Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

191쪽

posteriorem Nyctorum Cl. Seguino acceptum seriis

Ad distinctionem itaque Ny Euboicae ab aliis urabibus ομωνυμοις, additum familiare Insulae symbolum Taurini capitis , sicut vulgo etiam in Nummis Urbium Siciliae, tria crura notum regionis insigne solent den tare. Neque vero alias mirabitur quisquam inco Graeciae tractii cultum hujus Luni, quem non apud Asty- rios solum Carrenos, sed Apud Graecos etiam ac AZgyptios familiarem, ex Spartiano liquet in vita Caracallae. Haud aliter nempe ac mascula Venus vel virilis apud Cyprios colebatur; sub masculo itidem nomine Α'φρολτου, ut me docuit Servius, & juxta ejus glossam, scundum eos qui Heunt utrisque sexus participationem habere Numina. Unde& vicistim Bacchus o currit apud Suidam. Sed haec alterius loci. An vero Nummus ille de quo agimus, descriptus a viris doctis Um Monocerote cornu cantharo inserente, modo constaret de illius valoreb ad hanc vel aliam Nysam referri deberet, haud ita possem adfirmare. Ob Bacchi tamen memoriam, Cantharo, ut Volebat etiam Aldr Vandus, abunde indicatam, eundem Thracum Nycteo casu lubentius imputarem, apud quos Liberi Patris cultum

192쪽

DE PRAEs T. ET USU NUMIS M.

cultum tamiliarem, haud minus quam apud Nysaeos Indos, probant alia Nummorum monumenta illius tramis, cum iisdem etiam Canthari aut reliquis symbolis hujus Dionysii. Geminus inter alios Nummus Thraciae Paulaliae, in quo Lyaeus ille cum Cantharo , sicut alias fratri eius Herculi Scyphum quoque suum varii Graecorum Nummi adjudicant, juxta divini v tis de eodem , cui acer implevit dextra e Hus. Sed magis adhuc faciunt ad praesentem Nummum illi, in quibus ut Monoceros hoc loco, ita alia animalia e cyathis id genus bibentia conspiciuntur. Talis Nummus Iliensium Mediccus, in quo hinc Commodi effigies, illinc Aquila bibens e cyatho, cum ad stante Ganymede & inscr. I A I E Ω N. Haec vero si non probant omnino Nummi, de quo agitur, antiquitatem, quod neque hic intendimus statuere) illud sautem evincunt haud incommode, neque illius inscriptionem, neque symbolum etiam animalis cyatho corninserentis, novum alias esse aut insolitum in priscis

id genus monumentis , multo minus opus fuisse recedere adeo a lectione N Υ Σ Σ Ε Ω N , aut ad alteram N DLAIE Ω N confugere, quum eandem istam N Υ Σ A E Ω Npraeserant alias optimi & antiqui Nummi. Unde liquet etiam, quam minus adhuc sit necesse, alteram illam conject uram ΚΥΚΕΩ N, seu de potumlihello hic amplecti, cum ab omni usu ejusinodi inscriptionum plus satis alienam, tum merito ab codem viro doctissimo prolatam valde dubitanter. Alias plures quoque

occurrunt Nummi N I K A I E Ω N , Nicaeae nempe non

Liguriae sed Bithyniae, & quod hic non minus appo-steo cum sigilato etiam Patris Liberi in iisdem cultu ,

qui etiam illius urbis vocatur alicubi Dioni Orit.xxxv

chrysostomo. Addam & illud insiper, haud novum T csse,

193쪽

3M DIssERTATIO TERTIA esse, ut quotidie eruantur monumenta prisci aevi, &ipsius etiam Herois Alexandri, quorum altum alias apud veteres silentium , neque continuo proinde suspecta sit aut labans eorundem fides, ut colligere videbatur vir eruditissimus. An vero nulla plane mentio sit hujus Monocerotis apud Aristotelem, ut idem censet, nondum ita liquere mihi videtur. Dubium certe illud in ancipiti reliquit Caesar Scaliger, annon cum forte nomine ονου Iνδκου Μονοκερί D designarit Stagirita. Eas. dem certe legas Monocerotis vel Asini Indici descriptiones apud Ctcsiam, Plinium, AElianum, ut non dis-fitentur viri docti. Et quamvis quae vulgo figura M nocerotis describitur, ab Asinina satis recedat, ut haud difficulter concedam Cl. Reineso, nihilominus vel si

lus ille mugitus gravis seu asininus, quem illi tribuit Plinius, facile impellere potuisset Aristotelem, ut illi

Asini Monocerotis seu Unicornis appellationem re, bueret. Firmare id posset luculenter meo judicio exen plum Hippopotami superius adlati, cui cum alias Ggura ab Equina satis sit diversa, & magis ad Bovinam accedat, ob hinnitus tamen aut soni cum Equo similia tudinem, Equi etiam nomen idem tribuit Aristoteles. Neque alias ignotum fuisse vetcribus aliquem id genus Monocerota, non ex clarissimis solum apud Gentiles si riptoribus liquere videbatur, sed quod aliquanto majoris erat auctoritatis, ex prisca sacrorum librorum side, certe ex gravi Lxx Graecorum Interpretum testia monio, qui illud Hebraeorum constanter pes v cem Μονοκερω o expressere. Hinc illa quoque Hebrae riim traditio, quae MonocerotaJosuae symbolum adsignavit. Unde & illud insuper colligitur huic loco m

xime conscntaneum, haud mirum certe sore vel in

litum, si expressa sorct in aliquo Nummo veteri sgura

194쪽

DE PRAEs T. ET USU NUMIs M. I Ivel memoria hujus animalis. Equidem videas passim

inselitas id genus seras aut minus obvias, ad memoriam posterorum, aut spectaculi novitatem, frequenter in

iisdem consignari, quod jam indicavimus Hippopotami aut Rhinocerotis exemplo, & mox ulterius evincetur. Sed quounque tandem sit traditio de hoc anu' mali, aut vi ejus salutari , quam hic in medio relinquimus, illud certe constat, male hunc Unicornem cum priori illo Rhinocerote confundi a tot claris scriptoribus, aut huic illud Hebraeorum isociis tribui ab iis idem, quod viderunt jam eruditi. Alias vero non Unis corne, quod tamen innuebant vetusti illi Interpretes, sed Bicorne a Mose ac Davide describi hoc animal, & ide Capra utroque cornu obvios feriente intelliscndum, adserentem novi Cl. Bochartum in novissimo opere, quod ab erudito lectore consulendum. Et haec obiter ad majorem quandam liscem, illius in qua ve samur disquisitionis, nulla me cum viris doctis committendi prurigine, qua utique non laboramus ; neque

alias quadam de Nummo nobis haud inspecto certo aliquid statuendi fiducia. Sed vel ita illis de argumento simul fuit inserviendum. H Y AE N Α M quoque leniri celebritate Ludorum

secularium, Romael conspectam, Philippi Senioris

Nummi aliquot rariores repraesentant; quod alias ignotum Europae animal tradidit Julius Scaliger. Ρα- Com. incipua nempe haec fuit sequioribus taculis, cum tacui rium, tum aliarum editionum munificentia, ut a pe-ρ , i. 'regrinis iisque ignotis ut plurimum animalibus, muneribus sitis dignitatem ac famam conciliarent Editores , ubi Elephantum, Tigrum, Leonum, L pardorum, Hippopotami, aliarumque belluarum Libycarum vulgaris jam voluptas evaserat. Hinc temporibus etiam

195쪽

I 8 DIssERTATIO TERTIA suis gloria ac celebritas quaesita. Vopiscus, memorabile

maxime Cari, Carini, cst Numeriani hoc habuere imperium, quod ludos Romanos nomis ornatos Spectaculis dederunt. Ita

maxime Principum Natalibus feras insolitas ex India aut AEthiopia praeter AEgyptias vulgo accersitas, OlmHist. Ec- aliunde, tum ex Eusebio liquet in Natalibus Maximiis id ιν ni Caesareae celebratis. Idem de Praetoriis etiam aliis que ludis legas aliquoties apud Symmachum Ludos

Praetorios properamus, quorum ornatuου peregrina desiderat, ut

novo cultu Roman 'lenissat editis. Cujusmodi in litas amphitheatricas voluptates cleganter describitaliciibi Calpurnius, ordine quid referam 8 et Lia genus omneserarum. Hic niveos lepores , ct non e Cornibuου apros;& quae plura id genus in sequentibus commemorat. Alibi tamen C Roco DILos in praecipua hujus v luptatis parte apud Remanos exstitisse, vulgato licet

Lib x. Ep. eorum adspectu, liquet ex codem Symmacho Α, Pra cae teris autem qua Romana flectacula de erant, C αoc

DILos f io theatralis efflagitat. Ut non mirum proinde saepius in nummis Caelarum expresIam itidem figuram hujus animalis, alias haud ignotam aut ejus imagine cum Nilum tum AEgyptum Dequenter in iis Lily dem adumbrari, ut vidit jam olim Plinius. Res obvia ut cum aliunde, tum in vulgatis jam Nummis Augusti& Coloniae Nemausensis, in memoriam subacti illius Regui.

Lib. I x. Epist. I S. Eclog. X.

cap. I.

. Neque

196쪽

Neque vero piguit obvium alias & familiarem in C mcliis ac libris antiquariorum Nummum huc adserae, ut inde illustretur Hesychius, cui explicatur vox reς , qualem utique haud male videtur in- .nuere Crocodilus iste palmae adligatus; nec dissitetur, quem postea consului, doctissimus Bochartus in pn ratione Hieroetoi. Haud enim omnos fluviatiles seu e Nilo Crocodili, quamvis ob cos in Indo fluvio repertos, continuo Nili fontes in illo terrarum tractu, sed irrito labore, sibi investigandos crederet Alexander, uti narrat Arrianus. Equidem diserte alibi fluviatiles Lib Vr. ac terrestres Crocodilos distinguit idem Hesychius, &diu ante illum Aristoteles, sicut jam monuerunt Viri In Vore magni. Tales utique, ut hoc addere mihi liceat, qui τ' in 'in antris & puteis, vo mansuescerent, apud Diosp litas AEgyptios educati, & p cipua quadam apud eos

relligione culti, ut me docuit Stephanus Byzantius ; Io voce cujus locus obiter adducendus est ac emendandus, ει n

TAMOT Negantem audis apertem vi. ς fuisse, seu e Nilo Crocodilos illos Dios litanos, quaecunque de iis in contrarium traditio exstaret. Ex quo loco praeterea illustrandus, cum cruditissimus Clemens, qui Di poli itidem apud aGLib.v.stro. pyptios in aede sacra praeter alia expressum quoque Crocodilum narrat , tum sanctissimus Martyr Cypri, Ad Demenus, CROCODILI ct Cynocephali,

res a mobis coluntur. Non autem communis omnium

AEgyptiorum Deus, sicuti reliqua illa animantia, quae ut toti genti sacra recenset alicubi Geographus, sed strabo lib.

iuxta Ovem, Lupum, Simiam, aliaque id genus, topb

197쪽

xso D IssERTA Tto ΤERT I AIn Jove cus tantum quorundam 2EΠpti locorum, ut ex Luci, DU ω- no praeterea discas ; aliis Tentyritarum exemplo intemnecinum cum CrocodiliS bellum gerentibus. Varia a . tem Crocodilorum apud AEgyptios nomina , neque

- unam speciem exstitisse, vel inde liquet, quod sicuti Obας Hesychio Crocodilus superiori nummo, ut

videtur expressus, ita occurrebat mihi nuper apud Damascium in vita Isidori, ονομα ο Κροκμδώλου f - , Souehis vero nomen sesteries Crocodili. Unde emen- Lib. xv i. dabam Strabonem, idem vocatur, & quem apud Arsinoitas cultum docet. Illam enim termin

tionem in is, AEgyptiis familiarem cum aliunde novi, tum ex pleraque locorum ita desinentium apud eos terminatione, Saephano Byzantio Dinuenter indicata: unde Strabonis potius quai Photii Codices in ea voce emendandos liquet. At vero haud male ita dictos id genus Crocodilos liceret statuere, quod non in paludibus solum, sed etiam in antris ac speluncis,

Diospolitarum exemplo, ut paulo ante e Stephano videbamus, alerentur. n2 suecha certe Hebrivis, quibbus multa cum 2Egyptiorum idiomate communia iam tarunt cruditi) antrum & spelunca, unde &. Succhaeos seu Troglodytas, inter militantes 2Egyptiorum Regisi Chro- Chronicorum auctori commemoratos, deducebat in D si Phalest doctissimus Bochartus. Haud aliter vero ac

Diospoli taco supra adlegato Stephanus, ita alibi qum

In voce que idem docet in fonte quodam Zareta prope Cabchedonium mare, parvos id genus Crocodilos educari solitos. Caeterum vel ex superiori nummo, aliisque id genus sub Augusto, aut vero in celebritate saecularium iiii, aliis Caesaribus percussis, abunde liquet quanta fuerit hujus ferae apud veteros celebritas , unde & praecipua ludis Romanorim solennitas, & nobilissimo Regno

198쪽

gno insigne passim peti meruit. Unde & nobilis illius

civitas Arsinoe, dicta urbs Crocodilorum , aliaque haud procul Thebis AEgyptiis, juxta Strabonem. Ne- Lib. xui.

que aliter Equi Thessaliam, Arabiam Cameli, Asticam

Leones ac Elephantes , Syracusas, Neapolim, Mcsisenam, Tarentum, aliasque maritimas civitates Delphiani designare solent, in Nummis eorundem locorum , ut praecipui nempe illorum vel scelus vel accolis. Ut jam mittam Hispaniam, cujus index veluti ac tessera Cuniculi , sicut liquet ex obvio Nummo, sedentis rumoleae ramo mulieris & adstante Cuniculo, peculiari H is P A Na Symbolo. Qui Nummus optimus inte pres Cuniculosae Catulli Celtiberiae , & mire insuper illu- 'strat, quae de nomine ipsius Hispaniae, quasi a copia Cuniculorum deducto, ex lingua Phoentim erudite observat doctissimus Bochartus, in praeclaro opere Geographice sacrae. Sed haec obiter, de quibus nempe

agetur accuratius suo loco, ubi ad regionum ac Urbium illustrationes e Nummis petendas deveniemus. Ut vero in viam redeamus, a qua me tamen vix crederem aberrasse, HY EN AE, de qua paullo ante agebamus, contentae in Nummis figura docere potest, quam cum Porco, unde illi nomen, communionem habeat: cujus inter alia, vis in Magicis prae reliquis olim animantibus celebrata, unde & in hanc rem Lucano durae nodus H Υ-N AE commemoratur: quem locum Perperam a

viro magno ad Solinum explicatum alibi vindicabimus. Sed serimus aegre, non esse jam nobis ad manus vel Nummos vel Icones inde depictas, cum figura sagacis hujus serie, quam hic opportune lactorum oculis subjiciamus. Praeter vero Auctores alios, meminit quoque Porphyrius in aureo libello, calliditatis Indicae, Lib. H. d. quam Vocat, Hyaenae , qua, humana voce simulata solet Abstis

incautos opprimere. . Alias

199쪽

Multa sunt quae me movent, ut hanc suisse veterum Alcem existimem, de qua tot sunt alias actam variae scriptorum nostri ac prisci aevi dividiae, quas hic meas non facio. Neque vero illae solum occurruot de nomine aut Iul. Caes.

ID IssERTATIO TERTIA Alias vero haud minus ex nostro quoque Septentrione, quam ex Oriente aut Meridie quaesita tandem id genus spectaculis celebritas. Testes prae aliis A CEs , ferae olim Hercyniae sylvae, quas ad amphitheatrales pompas a Gordiano cum pluribus id genus d stinatas, Philippus successer Ludis saecularibus exhibuit. Capitolinus; Fuerant sub Gordiano Roma Elephanti XXXII. A L C E S X. D es X. Leones manserat L X.L pardi mansieri x x x. Hyaenae x. Gladiatorum Astalium paria milli , Hippopotamus unus , Rhinoceros unus, Archoleomtes X. Camel ardali x. Onagri XX. Esui feri XL. Et criter a animalia innumera iuversa, quae omnia Philippus Lm

Hs raeularibus vel dedit vel occidit. Unde etiam intor Nummos Mihilippi faeculares , aliquos cum Alce aut Cerva descripserunt viri docti , neque tamen quod Oςςop g sciam inde producta ejus icone. Unum videas apud Eriggo, cum figura insoliti animalis , quod ille quidem , ut incertum & hirco simile clantentus fuit obiter

indicare, ego vero ad Alcem illorum tem rum re Gre omnino non dubitarem.

200쪽

DE PRAEs T. ET UsU NUMIsin Isane aut alitia proprietate hujus animalis, ut paullo ante de Hippopotamo aut Rhinocerote videbamus , sed de tota ejus syra , quam nempe alii C prae , alii Jumento, alia Cervo , alii Mulae etiam consimilem faciunt. Contulit obiter inter eas dbvidias , puta Iulii Caesaris, Plinii, ac Pausaniae ,

Magnus Solini interpres , neque quidquam praetemea. Minus adhuc moror turbam reliquorum, qui non aliam vulgo Alcem, quam Hend dictam nostr tibiis, nonnullis Magnum Animal volunt agnoscere. Nec enim me illorum numerus junctaeque umbone phalanges deterrent , quin feram hanc in superiori Nummo depictam , pro vera veterum Alce ausim haud cunctanter venditare. Primum illud est, quod modo ex Capitolino constabat; nempe .hac solennitate Milliaris Saeculi a Philippis celebrata, Alces quoque exhibitas. Inscriptio autem Nummi hinc Philippum , illinc sAECULAR Es AUGG. Patris nempe& Filii arguit, & memoriam spectaculi id genus Cimcensis. Nec vero ad aliud iste Nummus referri potest securius, quam ad Alcem, si consulas totam seriem des riptorum Animalium, quae ut praeciputa corundem Saecularium celebritates, & diversis data missionibus commemorat Capitolinus. Alterum, vix notam hactenus Romanis feram, quantum licet aliut de colligere, meruisse maxime signari ad recordati nem illius festivitatis, sicut de Rhinocerote sub D mitiano , de Hyaena Vero, Hippopotamo, Elephante, Crocodilo, Leone etiam, aliisque vulgo jam notis, videmus ex eadem Nummorum penu contigisse. Certe sequutis inde temporibus, inductas tapius ad spectacula Romanorum Alces, ut adspectu & rarit te singulares, docuit me praeterea Calpurnius , ubi V inusi-