장음표시 사용
121쪽
Explicantur verba Mosis de Nilo, Genes a. v. I 3. Ipse est qui circumit Omnem terram Aethiopiae. Cap. XXXVII.
R O Aethiopia Hebraice est Cus. Egimus in Antichristo Lib. 1. Cap. 9. de duplici Aethiopia, altera Asiana seu
Arabica , & Orientali: Altera vero Africana sub Aegypto seu occidentali, quas Sinus Arabicus dispescit: multisque claris argumentis ostendimus Arabes Madianitas,& Scenitas Nomades, & orientalis littoris Sinus Arabiaci incolari Aethiopas in Scriptura sacra uocari. Et quia bertim omnia illic praestita praeter duas rationes, eas nunc solas accura.
tius expendamus :Prior erat,quod Sephora uxor Mosis,cum esset Madiantes, nempe filia Iethronis Sacerdotis aut Principis Madian Exodi x . dicitur nihilominus Aelbiopissa Numeror. I a. r. Locutaque e R Maria o Aaron contra Minen propter uxorem eiur Aethiopisson . Hunc ergo locum breuiter excutiamus t Hebraea ad verbum : Et locuta in Miriam, O . baron in Mose, super occasionibus, causis, negoti js, mulieris Chusitis, quam accepit: quia mulierem Chusitem accepit. Primum, quamam haec uxor Mosis Chusitis seu Aethiopissa fuerit,& cur sic appellata : deinde de causis iurgij paucis disseremus. I. Existimarunt aliqui hanc uxorena Mosis Sephoram fuisse, dictam Asthiopissam per antiphrasim, quod esset pulcherrima, cum e contra Aethiopes soleant esse hominum turpissimi &deformissimi: sic vulgo matres puel- I sitos pulehros & candidos solent Aetiopiculos vocitare. Ita Rab. Scelo moli, & Lyranus: sed & Chaldaeus interpres Onhelos ita hunc locum reddidit, Et locuta eri Maria ess Aaron contra Mosen propter uxorem pulchram quam acceperat: quia νxorem pulabram quam accepit, repulit. Et Thargum Ierosolymitanum haec habet: Quemadmodum Aethiops disseri eute colore ab omnibus alijs hominibus; ita etiam Lipora, xor Mosis, forma , pulchritudine, s bouoperibus mirabiliter superabat reliquas omnes mulieres. 1 I. Alij intelligunt Sephoram dictam Aethiopissam, quod esset Madianites: porro Madianitarum terram,seu Arabiam totam, dictam esse Aethio. piam Orientalem seu Asianam: forsan quod hi populi nigredine referent Aethiopes, & colore subflauo ac susto: aut . saltem quod Madianitae vicini essent alijs Arabiae desertae populis, qui dicti sunt Aethiopes, in Antichristo abunde firmauimus. Alij malunt Madianitas dictos Chusiaeos, non quod ex Chus progeniti essent,sed quod obtinerent partem regionis Chus. S. Augustinus Quaesti ib. in Lib. Numer.Quaest. ao. haec ait: De uxore Mosis Aethiopissa quaeri solet,utrum ipse erat filia Iethro; an alteram duxerit, vel superduxerit. Sed ipsem sui se credibile est: de Madianitis quippe erat, qui reperiuntii r in Libris Paralipomenon Aethiopes dici, quando contra eos pugnauit Iosaphath: etenim in his locis dicuntur eos persecuti Hebrari, in quibus Madianitae habitabant,qui nunc Saraceni appellantur. Sed nunc eos nemo fere appellat Aethiopes, sicut solent locorum & gentium nomina plerum P vetustate mutari. Haec S. Augustinus: qui historiam e 1. Paralip.
122쪽
1 . citauit,sed vel ipsius,vel scribentis lapsu pro Asia, positus Iosephat: nam ille, non hic Aethiopes fudit. Estqne praeclarum argumentum Sancti Augustini ex isto loco Paralipom. Arabes dici Aethiopes : nam cum Asa percusserit Zara Aethiopum regem, S omnem exercitum eius, cunctasque Urbes Aethiopum circum Geraram rconstat omnes illas es uitates esse in Arabia, ubi erat Gerara, de qua S Hieronymus in Locis Hebraicis ista:Gerara, ex cuius nomine nunc Getaritica vocatur regio trans Daroma princul ab Eleutheropoli viginti millibus . & quinque ad Meridiem. Erat autem Olim terminus Chananaeorum at Australem plagam, & ciuitas metropoli SPalaestinae. Scriptura commemorat fuisse eam inter Cades & Sur, hoc est, inter duas solitudines,quarum una Aegypto iungitur: ad quam populus transfretum Rubri maris peruenit: altera vero Cades usque ad Saracenorum eremum extenditur. 3 Haec S. Hieronymus. Sic igitur Zara videtur Rex Arabum fuisse, di Aethiopes ArabeS.
Displicet quod Vatablus , Sa, & alii notant Zara fuisse Aegypti Regem, dictum Aethiopem ob nigredinem : vel quod alij, fuisse Regem Aethiopum
sub Aegypto; urbes vero circum Geraram percussa S , quamuis Arabum , non Aethiopum essent, vel quod foederatae Aethiopum, vel quod in eas Aethiopes e praelio fugientes se recepissent: nam verisimilius est urbes illas
Aethiopum fuisse , Aethiopesque dictos Arabes et siquidem quod Noster
Vulgatus ait Vers r4. Et percusserunt ciuitaιes per circuitum Gerara . Septuaginta habent r Et exciderunt pagos eorum in circuitu Gerara. Eorum, nempe Aethiopum, neque enim de alijs ante locutus fuerat. Vnde recte Theodoretus in Quaest. Paralipomenon et Asia fudit &fugauit Aethi pes, & persequens omnes consumpsit. Dicit autem eos fuisse ipsorum is finitimos . Multa enim, inquit, cepit spolia , di excidit eorum pagos iacircuitu Gerar. Quod autem Gerara sint Palaestinae, neminem puto contra dicturum . Nam circa Eleutheropolim quae vocatur, Ceraron Salonin praesentem usque diem est nominatum . Est ergo verisimile illos c
Ionia ab Aethiopibus deducta illam habitasse regionem . 3 Haec Theodoretus .
Sed& Zara Arabum fuisse regem, assentitur Cenebrardus Lib. I. Chronographiae, Pag. Iaa. & BurgensiSin ra. Numerorum, ad Sephoram redeamus .
Theodoretus Quaest. 2 a. in Numeros Sancti Augustini sententiae subscribens, haec ait: Sephoram igitur appellauit Aethiopissam: siquidem Saba ..SEPHORAgens est Aethiopica. In Euangelio enim appellatur regina Aethiopum ., AETHIO. quae in Regnorum Historia nuncupatur Regina Saba. Porro Saba gens Η PISIΛ. meritarum appellatur, quibus vicini sunt Madianitae . 3 Ita ille . Ergo hanc Aethiopissam Mosis uxorem non aliam fuisse, quam Sephoram ; Aethiopissam dictam eo quod esset Madianites, quae regio vel ob viciniam, vel ob nigredinem, vel ob aliam causam dicta sit Aethiopia, praeter S. Augustinum, & Theodoretum,asserunt quoque Strabus Monachus , Lyranus, Bum gensis,steuchus, Valabius, Oleastrius,Sa in I 2. Numeror. Petrus Comestor in Historia Numerorum. Cap. x6. Tostatus Quaest. 6. in I a. Numerorum. ixtus Lib. I. Biblioth. Annot. et aa.Marinus in Arca Noe,Pererius in x. Exo
123쪽
di, Dissipui. x I. Pineda in Iob. 28. versis. Ystella in a. Genes Sanctes in Thesauro, Auctor Lexici Complurensi, , Genebrardus Lib. i. Chronograph. Pag. I. Ex Hebraeis Aben. EZra, Κimchius in Lib. Radicum, & alij.
III. Nonnulli sunt arbitrati hanc uxorem Mosis Aethiopissam longeis, aliam fui sic a sephora filia Iethronis Madianitae: putant enim hancillam Tharbim filiam Regis Aethiopum , quam Moses cum adhuc gratia
Pharaonis pollens, antequam fugeret in Madian ad Iethronem, delectus aduersius Aethiopes belli dux,mirabili casu duxit uxorem. Rem gestam, quia MisTORI A noste& expendere iuuat, a Iosepho Lib. 2. Antiq. Cap. F. fuse descriptam o, ε ε P ηι reddamus in medium . Is enim postquam Mosis in aula Pharaonis educa. u. .P. I tionem, cura Thermutidis Regis filiae, narrasset, sic orditur : Itaque sic naax M , o Vis tu S & sic educatus Moses, postquam adoleuit, breui suae virtutis specimen REG is pr- eclidit: & quantum momenti vel suis vel Aegyptiis esset allaturus, occasio - Aa ΜιRA. nem nactus talem . Aethiopes qui supra Aegyptum incolunt, agebant &ferebant facultates Aegyptiorum: illi moti indignatione ducut in eos exercitum,contumeliam Cum iniuria coniunctam vituri: mox pra lio commissis, partim in acie ceciderunt, partim in fugam turpiter compulsi retro ad siuos se receperunt. Quo successu elati Aethiopes fugientibus instabant, & ignavum rati si fortuna non uterentnr, concepta spe subiugandae Aegypti, late eam populabantur: degustataque praedae dulcedine , non temperantes sibi, ad maiora audenda accendebantur. Cumque vicinas regiones peruagantibus nemo cum armis obuiam iret, pergebant vlterius Memphim usque &mare, nulla ciuitate resistere valente. Quibus calamitatibus Aegyptii pres.si, mittunt qui remedium ab oraculis petant. Cumque responsum esset, Hebraeum in auxilium aduocandum; Rex a filia postulat Mosen, qui uniuersis copiis cum imperio praesit. Paruit illa , sed prius Rege iureiurando adstricto, nihil in perniciem iuuenis machinaturum , pro magno hoc auxilium imputans, & Sacerdotibus probro dans, quod non puderet nunc eius opem implorare, quem prius ut hostem occidendum esse monuerint ac iusserint. Moses vero Thermuthidissimul ac Regis rogatu libenter hoc negotium
suscipit: quod factum gentis utriusque vatibus laetitiam attulit. Aegyptij post partam eius virtute de Aethiopibus victoriam,occasionem sibi per dolum tollendi non desere sperabant: contra Hebraei, Mose copijs praposito,
ad sore sibi facultatem euadendi ex Aegyptia seruitute. Ille vero volens hostem opprimere priusquam de aduentu suo cognosceret,non per fluminis ripam, sed per interiora terrae expeditionem fecit: qua in re satis declarauit quantum ingenio polleret ac prudentia.Cum enim hoc iter dissicile esset prae multitudine serpentum, nam hic tractus plurimos gignit, aliquot etiam a genera quae nusquam alibi reperiuntur,noxios omnes di ipsio aspectu horrendos in in his quosdam volucres, ut non solum humi latentes insidientur, sed S sublimes ex improuiso noceant commentus est ad securum iter exercitus strata gema dignum admiratione: Vasia enim plexilia non pauca e papyro in arcae formam fieri curauit, quae completa ibibus secum deserebat. autem hoc animal infestissimum serpentum generisqua propter fuat tant earum insectationem , & inter fugiendum sicut a ceruis rc tracti deuorantur. Sunt autem mansuetae aliteS, di contra solos serpentes feroces: de quibus
124쪽
nunc desino plura, utpote apud Graecos non incognitis. Post qua igitur ventu. est in terram venenosis bestiolis scatentem , ibes illis immisit : quarum bona opera usus, itinere impune peracto, nec opinos Aethiopes inuasit: commissoq. praclio fusos ac fugatos, & spe occupanta Aegypti frustratos, retro in suam regionem compulit . Nec hoc contentus oppida illorum euertebat, S ubique magna caedes hostium patrabatur: quo factum est ut post haec au- .spiciis Mosis feliciter gesta, tantam alacritatem exercitus prae se seri et,ut nihil non laboris toleraturus videretur: iam q. aut excidium aut captiuitas Aethiopibus immineret. Ad ultimum compulsi in Saba regiam eius gentis, ML RQ quam pollea Cambyses Persiarum Rex de sororis suae nomine Meroen apis ' πιν pellauit, obsidione sunt cincti: erat autem pene inexpugnabilis, utpote Nilo circumquaque cincta, accedentibus ad eius munitionem & alijs fluuijs Astapo & Astoborra, qui obiectu suo difficiliorem traiectum facerent. Itaque sita in insula,& muro valido inclusa, non numinibus tantum arcebat hostem , sed & aggeribus, qui maenia inter di sumina ad eorum inundationes prohibendas extructi; ad hoc quoque tum proderant quod hosti etiam
post superata flumina aditum ad urbem oppugnandam negabant. Hic cum Moses desidere exercitum otiosum aegre ferret, hoste non audente manus conserere, interim tale quiddam accidit: Erat Aethiopum Regi filia nomine Tharbis: haec Mosen maenibus exercitum admouentem & egregie dimicantem conspicata,virtutemq. viri admirata, qui & Aegyptiorum fortuna labantem in integrum restituisset, & Aethiopes modo victores in extrernupericulorum adduxisset,vehementi eius amore est correpta: quo in dies crescente , mittit ad eum e seruis fidissimos,coniugium suum offerens. Asiensit ille hac conditione iureiurando firmata, post urbem sibi traditam, ductura se eam uxorem : ac mox dicta factum sequitur. Saevitum est nihilominus in hostem, & actis Deo gratijs , nuptijsq. celebratis , Aegyptiorum exercitus victor domum est reductus.J Hactenus Iosephus . Hanc igitur Tharbim Regis Aethiopum filiam a Mole in matrimonium dueiam, illam quidam volunt esse Aethiopissam uxorem Mosis, quae rixarum Maria & AaroniS cum Mose causam vel occasionem praebuerit.
- Verum simi plerique qui totius huius historiae a Iosepho de victoria Mosis Aethiopica descriptae fidem eleuent, velintq. Iudaeorum esse figmentum. M κκ vis Theodoretus Quaest.2 a. in Numer. haec ait: Ioseph quidern ait Moysen I 1 L A los E- cum in Regia educaretur, in bello contra Aethiopes duce in creatum esse , PHIM VLTis
parta q. vicitoria Regis illius filiam duxisse. Apollinarius autem fabulam β' φης' finxit hac longe fabulosiorem. Inquit enim post Sephoram illum duxisse Aethiopissam, ut esset figura Christi Domini,qui post Israeliticam, Gentium Eeclesiam desponsavit. Atqui Sephora etiam erat extranea. Non est ergo diuini Spiritus fabulas fingere,sed contrarii. Tantam enim habuit cur an ingenuitatis Leginator post vocationem suam, ut ingressurμS AePVptum , eam domi reliquerit. Nam posteaquam illine egressus est, accessit ad eum socer adducens eam una cum liberis. Et addidit,quod post dimissionem adduxit eam. Sephoram igitur appellauit Aethiopissam. J Hac Theodoretus. Eandem quoque lolaphi parrationem pro fabula ducunt Steuchus,&oleastrius in Ia.Numeror.Sixtus Libo . Anno 1 33. Pererius Disputatione i
125쪽
a 3. in L. Cap.pxodi,& nos in Antichristo. Ystella vero in Seholiis Exodi x
in incerto relinquit. Caietanus in x x. Numeror. Iosephi Historiam non ubdetur respuere, sed ambigit num Aethiopissa illo loco Numer. sit Sephora is, an illa quam narrat Iosephus. Vehementior est Pererius in refutanda narratione illa Iosephi: Nam quale, inquit, obsecro est ut rem adeo insignem ac memorabilem ignorauerit Philo , qui tres libros de vita Mosis conscripsit,& Iosepho senior fuit' Certe tempore Philonis vel hoc figmentum nondum exortum, vel si natum, a Philone ut sutile contemptum. O quam parum momenti ferunt istiusmodi a negatione ducta argumen ta cum interim magni Auctores res insignes memorare omittant,vel quia sibi incompertas,uςl ob alias causas. Quid si dicamus Philonem illa siluisse, quod elusinodi Mosis cum externa & Aethiopissa connubium no satis e decoro tanti Legistatoris crediderit Nobis modo re diligentius perlibrata
durum videtur Iosephum mendacij reum agere t nam qui tanta cura rem .
. gestam descripsit, non nisi constanti fide traditam di acceptam existimaro
Equidem Artapanus Centilis auctor vetustissimus eandem de victoriae Mosis aduersus Aethiopes historiam litterarum monumentis consignauit, nisi quod coniugij cum Thubi non meminit. Verba Artapani apud Eusebium Lib. 9. De Praepar Euang. Cap. 4. ponuntur et sic enim Eusebius inquit r. Artapanus autem Moerin Chenephris Regis Aegyptiorum filiam ait,pueru, , . quoniam ipsa non pareret, Iudaeu adoptasse, quem Iudaei Mosem,inquit,Graeci Museum appellant,cuius doctrina multa Orpheus didicit. Hunc Mosein instrumenta bellica inuenisse assirmat, litteras quoque, quas Sacerdotibus tradidit, Aegyptiorum q. urbem in sexdecim partes diuisisse, ac singulis Pr sectos instituis . Quae omnia videlicet fecerat, ne populi, ut solebant,conspirantes, modo hunc, modo illum regno expellerent. Vnde factum esse,ait, ut quasi Deus ab AegyptijS coleretur, & propter litterarum iuuentionem Mercurium appellatum. Quibus rebus Chenephriminuidia commotum ,
causam interficiendi Mosi quaesiuisse: & sic aduersiis Aethiopas in Aegyptuirruentes, cum imperio ipsum misisse, exercitumq. sibi e Iudaeis maxime conscripsisse,ut propter imperitiam militum una cum eis periret. Quod bellum , ut ab Heliopolitanis accepisse asserit,decennio gestum fuit: & propter diuturnitatem eius ciuitatem in eo loco conditam, ubi sedentes Aethiopum impetum sustinebant, quam Hermopolim,inquit,idest,Mercurii ciuitatem appellant. Ibim consecratam ibi primo fuisse, quoniam nocentes interficeret serpentes. Aethiopas autem admiratione virtutis ita Mosem coluisso, ut etiam circumcisionem ab eo didicerint. J Hactenus Artapanus.
Historia igitur haec fuit celebris, Heliopolitarum Annalibus & traditio. ne consignata: sed plenius a Iosepho quam ab Artapano descripta r nam ille coniugium Mosis cum Regis Aethiopum filia,quod iste siluit, sed intellexit, ex Heliopolitis acceptum memoriae tradidit. Credunt Iosepho Petrus Comestor in Scholastica Exodi Historia, C. 6. Pierius in Nieroglyph. Comment. de Ibit& plures Expositores Catholici teste Lyrano. El.Tostatus in in Exodum, ait: Non est dubium quin Moses habuerit in uxorem Tharbitra filiam Regis Aethiopum: quia in his quae sunt pure historica, di non repu-
126쪽
msit sacrae Scripturae, credendum est Iosepho, qui fuit vir harum rerum peritissimus. Etiam Doctores nostri, ut Isidorus & quidam alis dicunt,Moy sen habuisse filiam Regis Aethiopum in uxorem. 3 Haec ille. Si res gesta constat, quid inerit absurdi Aethiopissam in i a. Numer.Tharbim illam putare Validas alias lationes in Antichristo firmauimus pro Asiana & Arabica Aethiopia, illa de Sephora Madiamte &. Aethiopissa careat loco. Si obni tantur,commune ferme Hebraeorum & Christianorum Explanato rvm consensium esse, Aethiopissam illam in Numeris esse Sephoram;esto, locus non de Tharbi, sed de Sephora Madianite ac propterea A ethiopissa in . telligatur: stet argumentum Madian dici Aethiopiam;num proinde euerti. tur historia Tharbis3 Nihil nos terret, quod ab externa Moses digamus rNam polygam iam priscis Patribus,& ante Mosaycam Legem,& post illam,
dispensatione Diuina concessam,Theologi docent: de qua re videndi,S. Thomas in Additionibus ad 3.P. s. Art. 2.Sotus in Sent. Dist. 3. Qes L. Art. 1, Beliarminus Lib.de Matrimonio,Cap. I I. Petrus Ledesma Tractatu de Matrimonio Q. 63. Art.2.Dubio a. Cregorius de Valentia ramo 3. Disput. Io. Quaest. I. Puncto 3 .Thomas Sanches de Matrimonio, & alij. Quod ad externaver uxorem attinet,suit etiam externum connubium ipsi Μosi eum Sephora Quid actum de Tharbi num ex ea sublati liberi Forsan mortua,vel mox ipsam cepit satietas Mosis, ut est muliebre ingenium varium & mutabile, &cum patre in Aethiopia mansit, nullis e Mose liberis editis. Ridemus fabulam a Petro Comestore in Historia Exodi relatam Cap. 6. At haec satis.
Iam causas oblocutionis Mariae aduersus Mosen perquiramus. t ,L PIures oblocutam aiunt, quod tantus vir Moses alienigenam duxisset cust Masti uxorem cotra Israeliticum morem,sive illa Sephora siue Tharbis fuerit. Un- Mosi ositio de Theodoretus Quaest. 12.in Numeros ait et Cum ergo Aaron Israelitidem a cura. duxisset, Moyses autem alienigenam,exorta pusillanimitate quadam, hoc illi exprobrauit. J Hanc causam reddunt Aben-EZra,Κimchius,Sanctes, Va. 'tablus,oleastri ,Sa,& alij. Putantq. firmari ex Fonte,ubi videtur expressae Et locuta en Maria ct Maaran in Mosth super occasionibus uxoris Aethiopissa, quam accepit, quia νxorem Aeιbiopissam accepit. Eodem quoq. modo Septuaginta verterunt. Vbi illud , Qnia uxorem σα causam oblocutionis haud obscure indicat.Sed hanc causam minime umquam probauerim, cum a multo retro tempore Moses Sephoram duxisset, nec tamen hoc ei fratres expro-hrauerint: si cum alienigena coniugium, solum causa fuit obloquendi, cur tanto tempore siluerunt noua igitur oblocutionis occasio intercessisse videtur. Nec Hebraea iuvant; nam illud, uia uxorem Aeιbiopisam accepit; non est nectendum cum illo,Eι locuta est Miriam e c. Sed cum illo, quam accepit, quia νxorem oec. Solent enim Hebrari uti eiusmodi repetitionibus more linguae, ob elegantiam. Vnde Vulgatus satis ad sensum esse putauit expressisse, murmur exortum ob uxorem Aethiopissam Mosis mam hic intelliguntur il Iamam accepit, quia 'uxorem Aethiopissam aceepit. Et hoc est mihi magnum argumentum, Interpretem non putasje verba illa, Quia uxorem Aethiopissumaecepit. murmuris causam continuisse: alioquin reddidisset Latine eam clausulam, quae ad sensum esset necessaria.
II. ΛΗ; volunt muliebres ac domesticas rixas ob leves aliquas causas, P uti
127쪽
. vii euenire solat inter mulieresi mariam & Sephoram agitaui λrsan M-phoram se ob dignitatem viri, supra Mariam extulisse: Mariam l. rem ad Aharonem detulisserambosq. simul apud Mosen de Sephora conquestos: sed
Mosei partes uxoris egisse; unde fratribus occasio obloquendi de Mose . Horum sententia refertur a Lyrano, & oleastrio. Potuit ita esse. Eam pro' bat Tollatus Quaest. 8. in Numeros. .
, I I 1. Paulus Burgensis scribit i causam, quam Maria ut Mosi obloqueretur, praetendebat, fuisse, quod Moses separaret se ab uxore sua , necflebiἀta coniugalia perihluere mosanctimoniae causa,sed quod uxoriesset Aethiopissa, hoc estinigra Se desermis. Quasi diceret: Si Moses pulchram habuisset uxorem, non abstinuisset ab illa : nunc vero abstinet ob illius nigredinem de turpi tudinem; non ob commercium sermonis diuini: siquidem nos. quibus etiam loquitur Deus, non; abstinemus a coniugali amplexu. Nullo pacio
probanda haec interpretatio ob eximiam Mosis virturema ' .l : in s. I V. S. Cyrillus in Graeca Catena gemmam reddit causam hisce verbis Duae fuerunt calumniat quibus Mosen itur adebant: primo, quod uxorem conistra morem duxisset Aethiopem t alterum,quod maioremEbi auctoritatem vendicaretiquam par esset et quoniam sit etiam cum aliis Deus collocutus. JHaec ille. Hanc quoque posteriorem causam reddunt Aben. EZra , di Κim-chius. Sacrum contextum tantum exprimit enZtam simultatem propter
Aethiopis am ι insin haec secunda causa innuitur illis verbis murmuris rigum per solum Mosen locutus an Dominus 3 sed L . . . Ota Ol' V. Pler i que putant Mosen ut facilius vacaret diuinis colloquiis, Ze proa. phetico dono,colvisse mirifice carnis munditiam, & aditusta etiam & licita voluptate uxoria temperauisse a vi expeditius ac fidelius facrum sibi imp situm minuterium quoque obiret: Mariam vero i& Aarom, vel agentes, ut videri volebant, causam uxoris; vel sua invidia motos. quod ipsi non absti- nerent, murmurasse, inique inere Mosen, neC iura seruare connubis; cun ipsit quoque quibuscum loqueretur Deus , non abstinerent propterea ab usu coniugij. Ita Chaldaeus Paraphrastes, Rabbi Scelomoh, Lyranus, Caietanus, Valabius, oleastrius & alii. Confirm ni hunc sensum verba stat,mψ3 quibus mox aiunt: 'Num per solum Mysen locutus est Dominus nonne er mi is' bis si liter est locutus 3 q. d. Vane Moses iactat causam abstinendi ab uxore, alloquutionem diuinam et cum di noS , quibus quoque Ioquitur Deus, non
Equidem Mosen usui coniugali renuntiasse post vocationem suam ad amisplissimum illud prophetiae di Legissationis munus, S. Epiphanius hisce veris
his teitatur Heresi 78. Nam postquam prophetavit Moses,non amplius uxori coniunctus est,non amplius liberos genuit,non amplius generat tales: habebat enim vitam Domino vacantem. Quomodo enim potuistet in monto Sina quadraginta noctes ac quadraginta dies degere, si nuptijs addictus Mossv An fuisset Aut quomodo potuisset quadraginta annos in deserto ad dispensasTiti v issE tionem Dei paratus esse, & Sacerdotio vacare,& quomodo myileria expli- Aa uxoRεὰ care, & colloquia cum Deo perficere, si nuptiis coniunctus fui illat Z J HLicteis nus S. Epiplianius ; quae ego verissima iudico. Libet hie audire Lyranum ista scribentem Si autem quaeratur , quomodox Maria
128쪽
Maria & Aaron stiuerunt quod Moyses contineret ob uxore; respondet Rabbi Salomon,quod quando Holdad re Medad prophetaucrut in castris, vidi.
ctum est capitulo praecedenti, Maria Bror Moysi N Sephora uxor eius,erant simul: ct cum rumor de prophetia ipsorum venit ad eas,Sephora dixit: Vae uxoribus eorum,quia ex tunc separabuntur viri earum ab ipsis, sicut maritus meus separauit se a me. Et tunc Maria dixit hoc Aaron: & ambo simul repre
henderunt Mysen i Haec ille. Ride Lector fabulam, &sperne.
Quaenam genuina causa iurgij extiterit, clam est; forsitan aliqua ex assia 'gnatis superius, aut plures inciderunt et coniecturis enim tantum Explanatores hanc aut illam augurantur. -
auaenam sit Aethiopia quam Geon circumit. Cap. XXXVIII.
LTER A ratio a nobis pro Asiatica Aethiopia in Anti
christo posita , quam acrius nunc expendere volebamuS, erat: Quod Plui. 73.canat David Pharaonem cum exerci
tu submersum in mari Rubro,traditum in praedam & sp lia populis Aethiopum:at cum comunis sententia sit, Aegyptiorum cadauera eiecta in littus Asiaticum & Orientale maris Rubri, in quod euaserant filij Istael: ipsi enim corpora proiecta in littore viderunt; perspicue sequitur, Arabes dictos Aethiopes.Totum q. robur argumenti erat, quod Israelitae Sinum Arabicum traiccerint de littore Africano in littus Asiaticum, tranata tota latitudine maris Rubri, atque in littore Orientali vidisse eiecta corpora. l. V . . l. lingens quaestio, an Istaesitae transierint Sinum Arabicum te littore Occidentali & Africano in littus Orientale & Asiaticum aduersum num vero rein flexo per mare Rubrum itinere,& ducto quasi semicirculo intra mare,ad idelittus Aegyptium, per quod intrauerant rein otiori tamen loco redierint. Vel recto itinere,praecisb aliquo sinu, ad idem littus Aegyptiu redierint. Et quia
controuersia a multis egregie a altata,pauca notabimus. Hebraei serme omnes posteriorςm hac sententia tuentum quibus accessere adstipulatores acerrimi Tostatus,& Burgensis. S.ThomaS in I. Corinth. Io. Lectione l. ait.: Flo n.
nes mare Rubrum submersis hostibus transierunt. non de una ripa ad ripam oppositam, sed ad eandem: unde trasierunt quenda Sinum maris i Hac ille. Auctores prioris sententiae citantur, Philo Lib.s de Vita MOsis, qui inquit: Tempestas procellosa in littus aduersum eiecit enectorum Aegyptiorum cumulos et quo magis seruati Hebraei, suam a Deo falutem agnoscerent, non solum euadendo pericul , verum etiam spectando hostes deletos ope diuina sine humanis viribus.J Hic ille. Et Iosephus Lib. 2. Antiq. Cop. 7. ait: tu in aduersum istius euaserant Hebraei, hostibus a tergo relictis. J S. c regorius
Nyssenus in Vita Mosis letu Mosaycs virgς in opposita usq. ripam hinc atq. hinc cedentibus aquis, scissura peruenir.3 Haec ille. At isti non a iunt diserte in aduersam seu oppositam ripam Asiaticam euasisse: intel Iigi enim possunt de aduerso littore Sinus alicuius luc praecisi, sed semper Aegyptio,seu Asticano.
Verum in aduersum lutus Asiaticum tranasce, transita tota latitudine Rubri maris, multis argumentis confirmant Lyranus, Caietanus, Olea- P . a Brius
129쪽
srius, Pererius Ystella in et . ExodiiGenebrardus Lib. r. Chronog. pag.
66. Hoc ipsum docent Tabulae Geographicae Montani, Ortellii, Adricomij,&aliorum,& ferme Geographi omnes. Quam opinionem & Scripturae & mi raculo magis conformem pleriq. existimant. Rationes vero quibus aduersa-rij se muniunt, a Caietano, oleastrio, & Pererio sunt conssitataei illa Tostati est ab ipsis krte neglecta: Quod incredibile videatur tatam Israelitaru mulintitudinem,qqam quidam optime coniectantur misso ad tricies. dentena milisua hominum,' spatio quatuor, aut quinque horarum ad summum , potui se totam Rubri maris latitudine quae satis magna est, pertransirmnam Hebraei iam media nocte intrasse mare videntur: & in vigilia maturina, seu aurora,riam in aduersum littus emerserant, ut ex Scriptura colligitur. Respondeo primum , non posse ex, Scriptura evinci Israelitas media no cte intrasse mare t immo puto prima vigilia initio noctis, quam primum mare vento vehementi diuisum est &. ablatum : existimo enim Deum venti ministerio singulari miraculo simul diduxisse mare, & Dum siccasse et ventumque tota nocte ad vigiliam usque matutinam Raut ile, eo quasi instrumento, Deo conseruante aquaS in parietum cumulos suspensasileque Caietano aut Pererio assentimur secus sentientibus:cum Scriptura aperte dicat,Deum abstulisse mare flante vento vehementi, tota nocte : nempe Deum usum vento tamquam instrumento, sed eleuato ad sublime miraculum δε alia is
quen litteram . . . , . , . . . . .
Deinde, latitudo maris Rubri, quam traiecerunt Hebraei . ab Adricomis ponitur sex millium passuum, ab Anania nouem millium: quod spatium cur nequeat quinque horis confici praesertim iter accelerante metu hostis His addo,tametsi Iosephus & alij doceant,in vigilia matutina iam Hebraeos in aduersam ripam euasisse; at id non solide habetur ex Scriptura r sorsa Hebraei adhuc intus mare manebant cum Aegypti; coepti sunt disijci & memigi; postmodum vero peracto per mare itinere, cum ad ripam consisterent, vidisse proiectos Aegyptios: quamuis non desint qui illa verba Exod. 14.
vers. 3 a. Et Niderunt Aegyptios mortuos super livus maris. Sic interpretentur, quod Iacobaei in littore iam consistentes,viderunt fluitantia super mare Aegyptiorum cadauera: quod non est probandum, Athaec satis: maneat igitur quaestio ab utraque parte probabilis. Iam ad nostram utramque Aethi piam reuertamur: nam in Scriptura & Asiaticam seu orientalem vel Ar
bicam: & rursum Africanam vel Occidentalem sub Aegypto Aethiopiam de scribi, in Antichristo, uti praediximus,magnis & auctoribus & rationibus
demonstrauimus. Quam quoque S. Basilius agnouit,cum initio Hexaemeron ait,Mosen ob intersectum Aegyptium, profugum, habitasse in Aethiopia r x nempe in Median. Ergo quicumque Geon,non Nilum: sed eruptionem qua dam Euphratis occidentalem esse dixerunt,quos supra Cap. 28. N Iq. m
gno numero citauimus, cum Moses ait Geon circumire omnem terram
Aethiopiae, Aethiopiam Asianam & Orientalem intelligunt, nempe partem . Arabiae Orientalis & desertae,quae non longe a Mesopotamia, certe illi conis finis abest: & in Sinum Persicum imminet. Sic notant diserte Steuchus, Peri
rerius , Vatablus, & alij . At cum C. 28.& 3m tanto auctorum pondere docuerimus Geon esse Nilo,
130쪽
& vanissime i veterum sententia Recentioribus esse discessiam, mani seste c gimur hoc loco Aethiopiam Asticanam & sub Aegypto accipere, quam Nilus interluit cum Nilo cum Arabia, aut Mesopotamia nihil commune . Hinc eliditur delirium Matthara Beroaldi in Chronico,contendentis in Scriptura sacra nomine Chus,seu Aethiopiae numquam intelligi Aethiopiam sub Aegypto r sed Arabiam. Verum indignum confutatione inanissimum
De Phison primo Paradisi sumine. Cap. XXXIX.
O inquit, Moses, is, idest primi,Hebraica phras,
, Phon. Steuchus,Pererius, Lovanienses Theologi, & alii, nolunt Phison esse Gangem: sed suisse suuium aliquem non longe a Mesopotamia ac Perside r nimirum fuisse vel Tygris &Euphratis eruptionem illam Orientalem, cum ex Mesopotamico Paradiso prodeunt,ut Geon occidentalem e vel nouum fluuium e Paradi is prope Mese potamiam emanantem, vel brachium aliquod seu ramum Tygris, ut Geon Euphratis, tempore Mosis et qui tamen iam exaruerit, aut alio cursum auerterit. Habes horum sententiam, ne iterum eandem retexamus, fuse descipiam supra Cap. 3 . & 18. & inferius Cap. 68. Coniecturas de Phisonte e locis ducunt: quod Tygrim alicubi incolae Phison appellent, teste in Curtio: & quod Phison urbs sit in Mesopotamia apud Proc pium in Bello Persico. Impius Philostorgius ex aeque impio Theophilo, Phison Hyphasim ess
dixit apud Nicephorum Lib. s.Cap. 3 p. At constat ex Strabone Lib. I s. Cu tio Lib. o Plinio Lib. 6. Cap. x . Solino in Polyhistore Cap. 33. Ηyphasim diuersum esse flumen a Gange; nec tamen longe ab eo remotum: extitissiautem terminum itinerum Alexandri; qui ad Gangem non pei uenit. At non alia ratione putamus Philostorgium dixisse Phi n esse Hyphasim voce colludente, nisi quod crediderit Hyphasim esse Gangem. Verum mira Scriptorum consensio,cui velle restagari nec tutum,nec decorum, Phison primum Paradisi fluuium, esse Gangem nobilissimum & celebratissimum Indiae amnem affirmat. Iosephus Lib. I. Antiq. Cap. I. agens de Paradisi suminibus, inquit: Horum qui Plii En nominatur, sea vox multitudinem significat ad terram Indiam delatus,in illud se pelagus exonerat: Graecis Ganges appellatus. JEusebius & S. Hieronymus de Locis Hebraicis, aiunt: Phison,quod interpretatur caterua,fluuius, quem nostri Gangem vocant, de Paradiso exiens,& pergens ad Indiae regiones, post quas erumpit in pelagus . Dicit autem scriptura circumiri ab hoc uniueriam regionem Euila, ubi aurum praecipuum nascitur, & carbunculus lapis, & prasinus . 3S. Ambrosius Lib. de Paradiso C. 3 . Nomen est uni Phison. Phisen secundum Hebraeos, Ganges autem secundum Graecos,fluit contra Indiam. J Haec ille. - S. Epiphanius in Anchorato: Nomeri uni Phison. Et videmus ipsem Phisen ob oculos nostros & Phison quidem est Canges apud Indos appcllatus,&Aethiopes.Graeci vero hunc Indum Buuiu vocant. Totam enim terra Euilat circumdat,