Tiberis inundaret: qu circa cum Christiani initiis nasicentis Ecclesiae tamquam dijs& hominiabus inuisi, ad poenas peterentur ; ille potissimum praetextus obtendebatur, quod ob eorum impietate numinibus iratis, Nilus non ascenderet,& Tiberis terras devastaret. Hinc illae Tertulliani voces Mologet. C. 4o.Si Nilus
106쪽
non ascendit in arua, si Tiberis ascendit in maenia , statim clamant, Christianos ad Leonem. 3 quasi illis proiectis ad bestias, feret publicarum
aerumnarum expiatio, mactatis inalorum auctoribus.
Ostia Nili, per quae in mare se evomit, Auctorum Omnium fide, septem . . et i a
celebrantur. Vnde illud Maronis , . N I.
Et septemgemim ιurbant trepida οIlia Nili . Et alibi: - - septemplicis ostia N ili.
. Plinius Lib. s. Cap. io. Nili ostia undecim reperiuntur, sed celeberrimis septem, proximo Alexandriae Canopico, deinde Bolbitino, Sebennitico, Phatnitico, Mendesico, Tanitico, vlai q. Pelusiaco. J Vide Strabone Lib. tr. & Ammianum Lib. 22. V uilhelmus Tyrius Lib. xy. Belli sacri, Cap. 33. studiose sibi inuestiganti, non nisi quatuor ostia comperta prodit. Sed dicemus postea Ruuiorum ostia saepe mutata, ves occlusa. Pleniora de Nili ostiis habet Ortelius in Synonymia.
. cause incrementi Nili. Cap. XXXIV.
E N ε c A Lib. . QBestionum Naturalium , Cap. a. ea de re tanta disputationem exorsus, ita praefatur: At Nilus ante ortu Caniculae augetur medijs aestibus,vltra Aequinoctiu . Hunc nobilissimum amnem natura extulit ante humani generis oculos,& ita disposuit, ut eo tempore inundaret Aegyptum, quo maxime usta seruoribus terra, undam altius traheret,iantum hausura quantum siccitati annuae sufficere possit.Nam in ea parte, qua in Aethiopiam vergit, aut nulli imbres sunt, aut rari, & qui insuetam aquis caelestibus terram non adijuvent.Vna,ut scis, Aegyptus in hoc spem sua habet. Proinde sterilis annus,aut fertilis est,prout ille magnus influxit, aut parcior . Nemo aratorum aspicit casum.J Haec ille. Iouius Lib. I s. Historiarum, ista opportune: Ceterum de Nili incremetis ad subtilium studiorum ostentationem disserere, & proferre causas audere, λ ί , 'plane ambitiosiim esse putauerim,quando haec illustrium Graecorum,pariter x et occvx-&ρostrorum ingenia inani,ut arbitror,labore iam pridem exercuerint. Quis T A F . - enim vel naturae, vel caeli, vel terrarum opificis arcana iure quodam curi sis mortalibus abscondita rimatus estZQRis ingentes illas in ipsis terrarum visceribus cauernas, vel maxime vasti ingenij luminibus introspexit quae cuncta maria per tantum aeui spatium , tot incursu fluminum nusquam crescentia, perpetuo, hauriunt & absbrbentZQuis deniq. subterraneorum an se ctuum mensuras certa ratione deprehendit quibus repletis uniuersa exuberantis: aquae moles in apertum caesum, per gibbosa montium evomatur,&ea quidam optima naturae fide,quantum acceperit, irrequieta dispensatio rependentis. Imbecillitatis nostrae profecto non mhminimus, cum haec su-- perba ingeniorum vanitate perscrutamur. Vnde iam hoc totum rerum scie-tiae nomen, tot vigiliis & sumptibus partum profiteri dispudeat, postquam adeo pauca scire,& de singulis ambigere disputando confitemur. JHaec ille. Sed & S. Irenaeus Lib. a. aduersiHaeres Cap. η'. pulchrer Quid enim silentemus exponere causam ascensionis Nili Multa quidem dicimus,
107쪽
& fortassis suasoria, fortassis autem non suasoriar quod autem verum est,& certum , & firmum, adiacet Deo Sic ille. Causas incrementi Nili perscrutati sunt Herodotus Lib. a. Diodorus Siculus Lib. t. Strabo Lib. II. Philo Lib. i. de Vita Mosis, Lucanus Lib. Io. Plia saliae, Seneca Naturat. Qu*st. Lib. 4. Cap. 2. PliniuS Lib. s. Cap. s. Solinus Cap. 33. Mela Lib. r. Cap. 9. Plutarchus de Placitis Philosophorum Lib. q.
Cap. i. Ammianus Marcollinus Lib. a 2. ex Recentioribus innumeri. Sed ceriteris curiosius de his agentem eruditissimum Senecam audire iuuati Lector, si libuerit, alios tu insipice. Ait ergo: Sed nunc ad inspiciendas causas ,rLvRIS RS propter quas aestate Nilus crestat, accedam, & ab antiquissimis incipiam , . FERT SE- Anaxagoras ait, ex Aethiopiae iugis solutas nives ad Nilum vR. decurrere. NEC A. In eadem opinione omnis vetustas fuit. Hoc Aeschylus ,Sophocles,Euripi . des tradebant. Sed falsum esse, argumentis plurimis patet. Primo Aethiopiam feruentissimam esse, indicat hominum adustus color, & Troglodytae, quibus subterraneae domus sunt. Saxa velut igni seruescunt, non tantum medio, sed inclinato quoq. die: ardens puluis, nec humani vestigij patiens: argentum replumbatur. signorum coagmenta soluunturm ullum materiae super adornatae manet operimentum. Auster quoq. qui ex alio tractu venit, ventus
calidissimus est. Nullum ex his animalibus quae latent bruma, Vm qua recondituri etiam per hiemem in summo & aperto serpens est. Alexandriae quoq. quae longe ab huiusmodi immodicis caloribus est posita,niues no cadunt: superiora etiam pluuia carent. Quemadmodum ergo regio tantis subiecta feruoribus duraturas per totam e statem Diues recipi tὶ Quas sane aliqui montes illic quoq. excipiant,nu quam tamen magis qua Thraciae iuga aut Caucasus. Atqui horum montium flumina vere & prima aestate intumescunt,deinde hibernis minora sunt. Quippe vernis temporibus imbres nivem diluunt et reliquias eius primus calor dissipat. Nec Rhenus, nec Rhodanus, nec Ister, nec Caystrus subiacent malo aestate. Altissimae sunt & in illis Septentrionalibus iugis nives. Phasis quoque per id tempus eaS Oras tenens cresceret, si nives
flumina possent contra aestatem magna producere. Praeterea si haec causae . . . , . attolleret Nilum, aestate prima plenissimus flueret. Tunc enim maximae &- - integrae nives, ex mollissim q. tabes est. Nilus autem per mςnses qua tu liquitur, & illi aequalis accessio est . . . ISi Thaleti credis, Etesiae descendenti Nilo resistunt, & cursus eius, acto contra ostia mari, sustinent: ita reuerberatus in se recurrit, non crescit, sed exitu prohibitus resistit, di quacumque mox potuit, inconcessus erumpit. Euthymenes Masiliensis testimonium dicit: Nauigaui, inquit, Atlanticum mare: inde Nilus fluit maior, quamdiu Etesiae tempus obseauant: tunc enime ij citur mare instantibus ventis. Cum resederint, & pelagus conquiescit et minorque discedenti inde vis Nilo est. Ceterum dulcis maris sapor est, &similes Niloticis bellua . Quare ergo si Nilum Etesiae prouocant, & ante il- los incipit incrementum eius, & post eos durat Praeterςa non sit maior quo illi fauere vehementius λ Nec remittitur incitaturque prout illis impetus suit : quod fieret, si illorum viribus cresceret. Quid quod Etesiae lit, tus Aegypti verberant, & contra illos Nilus descendit, inde venturus unde illi, si origo ab illis esset. Praeterea ex mari purus ac ceruleus efflueret, non
108쪽
ut nunc turbidus venit. Adde quod testimonium eius, testium turba Coarguitur. Tunc erat medacio locus,cum ignota essent externa littora. Libebat illis fabulas mittere. Nunc vero tota exteri maris ora mercatorum nauibus stringitur: quorum nemo narrat nunc ceruleum Nilum, aut mare saporis alterius: quod & natura credi vetat equia dulcissimum quodq. & leuissimum sol trahit. Praeterea quare hieme non crescit: & tunc potest ventis concitari mare, aliquando quidem maioribus. Nam Etesiae temperati sunt. Quod si emari ferretur Atlantico, semel oppleret Aegyptu: at nunc per graduS crescit. Oenipodes Chius ait, hieme calorem sub terris contineri: ideo & specus calidos esse,& tepidiorem puteis aqua: itaq. venas interno calore siccari. Sed in alijs terris augetur imbribus flumina; Nilum,quia nullo imbre adiuuetur, tenuari, deinde crescere per aestatem:quo tempore Digent intericra terraru,& redit rigor sontibus. Quod sic verum esset, aestate flumina crescerent, omne'. putei aestate abundarent. Deinde non calorem hieme sub terris esse ma iorem;aqua,& specus,& putei tepent,quia aera rigentem extrinsecuS non recipiunt.Ita non calorem habent, sed frigus excludunt. Ex eadem causa aestate. Digescunt,quia illo remotus seductu'. aer caletactus non peruenit.: Diogenes Apolloniates ait: Sol humorem ad se rapit; hunc exiccata tellus tum ex mari ducit,tum ex ceteris aquis. Fieri autem non potest,ut una sicca sit tellus,alia humeat. Sunt enim perforata omnia,& inuicem peruia. Sicca ab humidis sumunt aliquado: nisi aliquid terra acciperet,exaruisset. Ergo undas Sol trahit:sed ex his quς premunt,maxime hqc meridiana sunt. Terra Cu exaruit,plus ad se humoris adducit: ut in lucernis oleu illo fluit, ubi exuritur: sic /aqua illo incumbit, quo vis caloris & terrae aestuantis arcessit. Unde ergo trahiturtex illis scilicet partibus semper hibernis Septe trionalibus unde exsidat. Ob hoc Pontus in inferum mare assidue fluit rapidus,non ut cetera maria al- rternatis vltro citroque aestibus, in unam partem semper pronus & torrens.
Quod nisi faceret, hi R. itineribus, quod cuiq. deest,redderetur:quod cuique
superest,emitteretur; iam aut siccata essent omnia, aut inundata. Interrogare Diogenem libet, quare cum Pontus & amnes cuncti inuicem commeent,
non omnibus locis aestate maiora sent flumina Aegyptum Sol magis percoquit; itaque Nilus magis crescit. Sed in ceteris quoq. terris aliqua fluminibus fiat adiectio. Deinde quare ulla pars terrae sine humore est, cum Oinnis ad se ex alijς regionibus trahit: eoque magis, quo calidior est. Deinde quare Nilus dulcis est, si illi e mari unda est Nec enim ulli flumini dulcior gustus. JHactenus Seneca acute philolophatus. Tostatus in a. Genec Quaest. 37. rescriAristotelem in Libello cle inundatione Nili, quem ait inter parua naturalia IN ALV oeiusdem Auctoris haberi, dixi die, in alueo Nili esse plures sontes latentes , Ni LI FON qui hieme clausi sunt, in aestate autem aperiantur, & faciant intumester TEs. Nilum. Plutarchus Lib. . de Placitis PhiloBphorum cap. a. ad hunc mo dum disserit: Thales Etesias arbitratur Aegypto aduersius flantes, Nilum
instare ostiis eius impetu obij cientis se pelagi oppilatis. Massiliensis Euthymenes ex Oceano & exteriore mari suapte natura intumere opinatur amne
Nilum. Ex niuibus Anaxagoras Aethiopicis, quae liquescunt aestate, & bruma ex frigore cohaerent. Democritus nive in plagis Borealibus sub Solsti
109쪽
' & Aegyptum summotis,procellosios imbres ab Etesijs cieri: ii'. redundare paludes & amnem Nilum. Herodotus historicus parem quidem eum a Bntibus vehere undam, verum apparere hieme tenuiorem: quod ea tempestate
viciniore Sol ad Aegyptum appulsu latices eius exhauriati Ephorus historiographus aestate tradit Aegyptum totam re tui, & vim undarum quasi exudare. Accommodat autem ei Arabia quoq. & Αstica ob selum earum spongiosum & fabulosum. Eudoxus Sacerdotes memorat assignare huius causam aquis pluuijs, articulorumq. anni diuersat vicissitudini, idest,antiperista. si,quando nobis aestas est,qui sub Solstitio aut tuo incolimus,lum illis, qui sub Solstitio brumali nobis ex aduerso colunt, hiems est, propterea undae inflatae torrenti cursu deserantur. J Hucusq. Plutarchus. Plinius, Pompeius, Solinus, illam inter probabiIes adiiciunt causam, quod per ea tempuxa flantes Etesiae actas a Septentrione in Meridiem nubes super principia Nili in Aethiopia imbre praecipitant;tantum q. inundare quantum
. .. aquae deciderit. Recentiores serme omnes causam eiusmodi satis constanter
afferunt, quod in Solstitio aestiuo cum Sol Tropicum Cancri attingit apud nos; in altero Capricorni Tropico sit hiems, imbre'. ac niues magna copia . ruant, quae ingentem illam paludem Zambrem, ubi Nilus oritur, impleant rinde Nilum intumescere; & ut suerint magni vel parui hiberni imbres; plus, , minusue Nilum exundare. Simile incrementum, nec absimiles eius causas maximi fluminis Paraguaij , quod nostri Argenteum vocant, in America, aperitis rerum obseruatas nouimus. Consule Iosephum Λcostam Indica: Hi-itoriae Lib. 2. Cap. v ost Nec ab his multum abludit Eudoxi ratio, quam se a Sacerdotibus AegyΑ ε ς plijs accepisse ait, ut nuper ex Plutarcho vidimus, nec Mela Lib. r. Cap. 9. eum inquiti Siue quod Sol hieme, nonro, terris, Ῥbi 2 Ius exoritur, pro piorin ob id sontem eius minuens, in aestate,nonra, cum in Aeιhiopia hiemr,
tunc altius abit, sinitq. integrum, ut est pleniis mus, siurgere. J: Et post pau- ea r Quod si est alter orbis,suntque oppositi nobis a Meridie Antichthones,
ne illud quidem a vero nimium abscesserit, in illis terris ortum amnem , ubi subter maria caeco alueo penetrauerit, in nostris rursum emergere; &hac re Solstitio accrescere, quod tum hiems sit, unde oritur. J Haec ipso. In quibus illud tantum excipio de caeco meatu Nili subter maria, de quo tamen postea: nam reliqua sunt verissima. Quibus mirifice accinuit Theodoretus de Materia & mundo, Sermone 4. Nilum aiunt non eodem tempore quo ceteri solent fluuij, extra alueum inundaret sed media aestate aquis exuberantibus Aegyptum persundere, Sole tunc ad Borealem Circulum accedente, ac ceteris quidem fluuijs radijs ardentioribus incubante;ab ipsis autem Nilo magnis sane si alijs abscendente. J Tantum ille. Quam causam Elam laudat Herodotus Lib. a. pluribus eam edisserens. Bernardus Breidembachius in Peregrinatione IeroὶIymitana,a I Dei dispositione fieri ut cumulis arenarum obstrusis of ijs Nili, retroactus intumeat, Aegyptumque perfundat: mox disiectis arenis liberum relabi. 1d iam Mela praedixerat hisce verbis r Aut arenis, quas cum fructibus littori applicant Etesiae,ostia obducunt,fitque maiorid Reifellit istam sententiam Tostatus in x. Genes. Quaest. 28. Verum qui de Nilo, eiusq. Ortua auctuq. Perno'scere
110쪽
seere eupit uberiora, adeat Ioapnem Leonem in Descriptione Astieae, M. douicum Nugarolam in Dialogo de Nilo , Ioannem Gompium Becanum in Niloseopior & his antiquiorem Tostatum in s. Genes Quaest. 16. IT.&
Peculiaria quaedam de Nilo. cap. XXXV.
'E Nilo haec annotat Ortelius in Synonymia et Nilus an . sv NONY-i tea Aegyptus, Oceanus , Siris , Triton, Astapus, Asta- NA UM. boras, dictus suit, Plinio auctore . Item Aetus, idest, λ- ' quila, Diodoro & Lycophroni. Α Vitruvio vocatur Dy - ris , ubi ex Atlante oritur deinde Nigirt Melam nomiuilis dici, scribit Eustathius , & Plutarchus de Flui . minibus i a Melo habet Festus. Chrysorriloas, quasi aurifluus a Cedreno & Epiphanio appellatue . . Plinius non antea Nil γ dici.: quam se totum aquis concordibus iunxerit, inquit: idem Vitruvius: He-rliodorus quoq. idem velle videtur Lib. t o. Historiae suae Aethiopicae: ubi Meroen eius insulam depingit. J Haec illoe. Ioannes Barrius , & Laurentius Ananias docent Nilum olim ab Aethiopibus vocitatum Tacuin, nunc vero ab Abyssinis, dici Abbaliuis, idest, Pater fluminum: id quod Iouius etiam testatur. At resius tamen ab Abyssinis appellari Geon,auctor est. -Λndreas Theuetus ait, Aethiopibus nuncupari Geon, Iudaeis Sichor, Arabibus Aload ton, Georgianis Mahara, alijs Bahar emit-t Vide ortelium
ra,Plinius Lib. . io 3.cum de prodigiosis partubus diuers in resert Teme- TAS N I. -minos nasci certum est, Horatiorum, Curiatiopumq. exemplors suptati inter
ostentae ducitur, praeterquam in Aegypto, ubi seraser potu Nilirian Aegypto septenos uno utero simul gigni, auctor est Trosus.JHaec ipse. Aristoteles ver 'Lib.7.de AcimaLinst. Cap. . ad quinos tantum partus Aegyptiarum e tendit,lic dicens. Pariunt enim inAegypto & tres es quatuoriidq. locis non- . nullis saepe fit; sed cum plurimum, quinq. naseqnrumam enim hoc pluribus euenisse conspectum est: & quaedam quatuor partubus viginti edidit,quinos
A I, Aegypti, quod Nilus abundantissime terris perfunderςtur Sole D, . tinente Leonem, unde illis anni ubertas, signum gratitudinis erga Leonem caelestem, ad sontium N aquarum omnium principia caput Leonis assing bant: de ortum more per orbem Leonina eapita in sontibus aqua vomentia conformandi,scribit Pierius Valerianus Lib. i. Hieroglyphicorum:qui & Nili incrementum Aegyptios Leonis Hieroglyphico denotasse,ide reserta. :I V. Sinum Arabicum Hssa cum Nilis iungere, Reges tentasse, Plinius ita stribit Lib.a. Ep.Ex Daneo portu maris Rubri,nauigabile Dieu perducere inNilui qua parte ad Delta divi decurrit sexaginta millia passitu interuallo, quod inter flume & Rubru mare interest, , primus omniu Sesostris Aegypti rex cogitauinmox Darius Phria deinde Ptolemaeus seques:qui & duxit isse sam lacitu ne pedum centum, altitudine triginta, in longUudinem triginta