Elementorum de rerum naturalium gravitate, pondere, impulsu, motu, loco. Et motuum, et actionum caussis, rationibus, ac modis. Libri 12. Auctore Andrea van Berlicom

221쪽

apogaeum, centrum orbitae , & centrum terrae. XXXVI.

Eundem quoque terminum petit, libratio ejusdem orbitae circa centrum terrae, ad augmentum,& deminutionem inclinationis plani orbitae, ad planum eclipticae, usque ad I 6. scr. pr. qua ratio . ne latitudo lunae, in interlunio, Se plenilunio, semper redigitur ad gradus quinque.

XΣXVII. Corpus lunare, motu reciproco, quem motum lunam per se sine interventu alterius mobilis obirC, CXtra omnem aleam est, medii motus lunae a

Sole quadruptan, positus quoque eosdem ac similes captare ad Solem constat, ut nimirum in noviluniis,& pleniluniis, atque in quadraturis me diis, se ipsam sistat, in medio arcus orbitae men struae, graduum 8. 2.2'd. quasi in centro diametri circet ii motus illius r ciproci, a quo puncto nem p e motus idem incipit, L in quod per modum momitis circularis, quamvis revera sit quasi in rectam, desinIt. XXXVIII. Sphaera vero, sive orbita illa, quae extimae sphaerae apogaeum transferenti, immediate subesse vide

222쪽

NATu RALiu M. Lib. XII. et is tur, conversione sui circa centrum terrae, nodos inter istionis planorum orbitae menstruae, & cclipticae, circumducens in praecedentia, quia proinde parte sui a d Solem obversa, Solis convcrsioni obsequitur, terminum habere potest, definitam Solis

diametrum , cujus utramque vicissim extremitatem, ad se vergentem, insequi persevcrct, alter- . Utro nodorum, atquc in planum eclipticae. XXXIX. Integra sphaera lunaris, cum terra, & ceteris capacitate sua comprehensis, rapidissimo motu, circa Solem, in magno Orbe annuo Properans, terminum pariter in Sole, secundum solaris revolutionis vestigia prosequitur.

Proinde ex his, & causias motuum lunae, in Sole,& imitamina motuum terrae, in luna reperias, Ut summus architectus, in omnibus rerum ordinibus, inseriora superioribus obnoxia, potioribus deteriora sub ordinata , omnia omnibus conformia &Convenientia constituit. XLLNam L in omnium planetarum motibus, omnia propemodum omnibus inter se, ac lunae, & terrae

223쪽

21 6 ELEMENTO Ru Mmotibus similia sunt, &, quandoquidem omnia si

periora ad terram referuntur, pleraeque apparentiae, a motibus terrae dependent, a motu nempe illius annuo, ab annua reclinatione axis aequinoctialis , a motu anticipationis aequinoctiorum , &anomaliae ejusdem,& obliquitatis eclipticae, &a motu aphelii orbitae annuae. X LII. In lunk motibus omnibus, singulus quisque deprehenditur conformatus &compositus ad imitationem motus cujusdam terrae. X LI II. Annui motus obliquitatem, ad aequinoctialem, aemulatur, obliquitas semitae menstruae, ad eclipti-

XLIV. Reciprocus corporis lunaris, quasi in rectam, secundum propriam orbitam, quamvis progressu circulari, imitatur quodammodo reciprocum terrae, secundum eclipticam, quo similiter, ut in circello, aequinoctia inaequaliter anticipant. XLV. Reciproci mutationis obliquitatis eclipticae, pariter

224쪽

ΑτuRALiu M. Lib. XII. 2 irriter, aequaliter inaequalis, ut in circulum, aemulus est, lunae reciprocus limitum latitudinis. XL VI. Motus inflexionis sectionum aequinoctialium, per longitudinem eclipticae, repraesentatio est, in motu nodorum intersectionis orbitae menstruae, &eclipticae. XLVII. Conversione integrae sphaerae lunaris, circa centrum terrae, ad Cundem modum mutatur apogaeum orbitae, quo Circumvolutione magnae sphaerae, magnum orbem terrae complectentis, aphelium illius orbis, in eclipticam transfertur. XLVIII. - Similis instituti & commenti est, motus centri orbitae lunaris, ac motus centri illius, quo moto intra orbitam annuam, in circello, eccentricitas mu-

tatur.

Ex dictis igitur intelligi potest, caussas, Arationes motuum in mobilibus coelestibus, varios inter se positus ambientibus & persequentibus, esse in consensu respectus naturalis, situs & positus, quo se mulcem automata illa, acti vitate propria, afficiunt, ad quam interveniente caussae alicujus generalis esticientia, excitantur.

226쪽

NATu RALiu M. Lib. XII. et is dictorum demonD ationem ex diverit, artisicium

praecipuorum in motu tu e mobilium, aliquo mado, praec denti schemate ostendere Sit, A. terra. C. Sol.

LV L. orbita lunaris, in qua se ipsam circumagit singulis lunationibus sphaera illa parva, quae

intra se corpus lunae inclusum vehit. T IV. arcus magni orbis terrae, sive annuae viae terrae, cujus centrum sit extra Solem, in cujus tamen plano ipse Sol sit positus. XOX. parva illa sphaera, in qua luna quasi in

diametrum RLS. per se movetur motu duplo admotum centri orbitae, sive quadruplo ad motum medium lunae a Sole. BD B. EDE. FDF.&c. circelli motus centri

orbitae, in quibus circellis,& aliis similibus, ipsa

orbita movetur motu duplo medii motus lunae a Sole. Y a Y. integra sphaera lunaris, sive extima sphaera lunae, omnia capacitate sui inclusa circumagens, Circa centrum terrae, in consequentia, ad apogaei mutationem, quotidie, E. IAE . ZXZ. sphaera, vel orbita circumvehens nodos intersectionis eclipticae, atque orbitae lunaris, circa Centrum terrae, in praecedentia . quotidie, 3 Io . . .. .

227쪽

Horum termini plerique evidentissime deprehenduntur existere ua sola punctorum definitorum

Congruentia.

Argumento sit, primo, terminus motus orbitae lunaris, qui est proximus centri orbitae a terra situs in B. E. F. &C. Si tum autem hunc esse motus illius terminum,& proinde icrmini alterius respectum & conscia- sum includerc, patet cx eo quod situs ille centri Perpetuo congruit exacte cum puncto conjunctionis,&oppositionis lunaris . .

Ad cum modum, quo semidiurni fluxus marisici minus cst Iuna. quia subluna, &sub puncto lunae in orbita opposito, mare semper plenum est. Et quemadmodum fluxus semimenstrui terminus est, ipsa lunae conjunctio cum Sole, ejusque ad Solem oppositio. quandoquidem in novilunio, &plenilunio fluxus oceani altissime surgunt. Secundo, eiusdem centri in puncto B. E. F. &c.

correspondens quoque terminus est, punctum mutandae maximae declinationis ipsius orbitae ab

ecliptica, hoc est, latitudinis lunae, a gr. 3. qualis est in noviluniis, & pleniluniis, auctae ad gr. 3 . 1 6. qualis est in quadraturis. Tertio, puncta gressuum lunae in quasi diametro R LS. v. g. L. NI N&c. congruentia semistr

228쪽

NATu RALiu M. Lib. XII. et a Ipunctis motus sphaerae illius minoris, V. g. O. P.&c. ita ut arcubus aequalibus motus puncti O. vel etiam X. in maximo circulo, parvae illius sphaerae OX O. sive in consequentia, sive in praecedentia,

quod hic plane in idem recidit, correspondeant progressus lunae inaequales in dicta diametro I: L S. incipiendo identidem ab L. puncto illius medio,

versus S. & redeundo ab S. versus L. in R. quas partes inaequales diametri, arcus aequales cirCultillius maximi, O P. P in&c. determinant, & quas proinde lineae o L. P M. αN. &c. in diametro

ista abscindunt. Unde nunc ratio aperta & expedita est, quare,& quomodo, ipsum corpus lunare per se proprio motu progreditur in eandem quali diametrum, progressibus in eum modum inaequalibus, respectu longitudinis, ac spatia diametri, quasi revera ac Vcro motu aequabili luna moveretur in circulum illum OX O. quia sic: luna vestigia motus puncti illius O. vel X. perpetuo observat. Et pariter quoque manifestum est, quis sit terminus proprius & naturalis motus illius lunaris inaequalis in dictam quasi diametrum, & item puncti

illius o. vel X. indicto circulo maximo, non alius videlicet, quam mutuus respectus, ut consentientium, mutuaque congruentia, & oppositio lunae,

229쪽

222 ELEMENTO Ru Mac puncti illius, in rectam, cum omnibus temporibus, tum imprimis in noviluniis, Sc pleniluniis, &quadraturis, in ipso puncto medio L. Nec hoc ipsum a rei veritate discedere. aut accelo dissentire, vel inde palam est, quod statis temporibus plurima puncta insignia, Sc alia etiam praeter jam dicta, in motu lunae conventus veluti publicos celebrent, Sc in unam rectam conveniant. adeo ut stupendum sit, quid ita natura tantum in punctis in mutuum oppositum redigendis, Sc corporibus , vel mobilibus in certis punctis locandis reposuerit, quod ipsa puncta mobilium terminos,

quos tanta motus concitatione petant motuumque excitatrices&cssectrices causias essecerit. Etenim quae in omnibus noviluniis, & pleniluniis, perpetuo in rectam congruere comperiuntur, praecipua, sunt sex, & nonnunquam plura. Punctum se: L. ac centrum lunae in eodem puncto tum constitutae. 30. punctum O. vel X. '. puncta bina

altissimi fluxus undarum oceani,parte terrae ad Vesesa, & aversa. 6'. centrum terrae. quae omnia in rectam lineam invicem coeundi, & in directum consistendi consensum, Sc respectum habent natur

Quod autem in eandem rectam raro quoque congruit centrum Solis, ex eo est, quia Sol positus cst

230쪽

NATu RALiu M. Lib. XII. ραῖ est in eclipticae plano, luna vero nunquam si in plano cclipticae, nisi accedat ad alterum nodorum: hoc autem si contingat in puncto conjunctionis, vel oppositionis lunaris, tum centrum Solis, cum Ccntro lunae, & ceteris punctis commemoratis, in eandem rectam concUrrit.

Praeterea in omnibus noviluniis ,& pleniluniis conveniunt in rectam, puncta apogaei, & perigari,

ac centrum orbitae, in punctis B. E. F. &c. pro ut motu extimae sphaerae.lunaris, linca apogaei continue convertitur, in stu sc: proximo ad terram, ipsumque centrum terrae. quemadmodum in quadraturis. etiam eadem omnia congruunt. praeterquam quod centrum orbitae, tunc est in situ remotissimo a terra, in D D. D. &C. Tria sunt, vel quatuor notissima, quae demonstrant sicctionem orbitae lunaris,& cclipticae, non esse per centrum orbitae, sed per centrum terrae. Motus nimirum centri orbitae in circello. Si enim ipsa sectio motum centri sequeretur, eclipticae eccentricitas, & obliquitas constare non posci. Tum oppositio in rectam, centrorum, Solis, terrae, ac lunae, in oppositione lunae quae sit in nodis, ita ut

tunc centrum lunae pertranseat axem umbrae. An,

gulus denique limitum inclinationis orbitae ad eclipticam, in oppositionibus,& conjunctionibus, atque.