장음표시 사용
231쪽
eta ELEMENTO Ru Mque idem angulus auctior in quadraturis, uterque vero semper aequalis apparens, in apogaeo, & in per igaeo. Quae autem hic de concursu variorum punctorum inluminarium conjugiis disceptavimus, utco, Io congruentia sunt, ita ne a calculo quidem tabularum divertere, experiunti patere potest ex hoc, quod in ipsis congressibus,&oppositionibus lun ribus, & prostaphaeresis quae oritur ex motu centri, atque ea prosta phaeresis, quae ex motu lunae in quas diametrum sphaerae illius minoris colligitur, in ipsin periodorum istarum initiis L finibus, permodico sunt discrimine, & proxime inter se aequales , adeo ut una alteram perimat , quoniam illa est in consequentia, haec Vero in praecedentia, atquς ita vices inter se permutant, ut illa tum sit additiva, haec vero ablativa, &c. Quod experiri licet ex tabulis, in hunc modum, ne quis exist
met eo minus verum esse, quod de terminis motuum assirmavimus. Mobilia nempe coelestia, asis ecta a termino , ut principio activo externo, ex principio naturali interno, veris motibus naturalibus terminum suum persequi. quia sorte videat, medios imotus, ad rectrina motuum Calculum comparatos, punctis istis non exacte respondere.
232쪽
NATu RALiu M. Lib. XII. et asLansbergius in observationibus eclipsium lunarium, eclipsi prima,ponit anomaliam centri lunae, sex. O. gr. I a. ψ8'. 58 . cujus prosili. centri ex Ia. ψ8. 38. tab. gr. I. ψ3.32 . add. dupl. as. 37. 36. pro anomalia inotus reciproci lunae in sphaera parva. - qui in tabulis sin. dant sinum 43239.
ita 7OOQ. radsphaerae illius minoris, ad 3o28li 3 ooo. Pro sinu arcus prosili. ex motu lunae in sphaera illa mi
Sinus autem 3o28. dat in tab. sinuum, gr. I . ρε . 6 . pro prosili. in sphaera minore, abi. quae comparata cum prosth. centri, L. 3. 3 a. relinquit discrimen no nimium scr. 34. Unde constat puncta omnia commemorata, in noviluniis & pleniluniis, naturaliter inter se con-- gruere, & invicem rejicere. X LIX. Atque ex his, de omnium coelestium motuum caussis, terminis, ac modis, proclive fuerit judicare, Sc decernCre.
233쪽
Cum enim Solis activitatem, utpote exploratae praecellentiae, & emcaciae, tam in superioris, quam inferioris mundi curporibus, in tantum agnoscamus ceteris activis naturalibus praepollere, ut ceterorum omnium cssicientiam , a Solis universali caussalitate pcndere falcamur, nec alius, per Om,nia animum volventi, reperiri possit, motuum coelestium motrix terminus & causia, quid est cur pronuntiare dubitemus, Solis, movendorum coele .stium corporum, provinciam debitam esse, utpote luce ipsius instrumentaria , cujus usque adeo insignem quotidie in inferioribus virtutem experimur, vessus coelestia, non per aerem exhalationibus turbidum, sed per purissimum & tenuissimum coeli medium, transmissa, consensuum actualium conciliatrice vicaria, tam generali, quam particu
lari, pro singulorum molsinam, Sc partium disci solaris discrimine , secundum modum in singulis
Solem revera circa proprium axem revolvi, duorum fide dignissimorum virorum experimentum persuasita Keplerus instrumento teles copio . se deprehendisse prodidit, maculas in disco solari ρppa-
234쪽
N A T u R A L i ii M. Lib. XI I. 227 apparentes, henii sphaerii solaris dongitudinem, intra I 2. I 3. Vel Iq. dies pertransire, juxta limbos tardius, in medio celerius. praeter hunc, vir doctus alius, codem experimento, omnia Keplerianae observationi congruentia reperisse, assirmavit In cubiculo obscuro tubum opticum ita suspendit, ut una sui parte. parvo foramini fenestrae versus Solem objiceretur, altera ipsi papyrus nitida Opponeretur, cumque in papyro imago Solis cx-Jiberetur, in ipsa Solis imagine certae quaedam maculae apparuere, quae per aliquot dies observatione continuata, deprehensae sunt ab una disci solaris parte versus alteram sensim processisse , in finibus quidem sive limbis tardius, in medio celerius.
conspectae autem sunt maculae, mane quidem a su-
superioribus disci versus inferiora, post meridiem vero ab inferioribus versus superiora, ab occasu in
ortum prorepere. Hoc argumento creditur , neque id frustra, corpus Solis circa proprium axem per viam eclipticae spatio dierum 2 . vel 26. vel 28. revolvi, & quia radii Solis perforamen incidentes seso intersecans ita ut qui ab inferioribus
ingeruntur, ascendant, quia superioribus vero immittuntur, descendant, ideo merito determiuatur motus hic esse in parte quide nobis obversa, ab ortu in Occasum, parte vero aversa,ab occasu in ortum.
235쪽
228 ELEMENTORUM Figuram autem Solis inversam,motumque hunc . experimento isto apparentem, Vero esse contrarium, schema praesens ostendit. Per foramen A. radii decussantur . . Si inter imaginem C. L partem tubi D. vitrum convexum interponatur, imaginem non inversam, sed rectam exhiberi comperizs.
Hoc autem, vel simile experimentum , quo admodum repraesentandi, imagines, ad rationem visus demonstrandam, nihil omnino pertinet. non enim in oculo est foramen tale respcctu majoris alicujus concavitatis Obscurae, per qstod radii visivi, vel minima e visis undique transmissa, sic mutuodhcussanti nec ea est structura oculi, ut intervallo
inter soramen hujusmodi, & fundum medio, lenticula convexa sit opposita, relicto spatio inter eam& fundum. sed ex humore crystallino cum vitreo, cui ab anteriore parte crystallinus inseritur, Sc pa- .
236쪽
NATu RALIu M. Lib. XII. 229riter cum aqueo, unum & idem diapsanum constituitur, quod facultatis visionis proprium sit instru
Quod autem visio non fiat per distinctam repraesentationem imaginis, qualem V. g. speculum CX-hibet, fatis constat ex minima oculi mole, quae inminutis animalculis potest esse invisibilis, adeo ut impossibile sit, plurimorum animalium oculis eandem rem intuentibus , hujusmodi imaginem omnium oculis imprimi , quae verae quantitati illius rei, secundum justum angulum visualem respondeat, quandoquidem major & minor oculi moles convexa , ut in speculis, imaginem augeret, Sc
Longe ergo alia ratione actio videndi in oculo elicitur. nimirum in hunC modum. ab omni parte objecti minima lucida & colorata ad organum visus transmittuntur, quae etsi nullam certam imaginem constituant, nisi forte perexiguam, adeo ut nunquam fortasse sit tam parva quin possit esse minor, attamen qualia quantaque sint singula illa unde emittuntur, oculum, utpote facultate cognoscenta & percipiente praeditum, faciunt perciperς.
237쪽
Nam nec eo modo oculus considerandus est, ac si sese haberet ut crystallum dive vitrum, aliudve diaphanum, quoniam id pro ut varia formaxstingitur, variis etiam modis radios visuales recipit,&refractos transmittit. si enim oculus ad artificialem modum, .V. g. teleicopiorum, constructus fuisset, variis intus quasi vitris operose conformatis Se dispositis constare debuisset. sed hoc otiose & frustra natura esset molita, ciuia oculi actionem naturalem Sc usum per pauciora & faciliora potuerit expedire. . unde natura nobis oculum non sub alia ratione artificii cognoscendum &considerandum proposuit, quam ut organum externum visus, sive facula. tatis naturalis, vel naturae in ipso residentis, quae ubi primum radii visivi, tam e directo, quam transverso, per humorem aqueum, adeundςm modum quo ante per acrem ,. ad humorem crystallintimpertigerint, objecta singula, eorumque cxtensiones, sub suo nempe quodque angulo visivo, per
cipere & videre valet, distinctius sis: cognoscenda& dijudicanda ubi iidem radii altius ad naturam
cognoscentem & cogitantem penetraverint.
Potest namque oculus actum videndi exercere, ut experimur, non tantum recto oculi conjectu,sed etiam
238쪽
NATu R ALI ii M. Lib. XII. 231 etiam obliquo, & quae per transversum incidunt, nonnunquam VH magis oculum movere possunt, quam quae δε adverso, ut in my ope apparet. prae-4erea visio fit non tantum a toto oculi pupillo, sed etiam a quavis ejusdem parte, ut cum per arctissimam rimam intuemur , ac non tantum ab oculo
grandiore, sed pariter ab oculis minutissimorum
animalaulorum , atque non tantum ab oculo in rectum L naturalem statum consti tuto, sed etiam ab oculo distorto, qualis est strabonum . quae omnia in telescopium non cadunt, nee per arte a quisquam operosissima vitrorum fabrica L structura aemulari potest. imo eaedem illae artificiosae fabridae & collocationes vitrorum nos docent, siquidem pereun- Qem tubum opticum qui magnopere visa amplificat, omnia arctiora & minora conspicere velis, id non aliter obtineri posse, quam si vitrum illi extenuans objiciatur, quod idem ita a natura perfectum esse,necesse foret, siquidem telescopii artificio oculus constaret,ut visa sub justo visionis angulo intueremur. Ergo omissis ambagibus nihil visui obfuerit, L suffecerit ad astus videndi, radios in oculum. ab initio in angustum spatium coire, quod vix esse potest extensione tam exiguum,quin dari possi t minur, ad distinctam rerum objectarum perceptioncm & cognitionem, ut ita cujuscunq; generis animmalium etiam minutissimorum oculis consulatur.
239쪽
Clim igitur ex dictis liquido conside nec perrefractionem radiorum, qualis in vitris contingit, ' nec per repraesentationem imaginis, qualem speculum reddit, visionem fieri possie, cur non inepta& imaginaria sint pervulgatissima illa de speciebus visibilibus , ceterisque intentionalibus, philosophantium dogmata, quasi e rebus visibilibus, &c. formae, imagines, sive idcae, Sc species resiliaut &disfundantur,ia in sensus irruant, quibus ceu mediis& instrumentis, actus sentiendi cliciatur, quibus porro, vel similibus, in natura cognoscente,& intelligente, cogitatio,& hntellectio expediatur. quod vel o magis commentitium est, quia ne fingendo quidem mens concipere queat, hujusmodi species, vel ideas, vel rerum idola in natura dari, nedum ut lensui, vel intellectui media sentiendi, vetantelligendi esse possint, ut jam satis ostendimus.
Quod ad ideas illas attinet, quas sentiendo, cognoscendo, & intelligendo, ipsi nobis de rebus sensibilibus, & intelligibilibus praefiguramus, ipsM. nihil aliud sunt, quam formales apprehensionos Sc. conceptus ipsius sensus , cogitatricis, vel intellectus, cum in ipso actu Sc exercitio sentiendi, cogi-
240쪽
N Tun Actu M. Lib. XII. et 33randi, vel intelligendi sunt constituti. nec ultra actus illos Percipiendi durant vel persistunt.
Ad caussas vero motus huius solaris quod attinet, in hoc uno natura, ordinariam, Sc in omnibus aliis consiletam sibi, simile ex simili,& incogni-rum ex cognito, aperiendi Sc notificandi methodum, nobis subduxisse videtur. prop.erea ne irrito conatu i inpossibile tentemus, praestiterit in totum harum caussarum investigatioue abstinere.
Hoc ipsum igitur, sciri non posse, demonstran
Motus omnis naturalis, vςl est naturalis duntaxat, vel spontaneus, vel voluntarius. LX II. Motus naturalis duntaxat, cx termini, quem respicit, acti vitate dependet, ut ex superioribus constitit.
LXI II. Terminus autem huiusmodi, qualis in ceterorum mobilium coelestium motibus intervenit,