장음표시 사용
201쪽
Lia ER GEcu Nous. I s Iircumstantiis, in contextu, cursu semper aliquid riore maius insequitur. Hujus exemplum est in se- unda Cic. Philip de vomitu Antonii O rem nonitu modo foedam, sed etiam audidi. Si inter cinnam
tiris immanibus illis poculis hoc tibi accidi letuis non turpe diceret In coe u vero populi Romai negotium publicum gerens, Magi iter oui um, at ructare turpe ellet , is frustis esculentis vinum - uolentibus, gremium suum, in totum tribunal plevit. Hic ingulae voces incrementum habent. telum per se deforme fuerat, vel non in coetu vO
'Vli in negotium gereret, vel si non pi
UCum vel si non magister equitum Haec iovis di- uat, ac circa singulos gradus immoretur, augebit QPi mo tamen minus citicaciter plinc abit. Huic contraria est comparatio. Nam incremento ad super ora tenditur cita compara minoribus inclementum petit. Fit autem inparata vel fictione, vel exempli collatione. Fi-ione Quam hypothesin vocant , ut in prima parte empli, quod modo retulimus ex cic.Finxit enim ocanter coenam accidisse privato. Ejusdem est ilia in Catil. Servi me hercule mei, si me isto pacto
ietuerent, ut te metuunt omnes tui cives, domum i eam relinqueridum putarem. Collatione exempli, uoties proposito velut simili exemplo efficimus, ut quod exaggeramus aut proximum illi, aut par autiatus etiam videatur velut Cici pro Cluent cum xposuisset Milesiam quandam a secundis haerediras pro abo tu pecuniam accepisse: Quanto est, in-
ut Oppianicus in eadem iniuria majore supplicio lignus Z si quidem illa cuin si corpori vim attu-ilet,seipsam cruciavit. Hic autein idem illud essecitur alieni corporis cruciatum. In hoe genere non γ.um tota totis,sed etiam paries partibus comparan-ir sicut in hoc loeo pro Milone. An vero vir am-lissimus Scipio, Tyberium Gracchum mediocri-'r labefactantem Rempublicam , privanis interfe-l: Caluinam orbem terrarum caede atque incendio
202쪽
is D o P Ruidc Catilina Graccho status Reipubl. o bi terrrum i mediocris labefactatio cardi, incendi & a1tationi , c privatus consulibus comparat, Quae si quis dilatare velit, plenos per singula lochabeat. Amplificamus d ratiocinatione: cum alii cres cit S aliud augetur, hoc modo Tu istis saucbus . istis lateribus, ista gladiatoria totius corpris firmitate , tantum vini in Hyppiae nuptiis exhaseras , ut tibi necesse esset in populi Romani coispectu vomere postridie. Colligitur enim qua tum vini biberit Antonius quod illa totius corpiris gladiatoria firmitas non quieverit ferre, cocoquere. Ad hanc formam referendum est, quities res atrocissimas quasque in summam in Iimus invidiam , elevam ES consulto, quo mi, lvideantur quae secutura sunt. Quod genus est illuCiceronis. Levia sunt haec in hoc reo: metum virgrum Navarchus nobilinimae civitatis pretio rimit: Humanum est.Atrocisi naum quiddam expecttur necesse est, cui haec quae sunt atrocia, compar ta, humana atque usitata videantur. Amplificami&Congeries v rboriam, ac sententiarum idem sigia
sicantium,quae ra:io finitima est si aurae σι α ι tii e coacervatisni, de qua prius dictum est. Utiti hac M. Tuli in aes ro Ligario m siclituus ille ubero, dii istum, in acie Pharsalicidius agebat Zcujus latus ille mucro petebat 3quisus erat armorum tuorum quae tua mens oculi e manus ardor animi quid cupiebas quid optabasῖHvelut acervo crevit oratio idem fit interim omnibaltius, atque altius insurgentibus iu in hoc exemplo Aderat anitor carceris, cariaifex praetoris,morterrorque sociorum , d civium Roman crum licto Sextius. Amplificamus etiam quasi correctione quadam, ut Cicero in Verrem: Non enim furem , se raptorem , non adula ei Em, sed expugnatorem pudicitiae, non sacrilegiam, sed hostem sat rorumgionumque , non sicarium , sed crudelissimunt
ni ficem civium sociorumque in vestrum judici
Totidem autem sunt minuendi modi, quot
203쪽
vulgares :nplificandi, odi cum vel ad . i b
nominibus, vel aliis patribus appositis ampliti iti vel laudem , vel in vituperiuria Majorern in modum me Cicero de clat Dici non potest ain hi faveat socer Verbis consequi nequeam i ii delectet Cicero. Verum de his augendPr ibi ,
Pi Ore libro diximus. E L. Orious Notus d usitatus es , ille modus amplificandinanes disciplinae liberales plurimum homini conci
rant Vel ornamenti, vel continodi, tum diri
DECIMA DILATANDI PO. Decima dilatandi ratio inde sumitur,ut quam ma-ΣImum propolmonum numerum reperiam Is autem propositio Rhetorica , cui Iobata alii lem argumenta. Porro quemadmodum liveta da sit propolirio Fabius negat arte compre
posse caeterum ingenio,atqu e usu con a saeui
ras. Atque inde fit, ut cum plures eadem diuiderint, generibus argumentorum milibus u an ur tu autem iopositione partam ex his , oum Lim'
causae vulgaris partim ex hops, in suti h ut
sis. Exemplum sit hoc, quod placuit ouimili is
quibus cetum talenta mutuo Thcss alis dedisse, hanos cominebatur. Eas tabulas, quod esset siti commilitio Thessalorum, donavit his ultro Postea
rest tutio a Cassandro, reposcunt Thebai, Res apud Amphyctonas agitur centum lenitas credi disse eos constat. non recepi mni ex eo quod eas Alexander Thessali de cis
se dicitur, pendet. Constat: illud, non esse ii ab Alexandro datam necuniam Thebanorum in hoc tu argumento uiusmodi propositiones ac partes ceu coiuuanae reperiendae sunt. Prin pars erit
204쪽
Alexandi iri nihil egi se donando Sec . . . l . . npotuiste donare. Tertia, non donasse. Ac primae quidem partis prima erit propositio pro Thebanis,jure repeti licere quod vi sit ablatiam Pro Thest lis haec erit, tabulas non simpliciter vi qualibet , sed bello
sublatas est e. Jus autem belli plurimum valere in rebus humanis hoc regna , hoc populos , hoc sines gentium atque urbium contineri. Huic Hirsus aliam propositionem opponunt Thebani : Non omnia invictoris potestatem venire ure belli ed in his, quae in judicium deduci possunt, nihil valere jus belli,
nec armis erepta , nisi armis posse retineri. Itaque tibi illa valeant, non esse judicem ibi judex sit, nihil illa valere . Atque ea quidem e caussae circum antiis sumitur, quibus ostendi potest . quid haec caussa distet a caeteris. Ad hujus autem propositionis confirmationem sumitur a locis exemplum simile. Ideo captivos, si in patriam suam redierint i liberos est e , quia bello parta non nisi eadem vi possidean . tiar a ertia pro Thebanis propositio ducetur Zoipsa ex causa propriis. In eo judicio potissimum elis
spectandam aequitatem, in quo Amphycliones judicent. Aliam enim apud centumviros, aliam apud uilicem privatum, in eisdem quaestionibus est rationem. Atque hTC quoque eo valent,ut appareat hanc caussam distare a caeteris , in quibus jus belli valere debeat. Porro secundiu pariis pro Thebanis probutio fuerit : Non potuit donaria victor ejus , pro pterea quod id demum victoris sit, quod teneat juscum fit in corporale , apprehendi manu non possi Pursum ad hujus probationem, adhibetur argumentum a dissimili . aliam esse conditionem a redis, aliam victoris Ad illum us, ad hunc rem transire. sam ex causa propitis altera sumetur propositio, luperiori veluti fiat serviens mempe haec ut donemus usa ias ad victorem transire, certe jus publici crediti ad victorem transire nullo modo potuit. Propterea quod si quid populus credidit, id omnibus
debeatur. Et quamdiu unus superfuerit, is sit totius summae reditor At Thebanos non omnes in
Alexandri manu fuisse. Atque haec quidem non
205쪽
eget probationiblis Teritae partis vultaris, hoc est cuivis caussae congrilens propositio erit hujusmodi: Non donavi Alexander, cum tabulas donaret neque enim in tabulis esse jus Eaque propossitio multas argumentis defendi potest. A simili neque enim quis ius haereditatis ha bet tabulas, idem haereditaris habet ius. Et si forte creditor tabulas amiserit, non continuo liberatur debitor Altera propositio conlecturalis est Alexandrum non hoc modo donati Thessalis tabulas, ut honoraret, sed ut deciperet Eaque variis conjecturis erit probanda. Tertia am non proprie ad hunc gradum attinet, sed est
velut novae controversiae initium Sumitur autem e
propriis materia estque hujusmodi ut omnia done-imus Thessalis, ta belli valere in judiciis, is pndhos ludices,&in publico caetu, atque idem de Caeteris tamen si quid amisere Thebani ab Alexandro victi , id a Cassandro restit in receperint oportet, maxime cum id velit Caslander. Item si quis uadeat M. Tuli ne conditionem ab Antonio oblatam accipiat , nempe ut vivat exustis Philippicis, fas ferme propositionibus poterit uri: Non hecuiquam egregio viro tanti emendam vitam, ut immortalem famam amittat. Huic generali subserviet particulari se circumstantiis sumpta Praesertim Ciceroni, qui tot laboribus clarimimum, semperque victurum nomen sibi pepererit a mortem esse contemnendam tot praeclaris voluminibus editis iacundissime demonstrarit maxime cum jam seni non multum aevi superesse videatiar. Rursum altera
principalis sumetur a Circumstantiis. Nihil infelicius esse, quam Ciceronem virum optimum , debere vitam Antonio, omnium pessimo Tertia conjecturalis erit, callide hoc agere Antonium, ut exi
itis prius Philippicis,in quibus intelligat, suam in-
iamiam sempiternam Ciceronis immortalem ploriam esse sitam Deinde erepta vita totima quoque excinguat Ciceronem. Item si cui matrimoni unielissuadeas, his licebit uti Prima fuerit, piet tem spectes , matrimonium est impedimento pro
206쪽
tatem, innumeras cui assecutra adducit infelix coniugium, atque hic protinus aperit se latissimus campus de comparatione commodo uni coelibatus, , in.
commodorum matrimonii Iertia , si libertatem.
quammulat, vitae antepo:aant, hanc imprimis adum it conjugii vinculum Deinde ad particulares, e nies, quae pollunt esse innumerabiles, ut Non haec ducenda est, non hoc tera porc: Aut, tibi non ei ducenda uxor, pauperi, seni, studioso , valetudinario. Crescit autem numerus propositionum etiam hoc
pacto quoties a fictione incipimus , Hemadmodum pro Mil. Cicero : Fingite a Milone per insidias occisum Clodium , tamen qui civem tam pestilentem pro salute Reipubl. periculo capitis sui iustu
lerite medio, summis etiam honoribus dignus videatur deinde adseriam accedit: sed non occidit. Crescit item, quoties praeparandi causa duriorem aliquam propositionem extra rem proi sitam praemittimus, quo mollior videatur ea quam conamur cvincere. Veluti si quis in consultatione persu de re cupiens, ut Romanias pontit ex Venetos bello adoriatur, pixta pr verbium, quo dicitur, iniquum
esse petendum, ut aequum seras.sic rem prius labet actet. Sunt auctores nequaquam contemnendi qui putant imperium, ac profanam dicionem nequaquam convenire , neque dignitati summi I'ontincisiaeque tranquillitati Ecclesiae, neque Christianae pietati, cui uni rebus omnibus neglectis ille debet constere. Atque haec propositio,velut obiter ex abundanii plurimis arganientis probari poterit. Deinde ad alteram descendet ad hunc modum. Haec quidem atque hujusmodi multa, alius fortasse diceret rum donemus convenire tamen longe alienum esta ciem emia Christi vicem gerenti qui dixit Discite a me , quod mitis sum, d humilis cordi huius -n odi principatum armis cumulata, caede , ia: gumeve petere, vel repetere. Post ad tertiam veniet, ut maxi sit , anaen parum est citum , propterea uno i , eventus belli unde periculum sit, ne,
dum temporarita, acria is rebus, Ecclesia statiam, est lucre cona ur, Penitus iubvertat; A.que id quo
207쪽
Lir ER bEcia Notis. 9 que compluribus exen plis, ac similibus confirmarioteli Deinde digredietur ad tertiam qim nactoc ut deceat , ut liceat ut vinca tamen ama malorum colluvies et t.amie una justissimum consequi ur,it non tanti vel profano principi modo Christiano, de- eat esse terras, aut urbes aliquot ferro repetere edum ei, qui sanctissimi titulum pruse fert Posse adiici haec propositio e circumstantiis personae ut a uim ponti licem deceat, ullum tamen pia dece u i tit Julius, cu us mite ingenium, Q si noularis vitae sanctimonia, bello videatur abhorre . Ou posteaquam argumenti probarit, tum ad id de uri
Proprie consulcatur, deicendet hac rari cne: Ut nihil horum nos deterreat, quae commemoravimus tamen in prae ni abcllum cum venetis suscipere, parum consultum vadetur hq a circumstantii siu-
'ur tque hanc propositionem rursum divi-
crHume ciliam id noveri non pos, ir Dein
tui ossici ortim, quae saepenumero ea nens summo
cum vitae discrimine in Christianam omitte ii tigionum Postremo quod ne causa quidem idonea est, cur etiam adversus nihil promeritos, ama a movere porto. Nisi quis has non proposition l. ea rationes elle malit, Tametsi nihil vet ' quo ininus eadem sententia pro postio sit, Cratio 'Item siquis persuadere studeat regi cuipiam ne be lum suscipiat cum Christianii sit o Gallorum reste, propol ionibus munire viam ad caussam poterit Primum bello conme iri, non esse homi be
nevolentiam nata , sed brutorum animantium, Quibus .atura , arma qua dam addidiste vide ur xe
est generalis 3 huic sub ei Viet altera propos ilmo nec omnium animantium, sed ferarum duntaxat Rursum huic tertia subserviet Atque adeone ferae quidem hoc pacto inter se dimicant, quo mortales. meque enim tigridi cum tigri ein id aeque saevit, atque tu hominem.Tum
208쪽
modum dissim lium, non eorum qui legibus vivunt. Adde quintam , ut horum etiam sit, haud quantiam xamen Christianorum mandoquidem Christia 1 eligio nihil aliud est quam pax Licebit adjicei
sext.am ut deceat, non expedire tamen bellum
suscipere quod omnibus pensitatis, multo plus malorum est ae belli caussa suscipiuntur, quam bonorum, quae victor etiam consequatur. Id iam contentione erit explicandum. Septima quoque reperietur ut expediat non tamen esse tutum anticipitem esse belli exitum. Neque enim semper vincere , quorum melior est causa, aut qui super8nt ap- aratu ipsas etiam copias in suum ducem nonnun quam arma vertere atque hae quidem propositiones imagna ex parte generales sunt: Tum a particulares lvenire licebit, quae sumentur a propioribus circumstantiis: Ut omnia mittamus, tibi non est belligerandum, praesertim cum tali Atque haec in multas dividi potest, vel quia i redires, bell: hi ne litus,
vel quia novus rex iis ni item dc L Nam
exempla rationum duntaxat ostendo. Rursum, non cum hoc rege be Ligurandum, tam potente , tam de patre tuo bene merito, tot 'inculis tibi adstricto, tin te ipsum e. iam facios . Aut nonio titulo, lihoc tempore, non hi praesidiis. Ad eundena modum , si quis sua litrus alicui me literis Gnaecis et operam, primum hanc te ivtabit propositionem Aut non magnope se ad Christianam felicitatem ullas literas pertinere, aut etiam officere. Eam ubi probabilem effecerit argumentis, tum ad rem ven hoc patho ut demus eis causam, cur literis caerio peram demus certe a Graecis abstinendum
quod tantum habeant negoti liis discendis, iamortalium alioqui fugax acile vi, 'c imbecilla l
209쪽
asserunt fructus tibi operae pretium sit eas etiam ediocribus laboribus parare. 'ostremo Graeciae dubversae, coppressae ortunam Comitari sato quodam eos quoque qui literis hujusmodi ii se dedi lerint. Aut si aliis discendae sunt illi certe non est ediscenda Quartam e circumstantiis imitur . cuiusmodi plures simai possunt. In hujusmodi propositionibus illud observandum arbitror, ut quoadieri potest, at disponantur ut a priore ad proxi- pam quanque , quali gradibus commode liceat descendere. Qua quidem in re mirus est Lucianus , ut
an Tyrannicida quem nos Latinum fecimus. Si tantum conatus essem facinus tam egregium, cum tanto capri: discrimine, jam praemio dignus eram. Deinde hinc digresus. Atqui nou tentavi solum, verum
tram filium repulsis custodibus occidi num o aenium feram Hinc rursum discedens : At patrem quo J iustiris, data mortis occasone. Item, in Abdica to,quem plum quoque Latinum fecimus. Non licet zbdicare, quem semel abdicatum, denuo in fana - iam receperis Tum si maxime liceat, ob istam ta- men causam non licet Polli eraro, si causa maxime si idonea, tamen ea est magnitudo supelioris e ne cri, ut eius respectu negligenda sim delictas a tri. Quod si mi ba propositioinim in os ostendet,i bus
aut quatuor naniversam caullam Cori plectemur, ac
deinde in tractando unam quamque, si videbitur, in alias propositiones digeremus. Summas illas non nim quam in divitione proposuimus. Divisionem appello quasi limen argumentationis qua propo- nimiis iniuium . quid , quo ordine simus dicturi . nonnunquam in ipsa caussae tractatione, ab illa ad
ham, veluti gradibus quibusdam descendimus ut fi natura parrim inter se cohaerebunt, ipsi commodis
ansitionibus in hoc repertis , ple connectemus.
Nam flectanti copiam inprimis illud erit spectandum, ut eas reperiat propositiones, quae ciuicquid ad caussam pertineata absolute complactantur me
sed ut cete dividantur postremo, ut ordine quam h in axime ad caussam idoneo diis ponantur. Siquidem eo pacto ii et, ut neque copia rerum confusa sit ora -
210쪽
ro COPIA HERu Milo, dum semper habet auditor certum aliquid, cinquod tendat animum,' quod neminisse possit, cquod exspectet. Tum is qui dicit, nusquam haereat, dum in promptu est, quo sese recipia: in viam. Sed
Pr i positionum inventionem negat, ut dixi, Fabius arte tradi post e, cum ea tamen tum prior sit, tum difficilior. Verum ad uvabit principio quod ubique
valet plurimum natura, dc ingenium. Deinde juris prudentia, praesertim in genere jud ciali, Philosophiae moralis, historiae. plurimorum auctorum cognitio, in genere suasorio, ac demonstrativo. Postremorea iam plurimarum usus, exercitatio, imitatio. Nam ex similibus facile similia , aut etiam diversa colligati ur malaquam ex ipsa rei natura vulgares propolitiones reperiri poterunt, propriae ex circumstantus rei diligenter expensis denique felix ingenium adjuvabunt Rhetorumpnaecepta, de causi arum capitibu quae Fabius status vocat, Graeci σω. Porro genus suasorium proprios habet locos unde propositiones petere liceat, rectum, laudabile,utile, tutum, faciles, necessarium , jucundum Demonstrativum item suos habet, nempe bon rum ordines,in quae hia comprehenduntur.
Undecima P andi ratio sumitur ex accumulatione copiola Soationum, d argumentorum,
quas Grarii m m appellant. Nam ad ejusdem propositionis confirmationem variae rationes adhiben tur, c rationes aliis argumentis confirmantur. Probationes autem parum sunt νοχοι, id est, artificiales, partim c χ ι, id est, ab arte semotae Posterioris generis argumenta ducuntur potissim unpraejudiciis, a rumoribus, a tormentis, a tabulis , a jurejurando, a testibus. Prioris generis sumuntur primum ab his signis, quae finitima sunt τε χοια Horui' alia sunt necessaria , quae in te e vocantur alia non necessaria que μεια dicuntur. De in .
de ab argumentis , iam haec a signis distinguit Fabius quorum aliud est credibile, aliud veluti