Coutumiers de Normandie : textes critiques

131쪽

dominus illo super placit illo habere voluerit, non habebit homo senim una s0la curia desaltam monstrabit. 3. Et si aliquis c0nquestus fuerit de aliquo primo incuria Ducis quam in curia domini hominis illius, o per justiciam Ducis utrique parti dies fuerit assignatus post visum terre, et nullus curiam requisierit, set si in dio placitandi assignato curiam suam requisierit, non hab0bit hujusmodi enim desaltu c0nstitute sunt propter nequiciam vel imprudenciam domitiorum.

CAPITULUM XXXI.

Nullus hominum audeat versus alium uerram sacere, sod do injuria sibi altilata Duci, vel ejus justicie, 0nqueratur: quod malefactum, vel injuria mi, per catallorum amissionis periculum in civili causa, per membrorum amissionem in in criminali causa' faciant mendari.

CAPITULUM XXXII.

DE PARTIE DE FRERES J

132쪽

DE VENTE DE BOIS. J

DE TERRE DO E.

133쪽

l. Si pater per infortunium suum filium occiderit, penitenciam agat ab ecclesia sumptam, et Si inique eum occiridorit oxul ibit' a tota potustate Ducis Uxor ejus equatur eum 408 Vero decessum sponsi sui redire poterit ad hor0ditatem suam. Et quoniam filius do sanguino et visceribus patris exivit patur pro homicidi filii morte non punietur Et si iniquo filium murdriserit' igno comburatur

2. Si frater fratrem, germanus OnSanguineu germanum conSanguineum' soror sororem vel mater filium vel

Et si iniquo filium murdrierit

igne comburatur. - paSSagene Se retrouve a dans la version

134쪽

- 30 filiam per infortunium occiderint, penitenciam agant ab

occlesia Sumptam.

3. Si frater fratrem, Vel consanguineus coni sanguineum, Vel Soror sororem inique occideri nil, 0rto punia nitur; et si mehaingnaVerint, membris puniantur. 4. Si mator filium vel filiam inique occiderit, a p0testato Ducis exul ibit' sicut et pater. 5. Si dominus hominem suum occiderit, morte puniatur set, si homo dominum suum occiderit, nisi ' per insortunium hoc contigerit, detractus suspendatur, et, si per insortunium, morte puniatur.

6. Si filius volitia per inlartunium patrem vel matrem occiderint, penitenciam agant ab ecclesia sumptam, et, si inique, filius detractus suspendatur' et mulier igno c0

buratur. CAPITULUM XXXVI.

I. Dux do h0micidi non p0test pacem facere Versus homicidam, nisi prius homicida reconcilietur amicis occisi. 2. De furt0, d murcidio, destra di itione, de combustione domorum de nocte de roberia per pacem facta, nulla fiet convictis reconciliatio, sed capti suspendantur, nec Dux nec justicia sint ausi pecuniam accipere.

o panduet si a sille sol arseri Marnier, p. 26 l. b. S. G. p. 211, col. 1; Mar-nier, p. 28, . . - ms. B. place plus bas, avant les mois De furto, te commencement de cechapitre, our eque ii 'indique polia de rubrique. BB. reconsilietur. Ilo

de simo plus a reoonsiliatio dans BB.

135쪽

3. Tamen, si hujus modi homines malefactores sint don0bili genere, et viri religiosi exigant eos in suam religio

nem proceSSuros, Sicut in emplo, Vel in Hospitali portotam vitam suam Servituros, eos, per indulgeticiam justicio habere poterunt.

4. Homicida vero fugitivus ' si pacem amicorum 0ccisi acquirat, nichil valet ei, nisi pacem Ducis habeat et si ab utraque parte pacem habuerit habeat breve Ducis, in quo pax ejus c0ntineatur, et collo illud sigillatum

supp0na quod per unum annum et unum diem portaverit visum ad assistas, et nundinas et ora patris, ne servientes

Ducis h0micidam illum absque sigillo Ducis invenianti

et ut omnes et singuli equitatem et legalem justiciam Ducis videant, et hujus modi h0micidium incurrere timeant. 5. Si autem vir illo h0micida fuerit comes, vel baro, vel de nobili genere, breve Ducis c0llo non portabit, sed habebit pones se in secret, hujus modi enim homines magni nominis non possunt soli ire per patriam fraudulenter et latenter immo, infra XV. dies, pax eorum erit nota, velint nolint. 6. Homines vero de populo id00 portabunt arovo Ducis in collo per diem et annum, ut videantur a vicinis suis

Si pacem amicorum ... pacem Ducis habeat. - B. si pαcem amicorum ocoisi αoquirant ni

hil tale eis nisi pacem Mois

hibeant.

Si ab utraque parte pacem ha

136쪽

- 32 ι quorum testimoni salvus erit40micida, si por insortunium, in ira dictum terminum brove suum perdiderit. T. Omnis nim homicida, lico pacem Ducis habuerit, horoditatom suam non habebit, nec ipse, nec heredes sui,

quam pr0pter homicidium perdiderit sod sam abobit dominus fundi. Simile est de singulis fugitivis.

CAPITULUM XXXVII.

DE FUGITIVIS.

1. Comites, vel barones, et singuli homines sacramento tenentur pacem Ducis servare et ejus legalem justiciam. 2. Et si aliquis per aliquod crimen profugatus uerit, et ad tres assistasit ad ora patri clamitatus venisendi ad assistas, set ad placitum justici e patrie et ad jussa cisendum et capiendum, et propter juSticiam, Venire non audeat, catalla dus omnia capiantur et ad is caccarium reddantur,ot nomen ejus scriptum in rotulis Ducis et domus ejus comburatur si in villa suerit; si autem domus ejus in burgo, vol in civitate fuerit constituta, prosternatur et extra villam deportata, in media die comburatur. Hoc sactum est ut videant omnes et singuli legalem justiciam Ducis ot sibi timeant hujus modi puriculum incurrere. Vi rigulta eciam profugi in modi di cum securibus abscindantur.3. Igitur homines omnes sibi provideant non consentire fugitivis, nec eos in domibus suis recipere, quia, Si captus

137쪽

- 33 suorit fugitivus in d0mo alicujus receptator omnia catalla sua amittet , ni forte membrorum Vel vite incurret periculuml4. Captus ver0 fugitivus, vel membris, vel morte puniatur.

5. Si vero fugitivus per aliquot dies ' in aliqua villa

morabitur, vicinis et scientibus, tota domus et dominus ville, si in villa manserit, omnium catallorum suorum amissione punientur.

CAPITULUM XXXVIII.

DE PRISIONE.

Si oro vir sortis aliquom homin0m obilem et pauperom occidurit se mellain gnaverit, et nemo de cognatione sua reclamaverit, justicia eum captu homicidam, set in pristono Ducis tamdiu orit, quod ques judici,se purgabit.

vent an interruption.

138쪽

gnisi de nul chos sors de soni propre mehaing, de que limaliateur Se purgera a jugement de ser. J

I. Nemo tenotur respondere super aliquam rem, nisi testimonio alicujus subsoquente in prima die aSSignata, per cujus testimonium respondens de rebus negatis sacramento se purgabit juxta morem patrie vel illius testis, cujus testimonio rospondere tenetur, accipiet juramentum. 2. Ita contingi d vicino in vicinum sed non est juxta inter dominum et hominum, quia dominus Semel in anno juramentum sui hominis habebit sin testo. 3. Forestarii Ver non producent testem super sorissacto foreste, nec parcarii in parcariis nec prepositi in repositura sua, nec hujus modi servientes in serjanteria sua.

CAPITULUM XLI.

DE DUELLO.

Omnes militus et vavassores suam hab0nt justiciam in ter

139쪽

- 35 ris suis do uult in civili causari de victo campiones xl.

num Suorum justiciam et 00rum catalla '

DE EXONIIS.

I. Placita otiu0lla possunt poni in rospectu et per eXO-nium rectum tribus vicibus, nominatum in unaquaque vice per duos homines cin torci ' Vero, si alter tenen non ve nurit actor in possessione rei ' ponetur in usus proprios redigendo E contrario, si actor non enserit, totiens qp0880ssionem ei adjudicatam por dolacium conquerentis in perpetuum obtinebit. 2. Quartum vero Oxonium potest fieri, quod raro coni

geri', per infirmitatem langoris longo tempore et assidue continentis. Qui langor per legitimos h0mines plures Visus

In civili causa de victo campione. - B in civili αn e

p. 30 l. 13.

In possessione rei. - B in POSSESSione bonorum rei. Illa y rie qui corresponde a motio-norum dans a phrase Pansalse Suiuanto Cil qui domande seramis en possession de la choseu

Marnier, p. 30 l. 14. In usus proprios redigendo. BB. in visus proprios redigendi. I est nclcossaire ourcia clariside a phras de supploe te mottenens qui exprime la momo ideoque a locution Dancatse ii a qui it domand s. arnier, P. 30,l. 16.

140쪽

- 36 erit, utrum homo ille acens into cito ficte' elanguidum laciat vel infirmum. Qui langor expectari solet annum, et tunc Veniat, si potorit, vel responsalem ' mittat. 3. Recognitionesexoniari non potest, nisi semel, et tunc Sacramentum juratorum recipit uri. 4. Plures sunt modi exoniandi unus pro infirmitato, vel in domo, vult in veniundo ad curiam, pro incarceratione, pr guerra, pro peregrinati0ne, pro absencia ' rerum tem-

5. Exoniatores vero dicent modum ex nii, nec dium sibi nec terminum nominabunt in assisi in ceteris vero curiis, diom nominabunt ad octo dies sel ad xv. secundum tenorem patri do infirmo tantum. 6. Et si aliquis homo ad alium terminum infirmus fue

rit, usque tercio pro infirmitatu exoniari potos ot tunc por legitimos h0mines videbitur, si langoris infirmitat sit

CAPITULUM XLIII.

DE DILATIONIBUS EXONIORUM E LANGORIS.

l. D incarcerato expectabitur terminus, donec rationabilitor possit exire de carcere. 2. De guerra, usque ad tempus pacis Vel reuge.