Ezechielis Spanhemii Dissertationes de praestantia et usu numismatum antiquorum

311쪽

26 . DIssERTATIO QUUARTA Primus olim protulit cum Erlago, inter nummos suodem Caesaris Hadriani, qui in ne illud capitis de crista

aut caruncula interpretatur. Fortunius autem Licet in novi stimo opere de reconditis antiquorum Lucernis,

multis capitibus eundcm Nummum sibi illustrandum suscepit, & co fine imprimis ut Lucernam, hujus Sempentis capiti impositam doceret. Mitto quidem indigna erudito antiquario, quae adfert ad illustrationem &explicationem hujus rei , ut quum de Adriani consilio suam in Gneca & Latina lingua peritiam ostentandi, mixta scilicet nummi epigraphe ex Graecis Latinisque

litteris LI Δ, nos vult certiores reddere , aut quum eaGdem numerales litteras festive sane interpretatur, L. ornas Inveniit Delta, quae certe nihil aliud senant, ut vulgus antiquariorum novit, quam annum imperii H driani decimum quartum, quo percussus est hic nummus. Alias non jam florem aut Lucernam, sed Cristam revera aut carunculas praeserre videtur alius nummus cum signato Dracone , dc Caduceo itidem ac spica, c

jus ectypum amicissim Patinus nobis indullit.

Lib. xνir. Strabo uno vel altero loco refert magnos Dracones in AEthiopia occurrere, quibus seperne herba nascitur, &a ib. i. i. quos haud injuria fabulosis alicubi adnumerat. Intem Pretes Vero vulgo pro σπα seu herba, ibi seu alas i gunt , aceorum fide, de volucribus scilicet draconibus haec loca passim accipiunt viri docti. Ad illud vero dr conum genus reserre quis posset superiorem, modo expres-

312쪽

pressum , ni opportunius liceret de carunculis explic re , quas alias huic draconum generi veteres tribuunt. Neque aliter magnus Galenus de Basilisco agens alicubi, tres in capite eminentias docet illum habere, M GLib. aEx γεροχοάς. Diversi vero rursus a superiori- Threc bus duo illi Dracones aut Serpentes, quorum alter mammosus nempe Isidem, alter Osiridem nobis adum

Perseae fructum inter duo solia signatum credit Tristanus in priori illo Dracone, qui Isidem repraescntat. At Perseae Egyptiae fructum aliter describunt nobis veteres, ut Paullo ante innuimus , oblongum nempe &amygdalae instar,cui minus convenit illa fructus cssigies duobus foliis inserti. Ut proinde melius Loto posset adaptari, cujus fructum instar Papaveris maximi cos. dem docentes dirimus. Alterum vero illud insigne appositum capiti Osiridis sub Dracone itidem adumbrati, frequenter signatum videas in Hieroglyphicis gyptiorum monumentis, de quibus consulendi illorum promi condi Laurentius Pignorius in Mensa Isiaca, &Athanasius Kircherus in suo Oedipo. Ad qua clarenda etiam sequens estigies, deprompta e penu antiquaria Viri eruditae ac clegantis industriae, Petri Bellorii nostri, quae AEgyptium seu Isiacum sacrorum ministrum exhibet, cum solito illo capitis ornamento, subligaculi, sacerdotibus AEgyptiis familiari, de quo Apu- Ll leius,

313쪽

26 6 DIssERTATIO QUARTA UIeliis , Antis es sacrarum praeeres illi candido lintea miseeinctum pectorale adusque vestigia striatim injecti, & a ossetis cum florum aut fiumium primitiis, tum inluper Anseribus vulgo Isidi sacris, ac juxta Artemidorum,

in Templis diversari solitis. sicut

314쪽

Sicut autem Serpentes & Dracones passim floribus id genus coronatos, ita Arietem quoque cum simili capitis insigni conspiciendum praebet Nummus Hadriani Mediceus , sicut alias Leonem radiatum AEgyptii ali- .

quot nummi, ut eo nempe symbolo Solem nobis asumbrarent, ut jam viderunt viri docti. Neque vero huc spectant, aut olea coronati frequenter in Romanorum &Graecorum nummis, vel Boves, non victimarum tum more, sed quod apud Barbaros susceptae etiam pacis indicium, ut ex Ammiano Ecet colligere ;Lib. xxiv. aut Equi vel augales, ves desultorii, in Triumphi nempe aut etiam Circensis vel Olympicae victoriae signum , aut Elephantes cum corona vel capiti, vel dorsb imp sita, in duobus praeclaris nummis Caracallae, priori M diceo, posteriori apud Eriggum, aut Corvus denique Corona Hederacea cinctus, unus scilicet e Mithridatis Liberi Patris nomen & habitum mutuati ut infra ubaebimus custodibus juxta AElianum, ac proinde in Lib. rv. ejusdem nummo signatus. Ita quidem, ut mihi jam non opus sit, Laurum Spicas, Populum, Apium,

cum, Hederam, Oleam, Myrtum, Pampinum, obvia cinteroquin in Nummis, & nota Deorum Dearumve, Regum , Caesarum , Triumphantium, Bacchantium, Hieronicarum , &praeterea Tripodum, Sellarum c- tiam Curulium dechra vel insignia , in iubsidium hujus contemplationis, quam commendare hic institui,

advocare.

STROBILVM quidem ceu NUCEM PINEAM, Da Nue a tanquam vetus Vindelicorum insigne, videmus in ve-

iustis aliquot Nummis, cum Augusti effigie in ant his . . riori parte. En duos id genus, quorum unus solam Usteriis Nucem id genus Pineam, alter sedentem ac turritam mulierem, Urbis symbolum, in cujus gratiam percus

Ll a sus

315쪽

r68 DIss ΕαTATIO QUARTA Usus Nummus, exhibet, quae dextra Strobilum itidem, sinistra Cornucopiam tenet. Marco enim Vcisero lubenter adsentimur, qui eosdem Patriae suae & nobili Augusti Coloniae, unde nomen Gliam meruit, vindicavit ; ac a Pinus in eo tractu se quentia, petitum Urbis ac Gentis insigne crudite assi seruit. Nec mirum utique, quum & haud absimilem quoque Strobilum signatum videre liceat in priscis alia

quot Graecorum Nummis, ob eandem nempe arboris illius copiam in corum tractu. Hinc Mamertinorum Tab. xxvii. nummuS apud GoltZium cum Nuce Pinea, addito M/g-Gx ' canite, & inscriptione A P Ε o Σ, qui Mameta

Oscorum lingua vocabatur. Quum enim passim laud tur veteribus Pix Bruttiorum, unde etiam eorum n men derivat doctissimus Bochartus) in quorum diti ne erat Mamertum , ita apud Urbem illam sylvam fuis Lib. V. se narrat Strabo ferentem optimam Pinum, quod jam viderunt eruditi antiquarii. N ue vero alia de caus se signatum etiam reperio cum Delphino Strobilum insequenti nummo Syracusanorum, quorum tractias non maritimus selum, sed serax etiam illo arboris genere.

316쪽

Occurrit praeterea Nux id genus Pinea cum symbolis aliis in praeclaro Myrinae urbis 2Eolidis nummo M dicco , qualem etiam videre licet apud Tristanum, Tom. is quamquam minus accurate expressum. Ut iam nihil Commentdicam de illa Nuce Pinea, vetusti ac singularis operis, quam in Mole Hadriani, obvio adhuc & jucun- do spectaculo, lubentes sane hic intuemur. Neque vero celebritatem locis aut monumentis id genus inde quaesitam miraberis ; qui, ut alia mittam, nobilem hanc

Nucem in Liberi Patris mysteriis, procul dubio apud eruditissimum Clementem legisti, idque firmatum antiquo illorum mysteriorum interpretis Orphei testimonio, . '

P1NEAE NUCEs , ct trochi, o ludicra membra flectentia. Unde etiam vidisti, ut opinor, non semel in antiquis Bacchantium, qualia plurima hic in Urbe silpersunt, monumentis, Nuces id genus Pineas Thyrserum fastigio impositas. Immo indefamim observo, ut Κωνοι tiam dicti sint iidem Thyrsi, quod crudite, ut solet, notat Hesychius, οἰ vol col. Sacer quoque & frequens hujus cum arboris, tum fructus usus in sacris Cereris. In iis enim Pinus Ramum infra lectiim collocare soliti, & Pinus fructum ceu Conum simulacro Deae adponere, idque ad indicandam generationis vetustatem. Docet id Stephanus in voce , cujus Verba partim mutila, partim corrupta, ita supplenda censeo ac emendanda ; οι, θωπιοι G πῖς ,σριοφουιο ς ΠΙΤΥΟΣ ΚΛΑΔΟN ocάδα ,ρί- τα ρ K Ω N o N non κλανον) Π IT T O Σ ετ πω, Mi Strobilus nempe ceu Pinus fruin iis Graecis etiam Καὶ sim

317쪽

rro D IssERTATIO QUARTA e superiori Orphei versu, ac praetcrea ex Theophrasto, Athenaeo, Hesychio, aliisque vulgo notum, idque pro-

tem Co Nu M. Ut vel inde liqueat, nihil caussae fuisse, cur nobilis & eruditissimus Senex novissimi The phrasti Intcrpretes castigaret, qui obviam Oro kης vocem apud illum auctorem per Pinum reddunt, cujus t co Picem scilicet vertere debuissent , hanc enim osse Pinum autem metuo. Illud enim in Theophrasto veluti peculiare observat Athenaeus, ut quem Pinus, fructum alii misit να κάρυα, aut κωνeν appellarint, ipse κωνον simpliciter, arborem alitem ipsam rarae κό- in- digitarit. Et ita certe accepissepostremam hanc vocem Lib. Di. Theophrastum, clarissime liquet ex peculiari capite,& mos' differentiam tradit: vulgo aliasmτ- de Pinu apud Graecos, & π ais de invaluisse, extra clinbium utique, nec probationibus res indigebat. Ut vero ad Stephanum revertamur, lacunam in eodem sub initium superioris loci occurrentem, cum voce Α'θGπιοι supplevimus , non solum quod apud eo , ut omnes norunt, & ab iis orta sint sacra illa Deae legi, ferae Thesmophorica, quorum ibi mentio , sed etiam quod Miletus, ad quam refertur haec a Stephano notatio , esset Colonia A theniensium, scut vel ex Hero- Lib. r. doto constat, & quam alias a Pinuum copia, aut quod primum ibi nata esset Pinus, α νῆσαι dictam, observat in eodem loco Byzantius Grammaticus. Praeclare a

tem eundem ac superiura illustrat, qui & inde vicissim explicandus venit, singularis quidam Catinensium Nummus Mediccus, in cujus aversa parte figura o currit nuda cum Ramo Pinus in dextra, ad pedes a

318쪽

tem Nux Pinea cum epigraphe ΚΑ TANAIn N. Ad ista cnim Liberi Patris aut Cereris my steria liquet continuo referenda eadem symbola, in quibus, ut modo e Stephano videbamus, cum Ramus Pinus, tum fruistus ejusdem selebat adhiberi. Sacrum autem Baccho ac Cereri locum, non tam mihi fidem faciebant luculenta veterum, ea de re testimonia, Vci obvii ejus urbis nummi, modo cum Bacchi Bigis Pantherarum aut si

mavis Tigridum vecti, modo cum Spiceae Deae essigie; quam laspectus mihi coram loci situs, dum nuper Siciliam lustrarem. Unde etiam, ut ad aliorum quoque Numinum vel mysteria, vel symbola traductum eundem Pinus fructum intelligas, Esculapius imbe bis altera sceptrum, 'tera sativae Pinus fructum tenens. apud Pausaniam descriptus alicubi occurrit. Ex quo In Corin- usu certe Pineae Nucis in mysteriis ac Religione Gen- MM tilium, nata illa Talm icorum prohibitio , quae in libris corum legitur, πu, In Avia. 'a rba tam , Ha res vetita sunt, ut vendantur gent, ns, nempe NUCEs AE , ficus alba, cte. &addita mox ratione, quod vulgo eas ante Idola sua suspendant: quae vides quam sint consentanea iis, quae modo e Stephano aut Nummis de hoc more tradebamus. Ε- quidem nugabantur suo more illi recutitorum Magistri, qui vocem l62 UIN, formatam e voce ut sexcenta talia, defructu Cedri interpretabantur, quod erudite jam ad Maimonidem notavit magnae quondam spes altera non Bataviae solum suae, sed remoti Orientis, Dionysius Vossius. De arbore vero ipsa PLnu Dese intri sacra, aut vero Pane, Pinu cornua praecincto, quam eidem etiam adjudicant haec monumenta, non agimus hoc loco: trita enim omnia & pervulgata , nisi sorte illud ex Arnobio minus obvium, hane Lib. .. Arbo

319쪽

DIssERTATIO QUARTA Arborem statis diebus in Cyseles sanctuarium in re mitti solitam. Caeterum sicut Miletum, ita Lamps .cum quoque misει- olim dictam, a Pinuum copia, o servat itidem in voco illius urbis Stephanus. Haud albter vero ac ipsum Pinus fructum, Vindelicorum vel rum ast Mamertinorum insigne , cxhibent antiqui nummi , ob frequentiam & eelebritatem illius arboris, quae Statio Sy arum gloria, Plinio autem, in maxima admiratione mersari traditur: sic LARI CEs etiam PLLib. xii. nui, vel eodem fatente Plinio, simillimas, nec alibi δῖ R juxta eundem notas, quam in Padi ripa, depictas fi sti in denario gentis Accoleiae apud Ummu m: in commendationem scilicet hujus arboris variis etiam usibus celebratae, & memoriam originis horum Accoletorum, quod jam praeclare monuit Fulvius. Nosti enim consuetum illum morem Graecis juxta & Barbaris set mnem, ab iisque ad Romanos etiam traduinam, sicut vulgo feracia apud se Animalia, ita singulares quosque ac domesticos Flores, Plantas, Frutices, Arbores, CDrumve Fructus, publicis id genus monumentis, ceu g nuina locorum illorum symbola vel insignia, commendandi. Id enim & Silphis Cyrenensiu m, Loii AEgypti

rum exemplo modo videbamus, & evincit ulterius iamta &copiosa Nummorum veterum supellerc, in quibus Germaniae , Selinuntiorum , Olea Athoniensium, Palma non Tyri tum, Damasci, Judaeae, Alexandriae, sed Phoenicum praeterea in Sicilia, Ase,ca &Hispania Coloniarum , Italiae, Siciliae, His spaniae, AEgypti, Africae , Vitis Ramus aut Botrus Chimrum, Entellanorum, Thasiorum, aliorumque id genus

locorum, optimorum vinorum proventu nobilium; Dictamnus Cretensium aliquot locorum ε, Thuris Eamus,

ut infra videbimus, Arabu m , Malum Messicum Partho

320쪽

l DE PRAEs T. ET Us U NUMIs M. 273rum , Manna urceo inserta Hebraeorum , Rose denique ut vulgo existimatui Rhodiorum, vel insignia, vel quasi indices quidam conspiciuntur. Ac Rhodiorum quidcm obvios illos Nummos quod Ros aspectat, equidem vulgo in iis R O s A M insculptam, 'hodiernos videas antiquarios magno passim conscnsu statuere: quamquam haud adfabre factam nonnulli fateantur, ac proinde superioris eculo, quidam Heli tropium, alii Roselaccium candem plantam interpretarentur. At vero Florem illum , non Rosam, aut P iuna.

steriores has plantas indicare, sed Florem Mali Punicae Anx.Augu- seu BALA UsTIUM, quo ad tingendas lanas uteban- '' tur olim Rhodii, nuper mihi coram adserebat recondita vir doctrina ac insigni ingenio Isaacus Vossius. Fundus illi hujus observationis, corruptus quidem sed emendatus ab eodem ex libris antiquis, Alciphronis

quens piscitus , nobis elisim in scaphas relictis, trajecit in lem--m , permixtus remigibin quibusam RHODIIs BALAusTIORUM opificibus. De hoc Flore autem B laustio ad tingendas lanas opportuno, testis luculentust Plinius , Sed circa Carthamnem Punisum Malum cognomen Lib. x ii I.

rum color inde nomen accepit. Neque, ut verum fatear,

mihi continuo mirum videbatur, signatam nempe nummis Rhodiorum illius usus memoriam: qui in miseram haud absimili ratione, Concham Purpurae Tyriae exstare in antiquis aliquot Tyriorum nummis, i quales videas apud principes Gallorum antiquariorumi Tristinum & Seguinum. Ut mittam productum ali- . Miri cubi