Opes sacerdotii num reipublicae noxiae? : Ex rerum natura, sana politica, et communi sensu generis humani examinatum

121쪽

manus Sacerdotum mortuae sunt ' uehi et Demus verum esse, nihil e fundis reverti sediasti

ad alios a fructu, fundi largiter sane ad alios serem inur

mnes revertuntur,is largius atque constantius quam ex aliorum fundis. Atqui res publica, populus omnis, non tam ex fundo vivit, quem nemo manducat quam ex fundi fructibus, quos Deus mdhibito labore jubet produci ex fundo, Quamobrem vera reipublicae utilitas omnia vi manet in praediis sacerdotalibus ne mortua est, sicut pec in landis ceterorum, agros per se vel per alios colentium. Quini sacerdotum oeconomia cindustria fundi magis excoluntur, ad magis fructificandum adornantur, fundi sacerdotales magis vivent quam reliqui. Vivacior enim ager est, qui plus fruetificat: plus fere fructificat, qui plus eXcolitur.3. Sed revera multa sacerdotum praedia redierunt Redesint

ad alios. Nullum enim invenies sacerdotale collegium uantiquum, quod totam fundationem ac dotem suam am alios,plius possideat multa hinc abstracta in aliorum devene i. ' re manus. Deinde quanta, ut jam supra di in V. B0 I: μὴ ζbilitati fruenda data sunt jure clientelari, ita ut omnis in dies, de utilitas non ad sacerdotes sed ad nobilitatem redundet; eaque se utilitate sacerdotes ultro spoliarunt. Demum sis hin Coloni antiquorum sacerd*tiorum sere fuerunt mancipia gytheus servi, nihil domini nihil proprietatis habentes in undis aliisque rebus ullis, neque in fundi fructibus: sed alimentis solis contenti mancipiorum jure serviebant eamque ob causam usque fere ad medium seculum decimum

sextum, sive post annum Christi millesimum quingente . L s smum

122쪽

Colonio simum vulgo non aliter appellati sunt, quam PAUPE-

RES TERRAE, di amen Leuthe Lege Trithemii

Chronica Malias historias ejus aevi, lege chartas archiviorum innumeras in eandem sententiam scriptas. Mis auatem ipsis servis frequenter fundi in vitalitium dati, ac d nique plerique in hereditatem transcripti sunt, reservato sacerdotibus annuo exiguoque canone, reliquo fructu om- nunedo ni in colono collato. X quo tempore plurium provincia- ' rum coloni divitiis aucti sunt, dominis pauperioribus factis. Etiam ob Adhaec domini in istorum censuum & Canonis perceptio- immitiua ne, si pecuniarius est, in hunc usque diem defraudam x . Uxδ' tu . Tepigit enim ante goo. Vel OO. annos Dominus ym'μ' sibi nu6 a colono nummos seu denario triginta hodie quidem accipit triginta non denarios sed miserabiles nummulos seu obolos fenning quorum nummulorum triginta vix unum denarium illius aevi conficerent. Cum enim in libris censualibus antiquis vernaculo

sermone scripti sint triginta Psennii denarii hodie pro

triginta denariis penduntur triginta miseri oboli. Quippe denarius illius temporis argenteus fuit aequalis non tam magnitudinis quam valoris cum hodiernis grossi Bavariae vel Austriae. Sed haec hoc loco depingere accuratius intempestivum foret nec solis sacerdotibus sed Mnobili. tali idem evenit. saeerdo objicis Sacerdotum pes manus ideo AEOR. testa ar TUAE habentur, quia ex illorum fundis non armatur

123쪽

An manus Sacerdotum morivae fuit a

I. Id mihi videri haud satis ex vero dictum ' Nam xm re

militem armare non tantum est loricam ei circumdare, im quid sit 3 ponere galeam, manus implere bombardi sed qui principi pendit argentum, praebet annonas, pabula, quibus princeps arma comparet, militem nutriat, is satis arnia militem, Melius armat ad vires reipublicae quam 1 m- tuli colonos suos instruerent. a. Ad hanc resolvendam objectionem opus es: scire discrimen inter militiam nostri ac praeteriti levi. Olim ingruente bello princeps excitavit reipublicae ordines praediorum possessbres. orum coloni, uiuitatumio . ei Apulus ita erant in libris descripti, Ut praeter annuum nonem pecuniarum aliorumque fructuum, ad jussum domini se sisterent armatos corpore etiam servirent opimiores quidem sistere se debebant armatos galea, lorica, ense, hasta adhaec currum seu plaustrum grave debebant de suo adducere junctum equis quatuor cum necessariis serramentis. Tenuiores autem comparebant instructi solis hastis Mensis, m cum curru leviore fugo. Sic enim leges in libris censualibus tam nobilium quam monasteriorum sacerdotiorum , v. g. Hann Parte Baur

ruit turmbnube, pies De hoc est Joannes Parte colonus in colle subjectus est monasterio viritim seu corpore suo, armatura,' vectura De hoc enim est de Reti genu , seu armaturaequestri, aut curulis ad itinera promo , venda. Illa igitur tempore monasteria viros armabant ipsa

124쪽

ipsa hoc est colonos suos ex fructibus agrorum sacerdotalium armatos ad se evocabant, illosque dein tradebant ductoribus . Ubi manifestum est fundos traditos monasterii illo tempore in praedicto sensu non fuisse mortuos, sed vixisse,' armatos perperisse, certius quam Thebanus ager Cadmi socios. Sed Steu Adverte etiam illis temporibus tributa seu fleuras, nc:162, a colonis nullas aut nonnisi raras' modicas fuisse pensas, quia corpore' sanguineis armis suis militabant Nee qa expositis periculo etiam familiis suis. Neque Provinci D'mini rum ordines, interque hos primi sacerdotes Abbates, d ad bella conferebant aes, nisi rogatu principi &C. Attalum men Episcopi Abbates Imperii cogebantur fundorum suorum causa ipsime exercitum sequi vel curiam Augu-gusti comitari non omnes quidem, sed aliqui regales dicti Atque sic rursus nihil pendebant neque huperatori. quippe cui deipsos' vasallos suos colonosque adducebant. Haec ita habuisse non ignorant rerum veterum periti. At locus hic angustior est, quam ut documentis prolatis demonstrare possimus singula. od de Hodie vero postquam perpetuum militem alunt em'semi restaniae provinciae ac principes,in vagi tantum fere otiosipendi in que homines adhibentur gregariae militiae, ac voluntarii, sollit*m iis, facies. Ea autem facies fundorum domimos ius neutiquam prosicua est, &ipssis colonis civibusque non 2ζ''' semper jucunda. Hoc autem detrimenti genus Spon re huc non pertinet. Id tantum explicabo, quomodo sa

125쪽

An manussacer tum mortuae ut pacerdotes hodieque nailitem arment olim belli tempore armati ibant sacerdotum coloni: bello plerumque post tertium quartumque melilam finito revertebantur domum superstites. Nunc pro corporibus suis coloni pendui pes, seu Steuras, nec in quatuor tantum menses suffecturum uni militi sed in annum integrum. Idque pendunt non eum bellum ingruit, sed toto pacis tempore a semper, seu militis perpetui multum alatur seu parum Saepe praeter aes etiam pendere coguntur annonas, pabula vecturas Depe nihilominus una cum aere debent corpora objicere , aut filios addicere militiae, quae Vocatur, proVinciali Ex quo praedia fiunt deteriora , cultu dissiciliora, fundorum dominis canones annui subtrahuntur aliquoties in multos annos sine spe recuperandi. Praeterea ipsi fundorum domini, maxime sacerdotes, sive bellum ingruat sive quid aliud premat, aes non modicum conserunt alias quidem non illibenter cum causa justa agnoscitur spes boni probique usius affulget, alias autem aegrius , quando contrarius est metus. Non ego hic Steum reprehendo, non conserendum a sacerdotibus es, non militem perpetuUm , omnium autem minime rempublicam Velirincipes. Valeant ista omnia , utilia sint, sint necessaria hoc vera manifestum

hinc me fecisse opinor , objectionem, in qua solvenda

versor jam, his esse penitus solutam Sacerdotia quemadmodum praeteritis temporibus virilem portionem ex agris suis reipublicae accommodaverunt, itaeosdem eandem portio nem

126쪽

Pars L Examen IV. nem hodierno aevo multo auctiorem praestare, atque adeo satis pro republica Vitae habere. saee clo Non optinor, mihi objicet aliqui , mrtuae mon, si eo manus sunt sacerdotes, quia ipsi non pugnant nec prO- militent, cedunt in bellum. Responderem enim Primo : Ob id tamen non noci- η'η δ turos reipublicae, si sanam politicam sequimur quemad-za'ma nodum Sacerdotes levitae Hebraeorum non procede- hant ad bellum pugnandi causa, sed portandae tantum arcae foederis nec ob id nocuere reipublicae Hebraeorum,

nec manus habere mortuas.

θ. a. Regula satis vulgata est Quod quis per alium facit perse ipsum facere censetur.3. Imo forte magis nocerent sacerdotes ad bella prodeuntes, bella non edocti, neque ad hoc sive a Deo sive ab hominibus conducti. and 4. Cum tamen religionis res est, aut cum era ilix*Π emaneeessitate luctatur respublica, etiam arma sacer-ΣT bte quanti possunt arripiunt, muniaque belli obeunt. n. s. Ne civitatum quidem tribules , nec coloni re nee nobile ad bella procedunt ipsi fundorum suorum πηψν. nomine, nisi stipendiis novis conducti. Igitur' hi momtui dicendi sunt omnes,m omnes rei bis nocere: aut etiam sacerdotes absolvendi ab hoc crimine sunt Simter vivos cum ceteris annumerandi.

127쪽

An mantis sacerdotum mortuae sint Z tHie autem non mihi vitio vertas, Lecto christiane, e pleros quid in Galliarum regno Christianissimo hac in reconstitutum ab antiquo si eXscribam. Utor autem hic Limnaei Limnaeo, libro , quem de Regno Franciae scripsit ita copiose, ut Galli mirati fuerint, fieri potuisse, ut homo Germanustam clare perspicere potuerit Galliae res a Germanis haud partim abeuntes.

Sic igitur habet in NOTITIA REGNI

FRANCIPE Lib. III. Cap. V. Sciendum est, Ecclesiastieorum bona in Gallia permagna esse, Ox ς' i ii ireditus variare secundum annorum fertilitatem tempo- ' .a ra pacis bellive variare etiam in utrorumque descriptione dirus Cla- illos, qui summam numerant. Alusemissem proventuum 1 14 te hi, Haillan Liv. I. de Psitat de assaires de France v I Ala ejusdem quadrantem homum Bret delaveratnete diRoi Liv. L Ch. XIV pag. II O. Alii duos fere trientes Bodini de Repubi Lib. R. C. II p. 83O. Alii duas quintas Nic. Μaehiavelli pari. II. Oper. Alii plus quam centum missiones aureorum: es,

128쪽

ia pars L . Examen XIV. Alii , longe regios proventus superare ' quidem

centuplo plus quam regem accipere ecclesiasticos. TMboetius inter Paradoxa Reg. Seet. I. p. 4. Quo fit, ut si hodie proventus regis aestimatur, centum quinquaginta missi,nibus, proventus ecclesiasticorum constent quindecim millibus missionum , atque id tantUm ex praedialibus facultatibus & profanis reditibus. Idem auctor numerat Gallis vicies centum millia, hoc est duos milliones paro-ebiarum.

Alii assignant sex missiones aureorum: a relationde rΕtat de la religion Chap. III pag. 98. Alii quindecim. De la Noue aux Discour politiqueso militatres Disc. IV. p. 4O. Alii octodecim milliones libellarum Turonensium. Ranchin Tom. i. de a description de Europe ita Royaum de France, Artic Richesses de e temps.

Mii viginti milliones libellarum pronuntiant Dala Noue Discours XX p. SO9. Annotavit nonnemo tempus, quo imminuti ecclesiasticorum Gallia reditus fuerint viginti octo millionibus ampliti, Memoire des assaires duilerge de France milies en lumiere par de Tais post praefationem. Alius eos ad extremam usque miseriam inelsos mmorat. Relation de Etat de is Religion Chap. IL

129쪽

Ecclesiastea bona regni Franciae. Hactenus ex collectaneis industria Limnaei. Ubi de iii

observabis non tantum varietatem judiciorum per sese vidia maximam sed attentione in auctores facta deprehendς- re facile potes momenta ac pondera, quibus quisque eius ita judicaret. Vide enim Bodinum, Machiavellum, Auctorem incognitum d Cubinet D mi, quam belle

eanant.

Cujus aueboris quam sana si ratio a postica, illud prodit, quod Clericos hoc etiam nomine traducit, quia lipsi eterris sterilibus, palustribus in petraeis eliciant utilitatem, unde alii nihil perarent educere. Quaeso, Politici sani politici est hoc damnare aut hoc facientihus vel invidere vel eos traducereis aliis invidendos exponere Rursus idem auctor actat, unum libatem ex ossicina serraria magnam summam redegisse: ad ejus exemplum alios etiam Clericos velle istius modi ossicinas facere, quamvis jam nimias habeant. Quos' sanguia Iugas vocat, plangit ab ipsis tantum butyri casei

consumi. Io .

Verum nos meliore jure sequemur Auctores modernosi Spectacle de L Nature, viros non tantum at Clarus lentes, sed probos ut satis apparet, Maequos. mi hiis videtur, proventus Cleri redigi posse ad quiuiam partem redituum regni non provcntus sol irtim Lindorum, sed ni ha-οΠmium sacerdotalium reditui m.

Breto adducit Ecclesiasticos, Nobiles, commens les AM 3 seu

130쪽

94 Pai s Exammihutisnst, seu domesticos regis, reginae, principum c. immunes' gh β' sila 46stributionibus ordinariis alliarum, rum fundis noli penduntur. Nihilominus nec Nobilitasse Ecclesiastici desunt opime is ac regni Nobilitas quidem regi nili: pendit ex undis, quia Corpore suo defendit regnum a militat. Limnaeita Lib. IV. Cap. III. liti bri ex Loyseam Pendit in Ecclesiastici vero praeter ministerium sacrum omne,' 'Ut quod universo popυlo praestant in doctrina, assiduis ora-

canc Praeterea autem ad manus regis argenti aliquem modum deponunt jam ordinarium, jam extra ordinem. hξ Ordinaria praestatio vocantur decimae, concessae re- um:' ad eo impbsidendos vi haereticos Vi Utentes con tra regem ecclesiam. Limnaeus Lib. I. Ca IX. bbus decima haec saepim uerata fuit, sed moderatius sein P eeu, seu sy necessitates ninorum regu ataetre mecclesiasticise eximere ob illi p brevi s moderationem olentes, e agnoscentes se illis semper obnoxios fuisse, nec posse contradicere, qui I