De dialectica sancti Joannis Damasceni

41쪽

dialectica abutentes, callidis ac versutis dispulati0nibus prodi gi0saigmenta , quae mente e0nceperant propagare memori se traditum est Fuit enim, ut hist0riae narrant, Arius dia e lectica l0quacitate et astutia praeditus acerrimus eum esset, ait Sog0menus , atque ejusmodi disciplinis imbutus, in ab et surdos sermones delapsus St. s alis et Aetius ac discipulus ejus qui sui Eun0mius , in iisdem deseribuntur historiis. Dori otio prodit Epiphanius et Eum jam aetate grandiorem e cum exterarum PSSet rudis artium, tandem Alexandriae Arii: totelico cuidam phil0Sopho et sophistae operam dedisse , a quo illorum scilicet Dialecticam edoctus, totus in id, ac pere lium incubuit, ut Divini Verbi rationem innem quibusdam e guris explicaret. Idem de eo refert Greg0rius Issenus in primo contra Eunomium , ubi Aetium describit e in dispu- tandi palaestra diligenter exercitatum , cum melli0dum 3la logismorum, velut ex Aristotelicae doctrinae imagine qua et dam ac resonantia comparaSSet . celebre nomen invenisse. Horum igitur et similium importunitate saelum est, ris i0telis inventis ad exitium ac pestem abutentium, ut apud pri-m0s illos defensores fidei male deinceps audiret, qui arma illa ministrabat.

ara cuur de culi se Ommiades 'une grande consideration , et qui avait qui ite ceti cola pota adopter la vi religi eu se, homine certainement e plus distingue de 'Orient a celle epoque, utu 'introducteu de Arabes dans te domat ne de la philosophie ' Α-

42쪽

- Sic Basilius, adversus Eun0mium pugnanS, a Sermone ejus ait esse Aristotelis Categ0riarum. Rursus idem d0ct0 queritur e 0mines technologice magis ii quam the0l0gice de rebus divinis disserere. Sequitur Greg0rius Nagian enus qui e in Ecclesiam irrep- sisse d0let capti0ne Sophisticas, ac pravum artificium Aris uotelae artis, et hujus generi alia, Velut aegyptiaca plagaS. sGreg0rius item yssenus Ingenue ac sine rubore sate e mur, inquit, n0S neque rati0nem aliquam rhetorico elabo ratam artifici ad certamen c0mparaSS ; neque dialecti sed subtilitatis argutiam ad auxilium contra adversari0S praeten dere quae et veritatem in mendacii suspicionem apud impe-

ritos traducit.

Cyrillus Alexandrinus qu0que e0sdem deridet haereticos et quia nihil aliud quam Aristotelem uetant : et istius p0lius disei 4 plinis quam Scripturarum scientia SeSe venditant. Ex Proteg0m Dogmat The0l0g. P. Petavit, Cap. III. Nolim tamen conjicias ex his incursi0nibus adversus discipli nam ristotelicam, illa summa ingenia phil080phiam in totum abdicasse, eamque a fidei con80rti rejecisse l): praeclaraonim alibi testimonia prodiderunt, quae illi magnifice avent sed cum haeretici quidam argumentandi calliditate niterentur et Aristotelis institut0rum btentu christiana d0gmata improbe

incesserent, tunc hujus doctrinam odio habuere. Caeterum Peripateticarum exercitationum series illis etiam temporibus continuata esse mihi videtur namque apud Euse

si Imprimis adeas Institutiones heologica P. homussim, cap. XXXVIII. Pro lego me norum , in parte extrema ubi haec legas: Ea causa non imputetur, cur pene tumultuarie in hunc locum v congeremus quae a Sanctis Patribus dicta sunt, nunc in horum commendationem philosophorum, nunc in eorumdem vi lupera-

43쪽

et 80 ipse quoque d0mo Alexandrinus. Hic tum in liberalibus disciplinis, tum in philos0phia principem inter doctissim0se nostris temporibus viros l0cum sine contr0versia tenuit et quippe qui ad summini apicem Arithmeticae, Geometriae et atque Astronomis, ad haec ad Dialecties et Physicae ac Rhetori se supremum fastigium pervenisset. Qua de causad 0gatus suisse dicitur ab Alexandrinis, ut Aristotelicae Sue e cessionis scholam ibidem institueret l). Sed cum , abject id0lorum cultu, haereticorum quoque pugna et contentiosus ard0r deserbuisset, periculum cessavit de incolumi sacrorum dogmatum integritate : tunc quidam magni et sapientes viri c0gnoverunt quae materia et quanta Op-p0rtunitas veterum philosophorum inessent elucubrationibus ad muniendam et exornandam Christianam idem his igitur operam navaVere B0etium norunt omnes in Porphyrii Isag0genet Arist0lelis Categorias c0pi0sos edidisse c0mmentarios ; qui

maximis laudibus c0mmendati sunt, atque etiam in Su et Scholarum exercitati0nibus medii aevi temporibus Sunt accepi a. PoStea Damascenus , in orientali quidem regione , Aristoteli cam dialecticam et orphyrii universalia pariter tractarit, causatus scilicet et Apostolum m0nuisse, ut Omnia probante , qu0d40num est teneamus. 0rtassim enim, inquit, apud

Gentilium sapientum libr0 mercium aliquid nanciScemur u et nonnihil quod animae utile sit, ex ipSi decerpem US. Omnis siquidem artis ex aliquibus instrumentis indiget , qui

u hus opera Sua 0nficiat sed et consentaneum est ut ancillita quaedam regina Serviant. Hanc igitur assumere doctrinam n0n pigeat, quae veritali famuletur , quo propulsemus im- pietatem, quae Srannidem olim suam in eam exercuit. Ab u Si vero ut eo, qu0d bonum est, male utamur, ac diSSe-

44쪽

runt, Omnia quaeque ediSSeram : quippe cum c0mpertum

habeam, quidquid b0ni fuerit, Dei benefici mortalibus con-c 'SSum Sse qu0niam omne datum optimum, et omne d0, num perseetum deSursum est , descendens a Patre lumi

Illud vero ipsi ex animo non siluxerat nuper Ecclesiam uti in que petitam , quotidianos impetu sustulisse insensorum hominum, qui inh0nestis artibus verae ac sincerae Phil0s0phiae desi nili 0nes det0rquentes, pia Christi dogmata Simul ac prima rationalis disciplinae elementa , hostiliter inSequebantur; quare Aristotelis l0gicam exp0suit, mutatis quibusdam Sententiis aut Saltem verborum reStituta nativa Signifieatione, qua sustula haeretici sua defendebant somnia Demonstrationis enim leges firmas et immutabiles Stare , ex eo patet qu0d a natura ipsa instituantur, stantque rationis ipsius quasi forma imm0rtalis

nullique depravationi bn0xia 2 has igitur Damascenus in

tacla Servare, et qua mente AriStotele ipse eas condiderat, brevi0ribus tamen terminis, transcribere religioni duxit quaedam vero univei Salia verba , qu0rum Scientiae plurimum in te res Significationem liquid sensu desiniri , ut Substantia υ συα , natura ούοις , perSOnna υπ0σταοις), Orma inορ' η)...

i Fons Scientiae , ' Pars, Cap. I, p. 8. a u a logique C Aristote est, comme votis te faveZ, MeSSi eurS, la legislation me me du aison nument 1'analyse decla proposition, par te philosophe de Stagire, est uti des chess-d'ceu ure de 'esprit huma in et les regle du aison nem en qu 'illa posees Onta'eXpres

45쪽

- 59 et alia hujusmodi plurima eruditi0ne discusSit, et aperte ex planavit. De his sustus in sequenti capite dicemus. Postquam de c0gnitione B Doctor pauca disseruit, jamjam aggressurus Philos0phiam , ejus varia desiniti0nes tradit

quam ad extremum amorem SSe Sapientis decernit: e P0rro, inquit, vera Sapientia Deus St, atque de dilectio erga Deum, ipsa est vera sapientia ij. Tum eamdem more Peripateticorum, in speculatricem et praeticam Seu aetivam

dividit speculatricem subinde in The0logiam, Physi0l0giam

et Mathematicam partitur , et raticam itidem in Ethicam ineonomidam et P0liticam. Nullum, ut cuique pat0t, Dialecticael0cum attribuit, quia profecto ut merum instrumentum habet de quo mox dicetur. Deinde quasi imp0rtunis et inutilibus impedimentis solum expedire, antequam accurate undaret opUS , vellet, Pyrrhonios phil0sophos refellit pressa quadam brevique

argumentatione, cujus Vi praepotens et invicta pectus serit40 rum quaesit0rum, qui in perpetua agitati0ne ei Satitur , Semperc0nSiderantes quidnam sit omnium rerum de quo decerni constituique p0SSit , et nihil unquam decernunt neque conStituunt :. Philosophiam , inquit , e medio tollere nonnulli conalii Sunt , illam ipsam , ullamve cientiam aut percepti0nem negantes existere. Qu0s quidem ad hunc modum refellemus. Quonam pacto Phil080phiam, omnemque scientiam, et Om-u prehensionem exstare inficiaminii an quod hoc vobis notum c0mpertumque est 3 ac si quidem in vobis certo comperium v SD, ech0c ipso equitur cognitionem esSe et comprehensio u nem. Sin autem hoc minim assecuti estis , ecqui tandem

erit, qui idem vobis adhibeat, quando ea de re disputatis si cujus cognitionem neutiquam percepistis 2 3

si Fons Scientiae, a Pars cap. III. Φιλοσοφία παλιν ἐστιν φιλια

et Fons Scientiae , ' Pars Cap. Ill , P. O.

46쪽

- 40 Haec vidimi Salis SSe Superque ad excutiendam radicitus opinionem Sceptie0rum , quae nihil aliud est nisi ineptiarum, nugarumque c0ngeStu Sese invicem, ut aegri S0mnia, detrudentium; nec perde pretium est phil080phum vitam c0nSumere, et ingenii vires conterere, dum eorum ridicula et deridenda, quibus nituntur, argumenta Studi0Se per Sequitur ipsimet, quia n0n ibi c0nstant, sui manibu , opera quae magno conatu XStruXerint, diruunt; aut gladium, quibus jugulentur , 0S porrigere diceres. Tunc vero de Dialectica quaesti est a Quia igitur , inquit Damascenus, Phil0sophia est e0gnitio e0rum quae Sunt, agedum i de ente verba saetamus. Verum n0sse attinet, ordiri n0s ab eau Phil080phiae parte quae circa rati0cinati0nem occupatur, quae u que Phil0sophiae instrumentum p0tius est quam pars quippei cujus opera ad omnem dem0nstrationem utatur. 0rumdemi complexa Verb0rum logicam desinierat Arist0teles, quam. Organum, Seu inStrumentum scientiarum v0eat. sianc sereu definiti0nem usurpavit S. Augustinus i atque etiam l0 - eam edisciplinam disciplinarum habuit Vix mihi ab his pri0ribus dissentire videntur B08sue et Port-R0Sal alius enim eamdem appellat et ne science pratique par laquelle n0us apprenon e qu'il aut Sav0ir40ur etre capabies 'eniendi eu a verite t. is Alius autem : a 'ar de bien conduire a 3iu 0n ancla c0nnaissane des choses, tanti0urAE'en instruire u que p0ur en instruire les autres 5 . Magis ver recenti0ribus placet l0gicam scientiam definire: aiunt enim Philosophiam quidem in veri investigati0ne VerSari, et industria quadam illi 0pus esse, ad hunc sinem aSSequendum quod dialecticae munus tribuitur sed inii jure ea utatur

47쪽

- 4 quave ali0ne illam copiam varietatemque argumentorum adlii beat, ipsa examinare debet; atque phil0sophus , nisi in partem peculativam earum quae in usu reponenda sunt, penituSpervenerit, et niti ratione amistenderit , sutilem disciplinam texet, quae opini0num inter se confligentium ludibrio sit inde c0njiciendum Dialecticam n0n tam sciendi instrumentum SSe

quam rationem praecept0rum quibus ipSa constat quamobrem merit scientia nuneilpatur. Quatenus res ita Se habeat, utrum scilicet ars sit Dialectica an p0tissimum Scientia, Statuere minime ausim ; neque n0Stri

est hanc componere litem, quae diu futura est sub judice. Cuique enim de iis disputanti, nec valenti auct0ritate, quadam cauti0ne opus est. Caeterum Damascenus jure suo uti p0tuit, in hac desinitione Dialectica assumenda, quam tot tantique viri c0nsl- denter praestiterint. Parum curavit B. Doct0r , ut notat P. Lequien , diScrimen ab Arist0tele institutum opinali0nis scilicet et demonstrati0DiS Seu censuerit illam pri0rem potius ad humana negotia pertractanda, hanc autem ad veritatem scientiarum aperte declarandam imprimis adhiberi si in seu crediderit argumenta , pr0babilibus an certis admoveantur, in summa adsidem saciendam Spectare 2 . Ut ut est, n0n in sententia Arist0 telis 5 Dialec ticam accepit hanc Vero pro ea parte Philosophiae SumpSit, quae in omni dem0nstratione exstruenda versatur. Quare inter hujus partes annumeravit divisi0nem , desinitionem et dem0nStrati0nem et resoluti0nem 4 . uanquam, ut aiunt, Syll0giS-mus, si qui parti dem0nstrantis est o , v jam nolae veritati

5 Hoc in unus dialecticae tribuit Aristoteles, ii Dirum quaestione Sexpendendi, ut in contrarias parte illas excutiendi Topic. I, c. II. 4 Fons Scie utiae, 'pars, cap. LXVII.

48쪽

per res0lutionem autem ign0tarum rerum naturam mens penitus introspiciat 2). Verum neceSSe S admonearis B. 00-t0rem mediata plerumque uti rati00inati0ne , ea scilicet, qua per medium , Seu per ea quae n0ti0ra aut certi0ra Sunt, ohs

curis vel incertis fides n0n dubia asseratur.

CAPUT III.

C0lebris Laromiguiere multa ingeniose et enucleate, pr ejuSconsuetudine , de desinitionibus disputavit id vero imprimis praecepit, ne in frequenti0rem usum inciderent; ipse, cum In0nitis exempla ministrans, pauca definivit 5 . Idcirco desinitio ne huc usque plerumque adhibitas repudiat 4 , ut potius in

rection de 'esserit, A. a Descartes, si a dialectique vulga ire est eniterement inutile a ceu qui vetalent decolavri la verit e n Regies our a direction dece3ρrit id. a. o Tota te les sol sinu 'o ne petat ramene u ne Sim ple intuition ne connais sance quel conque i ta ut rejeter lectiensu du syllogis me, et 'avo i sol que dans l' inductio , Ou enumera tion sustisante. s Regi. VII. 5 urae sat rare ment de desinitions et furto ut quand e chere he

4 uae desinitions pari impossibiliteii elles Ont de compren-u re tota te les acceptions par 'arbitra ire qui en ait une Otii ceu 'abus par 'ignorance qui emble 'en a ire sage que Dur Obscurei tes Obj et qu' ullus sunt destinues a clairer ensi par la

49쪽

disputationibus cavillatrices , quam in auctoris ossici multum

allaturae momenti alias quidem putat infirmiores SSe, neque rerum naturam penitus comprehendere , alia autem adeo On-t0rta et retortas, ut menti caliginem , nedum sacem adm0 vean illas demum, quia ab imperitis praep0stere Surpentur err0res sacere , et contenti0num queis comp0nendi erant prop0Silae rui Sus alere pugnacitatem. Idem censet nullam seientiam desiniti0ni subjiciendam esse, antequam suis partibu Sinn0tescat, neque auctorem , opus quodlibet inchoantem, a

teriam quam aggreditur . apte desinire t hanc vero meliorem et prudentiorem disciplinam duxit , si quis rem paulatim

aperiat et explicet, ab ejuS elementi eX0I SUM, quae OSS OmneScertum est, unde Sequentia ductu naturali es fluant, quibusque vinculo relisSimae cognationis nee tantur, dem0nstratio

u mala dresse qui ne ait amat les presenter a propos, Ont de Ve-u nues ne cause universelle de malentendus et de aliae dispu- te S. o 2 Leson, I ' artie, ' odit. ρ. 5IO. - Et rursus aesu desinitions soni in alta qua bles, et on es altaque elles ne peU- vela Durnii mallere avx disputes, et c'est Sur es desinitions sur- to ut qu'on dispute elles ex raten to ut apa iser, o ut concilier, toti terminer elles nigrissent tu ut divisent to ut et ne nissentu rien Comment explique u phenomen qui Semble ne Ouvo iri pas exister 'aut eur entre ensuit dans es disserentes aisons qui expliquent et te confusion Id. id. ρ. 516. I ...ine montre S une oclune qui arque te heures. - L 'en tendement est a foculte, oequeri les idδes ii De pare ille definitions disent-elles e que 'est qu'une moni re, e que 'est queri'enten dement 2 Votas apprene ce que nou devoras a 'entende ment; queis sont les services qu'on relire 'une montre nauis aveZ-VO Usu e qui constitue en elle- me me celle a culte a laquelle notis devonsu Outes nos ide es p En aveZ-vous penetrecia nature inlime Conu nai SSeZ-VOus lota scies ouages qui enirent dans une monti e Serie Z-u Ou e etat 'en a ire ne Ou de diriger 'otavrier hargu de ce travat in geuieux p 5 Lecon p. 52 et 528.

50쪽

nem scilicet a rebus notissimis ad occulta usque prodii

Verum si rerum desinitiones neque expediat, neque deceat semper ab exordi praestari, aliter dicendum est, ni fall0r, de VerbiS, qu0rum n0n in pr0mptu Sit Significatio, quaeque magis dissicultatis habeant, haud parce ab usu detorta Ea primum

Si frequenti0ra recurrant, auct0rem necesse est interpretari.

Fatetur enim praeclarus phil0sophus 2 , supra laudatus, h0 mi nem, Si linguam ipse ibi pr0priam pr0cudi8Set, nunquam profecto explica li0nibus seu rerum , Seu verb0rum indigereri cui Satis suturum fuisse, ad significationem cujuslibet 0ci percipiendam, Si earum rerum meminerit, unde illam elicuisset Sed e contrari constat hominem non sibi tantum aut loqui aut Scribere , verum et aliis illamque primam legem esse cujuslibet auct0ris verba palam facientis, ut ea tantum esserat, quae plane ab omnibus intelligantur, qu sacilius auditorum Vel lec-

i u 'o vhllegias, tu utes es sol que volas cherchere la desini- tion 'une idue, de votis demander comment celte de a te en a gendree, quelle est son origine immediate , 'est-a-dire uelle est Ι'ide connue doni elle derive n 2 Lecon, ρ. 356 et 3αὶτ. et u Un homine qui sera it lui-me me a langue, 'aurai jam ais

heso in de hercher se des nition i tu sussit ait de appeter Iesu circonstances urit aura it imagine u mot, our e connait re la significali Ora n a Lecon , id. id. ρ. 5O8. - Dan la question presente substance comine en uia grandis umbre de questions , i est angere ux de commencer par ne definition aut re u 'unc definitio de mois. Definir, 'est expliquer comment expliquer ceriu'On ignore or , a debui des recherches, 'ignorance est auo O in supposee. Ne di sons pol ni Volia ce u 'est a Substance . ais seu lement Volla ce que 'enien d parci mo substance, et nous eviterons 'inextricabies difficultes. n Philosophio de Bulmes, de tu Substance, i IX, c. I , . O tom. 5 5 edit. - Cis GaSsendi, Lugies IV pS. canun VH I 25.