Cursus theologicus ad usum Tyronum elucubratus, et in quotidianis prælectionibus a p. Dominico Viva ... Pars prima octava De Deo uno, & trino

21쪽

6 Pars I. Disp. I. De Efentia, o Attributis Divinis .

commendamus Poetam , ita viso Mundi terquam quod si ambae istae causae seor-pificio statim naturae ductu agnoscimus re- sum indigent causa a se distincta, a sortio-xum omnium conditorem Deum. ri indigebunt ambae unitim ; sicuti si qui- Moralibus etiam demonstrationibus exi- libet effectiis indiget causa , a fortiori cobstentia Dei ostenditur Primo quilcm cxneccssitate Supremi Legislatoris , qui obliget Creaturam rationalcm, utpote quae non

potest ab ullo Lcgislatore creato obligari; cum ex conscientiae dictamine teneatur non peccare quibuscunque Creaturis impellcntibus ad peccandum , ut diximus atticulo supcriore. Secundo ex naturali pei suasione de Providentia Supremi Numinis Remune-xatoris : naturalis enim persuasio non potcstesie falsa, aliter dubitare possemus de v xitate primorum principiorum , ad quae ab ipsa natura determinamur a atqui naturae ductit inclinamur ad astirmandum , Probos expectare a Numine bene factorum remunerationem, dc improbos suinplicium pro male factis; aliter non haberemus a natura stimulos ad virtutem, sed ab ea naturaliter retraheremur ob ejus arduitatem, & ad vitia inclinaremur ob eorum delectabilitatem; ergo evidens cst,dari Dcum Temuneratorem. Verum omissis his, & aliis demonstrationibus, quae passim a Doctoribus promoventur , & nobis susticit eas innuisle a cum nonnullae careant evidentia summa, quae statim polst quemlibct intellectum convincere; & solum habeant cvidentiam sufficientem ad convincendos non protervos, ut sunt demonstrationes de ex

stentia formae substantialis materiae primae,& similium. X. Dico ulti. cssicaciter Dei existentiad

monstratur a posteriori ex eo praescrtim principio: omne quod fit , ab alio fit; e go datur prima causa incausata . Antecedens enim & lumine naturae notum cst, di ab ipsis Atheis admittitur a cum ex nihilo nihil causari nossit. Quod si creatura possct esse a se, illi competerent omnia praedicata divina ; quippe quae ad astitatem conscquuntur, ut diccinus quaestione sequenti.

Prob. itaque conscquentia . In tantum

admisso hoc antecedente negari posset existentia primae causae incausatae , in quan-rum vel essit devenire ad duas primas causas se mutuo causantes , vel in causis esset abire in infinitum ; scd neutrum reu-gium subsistit ; ergo datur prima causa incausata. Prob. min. & quidem quod non possint duo se mutuo causare eodem g nere cauta, constat evidenter ex iis, quae communiter in Physicis docentur; quod scilicet non pollit dati mutua pri0inas a prinlectio recetuum, ut mox Ostcndemus.

Quod vero in causis non sit abire in infinitum, sic demonstratur: qui tib ct cflectus cst. sib: met insufficiens ad dandum sibi csse, de ideo indiget causa a se distincta, a qua habeat sufficientiam ad cssendum : rursus

haec causa cum sit taec us alterius causae,

est pariter insussiciens ad dandum sibi esse, atque adeo indiget alia causa , Se sic in infinitum ; ergo nullus cflectus habet sustici cintiam ad cxistendum, unde sine prima causa nihil existerct. Prob. conseq. imductione, S a priori. Certe si pauper v. g. vel ignorans indageat pecunia, aut doctrina, de illas debeat ab alio habere, & hic ab alio in inta: tum , nemo posset esse dives , vel doctus : similit cr si cadaver , ut

moveatur, debeat ab alio cadavcre moveri,

Sc hoc ab alio in infinitum , nullum cadaver moveri pollet ; si cnim cadavera quo

crescunt, eo majorcin vim rcquirunt , ut

moveri possint , quomodo potest intelligi quod si crescant in infinitum, possint omnia moveri, unum ab alio λ cvidcias quippe cit, quod desectus, puta insufficientia, pauperintas , ignorantia ) qui per additionem finitam semper crescunt, non post uni per additioncm infinitam decrescere ad non gradum , ita ut fiant carentia talis defectus; non secus ac impoisbile cli, quod accidentia per additionem infinitam evadant substantia, & frigus per additionem infinitam evadat calor.

Ratio a priori est , quia quamvis univcrsim non teneat argumentatio a distributivo ad collectivum , scd a partibus ad totum ; tenet tamen in casu noliro , in quo negatur de singulis cisectibus persee io aliqua essentialis , de pura , scilicet indopendentia , ut mox explicabimus. Certe istae illationes non tenent : Singuli dies aeternitatis suturae habent alium post se; e go etiam omnes: sngiuae partes quantit iis postini inter se distanti sicari per partes aequales; ergo ctiam omnes collective : singuli Homines habent duos oculos ; ergo de omnes collective . Hinc multi putant, argumentum a dutributivo ad collectivum nunquam tenere vi formae ; Alii tamen cum Fasolo , bc Martinea docent, solum non tenere in praedicatis quantitativis, aut

quantitati amnibus : v. g. singuli palmi in linea infinita habent alium post se: ergo &Omnes

22쪽

suaestio I. Num demonseretur Dei existentia. τ

emnes. Alii hanc regulam tradunt cum stibjecto; ergo & omnes collective; ita pa-Εa inoldo lib. I. tract. I. controv. 8. qum riter tenet; singuli enectus indigent causatius praedicatum competit parti , qua pars a se distincta ; ergo etiam tota collectio

est ; tunc non tenet illatio a parte ad to- enectuum. tum: v. g. singulae durationes creaturae ab Confirm. yaritate causarum intentiona-

aeterno habent aliam ante R ; ergo & lium : Voluntas enim ex Philosopho nonomiacs; Contra vero si praedicatum convc- pcicit in finibus progredi in infinitum, quianiat parti secundum se: v. g. singulae du- ejus appetitus est et inexplebilis; Nec pot-rat ones distinguuntur a re durante: crko cit intellcctus in praemii iis abire in infini-

di omnes . Hanc regulam Esparga quaest. 1. de Deo, Pallavicin. lib. 8. sic clarius explicant : quoti cs praedicatum , quod tribuitur parti, minuitur, vel tollitur per conjunctionem cum altera parte, tunc non teneta distributivo ad collcctivum . v. g. singu-Iae guttae Oceani sunt parvae ; ergo & o innus collective; sccus vero si praedicatum non minuatur , v. g. singulae partes aquae sunt substantia: ergo de omnes. Verum haercgulae saepe fallunt . Non enim tenet haec illatior singuli Homines sunt pollibiles ita sentu composito decreti de non producendis infinitis; crgo di omnes; Neque tenet: singuli actus liberi sunt milibiles , puta

consensus, Sc disiensus; ergo & innes collective. iatrare quicquid sit de lus rcgulis.. XI. Equiciem hanc regulam statuo cum Petro Hispano tractatu s. g. de toto Integrali n. 4. Universim tenet argumentatio a distributivo ad collectivum destructive, hoc est per negationemὶ quoties prindicatum importat p fectionem aliquam essentiatum puram . v. g: Nullus calor est substantia; ergo nec omnes; Nullus lapiscit vivens; ergo nec omnes sunt vivente S. Unde icnet in casu nostro : Nullus cffectus est independens , S incausuus; Crgo nec omnes collCetive; atque adeo datur prima causa omnium incausata ; Sicuti quia nullum cadaver potest de se moveri , nec omnia movcri poliunt in scpendenter ab alio

movente totam collectioncm cadavel uln.

od regula villaec sit vera , constat tum inductione , ut ostendimus, tum ratione; quia non aliter possitiat omnia coli ctive cai cre aliqua perfectione essentiali pura quales suini perscctiones, quae Deo sommaliter competunt nisi per hoc, quod singula careant; ergo si carent singula, tenet illatio, quod careant cliam omnia collecti-Ve: V. g. non aliter pollunt omnes calores

negare in scpendentiam a subjecto, nisi per hoc quod singuli carcant hac independentia:

N in casu nostro non possunt aliter omneSesectus cxcludere independentiam, nisi per hoc, quod singuli cxcludant ; ergo sicuti enet haec illatio : singuli calores indigentium sine primis principiis, in quibus sistat, quia sic nihil post et scire ; ergo neque in causis realibus per se sub ordinatis erit pro gredi in infinitum ; unde nullum cst ei simgium Attici starum. Quamvis autem in causis per accidens subordinatis pollet dari processiis in infinitum , puta in serie gencrationum ab aeterno, hinc tamen non fit, quominus haec ipla series causarum arguat exi

stentiam primae causaei; Nam si istae causae per accidens inbordinantur , eo ipso dari

debet causa aliqua extra totam collecti

nem , a qua sic vel sic subordinentur , cum non pollini seipsis sub dinari; unde

evidenter Ex contingentia creaturarum Dei

existentia demonstratur. XII. Objic. I. Non tenet illatio a distibutivo ad collectivum destructive in seria infinita causarum causantium alios, & alios effectus sine ultimo ; ergo neque tenet in serie eis ectuum causatorum ab alia, & alia causa sine prima . Antecedens explicatur:

sicuti potcst dari series generationum in aeternitate futura sine ultima , ita dari potest in eodem instanti series causarum sine

ultimo effectu: unde non tenet haec illatio : Nulla causa caret ei sectu a se di1Ηnchor ergo neque tota series causarum caret

essectit iustincto a tota collectione; unde nec tenet illatio in casu nostro. Confirm. I. in serie generationum per accidens non tenet argumentatio a distributivo ad collectivum ; ergo neque in serie cairsarum per se. Antecedens explicatur dicitur series generationum, seu causarum series per se, quoties, ut producantur est sectus, necesse est, quod tota illa series causarum actu influat in talem effectum ;v: g. si ut moveatur aqua, deberet moveri baculus , de bacillus deberet moveri ab alio, & hic ab aIio movente in infinitum; haec series dicitur causarum per se. Dicitur vero series causarum per accidens , quoties, ut ponatur hic, & nunc eflcctus non est necesse , quod aliae caliis antec dentes nunc influant : v. g. si detur series generationum ab aeterno, Petrus qui nunca suo Patre generatur , codem modo ca

23쪽

8 Pars I. Dist. I. De Usentia, ct is Iributis Disinis.

satur, ac si generans nullatenus fuerit ge- tentium infinitas partes actu distinctas innitus ab aliis Hominibus, dummodo existat, quantitate: palmus enim intrinsece caulati conservetur a Deo, quando causat, cum tur a duobus semipalmis, & hi a quatuor Avus, & Proavus nullatenus hic, & nunc quartis in infinitum, qiun deveniatur ad influant in Filium . His explicatis , certe panctum , aut ad minimum naturale , in serie generationum ab aeterno, quae di- quod caus t , & sit Incausatum . Cons citur series causarum per accidens, non te- q uentia videtur sequi, quia maris indigcenet haec illatio : singuli Homines fuerunt citcctus suis causis intrinsecis, sine quibus peniti ab alio Homine i ergo omnes colle- ne divinitus quidem potest existere, quam etive fuerunt geniti ab alio Homine distin- indigeat causa cxtrinseca , cum possiti cliecto a tali collcctione; ergri neque tenet il- vel ab hac, vel ab illa. Iatio in serie causarum per se. Confir. quia in sententia admittentium Confirm. 2. Non tenet illatio a distributivo ad collectivum constructive, seu perastirmationcm ; ergo nec destructive , seu

per negationcm . Antecedens explicatur :Non tenet haec illatio : singuli Homines siluat causare alium hciminem a se di-inctum; ergo tota collectio hominum possibilium causare potest alium hominem ab ea collectione distinctum a crgo nec tenet consimilis illatio destructive : Nullus homo, vel nullus effectus habet susscientiam ad existenduin independenter a causa diastincta; ergo nec tota Hominum , scii e fectuuin collectio; ut proinde dari debeat

prima causa in causata. Resp. concelso Antecedente, nego consequen. t. am. Disparitas est, quia in primo

casu de causis caumtibus in infinitum Praedicatum causandi in actu secundo est accidentale ; at in casu nostro de ei secti-hus causatis in infinitum praedicatum insuruficientis ad existendum est essentiate; quilibet enim cilcctus essentialiter dependet a

causa, non tamen quaelibet causa clientialiter causat alium cisectum. Ad primam confirmationem , omisso antecedente, quod negatur, si repugnet creatura ab aeterno, nego conscquentia ira. disparitas est eadem, quia inscric generationum ab aeterno praedicatum dependentis ab alia causa secunda est praedicatum accidentale, cum possit quilibet es eius immediate pendere a causa prima. Ad 2. nego consequentiam . Non tenet

illatio a distributivo ad collectivum comstructive, ut in casu adducto : unde si aliquando teneat illatio, solum renci ratione

materiae, non vi formae : contra vero destruetive sciuper tenet illatio in praedicatis cssentialibus , ut ostendimus , atque adeo

XIII. Oblic. x. In causis intrinsecis est abire in infinitum sine prima causa intri

seca in causata; ergo etiam in causis extrin-

secis . Antecedeus patet in scntentia admita pollibili litein infiniti creati , si dctur lapis extra centrum, indiget sustentaculo, ne

de cladiit , & si supra hunc lapidem additur alius, & alius in infinitum syncategoreinatice, semp :r crescit indigentia sustentaculi a quod si lapides sint infiniti , nullo

indigent fulcimine, cum non pollini descem dere ; sicut non poteth linea infinita retrotrahi, quia deberet deseri spatiu:n poli lineam infinitam , & sic infinitum esset utrinque clausum, quod repugnat; crgo pariter dici poterit, quod singuli cmechus indigeant causa , ne ruant in nihilum , non tamen collectio ciscctuum infinita. Confirm. 1. Non tenet haec illatio: qu Ithct creatura exceditur ab alia , seu excludit supremitatem ; ergo tota collectiocrcaturarum exceditur ab alia creatura , quae sit omnium supretna; ergo neque tenebit in casu nostro , quilibet essectus habet suam causam , seu cxcludit in scpendentiam; ergo dc tota collcctio esse-

ctuum

Resp. I. ar umentum cum prima confirmatione non habere vim advertiis admiratentes minima naturalia , & negantes poGsibilitatem infiniti creati. Deinde dari por cst disparitis , dc argumentum retorqueri: Nam partes quantitatis indigere aliis paniatibus componentibus, nihil aliud importat, quam singulas partes quantitatis excludere

simplicitatem, & esse compositas ; & ideo tenet illatio a distributivo ad collecti viri quod etiam omnes partes collective excludant simplicitatem , & sint composituergo tenere etiam debet illatio in caussextrinsecis , singuli cffectus cxcludunt ii,

dependentiam ; ergo etiam omnes collictives Ad I. confirmationem responderi etiam

potest, quod lapidcs illi infiniti pzr accidens posta illa combinatione non indig rent sustentaculo, nec possent descendere asccus vcros aliter combinentur. Ad i. retorqueo pariter argumentum: e ma

24쪽

uaestio I. Num demonstretur Dei ex/sentia .

eo, quod nulla creatura sit suprema , atque adeo quaelibet habeat aliud ens supra se , bene infertur , quod neque toti collectioni creaturarum competat supremitas, sed dari debeat Deus ens supremum ;ergo pariter ex eo, quod nulla creatura sit independens, nec tota collectio creaturarum est independens s sicuti quia nullum cadaver cst vivens, nec tota collectio cadaverum . unde demonstratur, dari primam causim incausatam.

XIV. Um exilientia sit una ex per- sectionibus , quae cumulum omnium persectionum constituunt , atIue adeo spectet ad constituendam Dei clientiam sub conceptu hujus cumuli, se a cnis optimi, idcirco non concipitur tamquam prictas, sed tamquam pars cssentie Diu ae: propterea si ex postibilitate entis o .ptimi dem 3nstretur ejusdem c. istenti a , noec demonitiatio dicitur quidem csse a priori, quatenus ratione nostra prius est ali- quci esse po sibile, quam cxisti es non dicitur tam n e te demoniliatio a priori rigorose ; cum non sit demonstratio propri tatis cx et sentia ; sed minus rigorose, &quasi a priori, quia cx divina essentia, Gjusque pollibilitate descendit existentia tam- qaa. n pars cjusdem cstentiae . Utrum sic de manstrari pollit Dei cxilientia ρ negant communiter Recentiores laudantes pro se

D. Thom in I. contra Gentes Q. ubi negat,

posse Dei cxistentiam demonstrari aliter, quam per et icctiis, & a posteriori. Verum Angelicus ibi s dum negat, Dei existentiam utpote praedicatiun Dei cssentiale, & non proprictatem ) deincin lirari posse demonil ratione a priori 1lricte dicta, scilicet assumendo pro medio definitionem ad infercndam proprietatem, praescindit tamen, An possit minus rigorose a priori demonstrari. XV. Dico equidem, posse Dei exilientiam quasi a priori demonstrari ex conceptu Entis optimi, seu cumuli omnium perfecti num excludentis quemcumque dcfcctum,&imperfectionem. Ita PereZ I. P. dii P.. I.&R centiores Hispani ex D. Anselmo lib. pro inspiciate apud Arriagam disp. h. dc Deo Rct. 2. Ita etiam Aigidius , N Abulensis apud Recupitum quaest. I 8.

Prob. si ex primis , de notissimis propinsitionibus d emonstraretur pollibilitas Dei

sub con .eptu Entis optimi , demon traretur quasi a priori ejusdem exi: tentia; sed ex primis , de notissimis demonstratur Dei possi. ilitas ex conceptu Entis optimis ergo demonstratur quasi a priori ejus existensa. Maior est cui dens, & admittitur. Evidens quippe eli, quod si non sit chimaeracias optimum includens omnes perfectiones, nccestario existat; cum una ex perfectionibus, quas debet includete , sit exilientia: scut evidens cst, quod Ens pessimum, seu purum malum, cum includat omnes impe fectiones, debet non ex stere . Minor itaque sic demonstratiir . Nulla chimaera excludit contradictionem, quae ex suo conceptu est malum, Je tinperfectio ; ergo nulla chimaera excludit quamcumque imperfecti nem; ci go quod excludit quamcumque impe fectionein, scilicet Ens optimum , non est chimaera, quod erat demonstrandum exprimis , & noli; limis . Antecedens enim cst ipsa notio clii merae, quae in hoc distin-gaitur ab omni non ipsa , quod contradictionem includat; quod vero contradictio sit malum, & imperfectio , est etiam ex ter. minis notum, nec ab ullo in dubium revocatur: Contradictio enim non potest cΩse bona, seu amabilis ab ulla voluntate, quia voluntas illam appetens frustraretur mne intento . Neque dici potest, quod chi- mera sit bona, & non bona a Nam sic est solum hona cum addito distrahente, atque adeo absolute non bona . Prima consequCntia cuidenter descendit ex anteccdente; sic inuti enim, si nulla Creatura excludit ali-Juam ubi cationem , vel durationem, evi-cnter sequitur , quod nulla Creatura cxcludat quamcumque ubicationem, ita cum nulla chimaera excludat aliquam imperfectionem, puta contradictionem, evidenter sequitur, quod nulla excludat quamcumque; sunt enim contradictoria aliquis, de nullus; & ideo impollibile est , ut chimera aliquam, δe nullam habeat imperfecti nem , seu quamcumque excludat. Secunda consequentia descendit ex prima evidenter per conversonem simplicem: ex summulis enim tenet conversio sinplex in propositionibus universalibus negati vis, juxta illud,simpliciter feci; v. gr. Nullus homo est lapis; ergo nullus lapis est homo ; quare in casu nostro ex co, quod nulla chimaera excludat quamcumque imperfectionem, evidenter infertur, quod nullum Ens excludens quamcumque imperfectionem, seu Ens Optimum,

sit chimaera. XVI.

25쪽

Io Pars I. Di p. I. De T se

XVI. Confirm. de explicatur demonstratio tum a s mili , tum a contrario: Bene enim demonstratur consimili ratiocinatione, quod Ens optimum non si Creatura, dicendo : Nulla Creatura excludit dependentiam, quae ex conceptu suo est imperiectio ; ergo nulla Creatura cxcludit quamcumque in persectionena ; ergo quod excludit quamcumque imperfectionem, seu Ens optimum

non elh Creatura . Bene etiam demonstratur a contrario, quod Purum malum, seu Ens pellimum includens omnes imperfecti nes sit chimora , atque adco non existat,

dicendo et Nullum Ens reale condistinctum a chimaera cxcludit pollibilitatem , quae ex suo conceptu cst perfectio ; crgo nullum

Ens reale cxcludit quamcumque perfecti nem 3ε ergo Ens excludens quamcumque perfectionem, seu purum malum non cst Ens reale, sed chimaericum. Similiter crgo demonstratur , quod purum bonum non sit chimaera, sed necessario existat dicendo :Nulla chimura excludit contradictionem ;ergo nulla quamcumque imperfectionem aergo ens excludens quamcumque imperfectionem, seu purum bonum , non cit chimaera; atque adeo existit. Ratio a priori , cur purum bonum non si chimaera, eth , quia chimaera essentialiter includit contradictionem , seu csse, &non cuc; atqui quod est purum bonum , seu purum este, includit tantum esse, non vero non esie s unde non habet conitit tiva chimaerae a sicut enim pura lux non includit tenebras , ita purum esse non includit non esie, propterea Deus de se ipso dixit Moysi Exod. 3. Ego sum , qui sum ;quia in Deo nihil datur praeter csse continens eminenter omne esse.

Neque dicant Athes , quod sicut Purum malum includit contradictionem , quia .

gnate dicit tantum non esse, cxcrcire vero,

seu si daretur , diceret esse simul , & non esse, ita purum bonum includit contradictionem , quia signate dicit tantum esse, excreite vero , si daretur , dicerct cise simul , di non elle: sicut Ens majus Deo signate dicit omnes perfectiones Divinas in gradu ex cellentiori , exercite vero rePugnat. Nam contra eth, quia ex adducta demonstratione evidenter insertur, Purum bonum non solum signate, sed etiam exercite dicere tantum esse , & cxcludere contradictionem : Nam nulla chimaera exercite , seu si daretur , cxcludit contradictionem; ergo nulla exercite excludit quamcumque impexfectionem; ergo ens exercite excludens

Hia, or Attributis Divinis.

quamcumque imperfectionem , seu purum bonum non est chimaera; atque adeo existit; haec autem ratiocinatio non militat cir

ca purum malum, aut circa ens maluS Deo,

cum evidcnter falsum sit hoc antecedens; Nulla chimaera cit purum malum, seu En,

malus Deo.

Ilcm sic arguo : Nulla chimaera est bonum; ergo nulla cli optimum ; ergo Lias optimum non clh chimaera, atque adeo cxi-1 it. Antecedens cit evidens , cum nulla chimaera sit Ens reale , quod unice convcΓ-titur cum bono ; prima consequciatia cui- denter descendit; quomodo enun potest eis se optimum, quod non est bonum u modo v. g. caliditIimum, quod non cit calidum secunda consequentia descendit per convcrsionem simplicem jam explicatam. XVII. Ob; ic. I. Chimaera cit id, quodsi cxisteret , utramquc part cm contradictionis involveret; crgo chimaera, si existeret, includeret simul , de non includeret imperfectioncm; ergo demonstratio adducta non probat cilicaciter, quod Deus non sit chimaera . Prob. secunda conscquentia, quia Atheus concedit, nullam clumaeram excludere contradictionem , dicit tamcn, quod cxcludat, δc non excludat imperiactionem, de sic negat ultimam consequentiam. Confirm. I. quia non apparet , quomodo

possi ullatenus dici a priori demonstratio existentiae Dei ex cjus postibilitate, posito, quod iuxta doctrinam supra laudatam Suarii, quodvis attributum Divinum , utpote illimitatum, implicite excurrit ad aliud; unde nequit pollibilitas Dei clie prior, quam existentia. Confirm. a. quia non potest dici demonstratio illa , quae a pluribus cordatis viris

ccnsetur incricax ; cum non possit a cordatis viris negari propositio , dc illatio cui-

denso

Resp. Chimxram absolute dicere contradictionem, non vero dicere , dc non dic re: de ideo chimaera absolute includit in persectionem identificatam cum contradictione, non vero includit, Zc non includit; sicut absolute opponitur enti reali. Et ratio a priori cli , quia chimaera dicit esse, de non csse, seu csbe cum addito distrahente, atque adco absolute dicit carentiam cujuscumque ella, seu perfectionis. Ucrum omitia prima consiquentia , quod scilic chimaera includat , dc non includat imperfectionem, adhuc demonstratio nostra potest efficaciter instaurari, dicendo : Nulla chimaera in statu ex cito excludit talarii

26쪽

sti estis I. Num demonstretur Dei exisent .

tontradictionem , dc consequenter quamcumque imperfectionem ; ergo quod tantum excludit quamcumque imperscctionem in statu exercito , scilicet ens Optimum, noncst chimaera. Ad r. confirm. quamvis quodlibce attributum Divinum implicite excurrat ad aliud,

unde non possi ab alio distingui distincti ne rationis propria, seu distinctione praecisionis, ut animal distinguitur a rationali, sed solum impropria , quae dicitur distin- stio explicationis, ut Homo distinguitur ab Animali rationali ; nihilominus in omnium sententia , attributum intellectivi in Deo

dicitur prius volitivo per hoc, quod in creatis intellectio praeccdat volitionem ; ergo cum in creatis possibilitas rei praecedat existentiam, etiam in Deo ratione nostra AN

tributum posIibilitatis est prius attributo cxistentiae ; unde demonstratio existentiae Dei cx postibilitate optime dici potcst a pri

ri, licet non sit rigorose talis , ut praen lavimus ex eo, quod existentia Divina non sit pallio , sed pars Divinae essentiae ; ac proinde est demonstratio quasi a priori. Ad L. Argumentum probat, quod neque a posteriori demonstrari possit cum Angelico Dei existentia ; cum pariter multi co dati negarint, demonstrationes illas posteri risticas csse efficaces. Quare dicendum, ab iis tantum haec negari, qui non intime advertunt ad Vim propositionum, S ad bonitatem illationis, ad quae si advcrterent, in

luctabiliter inferrent Dei existentia in . XVIII. Objic. L. Si posset quasi a priori

CX conceptu Fntis optimi dc monstrari Dei existentia , posset simili lcr demonsti ait ex iastentia Crcaturae , vel Trinitatis optimae includentis omnem persectionem ; sequela est falsa a ergo & antecedens . Prob. sequela, quia sicut nos dicimus, Nulla chimaera est bonuin, atque adeo nec est optimum , seu purum bonum; ergo purum bonum non est chimaera; ita posset etiam a gui : Nulla chimaera est Creatura, aut Trinitas optima includens omnes perfectiones; ergo Creatura . vel Trinitas optima non est chimaera a In tantum haec ratiocinatio non tenet, quia Creatura optima est signate tantum Optima , non exercite , scu Sgnificatur solum , quod sit optima , quin possi a parte rei poni Creatura , quae sit IIcit Atheus de Ente optimo assumendo , quod sit chimaera; ergo .

Resp. nego sequelain. IIt autem advel ratur discrimen inter Ens optimum , &Creaturam, vel Trinitatem optimam , sciendum primo universim, tunc eodem modo se habere rem signate, seu prout significatur, Sc exercite, seu prout ponitur a parte rei, quando praedicata illius nullam dicunt oinpositionem, ut sunt praedicata Hominis Pationalis a contra vero si praedicata rei, quae concipitur , inter se opponuntur , tunc talis res aliter se habet signate , ac exercite ; ut si concipiatur homo hinnibilis; hic

enim in actu signato est homo , sed in Metu exercito non esset homo , quia hinnilitas destruit rationem hominis . Hinc Creatura optima solum signate esset optima, non vero cxcrcite, quia dependentia propria Creature opponitur predicato optimi excludentis quamcumue imperfectioncm. Sciendum E. praedicata rei , quae conci pitur, aliquando evidenter non opponi, ut praedicata hominis rationalis ; aliquando Oinponi cui dentcr, ut homo hinnibilis, Creatura optima, Numerus maximus ; aliquando obscurum esse, an opponantur, ut Trinitas optima . Creatura ab aeterno , &c. scut autem quando evidenter aliqua praedicata opponuntur, tunc evidenS est, quod

aliter se res habeat signate, ac in statu exemcito ; ita quando obscurum cst , an opponantur , obscurum pariter cst , an aliter se res habeat in actu signato, ac in exercito: propterea quia Obscurum est , quod est de

fide certum , praedicata Trinitatis optimae non opponi, ideo obscurum est , an aliter

se habeat signate Trinitas optima , aliter

exercite.

Ex his patet, quomodo haec propositio, Nulla chimaera est Creatura optima , si evidenter falsa, quia evidens est haec praedicata inter se opponi , atque adco hujusmodi Creaturam este optimam signate , non exercite: Haec alia vero propositio, Nulla chimaera est Trinitas optima, sit propositio obscurae veritatis, licet de fide sit certa tcum obscurum sit, num haec praedicata Dinponantur , atque adeo ribscurum est, an

Trinitas optima sit optima tum signate , tum exercite . Denique haec propositio , Nulla chimaera in Ens optimum, quamvis optima, & omnes imperfectiones excludat, prima facie sit obscura. prist demonstrati cum non possi excludere dcpendentiam: nes tamcn adhibitas de Dei existentia fit

De Trinitate autem optima non constat c- cvidcnter vera, ita ut cuidens sit praedi, identei, sed solum cst de fide certum , cata entis optimi non opponi , ut proinde quo u non sit chimaera a atqui hoc idem di- Elia optimum sit optimum tum signate ,

27쪽

ia Pars I. Di p. I. De Ebsentia, cse Attributis Divinis .

tum exercite, quod Atheus negat. XIX. Objic. ult. ex Haunoldo : Dum concipitur ens optimum, scu purum ens , Vclconcipitur ens rcale, di assu nutur , quod est demonistrandum; vel concipitur CnS Praescindens a reali, & chiniarico ; ergo n. Onest cuidens , quod non sit chimaericum ;Sicuti quando a longo videtur homo ambulans, ela concipitur sub conceptu praeci-io a rationali, vcl irrationali, non est evidens, quod non sit hellua. Confir. Purum non En , seu purum malum excludens quamcumq; persectioncm tantum sanate dicit unam solum partem contradi-Gonis, scilicet non esse, exi rcite tamen, selisi existeret, diceret utramque partem conti adimonis, scilicet non esse, & esse; ergo id. mposici dicere Atheus de Puro bono, quod scilicci signate tantum dicat unam partem contradictionis, exercite vero utramque. Resp. quod sicut quando concipimus creaturam ab aeterno, peccatum irremissibile, dic. concipimus aliquid praescindendo, numst Ens reale , an chimaericum ; non quidem praecisione ri3orosa, sicut Animal praescindit a rationali , vcl irrationali , , ut compossibila cum utraque d fierentia , sed

praecisone minus rigorosa , quatenus non apparet, num si cns reale , an chimaericum; ita cum concipimus ens purum, concipimus ens praescindcndo ab ente reali, vel chi inaei ico praecisione minus rigo rosa, idcst ignorando, num sit pollibile, an chimaera; deinde ex primis , & nctissmis demonstramus, non esse chimaeram: ac dcmum

inserimus quasi a priori, illud existere, &se existentia Dci aemcnstratur demonstratione nullatenus posterioristica, seu per effectus, quin umquam in ulla propositione assiimatur id quod est demonstrandum. Ad confirm. nego conscq. Purum malum excludens omnes pci sectiones si extiterct,aexclud crct simul omnes perfectiones, quia esset purum malum, & simul non excluderet, quia non excluderet existentiam , quae est persectio; S idco purum malum aliter se habet in actu signato, ac in exercito : contra vero purum honum tum signate, tum exercite importat unam tantum patiem contradictionis, ut constat ex demonstratis . Adde paritalcm retorqueri posse: Nam purum malum , cum includat ex conceptu suo Omnes imperfectiones , debet citam incIudcre impossibilitatem , &negationem existentiae ; ergo purum bonum , cum includat omnes perfectiones, d

bet etiam possibilitatem , cxillcntiam in

cludere. unde apte D. An scimus inserer Deus est id, quo melius excogitari non po-tcst; ergo existit. Quae omnia ulterius Deo dante confirmabimus anno insicquenti cum de Beatit idine obJectiva disp. h. qu. 2.

a UAESTIO I I.

Utrum 'sentia Divina metaph Uce sumpta consit tuatur per Praediscatum Aseitatis I. Trium cst, essentiam Divinam phy

est, Quaenam si illa specialis perfectio squae est omnium prima , & radix relicua; rum, atque adeo const tuat Divinam essentiam metaphysice considcratam λ sic uti in Homine v. g. rationalitas clientiam constituit, quia ratione nostra ex illa descendunt omni s hominis proprietates , tanquam aptiori . Non repugnat autem, quod in Do unum Draedicatum ratione nostra dicatur

prius alio ; praedicatum enim intellectivi dicitur prius volitivo ctiam i clate ad Deum per hoc, quod in creatis intellcchio praec dat volitioncm: imino sicut in creatis praedicatum substantiae v. gr. dicitur prius praedicato vi vcntis prioritate a subsistendi con- sc luciatia, quatenus tenet haec illatio, est vivcns; ergo est substantia, dc non e contra; ita ctiam in D co attributum substantiae dicitur prius attributo viventis , intelle lavi & c. ex sola subsilendi consequet tia; si enim vivens infert substantiam , &non e contra , praedicatum viventis vid tur veluti dependere a substantia, quat nus nequit esse stac illo , & sic videtur habere aliquam postcrim itatem; & codem modo in Deo postibilitas est prior , quam exilientia , unde demonstratio cxislcntiae Dei ex rius possbilitate procedit prioristbce. His explicatis Aliqui cum Scoto , Suario , UasqueZ , Molina, Arriata Divinam cstcntiam reponunt in praedicato Intellcim vi a Aureolus,rk Fa soliis in ipsa Intelle mone ac uali; Arpentina in Infinitate ; Gillius , Amicus in ratione Entis in tota latitudine essendi: Nonnulli Recentiores in ascitate. prout complectitur omnes persc mones Divinas, ex quo complexo singulae desccndant: Alii demum in praedicato ascitatis , seu causae incausatae independentis a quovis alio, quae

fit simul sitfficientia sui , dc aliorum, ita

28쪽

uasio II. De Praedicato essentiali Dei.

ut haee una perfectio Divina sit radix

mnium aliorum attributorum .

II. Dico equidem cum hac ultima semientia, Essentiam Divinam metaphysice sumptam reponi in praedicato a seitatis jam explicato . Ita communiter cum Esparga, Hat noldo, Derheni, Petavio. Recupito. Prob. I. ex Scripturis: dicitur enim Ex

di I9. Ego sum , qui sum ; dc rursus : Vui est misit me; non potest autem aliter intcbtigi , quod Deus sit , qui est , nisi quatenus ipse est ratio essendi , sum cientia sui, de aliorum, independens ab alio, de a se;

ergo dcc. Consonat D. Thom. quaest. 7. de Potentia art. h. ubi docet, Deum distinguia quovis alio, quatenus est per essentiam,

idest a se.

Prob. 2. ratione : Illud est praedicatum constitutivum Divinae essentiae , ex quo aliunde cognito , dc amrmato deducuntur relicuae perfectiones Divinae a sed hoc est praeclicatum entis a se; ergo. Major patet: nam si omnes Divinae perfectiones deducuntur ex praedicato A , repugnat , quod hoc praedicatum radicetur in alio: ergo huiusmodi praedicatum est radix aliorum , scprimo distinctivuin Dei a non Deo, atque

adeo constitutivum essentiae Divinae ineta- physice sumptae. Prob. itaque minoria Pos, quam a posteriori ex contingentia creatu- Tarum cognovimus dari ens necessarium ,

Sc Primam Causam incausa tam , lassiciem tiam sui, dc aliorum, bene inferimus, hujusmodi ens esse illimitatum in quocumque

genere , dc continere omnes perfectiones; nemo enim a semetipso limitatur, cum n mo possit non amare seipsum a ergo Ex im dependentia , dc astitate reliquae perfecti nes Divinae deducuntur. Notandum tamen, praedicatum ascitatis conititutivum Divinae

essentiae esse solum independentiam in es.strido, non in causando , se ii sussicientiam suimet , non sufficientiam aliorum : & r tio est , tum quia praedicata absoluta sunt

priora respectivis, tum etiam Quia ex prindicato absoluto astitatis, seu independentie in essendo infertur praedicatum respeetivum independentiae in causando , seu pri

mae causae.

Confirm. r. quia illud praedicatum in Deo

est radix omnium perfectionum Divinarum, quod immediate , dc formaliter opponitur Praedicato , quod in Creatura cst radix limitationis , 8c omnium imperfectionum ;sed in Creatura hujusmodi praedicatum est Abascitas , seu dc pcndentia abal O, quod immediate, di sormaliter opponitur ascit

ti ; ergo aseitas est prima radix in Deo . Minor patet e Nam Creaturam dependere ab alio, importat Creaturam ex se nihil esse , de nullam ex se perfectionem habere tergo radix defectuum , dc imperfectionum in Creatura cst abalcitas, dc dependentia. Confirm. E. Primum distinctivum Creaturae a non Creatura est Abalcitas; ergo primum distinctivum Dei a non Deo est Aseitas ; atqui praedicatum primo distinctivum eth etiam primo constitutivum, dc essentiain te; ergo . Mai. prob. quia ratio Entis per nihil aliud contrahitur ad esse creatum , quam per esse dependens , dc ab alio , ut per se patet; ergo primum distinctivum Creaturae a Deo eth Abaleitas.

III. Oblic. r. Praedicatum essentiale rei debet esse praedicatum, quod in re illa est perfectissimum; atqui praedicatum perfectis. limum in Deo est praedicatum summe I

tellectivi, vel ipsa Actualis Intellectio, vel praedicatum illimitati s ergo in aliquo cxliis consiliit praedicatum essentiale Dei, non vero in Aseitate . Prob. min. Illud praedicatum in Deo eth perfectissimum, quod ex Creaturis cognoscitur esse in Deo , dc in Creaturis cit perfectissimum, ac in Deo ethperfectissimo modo, dc cum independentia a

atqui hujusmodi cst praedicatum Intellectivi , vel illimitati; erso. Confirm. r. quia nisi praedicatum substa tiae intellectivae perfectissimae , atque adeo

etiam a se constitueret essentiam Divinam, deberet hoc praedicatum Intellectivi in Deo esse secundarium , dc consequens ad encmtiam; sed hoc dici non potest s ergo. Prob. min. Nullum praedicatum , in quo A comvenit cum B , potest esse secundarium , dcconsequens ad essentiam: v. gr. quia essenditia Hominis est rationalitas , quae contrahit rationes communes substantiae , vivemtis , sensitivi , hujusmodi praedicata hominis non possunt esse secundaria, de desce dere ex rationalitate a cum ad rationalit tem necessario praesupponantur; ergo ratio substantiae Intellectivae , in qua Deus co venit cum Angelis , non potest esse praedicatum in Deo secundarium , quod probetur ex independentia, sed debet ad praediacatum independentiae praesupponi. Confirm. 2. quia essentia, de natura idem sonant ex Augustino lib. a. de morib. Μ nichaeor. ; sed natura idem est , ac principium operationum, seu principium motus,

dc quietis ; ergo illud praedicatum in essentia , seu natura Divina est perfectissimuin,

quod est principium operationis praestantis

29쪽

ra Pars I. Di p. I. De F sentia, se Attributis Divinis.

simae, ut est praedicatum Intellectivi a ergo

in hoc reponitur Divina essentia.. Resp. nego min. ad probationem licet praedicatum Dei perfectissimum constitutivum divinae essentiae ex creaturis demonstretur, quod sit in Deo a falsum tamen est, quod hujusmodi praedicatum debeat esse in creaturis; aliter non esset praedicatum distinctivum Dei a non Deo . Hinc praedicatum intellectivi cum non distinguat Deuma creatura, nequit Divinam essentiam constituere; Universim enim praedicatum coninstitutivum cujusvis essentiae debet esse primo distinetivum α. Ad confirmationem , verum est , quod in Homine praedicata substantiae, viventis, sensitivi non sint praedicata secundaria ,

quae ad essentiam consequantur , cum non probentur ex rationalitate tamquam a pri

ri, sed potius ad rationalitatem praesupp nantur: At in Deo praedicata substantiae, viventis, intellectivi sunt praedicata secundaria , quae ad essentiam consequuntur, quia in Deo ex praedicato Astitatis inferuntur. In forma nego min. Ad probationem dist.

antecedens : non potest praedicatum commune esse secundarium si probetur tamquam. a priori ex praedicato disserentiali, ut in casui nostro, nego; si non probetur, ut praedicatum Animalis relate ad rationali-Εatem, concedo antecedens, & nego consequentiam . Ex hoc quod praedicatum intellectivi sit commune Deo, & creaturae, non infertur , quod non possit esse praedicatum secundarium descendens exindependentia nam predicata Sapientis, Boni , Misericordis sunt etiam communia Deo, dc creaturae, & tamen in omnium sentemtia sunt praedicata secundaria. Ad a. Haunoldus, & Franciscus de Lugo docent, quod Deus in ratione essentiae divinae constituatur per aseitatem a in rati ne vero Naturae , seu primi principii ope- Tationum constituatur pcr vim intelligendi a se; quia putant essentiam esse radicem Inniuin persectionum; Naturam vero esse radicem solum operationum. Equidem dico, essentiam physice sumptam identificari cum . Natura ,. essentiam vero metaphysice sumptam importare radicem omnium perfecti mam, & operationum ; cujusmodi est inmo As itas ; Naturam vero metaphvsice sum tam sub conccptu Naturae importare

pri inum principium omnium operationum,

non vero primum principium operationis perferetis limae; atque adeo Natura divina Jub conceptu naturae non importat solum

Intellecti vitatem, sed vim ad omnes diu

IV.. Objicia 1. Praedicatum independentis,& a se in Deo descendit ex praedicato omni potentis ; ergo non cst astitas primum Dei praedicatum. Antecedens probatur, nam siens est omnipotens, aperte infertur, quod sit a se; si enim esset ab alio ,. non esset omnipotens , quia non posset ponere illud

a quo est citra mutuam causalitatem. Confirm. I. quia praedicatum independentis, & incausati est negativum ; ergo debet fundari in positivo , scilicet in praedicato Illimitati in quavis ratione essenai.

Confirmatur 1.. Praedicatum ascitatis est transcendens per omnia attributa Divina; ergo non est unum praedicatum radicans

reliqua, ut debet esse praedicatum essenti

Confirm.. 3. si praedicatum Aseitatis esset praedicatum essentiale, sequeretur, quod praedicata substantiae, viventis, intellectivi,

an quibus Deus convenit cum creaturis,

deberent descendere , & inferri ex Aseitate, atque adeo deberent dici praedicata attributalia Dei; consequens est falsum ,

ergo & antecedens . Prob. min. quia praedicatum commune Deo . & creaturis est

Iulius praedicatum genericum, quam attri utale; ergo sicut in homine v.. g. . praedicatum substantiae , quod insertur ex rati nalitate, non est ratio attributalis , seu soprietas, quia non inscrtur ex rationa itate velut a priori, sed potius velut a P steriori Ita ratio substantiae in Deo non pintest esse attributalis .. Resp. praedicatum omnipotentis , aut illimitati in Deo demonstrari ex praedicato In dependentis tamquam a priori, seu tamquam ex praedicato prius intellccho, & aDhrmato , ut constat ex rationibus conclusionis, quare dis antecedens : praedicatum independentis insertur ex praedicato omnipotentis,. velut a posteriori, ut ex fumo ostenditur ignis , & ex risibilitate rationalitas, . Conc. ex praedicato prius cognito,&affirmato,. nego antecedens, & conseq. Ad probationem; sicut Homo nisi esset risibilis, non csset rationalis, & tainen risibilitas demonstrat rationalitatem solum a posteri=ri, ita in casu..

Neque dicas, quod non sit major ratio , cur Astitas insereti Illi rationern a pri

tia creaturarum d monstratur existentia Dei immediate sub conceptu entis a se , &

Incausati s cx quo deinde doducitur, quod

30쪽

quaestio IL De Praedicato eis nitati Dei.

st in omni genere mamitatum ens; erbo astitas ratione nostra est prior Ιllimitatione: deinde sicut in creaturis dependentia infert a priori limitationem , ut ostendimus, ita in Deo aseitas illimitationem.

Ad r. confirmationem, ratio Incausati,&independentis est ratio negativa solum grammaticaliter , non secus ac praedicatum Illi mirati, immensi, irrationadis &c. philosophice tamen ratio in causati est positiva importans sufficientiam sibi ad existendum, atque adeo

sum cientiam omnium creaturarum , sicut

ratio illimitati philosophice imporiat rati

nem positivam, scilicet 'excursum ad quamcumque perfectionem , 8e ratio immensi

excursum ad quemcumque locum. Praeter

quamquod ex doctrina D. Dionysii, perfectiones divinae cum ob sublimitatem essu-giant aciem nostri intellectus , melius e plicantur per rationes negativas, dicendo

ruid non sint, quam per positivas , dicemo quid sint f sicut praedicata materiae , quae est in confinio, nihili meIius explicantur per rationes negativas dicendo, mat ria neque est quid , neque quantum, ne que quale &c. quam per rationes positivas. Ex hoc autem quod perfectiones Givinae per

conceptum negativum explicentur, non sequitur, quod sint in se quid negativum, sed important formaliter perfectionem p sitivam, quae ratione suae magnitudinis fundat comceptum negativum.

Ad x. negant multi, praedicatum aseitatis , seu incausati formaliter sumptum transcendere praedicata reliqua divina a idemque docent de praedicato illimitati ,

necessarii ad existendum, boni &c. cquamvis enim ident ice quodvis .praedicatum divinum sit illimitatum, necessarium, bonum, non tamcn formaliter; sed transmisso, quod haec praedicata sint implicite trailscendentia, non secus ac ratio entis implicite transcendit suas passiones , scilicet unum, v rum, bonum, ita ut non praescindat ab illis praecisione perfecta , ut rationale a risibili, sed imperfecta , & secundum explicitum, & implicitum, ut Homo praescindit ab animali rationali; vcl praecisione non mutua , sicut in multorum sententia ens praescindit a suis disserentiis , videlicet a perseitate, & inalcitate: nihilominus hoc solum sufficit , ut astitas possit concipitamquam praedicatum purum , & essenatale rclate ad reliqua a sicut imperfecta praecisio entis a suis attributis susticit, ut TMiones unius, veri, di boni consequantur ad rationem enus.

Ad ulti est aequivocatio in nomine per fectionis attributatis: si nomine perfecti nis attributalis veniat perfectio illa , quae infertur etx praedicato essentiali , in hoc sensu etiam ratio substantiae, viventis, intellectivi in Deo est perfectio attributalis a

verum quia nomine perfectionis attribui lis apud Theologos venit illa perfectio , quae se habet per modum accidentis creati, ut omnipotentia . sapientia, immensetas, idcirco praedicata, quae dicuntur de Deo tamquam praedicata substantialia, uepraedicatum substantiae, viventis, Intellectivi, non solent rigorose appellari attributalia, sed minus rigorose; quatenus scilicet Deo tribuuntur , dc competunt; in quo sensu etiam aseitas dici potcst Dei attribu

tum.

V. Objicies est. Praedicatum constitutuum essentiae Divinae ncquit esse nisi ratio entis in tota sua latitudine, seu Infinitas , aut aseitas , prout complectitur so maliter cumulum omnium perfectionum aergo nequit esse independentia , seu aseitas, prout importat formaliter unam dumtaxat divinam perfectionem. Prob. ante . quia praedicatum constitutivum essentiae divinae debet esse perrectillimuin; sed perfectius. est praedicatum illimitati importantis

formaliter omnem perfectionem, quam praedicatum independentis importantis unam tantum perfectionem , cum totum sit m jus sua parte: ergo. Confirm. I. quia Independentia debet importare formaliter sufficientiam essendi, seu omne id, quod requiritur , ut Deus existat a sed ad hoc requiruntur omnes divinae perfectiones: ergo independentia se maliter includit cumulum omnium Perse e ionum. Minor patet , quia una ex pe sectiombus divinis non intellecta, non intelligitur quicquid requiritur, ut Deus existat. Confirm. 2. nisi praedicatum essentiale

Dei esset Illimitatio, seu astitas prout formaliter involvit cumulum perfectionum , sed esset sola independentia , tamquam praedicatum radicans reliquas perfectione eo ipso in hoc praedicato formaliter Comtineri deberent reliquae perfectiones; ergo negari nequit, quod cumulus perfectionum formaliter spectet ad constitutionem divinae essentiae etiam metaphysice acceptae. Prob. sequela a quia si raedicatum independemtiae radicaret reliquas perfectiones , deberet illas praecontinere eminenter; sed perfectiones divinae, utpote simpliciter simplicea non possimi praecontincri eminenter ,

nisi