De dialectica sancti Joannis Damasceni

31쪽

quidem judici0, hujus partes plus aequo aliam ab alia segregavit;

ita ut earum c0gnatio , et t0tius operis pr0positum, cuique te genti vi appareant; nam praefati0nis suae ad Dialecticam maluissem unicam et communem universo tractatu praefati0nem, quam Singulis partibus peculiarem suisse praep0sitam initium ducit ab his verbis e Dialectistam B. Joannis Damasceni damus e primo l000 , tum deinde tractatum de ImereSibus, ac postea librum de Fide Orth0doxa viraeterea non est sermo nisi de tripartito, vel de triplici pere, imo et de tribus lucubratio nibus; quae si semel aut bis esserantur, nempe ad divisiones 0peris describendas, profeci non habent in qu reprehendan tur; 0n ita vero si plus quam satis est occurrant, quia tunc tria volumina reipsa existere innuant ij. Caeterum Damascenus tam absolutam partitionem n0n instituit primum quidem locum ibidem collocandae parti attribuit,

tum Suum quemque aliis Suecedentibus rerum scilicet seriemet 0ntinuationem indicavit, ut m0d advertimus, more caetero rum Scriptorum qui antequam ad Volvendam argumenti pro positi materiam ingrediantur, quid et quomod sint tractaturi praesignificant neque vero uni aut alteri, quasi ex aliis evulsa SeorSum Spectanda esSet, nominatim consulit sed c0ntra non

nisi singulari numero opus suum in prooemio denuntiat: Λge, quis hujus lucubrationis finis sit, ante declaremus, quo a e cile percipiantur, quae Subinde dicemus. 0bis itaque pr0p0 situm est de philosophia tractare, atque omni generi Selene iam, quantum licebit, hoc v0lumine complecti, quod id e circo scientis 1 ntem jure sit appellandum 2 . Animadvertas insuper velim Damascenum parte in capita divisisse, ea ratione, ut philos0phie a the0l0gicis ejusdem numeri continuati0ne c0lligantur adeo ut uno tum phil080

i Ad Dialecticam S. I. Dama Sceni Praesulio, P. I. a Caput ii, Par dialeci. l.

32쪽

- 26 phica, tum theol0gica, sive p0tius tractatus hic, in qu de philos0phicis et the0l0gici agitur , numero e0ncludatur lin. Haec compositio capitum a clarissim editore observata non fuit;

quippe qui, licet iisdem partitionibus librum quemque ut ita

dicam divisit, in alio tamen alium capitum rursu explevit nu

merum.

Deinde, eum opus ipsum vero titulo inscribi, et hunc non modo in runt libri, sed etiam in capite singularum partitio

num bSignari oporteret, ea parum curavit P. Lequien quae tamen a seriptoribus vulgo servari solent praemiSSa enim prae sati0ne ad Dialecticam, hune praecipuum titulum legentis oeulis Subjecit: S. Ioannis Damas en opera philosophica et theo logica Fons ScientioP. se ver posteriora verba litteris nimium exiguis excussa sunt insuper eadem, cum prἴesalioni ad Dialecticam succedant, atque etiam illis prioribus quorum charaeteres esseruntur grandiores, periculum subest ne lectorem praetereant quin in hoc uno l0co inscripta cernuntur nec, mirum sive in fronte paginarum, sive in praecipuarum partiti0num capite rursus legere datur. Itaque nisi attent oculo ea primum e0rripueris, t0tum pus manu versabis, veri ac genuini

tituli inscius, quo inscribitur. Η0 interdum augescit periculum, qu0d cujusque libri titulus insignibus litteris eminet, et oculis intuentis statim indurrit: inde verendum est ne lectori facile decept0, Vera quidem operis significatio omnino impervia jaceat, alii autem indices singulis partibus recentius astixi, ipsi sucumsaeientes, genuini Sse videantur. Praeterea h0 etiam editori nostro viti vertendum est D mascenus scilicet pus Suum exorsus principia quaedam inter pretatus St, quae sundamenta disputationis instituerent, et

quid sit id de quo agatur, lectori perspicuum sacerent. Primuin igitur de Cognitione, tum de hilosophia disseruit ubi

id eo xllatius, Pro lego m. I. XXI, p. XXXVIII.

33쪽

- multa Xplanantur, quae non tantum ad Dialecticam, sed etiam ad alias partes spectant, imo et 10ti peri, tanquam flare dedi bus, ab auct0re app0sita sunt ea tamen P. Lequiei infra titulum , Dialectica, in summa paginarum margine inscriptum, supp0Suit, parum sollicitus dei. 0ctoris voluntate in rerum distributi0ne bservanda qui paries omnes operi in unum Strinxit, ut jam n0talum est, et totam commentationem ab illis scientiae prim0rdiis duxit; idcirco eadem Dialecticae pr000-mium n0n haberi decebat, sed oti per praeponenda erant. Mihi quidem persuasissimum est virum aeutissimum Dama Sceni prop0Siti neque inscium neque immemorem suisse, eum Scripiis ejus rursus edendi manum admoveret; sed videor p0SSe contendere hac excuSatione usum esse, dum Veterum edi lorum

vestigiis interdum insisteret, se nolle nova inauditaque rerum distributi0ne mentem lectoris perturbare illum ita SenSisse, ex iis conjici quae ipse in praefationem ad Fidem Orthodos ampraetexuit hanc scilicet causam es sinxit cur divisionem hujus libri quadripartitam a latinis recentius excogitatam SerVaVerit, ne novitate nimia lectorem distributioni illi assuetum per

si celleret.

Optima Sane mente se gesSit P. Lequien etsi vero ejus rati in partibus peris distribuendis prima specie pruden eSSevideatur, et magi favere lect0ri, ut quae pristinam consuetudinem editorum recenti0ri conciliet, tamen in varia incurrit reprehensi0nes illa enim partiti c0ncisi0que peri natiVum aue t0ris consilium, qu0d Sanctum est oblitterat, tum impedit quin pus ipsum sua Sub luce in Spiciatur, cum partes ejus diS junctae Separatim pectentur, neque ad eumdem finem tendere videantur vox demum qua liber nuncupatur, in ejus r0ntexi cernitur inde actum est ut ea hominibus eruditis, et in doctrina S. Patrum n0 hospitibus Saepe Xdiderit: omnes enim sere auctores, ii Saltein quibus operam dedi, i0lie Sen

34쪽

- 28 sus varios e scriptis B. Doctori eXcerpunt, ut ejus assensu et scientiae auctoritate nitantur, non libro u Fons Seienti ins cripto, Sed dialecticae, aut fidei rili 0d0Xae traulatibus adjudi cant. 0 Vero quantum mirum est qu0d periti h0mines artis criticae, qu0rum est Xaeta et Scrupul0Sa, minimumque Vero distantia de auctorum ingeni eorumque operibus judiei pro serre, male et perperam S. Joannis Damasceni scripta resten Sent Siquidem, dum B. Doct0ri inter alia per librum de Dialectica, tum demseresibus vel tandem de Fide orthod0xa tractatum tribuunt, nullam mentionem faciunt de volumine

Caeterum satendum est P. Lequie opia Suum summa cura atque diligentia suscepisse, inter se c0llatis variis editionibus atque eliam codicibus manu exarati quaquaVersu Sparsis. Itaque, licet nonnulla menda in hanc editionem irrepserunt, neque omnia quae composuit DamascenUS, 0mplectitur, tamen l0nge caeteri accuratior est, et merito optima habetur 2 . Eamdem prae manibus tenui dum studia in peribus . 00t0ris p0ne rem: Venetiis graec lat. 1748 . Deinde ree0gn0scenda tantipia Scula Dama Sceni, quae maj0riS cenSentur, quaeque genuina, ea Serie qua apud editi0nem Ρ. Lequi en ordinantur. 1 Trestrationes de Imaginibus, de quibus jam actum St.

V Inter alios appellabo : Fellor, iogr. univ. i. Remi Ceillier, Biblioth. Ecel. illi es Dupin Biblioth. Ecel. - Ι 'aute ur est 'arti cledecia Blograρ hie univer3elle. - Bouillet, Diotion n. historique. . . . . Cedernier 'exprime in Si u . . . O rem arque armi se OUVrage une Dialectique, des Traites desiere sies, des huit Vices capita ux nsa Fabricius apud edit. Migne, Praes. p. xl x. - Primum editae Stanno 17I 2, graec latin . et rursus Veneliis, ann. 748. amdem nostris temporibus praelo subjecit D. Migne, sacris quidem carminibus quae nuper Card ua in lucem protulit atque Damasceno resti

tuit, adauctum.

35쪽

29 2 Tractatus e0ntra Jacobitas , Seu cephal0S. 0 opus P0nscriptum esse a DamaScen e0njicit edit0r, antequam ille in Palaestinam SeeeSSiSSet. 5 Dialogus c0ntra Manichaeos in quo inducitur Serm0 0rtho d0xi cum Manichae disputantis reserunt ist0s desipientes homines, in partibus Jriae, Le0De Saurie imperante, genuSPr0pagaSSe, et communem peram cum Mahumetanis ad de les Christianosipprimend08 0ntulisse ; contra quos contendit Damascenus ius christiani hominis cum Sarracen disceptationeS. 4 Instituti elementaris. - Dissertatio contra Acephalos. Dissertati de duabus v0luntatibus. Dissertali adversus Nestorianos Argumenta quae preSS SubStructaque brevilius caneel lis in libro de Fonte Scientire c0mprehuntur , in his dissusioriambitu redundant. 5 Sacra Parallela uiae contexta Sunt ex electissimis is quibusque et elegantissimis he0log0rum Sententiis, inque i 0 0s 0mmune digesta l); quae tamen maxime Spectant ad 0reS.6 uax universa interpretatione S. Ioannis Chrys0st0mi sinu B. auli Epist0las excerpta compendiaria, selecta a S. Joanne Damasceni 2). 7 Varia carmina, Seu cantica, quibus noster praeclara fidei mysteria exornabat tum e0ncione pro sest0rum 80lemnitatibus comp0Sitae. 8 Inter per quae nondum typi mandata desiderantur, seu in imis bibliothecis aut in privatorum domibus alto silen ii inv0luta aestant, seu in t0tum interierint, imprimis annumeranda sunt

36쪽

tius, ingens, e0pi0Sum et Singulare. Praefat. XXVII. 2 Syn0psis in Vetus Testamentum m0d phil0S0phic ex p0sita, juxta indicem manuscriptum Bibliotheca Mediceae. Leo Allat. Proleg. 3. LXXVI. P. LXV.)5 Liber de vita et m0ribus Salvatoris. - Le Allat. id . . LXXVII, P. d.

CAPUT II.

Dialectica B. Damascent , in genere Sumpta , nihil praes tat praecipuum ac singulare quod animadvertas scilicet S. D0ctor diseiplinam ristotelicam P0rphyrii miversalium vocum enarrati0ne auctam in opera sua invexit, paucis mutatis verbis atque sententiis tae quibus , cum pervulgata sint, omnibus que nota etiam pauca dicere superfluum esse videtur in pri0re parte de simplicibus nudisque v0cibus disserit , quarum Otiones simplices declarantur in p0steri0re autem de ratiostinatione tractat quam quidem breviter perstrinxit , ratus Sane veritatem variis variorum argumentorum captionibus non

egere l); jam inde exempla prop0nens, ad et u normam utinam seriptores de iisdem disputantes in p0Sterum peraeXegissent lillud vero advertendum est quod hic primus dialecticam Aristotelis adhibuit christianis dogmatibus instituendis indopraecipuam laudem habuit, quam nemo unquam detrectavit. Rem loviter attigi, cum de excellenti Damasceni ingeni ac versatili dicerem, ad omnia pr0pem0dum a natura informam.

si Fons Scient. Pur Prima , a P. 1 , . .

37쪽

- 5 Itaque methodi Seh0lastica parens Seu inventor merit habetur, quam t0t praeclarissimi Script0res medio aevo decurrente, dili genter insecuti, summam gloriam ibi adsciverunt, et de humana sapientia necnon de Relligione a Christ instituta bono meriti sunt. Quidni laudab S. Anselmum , V. Hildebertum

ut clarissimorum nomina tantum attingam qui licet in Fidei gremio enutriti et acquieScente , ejusdem placitis integra fidelitate adhaerebant, rerum tamen intellectum vi ac subtilitate

argumentati0ni percipere conati Sunt , neque problemati cui quam metaphySie resolvendo imp0tentes sese praestitere ΤProsecto Aristoteles, dum rati0nalem disciplinam argumen torum institueret, neque Ventura perpetu0que mansura d0gmata pinione praecepit , neque h0rum 8Sert0ribus artem quam exeogitaret tam S0lerti animo ad plurimos usus olim per utilem soro sugpicatus est nulli quidem Secta illam accommo

dare annixus est phil0S0phus, Sed Simplici veritati, qu0cunque Spectaret, perscrutandae invenit: eamdem scilicet sagacissimi ingenii benefici c0mparavit, qu selix naturae indagator ele menta , quibus innia c0nStant recenSuit, atque ita ordinavit ut inter se aptissime convenirent. Haec igitur Dialectica in nium meruit e0nsensum ipsi Christian0rum dogmatum pro pugnatores istam artem exercuerunt, et US Ope haec tuerentur, et objecta ex adverso diss0lverent. Quod mihi argumento est sidem et rati0nem non in diversum tendere, ut aliqui perperam arbitrati sunt , neque inter Se pugnare, Sed mentem humanam , Si sui c0mp0s, Si liquida sit, poscenti cur fidei de vinciatur, explicare, seu rati0nem reddere p088e l).

i v Non est fides contra rationem, sed supra rationem. Et ideo qui nihil credere vult nisi quod ratione comprehendit, ut Philo a sophi, non habet meritum fides sua sed qui illud quod non est

rationi contrarium, et tamen est Supra rationem, credit. mil-

38쪽

52 Damascenus igitur disciplinam arist0tolicam armavit ad christianam idem muniendam : qu0d quidem hominis erat tum prudentis et id0nei, cui Scilicet quod verum et b0num est ipsi in mentem veniret, quod autem absonum vel errori assimo natura repugnaret, tum tutissima d0ctrina imbuti namque instrumentum erat comparandum quod veritatis aSSert0ribus esset in manibus firmissimum munimentum simul ac telum lethise rum, non autem plaga texenda quibus ipsi caperentur. Doctrina peripatetica , 0ta 0qu0r jam inde sensim pr0bata fuit mox eamdem sere omnes artium liberalium prί HeptoreSet theologiae doctores professi sunt, ut quisque in verba Aris 10 telis jurare s0litus sit. Sed superi0re sev , cum Scili

cet S. Patres evertere niterentur sive dolorum superstiti0ne , sive priscariam haereSeum omnia , quae prima aetate Ecclesiae exortae , non aliunde quam et Veterum philosoph0rum com

mentis scatebant, neque illi, neque alii cuiquam gentilis a pientiae principi omnino se dedebant non qu0d crederent his antiquis auct0ribus veritatem penitus elapSam SS , quam quaerere pr0siterentur, et totum eorum laborem , 0St Idam tanto per impalluissent , 0 procudissent libr0s , et

tam multas commentationes confinxissent , inanem evasisSe

quasi eorumdem instituta nihil probandum , nihil verse sapientiae consentaneum, nihil fructu0sum Christianis praesta rent, nullamque suppellectilem argumentorum rati0numque idoneam suppeditarent ad idem animis seu instillandam, seu

stabiliendam : namque S. 0et0ribus huc illuc philos0ph0rumh0rtulis in ursantibus, multa quae laudarent, quae XCerperent, placuerunt; verum nullius sectae disciplinam in universum pr0positam , utSque partibu absolutam probabant, nec Scriptis vel praeceptionibus pr0sitebantur eximias quidem et prae-

39쪽

exi0llebant, errantes autem opiniones qua temere e0ntende

bant, acerrimis profligabant vituperati0nibus ij. Sic Plat0ni haud pepercerunt S. Patres, vehementer e loea exprobrantes ubi lapsus est qui pri0ribus seculis male

audiit, cum Gn0sticorum abS0na inventa quocunque serperent:

Christianorum Patrum, qu0d superiores sere omnes hGeresese a Platonicis invenis excultaeque Sunt, aut X eorum con

e suis sabulis indidem originem repetunt 2). Caeterum elogium illud haud pauci consenserunt, multa graviter elato et magnifico spiritu ab eodem fuisse disputata. Doinde Aristotelis organum 5 censuris carpserunt serip -

1 Baltus, Ddfenso de Perex, liv. I, ch. VI . uXta Lactantium, Dis in Instit. liv. VIII, h. VII. a P. Petavius, Pro lego m. Dogm. The Ol. cap. IlI. 5 Operae pretium est hic inquirere utrum veteres Ecclesiae Doctores, atque etiam ipse Damascenus, Omnia per Aristotelis , an solummodo ejus organum categoriarum Scilicet, interpretationis, analyticorum topicorum, elench. sophisticorum libros ad legenda in promptu habuerint. In occidentalem quidem regionem non nisi categoriae et introductio a Boetio conversa expressaque latina voce, simul ac Porphyrii Commentarii iisdem praefixi, ante XIIVM seculum circumserebantur u Dan les commenc ement dii XIID siecte, Aristote ne parat que commeri mali re suprἴ me dans l'ar de also niter : depuis 25 Ou 24o, a reputation au contraire, 'est telle mentu accrue par 'introductio de se Ouvrages philosophi ques ii 'on Oubli Ses aut res ti tres, Our ne plus parte que de se trava ux sur a nature, sur a phJsique. 0 Ourda in Recherches critiquessur sige et origine des traductions latines 'Aristote ; Paris , 8i9. ρ. O. - Ecclesiae vero Orientalis S. Patrum in manibus suisse praeter Aristotelis per quae ad Dialecticam spectant, ejus dum tractatus de Natura imo et de rebus metaphysicis, verisimile duco quanquam in Petavius scribit u Aelium et Eunomium Priina tan tu in elementa Dialeolicae libasse, ac nihil admollum supra Culseg -

40쪽

t es Ecclesiastici, circa temp0raorii, Aelii, et Eunomii aliorumque judem ind0li hominum , qui dogmata christianorum audacter aggressi Sunt istos enim haereseumipifices, arte

, rias Aristotelis, ut tum tempora illa serebant. Prole g. e. m S. IV. - Vix enim mihi persuasum est B. Justinum Philosoph. et Mart. qui haud semel Platonem cum Aristotele conflictantem inducit, non hujus interiorem doctrinam combibisse, aut S. Basilium librum illum de Physicis, omnino fugisse, cujus sententias in He Xam ero irridet Damascenus tandem ejusdem peris capita quaedam in Dialectica laudavit cap. io ij a quo etiam libri tum de Rhetorica, tum de Moralibus agentes, alibi citantur Lib. de duabus vo l. . De plus, auteti donicie viens 'invo luer 'aut Orite nous Durnitu preci eucrense ignem ent ii ou les Ahassides, dit-il la culture desciet tres et des sciences stat enc Ouragee bn-Kald Oun notas apprendinue te premi eri u vrage traduit ut es elements 'Eucli- de . . . e cali raro un-al-Raschild, eleve par te so in deo ali 1a, te armecide trava illa u ecla ire les Arabes o tradui sit d 'ub ord les uvi ages de mathematiques, uis on en in au traites de logique ei de metaphysique Aristote ne ut et rem ubi te; cur de- puis long temps les Nestoriens 'et alent rendu es crit familiers, pota combattre les decision des conciles 'Ephese et de Chalceu Oine n Recherches... . 85, 86 et suis. - Verum arbitror Ecclesiae doctores in christianae dei tuendis placitis non in seriores quam Nestorianos in iisdem impugnandis Sese praestitisse quin et illis, imprimisque B. Da in asceno, si quibusdam inter recentiores eruditis auctoribus sulus adjicienda est, hoc beneficium debuit gens Saracen ruit , quod notos habuerit omnes philosophi te locos Sa in Iean Damascen a teri 'initiat eur de Arabes u a philosophie gresque, non pas u la coli des alitas Abassides, mai u si ecle plus tard, a celle des cali se Ommiades; non dans Bagdad, ais a Damas. En alleguant i cici 'ini luetice de Sa in Iean Damascenemur les preo ter de vel oppement de a philosophie che les Arabes, e nu parte pas de mori ches. 'aliou moi ne autori te fure et incon- testabie, celle de On savant confrere, M. Re inaud, qui a sat a. e vj et de re cherches encore inediles, 'o resulte a re uve certaine que et illustre Pere, ain Iean Damascene, qui ouis salt