Comoediae

31쪽

ANDRIA. 21 vix tandem sensi stolidus. DA. quid hic sens1sse ait lSI. haec primum adfertur jam mi ab hoc fallacia :hanc simulant Parere, quo Chremetem absterreant. GL. Iuno Lucina, fer opem, SerVa me, ObSecro. SI. hui, tam cito i ridiculum: postquam ante oStium me audivit Stare, adproperat. non Sat commode 475

div1sa sunt temporibus tibi, Dave, haec. DA. mihin lSI. num inmemores diScipulit DΑ. ego quid narres

SI. hic nunc me si inparatum in veris nuptiis adortuS eSSet, quos mihi ludos r0dderet inunc huius periclo sit, ego in portu naVigo. 480 LESBIA. SIMO. DAVOS. LE. Adhuc, Archilis, quae adsolent quaeque oportet signa esse ad salutem, Omnia huic esSe Video. nunc primum lac ista ut lavet: posta deinde, quod iussi ei dari bibere et quantum inperavi,

dato: mox ego hue revortar. 185

Per ecuStor Scitus puer e8t natus Pamphilo. deos quaeSO ut Sit Super Stes, quandoquidem ipsest ingenio bono, quomque huic 3 veritust optumae adulescenti sacere iniuriam. SI. Vel hoc quis n0n credat, qui te norit, abs te esse ortum' DA. quid nam id ostiSI. non inperabat coram, quid Opus facto eSSet puer

8ed 908tquam egressast, illis quae sunt intus clamat

o Dave, itan contemnor abs te' aut itane tandem idoneVS tibi videor esse, quem tam aperte sullere incipias dolis lauitem accurate, ut mutui videar certe, Si resciverim. DA. certe hercle nune hic se ipsus sallit, haud ego. SI. odixi tibi, Gainterminatus Sum, ne saceres: num veritu's i quid retulit icred0n tibi hoc nunc, peperisse hanc o Pamphilo l

32쪽

22 P. TERENTI

n DA. teneo quid erret, et quid agam habeo. SI. quid taces lDA. quid credas i quasi non tibi renuntiata sint haec sic fore. SI. mihin quisquam ' DA. eho an tute intolloxti hoc adsimularit Si. inrideor. 500DA. renuntiatumSt: nam qui tibi istaec incidit sus

pitio l

SI. qui ' quia te noram. DΑ. quasi tu dicas, iactum id consilio meo. SI. certe enim Seio. DA. non satis me pernOSti etiam, qualis sam, Simo. SI. egon te i DA. sed siquid tibi narrare Oecepi, continuo dari tibi verba censes salso: itaque hercle nil iam muttire

audeo. 505

SI. hoc ego Seio unum, neminem PeperisAe hic. DA. intellexti. Sed nilo setius mox puerum huc deserent ante ostium. id ego iam nunc tibi, ere, renunti6 futurum, ut Sis scienS, ne tu hoc posterius dicas Davi factum consilio aut dolis prorsuS a me Opinionem hane tuam esse ego amotum Volo. 510SI. unde id scis i DA. audivi et credo : multa concurrunt Simul, qui coniecturam hanc nunc facio. iam primum haec se e Pamphilo gravidam dixit esse: inventumst salsum. nunc, POSUquam videt nuptias domi adparari, missast ancilla ilico Obstetricem arcessitum ad eam et puerum ut adferr0t Simul. 5l5 hoc nisi fiat, puerum ut videas, nil moveri nuptias. SI. quid ais i quom intellexeras id consilium capere, quor non dixti extemplo Pam

philo l

DA. quis igitur eum ab illa abstraxit nisi ego Τ nam OmneS n08 quidem

33쪽

Scimus, quam miSere hanc amarit. nunc Sibi uxoremeXPetit. 520

postremo id mihi da negoti: tu tamen idem has nuptiaSperge sacere ita ut facis: et id spero adiuturos deos. SI. immo ubi intro: ibi me opperire et qu0d parato

opus eSt Para. n0n inpulit me, haec nunc Omnino ut crederem. atquι hauscio an quae dixit Sint Vera omnia, 525 sed parvi pendo: illud mihi multo maxumumst, qu0d mihi pollicitust ipsus gnatus. nunc Chremem ConVenium: Orabo gnato uxorem id Si inpetro,

quid alias malim quam hodio has fieri nuptias 'nam gnatus quod pollicitust, hau dubiumst mihi, 5ausi nolit, quin eum merito POSSim cogere. atque adeo in tempore eccum ipsum Obviam Chremem. SIMO. CHREMES. SI. Iubeo Chremetem. CH. O te spSum quaerebam. SΙ. et ego te. CH. Optato adveniS.

aliqu0t me adierunt, ex te auditum qui aibant, hodies illam meam nubere tuo gnato: id viso tun an illi insaniant. 535SI. a culta paucis : et quid te ego velim et tu quod

CH. RuSculto : loquere quid velis. SI. per te deos Oro et noStram amicitium, Chremes, quae incepta a parvis cum aetate adcrevit simul, Perque unicam gnatam tuam et gnatum meum, βέθquoius tibi potestas summa Servandi datur, ut me adiuvos in hac re, atque ita uti nuptiae fuerant futurae, fiant. CH. B, ne me ObSecra: quasi hoc te orando a me Inpetrare OPOrteat. alium e8Se cenSes nunc me atque olim quom dabam 'Si in remst utrique ut fiant, arcessi iube. 6 6 Sed Si ex ea ro plus malist quam commodi utrique, id oro te in commune ut conSulaS,

quasi illa tua sit Pamphiliquo ego Sim Pater. SI. immo ita volo itaque p6stulo ut fiat, Chreme:

34쪽

21 P. TERENTI

neque Postulem abs te, ni iPsa res m0nerui. CH. quid est i SL irae sunt inter Glycerium et gnatum. CH. RudI0.

SI. ita magnae, ut SPerem POSSe melli. CH. H-bulae. SI. Profecto Sic est. CH. Sic hercle ut dicam tibi: amantium irae amoris integratiost. 555SI. hem, id te oro ut ante eamus. dum tempuS datur, dumque eius lubido Occlusa8t contumelii8, Prius quam harum scelera et lucrumae confictae dolis redducunt animum aegrotum ad miSericordiam,

coniugi eum liberalis devinctum, Chremes,

dein facito ex illis sese emerSurum maliS.C11. tibi ita h0c videtur : ut ego non Ρ08Se sirbitror. dis ' nequo illum hanc perpetuo habere neque me Perseil. SI. qui scis ergo istuc, nisi periclum fecerist 565CH. at istuc periclum in silia fieri gravest. SI. nempe incommoditas denique huc omnis redit, si eveniat, quod di prohibeant, di8ce88io. at si corrigitur, quot commoditates Vide: principio amico silium reStitueris, . β70 tibi g0nerum firmum et filiae invenies Virum. Cis. quid istiui si ita istuc animum induxti esse utile,

nolo tibi ullum commodum in me claudier. SΙ. merito te semper maxumi seci, Chremes. Cis. sed quid ais i SI. quid i CH. qui scis eos nunc discordare inter se i 575SI. ipsus mihi Davos, qui intumust eorum consiliis,

dixit:

et is mihi suadet nuptias quantum queam ut maturem. num cenSes saceret, filium nisi Sc11 et eadem haec vello ltute adeo iam eius Verba audies. heus, evocate huc

DA. Ad te ibam. SI. quid namst Τ

35쪽

DΑ. quor non arceSSitur Τ iam advesperascit. SI. audin tu illum' 58logo dudum non nit Veritus sum, Dave, abs te, ne s ceres idem, quod volgus servorum solet, dolis ut me deluderes, propterea quod amat filiuS. DA. egon istuc facerem lSI. credidi: idque adeo metuens Vos celaVi, quod nunc dicam. DΑ. quid' SI. Scies: 585nam propemodum habeo iam fidem. DΑ. tand0m cognosti qui siem lSI. non fuerant nuptiae futurae. DA. quid i non lSΙ. Sed ea gratia Simulavi, Vos ut pertemptarem. DA. quid ais ' SI. sic reS eSt. DA. vide: numquam Istuc quivi ego intellegere. vali consilium callidum. SI. hoc audi: ut hinc te intro ire iussi, opportune hic fit mi obviam. DA. hem, 590num nam perimus Τ SI. Durro huic, quae tu dudum narrasti mihi. DA. quid nam audio ' SI. gnatam ut det oro, Vixque id exoro. DA. Occidi. SI. hem, quid dixisti I DA. optume inquam factum. SΙ. nune per hunc nullaSi mora. CH. domum modo ibo, ut adparetur dicam, atque hue

renuntio.

SI. nunc te oro, Dave, quoniam solus mi essecisti has nuptia8, 595DΑ. ego Vero Solus. SI. corrigere mihi gnatum porro onstere. DA. faciam liercle sedulo. SI. P0teS nunc, dum animus inritatus QSt. DA. quieSeas. SI. age igitur, ubi nunc est ipsus' DΑ. mirum ni domist.

SI. ibo ad eum atque cadum haec, quae tibi dixi, dieam itidem illi. DA. nulluS Sum. quid causaest, quin hinc in pistrinum recta proficiscurvia ' 600 nil est preci loci relictum: iam perturbavi omnia:

36쪽

26 P. TERENTIorum seselli: in nuptias conieci erilem f1lium; soci hodie ut fierent, insperante hoc utque invito Pamphilo.

em astutias: quod si quiessem, nIl eVenisset mali. sed eccum Video ipsum occidi. Mutinam mihi esset aliquid hic, quo nunc me Praecipi-t0m darem. PAMPHILUS. DAVOS.

PA. Vbi illic est i scelus, qui me hodie. . DA. Perii. PA. atque hoc confiteor iure mi obtigisse, quandoquidem tam iners, tam nulli consili sum: SerVOn fortunus meas me commisisso futtili lego pretium ob stultitiam fero: sed inultum numquam id auferet. 6l0DΑ. posthac incolumem sat scio sore me, si devito hoc

malum.

PA. nam quId ego nunc dicam patri l negabon vello me, modo qui sum pollicitus ducere ' qua audacia id facere audeam 'nec quid me nunc lacium Scio. DA. nec quid me, atque id ago Sedulo. dicam siliquid me inventurum, ut huic malo aliquam

productem moram. 6l5PA. Oh. DA. ViSus Sum. PA. eho dum bone Vir, quid ais ' viden me consiliis tuis miserum inpeditum esse Τ DA. ut iam expediam. ΡΑ. expedies 3 DA. certe, Pamphile. ΡΑ. nempe ut modo. DA. immo meliUS Spero. PA. Oh,

tibi ego ut credam, furcifer itu rem inpeditam et p0rditam restituas i hem quo fretussim qui me hodie ex tranquillissuma re coniecisti in nuptiaS. 620

an non dixi esse hoc futurum ' DA. dixti. ΡΑ. quid meritiPA l DA. crucem.

37쪽

ANDRIA. 27 sed sine paululum ad me redeam: iam aliquid dispiciam. ΡΑ. ei mihi, quom n0n habeo spatium, ut de te Sumam Supplicium ut volo: numque hoc tempus praecavere mihi me, hau te ulcisci sinit.

ACTVS IV.

CH. Hocine est credibile aut memorabile, 625 tanta vecordia innata quoiquam ut siet, ut malis gaudeant atque ex incommodis ulterius Sua ut comparent commoda i aidnost verum ' immo id hominumst genus pe8Sumum, denegandi modo quis pudor Paulum adest: 630p0st ubi tempust promissa iam perfici,tsim coacti necessario se aperiunt: et timent, et tamen res cogit denegare ibi tum eorum inpudentissuma oratioSt

quis tu es t quis mihi es t qu0r meam tibi ' ha5

at tamen ubi fides V si roges, nil pudent hic, ubi opust: illic ubi nil opust, ibi Verentur. sed quid agam i adeamne ad eum et cum eo iniuriam hanc expostulem lingeram mala multa ' atqui aliquis d1cat nil promoveris' : 640 multum: molestus certe ei fuero atque animo morem

ΡΑ. Charine, et mo et te inprudens, nisi quid dire8piciunt, perdidi. CH. stano inprudens' ' tandem inventast cauSa. Solvisti fidem. PΑ. quid tandem' ' CH. etiam nunc me ducere istis dictis postulas l

38쪽

28 P. TERENTIPA. quid istuc est y CH. postquam me amare dixi,

complacitast tibi. 615heu me miserum, MI tuom animum ex animo spectavi

meo.

PA. salsu's. CH. nonne tibi sat esse hoc visumst solidum gaudium, a nisi me lactasses amantem et salSa Spe producere8.liaeas. ΡΑ. habeam i a nescis quantis in malis vorser

quantusque hic consiliis mihi conflavit sollicitudines eadmeus carnulaX. CR quid istuc tam mirumst, d0 te sieXemplum capit 'PA. haud istuc dicas, si cognoris Vel me vel amorem

meum.

CH. scio: cum patre altercaSti dudum, et is nunc prOΡ-terea tibi

suscenset nec te quivit hodie cogere illam ut duceres. . ΡΑ. immo etiam, quo tu minuS SciS aerumnuS menS, 655 haec nuptiae non bdparabantur mihi: nec postulabat nunc quiSquam UXOrem dare. CA. scio : tu coactuS tua Voluntate eS. PA. mane: non dum scis. CH. Seio equidem illam ducturum

ΡΑ. quor me enicas i hoc audi. numquam destitit hedinstare, ut dicerem me ducturum patri: Suadere, orare USque adeo donec perpulit. CH. quis homo istuc t ΡΑ. Davos. CH. quam 5brem ΤΡΑ. neScio, nisi mihi deos satis fuisse iratos, qui auscultaVerim. CΗ. sactum hoc est, Davel DΑ. factum. CH. hem,

quid ais, scelus t 665 at tibi di dignum factis exitium duint. Oho, dic mihi, si Omnes hunc coniectum in nuptias inimici vellent, quod ni hoc consilium darent i .

DA. deceptuS sum, at non defetigatus. CH. Scio. DA. hae non Successit, alia adgrediemur via: 670ήι nisi si id putas, quia primo proce8Sit Parum, non posse iam ad Salutem convorti hoc malum. PA. immo etiam: nam Sati8 credo, Si advigilaveris, ex unis geminas mihi conficies nuptias.

39쪽

ANDRIA. 29Dx ego, Pamphile. hoc tibi pro servitio debeo, 675 conari manibus pedibus noctisque et dies, capit18 periclum adire, dum prosim tibi:

tuomst, siquid praeter Spem evenit, mi ignOSeere. Parum Suecedit quod ago: at lacio sedulo. vel melius tute reperi, me miSSum sace. 633PA. cupio: reStitue quem a me accepi8ti locum. DA. faciam. PA. ut iam hoc opust. DA. hem: Sed mane: concrepuit ab i8tac ostium. PA. nil ad te. DA . quaero. PA. hem, nuncin demum tDA. at iam h0c tibi inventum dabo. MYSIS. PAMPHILUS. CHARINVS. DAVOS. MY. Iam ubi ubi erit, inventum tibi curabo et mecum adductum tuom Pamphilum: modo tu, anime mi, nol1 te maee-

PA. Mysis. MY. quis esti Hiem Pamphile, optume mihi te offers. PA. quid id est 'MY. Orure iussit, Si Se ames, era, iam ut ad sese Venias: videre ait te cupere. PA. Vah, Perii: hoc malum integraScit. Atein me atque illam operta tua nunc mi8eros sollicitarit nam idcirco arcessor, nuptias quod mi adparari

CH. quibus quidem quam facile Dotuerat quiesci, si hiequiesset lDΑ. ago, Si hic non inSanit Satis Sua Sponte, instiga. MY. atque edepol ea res est: proptereaque nune miSera in maeroreSt. ΡΑ. MySis, per omn1s tibi adiuro deos, numquam eam me deserturum,

non, si capiundos mihi Sciam esse inimicos omnis

hanc mi expetivi, c6ntigit: conveniunt mores: Valeant qui inter nos discidium volunt: hunc nisi mors mi adimet nemo.

40쪽

30 P. TERENTICH. resipiseo. PA. non Apollinis magis Verum atque

si poterit fieri, ut ne pater per me StetiSSe credat, quo minus haec fierent nuptiae, Volo. sed si id non poterit, Icaid faciam, in proclivi qu0d eAt, per me Stetisse ut

credat. quis videor l CH. miger, aeque utque ego. DΑ. consilium quaero. CH. sorti'S. PA. Scio, quid conere. DΑ. hoc ego tibi profecto effectum reddum.

PA. iam hoc opus est. DΑ. quin iam habeo. CH. quidost i DA. huic, non tibi habeo, ne erres. CH. sat habeo. ΡΛ. quid facies t cedo. DΑ. dies hiemi ut satis sit Vereor 05

ad agendum: ne Vacuom eSSe me BUne ud narrandum credas:

proinde hinc vos amolimini : nam mi inpedimento

PA. ego hanc visam. DA. quid tu i quo hinc te agis 'CH. Verum Vis dicam ' DA. immo otiam narrationis incipit mi initium. CH. quid me fiet'DA. eho tu inpudens, non satis habes, quod tibi disculam siddo, Il0 quantum huic promoVeο nuptias ' CH. DaVe, ut tamen. DΑ. quid ergo CΗ. ut ducam. DA. ridiculum. CH. huc face ad me ut venias, Siquid poteris. DA. quid veniam' nil habeo. CH. ut tamen Siquid.

DA. Rgo, Veniam. CH. Siquid, d0mi oro. DΑ. tu, MySis, dum eXeo, Parumser OPPerire hic. MY. quapr0pter ' DA . ita sacto opus est. MY. at matura. DA. iam inquam hic sidero. i5 MYSIS. DAVOS. MY. Nilne esse proprium quoiquami di vostrum fidem: Summum bonum esse erae putavi hunc Pamphilum, amicum, amatorem, Virum in quovis loco Paratum: Verum eX eo nunc misera quem capit