장음표시 사용
321쪽
Tit. XX. de Donat. inter, dcc.
DE prudentia vestra valde mirantur, quod cum vobis causam matrimonialem, quae vertebatur inter B. Pisanum civem , & M. mulierem, commiserimus ca conice terminandam, & vos consanguinitatem inter eos in hJ sexto & septimo gradu invenientes , sententiam divortii tulissetis, de dote quam a viro mulier re pete hal. quidquam statuere distulistis. Quia igitur secundum se) jura vos quidem de matrimonio principaliter cognovistis, & de dote, quae est causa in cadens, acces sorte cognoscere valuistis , & sententialiter distinire : discretioni vestrae per Ap. scripta mandamus, quatenus praedictum B. moneatis attentius, S app. cessante cogatis, ut praedictae mulieri totam dotem suam, sicut d) canonicum fuerit, restituere
primitur quibus Praelatis restribat Pontinet: tan tum ex littera, quam ex ditia collectione restituo, apparet, eisdem iudicibu&commissam fu isse cauatim cujusdam matrimonii inter cives Pisanos celebrati.
prohibitiones circa gradus consanguinitatis,Nas finitatis. prohibitum fuit matrimonium usque ad septimum gradum, capste proxenum quast. 3.ibii Progeatem suam unumquemqMe usque ad septimum decernimus obseretiare generationem. Et capite eontradidimi ,eapite num capite de confungum. 1ate, quaest. 3. quae prohibitio durauit usiaque ad tempora innocentii IlI. ut probavi in cap. non debet,ae consanemn magis. Unde cum tem.
potibus Clementis is l. adhue vigeret prohibitio matrimonii usque ad septimum gradum, merito iudiere delegati in praesenti casu spararunt eonia juges , cum unus distasset a communi stipite in sexto, alius vero in septimo. c) IMO.J Tam civilia, quam canonica, statim
nones ; nam si ex causa li. ita separatum fuit matrimonium, ut in praesenti casu, tota dos resti tuitur . ex traditis supra an capite I. Si vero ex causa adulterii, non restituitur, ut dicemus infra in cap. plerumque e N s ex causa licita, sed maritus inops est. aut impensas secerit, non tenetur integram dotem restituere, juxta tradita supra
TY hoc textu sequens communiter venit dis I . putanya assertio: muriae deligat m, qui cogno.
re valet. Qiae conelus a probari potest ex eo. i. Opite Aecedens 4. At I te non conte λ capite a. vi conget. servon cap. 2. Ophe n 're, hoc tistit capite prudent/iam ii. g. 6. de os. HIegat. cap. χ. Metits . ιn I. cistet . Illustrant ultra congestos a
Balbosa in praesenti, di de potest. Episcop. riget
Anguianus hue. 1. de legibi , eap. 21. Balbo a mD. D. Gonaal. in Decretas. Tom. meap. 3. deorἀm eognis. num. 38. tibi Caranna Ro- herilis Isb. 3 re, 0uaec. cap. 3. Cuia c. de Canisus hie, Zypeus ala tu. de fiso comper. Sed pro dii bitandi ratione ita in prasentem s. assertionem insurgo i Judex delegatus non eo im Numgnoscit nis de rebus comprehens, in ipso re ΣΤ εὐ- scripto delegationis, Eap. eum inter set. de esse. Vistigat. quia sines mandatae iurisdictionis dili genter sunt Observandi, Op. eum duel a ra. de rescra 't. cap. qua de non scerassati, de prasen in s. est namque iurisdictio delcgata stricti tutis,N per eonsequens tantum restringenda ad cau sis N personas in ipse rescripto expressas, p. I. de os eis ritigat . sed in praesenti easu iudicibus delegatis tantum fuit commissa cognitio eausae matrimonialis, an videlicet consanguinitatis inter eoniuges in eo gradu daretur, quae impeGiret, seu dirimeret matrimonium, ut ex litteraeon stata igitur Juaices ipsi non poterant de Ao-
te cognoscere. Augetur pri To ex eo, nam dotis causa iacularis cst , de qua judex saecularis
s, saecularibus solus iudex oeularis cognoscit, ut ita serventur uitiusque iurisdictionis sines,& di .isum cui ii te imperium Caesar habere credatur, c. notit, deIudactis, capite OUam . quissusnt tui imire. etim ad mertim, 96. δωκB. E go ex alio capite.videlicet quia iudices in praesenti easu a pontifice desgnati ecclesiasti ei erant de
dote cognoscere non valebant. Augetur tandem
haee dubitandi ratio, nam si iudices delegati in proe se uti casu possent super dote pronunciare, maxime quia causa illa accessoria , S incidens erat: sed ex eo quod si causa accessoria,uelmesis dens,non sc quitur quod sudex,qui de eausa principali cognoscit, de accesso ita pronunciare valeat a nam iudex qui super causa principali sententiam dixit, super accessorii, in iudicio non deductis pronunciate non potest i q. C. depositi, L omniau,Caesenti bus O ι . docet A vendan norasti. 6. Sed in prasenti casti sententia super causa principali prolata erat: ergo super dote,ets esset
causa accestoria , non poterat eam pronunciarc.
Similiter iudeου saculari , qui de causa principali cognoscit, de ecclesasti ea aecessoria, seu incudenti pronunciare non valet, pse Imperiator, 96.
322쪽
19a In Librum IV. Decretalium,
distanc . cap. tviam l. de ordis. PNGL cap. lator s. paliter de matrimonio agatur, R inci/at quaestisisHII a snt legiι mi, cap. manquisitionis, prohι- dotis, haereditatis, vel alimentorum, ut in caPurimis, de haeret. in s. Ergo smiliter nee iudex i. capite cavisam,qui filii sint leti . capite eiam ha .eeesesiasticu, de causa saeculati, accessoria, vel in- beret, de eo qui diaxst in marν1mon. vel intenssi eidenti cognoscere valet. tur causa civilis. N incidit criminalis, vel eccina
Qua disieultate opplessi Immola , & Abbas tria. Et etiam dilatimen assignant inter causas in ρrissenti, Decius in Authent. quia Acum, n. l. incidentes , quae pertinent ad eandem speciem Caerant. Felinus in p. luetiniam r. δεθνoeom- iurisdictionis, ad quam spectat eausa principalis ;petenti, Austerius d potestate Ecclesia, fallent. a . de inter eas , quae spectant ad diversam iurisdi-
Ludovie. Gomer an cap. viti. num. 22. deItide. m ctionis speciem . quam non habet iudex, apud 6. Ripa in L L num. s.f. stat. matram. Didacus quem eausa principalis disceptatur : A docent Pererm f. a. tal. .hb. . or .RE inpraxi, E. temis quod in prioribus iudex, qui de eausa principalipore, pratis. a. numero 1 . existimarunt causam cognoscit, de incidenti etiam cognoscit, veluti
dotis etiam prineipaliter motam, esse mixti fori, Judex criminalis.cujus de malcficiis cognitio est, ita ut inter iudieem ecesesiasticum, di saecularem eausam civilem, s qua incidat. potest dirimere, si locus praventioni , ideoque in praesenti casu lege 4. s. si alcatiar , . Amiam regiana. N e con-
potuisse iudicem ecelesas icti in de dote etiam vel Judex civilium causarum, ii climinalis ci- cognoscere. Moventur primo ex O'te ex tit . vili incidenter accedat, potetit eam terminare, ter: ,de pgnor.es nuper, cap. per vestras,hberi, lege nialiam, Caia te d. reinsvis : in posterioribus iaI. ubi jude2 ee lesasticus principaliter de do- vero non potest pronunciare, ut in aerapite tiaiam iis causa cognovit. Verum haee interpretatio 3. Iegenampostea 9.ssimanor f. de jur Arando. non est admittenda,ideoque eam refellit Batho - Sie etiam iure ei vili attento latrunculatoris causa si a/ρο estare Disi. adeg. 8 . numera so. S longὸ non potest, ne quidem connexa iudicari, lege verius est,causam dotis principaliter motam non stimus si . s. ia νvinctilinor, F.δJud. quia ea esse mixti soli, sed tantum eius cognitionem spe- causa ad speciem alterius iurisdietionis spectat : stare ad iudices iaculares , I. in contris titus a 4. S ita praesentem textum accipiunt, ut judex ec-6. 4. mrs qMod si in pro c. C. de non num. pee. clesasticus ratione incidentiae possit cognosci i e Gome et an Lyo. Taura, numero 33. Molina tib. de eausa dotis. quia ea eausa ad speciem allelausa. de primog. cap. s. numero s7. Gulier rer i pra- iurisdictionis non spectat. Sed suxta supra tractu. quae 3. 44. Balbosa in I. i. p. a. num. f. dita facile haec interpletatio convincitur nam fiat. matrim. Illae enim ea usae mixti fori dicunia causa matrimonialis spitiiugis est . ad iudicem tur, quae licet ex se, & ex sua natura temporales tantum eecte fasticum spectans. causa dotis pro-
essent, aliqua tamen lege eivili, seu canonica, vel phalis , ad iudicem saecularem principaliter per- rationabili eonsuetudine . non privative, sed cu- tinens: ergo non ad eandem speciem iurisdictiOmulative iudieio Ecelesae sunt reservata, ut de- nis spectat. licta , quae ad utrumque forum deserti possunt, quae refert D. Ioseph vela in e 3. L . e. oram. Alii ut textum hune exponant, judices tri- 'Nec favet contrariae sententiae textus in a. e. ex plieiter posse eonsiderati eYistimant, ita ut Ure ' Iuteris a nam in eius specie iudex eeesesiastieus, alii dieantur eompetentes simplieiter, asit in 'etiam in ea uti dotis potuit adiri, quia agebatur competentes prorogabiles , alii tandem incom-m 'de vidua oppressa a judice iaculari,qui eam dote petentes, N improrogabiles ptimi dicuntur exspoliaverat propter mariti desictu i quo easu omnes illi, qui attento tute communi absque iudex Gesesasticus adiri potest. Op. ex part ubi ulla prorogatione . seu consensu litigantium probaui, de foro compeιent. Quo modo etiam adiri possunt i S debent, ita ut illo tum sorus accipiendi sunt textus m d. eap. nver, cap. 'ν- smpliciter competens si, qualis est Judex unius tenu. da emptione O venium. Et hae etiam ra- loci respectu sui tertitorii, de quibus in ista 2.tione de dote cognoscere . posse iudicem et eleia g. s qais an Ivis vocatus, lege penult. g. de Iurisaesa eum,eonstat ex eap. s. hoetitiaL p. ex parte Sie sanὰ si laicus habeat domicilium in certoas. ae foro compet. cap.superi 6 de υ Nee o hia loeo, eo tam iudice ipsius loci legitime conve-
stabit si dieas, in speeie textus is d. cap. ex litie- nitor , ea ιιι viliam. de foro comper. nisi privile-νu, mulierem viduam non esse, si quidem mari. gio exemptus sit, ut scholares, & smiles. Setus superstes erat a nam cum ipse fuisset pro- cundi vero judiees sunt, qui sicet attento iure scriptus, & bannitus, eius uxor pro vidua habe- communi incompetentes sint, tamen prorogabatur : quia idem est non habere maritum, ac tione partium eompetentes reddi possunt; quod habere inutilem, cap. inter, ubi Gloss. vob. Im contingit in iudice et lesiastico , qui licet inutilem, cap. I. de Hascript. ubi Abbas notabiti A. eompetens si respectu laicorum in causa tem Cotta verbo Iridis; Covarr. praeme. p. . nu porali ; tamen eorum eonsensu , N proroga- mero I. notavi iam an d. cap. ex titteris. Alii ut tione eompetens reddi potest , iure communi textum hune exponant, supponunt posse quam- attento. I. Epis Uale 8. C. de Episc. iaudentia . libet eausam in iudicium deduei, principaliter viis docent Battolus in I. ex consenta , in prinos. 1. desieet, & incidenter. Principaliter dedueitur, de appellas. Boerius deos numero 4. Na- quotiens de ea principalis est quaestio, e examen vati. conss. i. aesnto/. excomm. Tertii tandem audicio occultiti exempli gratia quando lis prinia judices sunt. qui nee de consensu partium comiseipaliter de haereditate moψetur. & incidit quae- petentes reddi possunt, aut eorum iurisdictiostio status, ut in eaρ. tuam 3. de or euna. l. prorogari quare incapaees , dc prohibiti ap- quotιens 3. Odice deIua. vel coram delegato ad pellari solent . ut sunt iudices saeculares respectu unam eausam dato in integrum restitutio inei- clericorum,qui nec de eorum consensu compe- denter impetratur, juxta textum in es. penat . tentes reddi possunt, ut probavi ane. curso, de
323쪽
ti respectu causarum urit, & spirituales, veluti haeresis, simoniae, matrimonii, natalium, iurispatronatus, de quibus
cognoscere non possunt, cap. ut 3nquassaoms, I. prohibemus, de haerem. cap. tuam, de oriun. e mi.ca quanto,deIM . p. pervenit, de decimis: nee
de partium prorogatione, ut probant Bari. in I.
Tit. XX. de Donat. inter, dic.
quae mere ecclesastieae cidit, sed iudiei saeculari relinquit, eap. raam l. de oram. Ggmt. quia non est ita pendensi seu connexa causa successionis a ea uti matrimonii ;pronunciat tamen ab eo casu,ob defectum legitimationis non esse filium inquietandum in s
reditate paterna,ut in cap. l. cap. q. p. causam,
Nee obstit dubitandi ratio tupra adducta; 8. nam lieὸt iudex delegatus non possit cognoscere diluit .
natu Regia Corona, q. 49. Unde ennotatur dis. erimen quod versatur inter iudiees ecclesiasticos, de laeulares, quoad effectum cogntinendi de eau sis incidentibus; nam ineapaees, di vetiti, heeptineipaliter, nee ineidenter eognoscere possunt soriis ipsus, & incidentibus in negotio princide eausis,in quibus sunt inrapaces,&directo pro- pali, cap. prudentiam 23. s. bonis, eam seque, h. Lderausis non comprehensa in litterέι delegatio ' M 'his,potest tamen e gnoscere de omnibu3 aec 'hibitit at vero iudiees ineompetentes, quamvis non possint cognoscere principaliter de causis in quibus sunt incompetentes, possunt tamen de illis pronunciare . cum inciaerint in eausa, in qua sunt competentesi unde facile exponunt praesentem textum , videlieet ut in eius speeie dotis Lausa incidenter emerserit,ut ex eius verbis constat t ideo iudices Ee lesastiei. qui respectu
ea uia gatis non sunt ineapaces, sed tantum pro . hibiti, potuerunt de ea pronunciate. Ita doeue. runt Glos in prasennaarb. in I. r. los 2. num. 4 . g. solui. marram. Balboa,& Garanna an cap. tuam da ora n. gmt. sed licet hare doctrina verati , & a Ptimatiis nostris communiter recepta iadhue tamen exi stimabam,in praesenti easu posse iudices etae si isticos semper. ae quando s muleum de matrimonii valore diseeptatur etiam do tis restitutio. eam terminare : quia elim simul uxor petat matrimonium nullum deelari, & sibi dotem restitui quia tune causa dotis est aeeessoria, eum dos aecessaria sit matrimonio, L si mulier, l.
quitur.quod si matrimonium nullum deelatatur,dos restituenda sit,iuxta textum, te ibi tradita in eap. r. hoc titui. & ita iudex eecles allieus potest declarare matrimonium nullum esse, & per eon sequens dolein restituendam esset quia omninodos pendet a matrimonis; quae causae eonnexi
non ita stricta datur ullo in alio easu, quare dum iudex eeelesiasticus eognoscit de legitimatione, quastionem haereditatis, seu suecessionis non de- deletari. Unde cum in praesenti easu eausa dotis aecessoria, ae incidens esset, ideo de ea p tuerunt judiees delegati cognoicere. Nee obstae augmentum primae diiseultatis,eui ex supra traditis faelle respondetur; nam licet eausa dotis saeiae uiatis sit, tamen quia ejus cognitio incidenter mersit, potuit a judiee ecclesiasti eo terminari. Nee obstat aliud augmentum ex quo dicebamus, jussicem in praesenti speeie sententia prolata suis per matrimonio ; non potuisse super dote pr nunciare; quia jam tantius erat officio suo ex L
let. Nam omissa Glossa in praesenti, quae do huit iudieti in hoe casu virtute novae delegationis posse contra malitum proeedere ad gotis restitutionem,quam resellit Canisus Uli, dicendum est, multum interesse, an accessorium, quod superest prolata sententia super caula principali,peti possit iure actionis. an vero tantum debeatur
osseio iudici, si peractionem peti possi, adsue post prolatam sententiam pronunciari potest super aceessorio, ut is l. ιθ. s. Lucius, 1 viraudia . inueb. si uero tantum iudicis osse io de heatur , pronunciari non potest, l. 4. C. deposit, ι qui per Di sionem s. ulta 1 deamon. empti: do euerunt Butrius, & Canisus in ' senti, P. Batb. in I. i. p. l. num. 48. F. fiat. matram. Arias de
Mesa Isb. 2. variar. p. I. num. II. Unde eum in
praesenti isse iure actionis peteretur ab uxore,eta iam finita ea uti mattimonii, super dote pronun tiari valuit.
a DLetunque accidit, ut proponis, quod in tua e) parochia mulieres 1 viris suis
A fornicationis causa d) rece)unt, & sic usque ad mortem ipsorum permanere noscuntur ipsis autem defunctis. cum e) consanguineis, ad quos haereditates eorum deveniunt dotem suam cum dotalitio suo repetunt, eis audientiam denegantin iis nolunt restituere quo ὁ reposeunt,ob hanc causam quia eo ipso se indignas fecisse noscuntur, quod a viris suis causa fornicatiohis duxerint reeedendum. In hoe casu itaque dicimus, quod si aliqua mulier ob causam suae fornicationis iudicio Ee-eIesae, aut propria voluntate a viro suo recedit, nec postea ig) reconciliata est ei. dem inde defuncto ipso, dotem, vel dotalitium suum repetere non potest.
lectione , sub titati de dote restit. cap. 2. nullibi tamen exprimitur eui resplibat Pontu
consuluit pontifieem, quia quae plerunque accidunt, discutienda & examinanda sunt legati, fri liber. Iega l. I. de s 'en tiator.
e) In tua par.chia. J Idest dicte es; plerunque enim parochia in sacris canonibus accipitur pro
324쪽
a 9 In Librum IV. Decretalium,
dioecesi, notavi in cap. i. da parochiis; nam cum in
praesenti casu agatur de poenis adulterii, de hujus delicti cognitio, ac vindicta ad Episcopum spe,ctet,necessatio non de parocho, sed de Episcopo
societatem mariti, metuciates mortem aut poenaseondignas tanti scelaris. Innocenti autem con
iugi non licere in hoc ea discedere ab alio eon juge, probavi in cap. significisin, de aciis ierit . e) missa guine s.J Quos non esse audiendos
in hoe casu de adulterio excipientes, seu uxorem ipsam a ceu santes, videbatur ex sequentibus. Primo quia de iis, quae defunctus aequo animo tuis lit, haeredes eonqueri non post ant, . titi. C. de re- ιο Ad donat. Deinde quia iudicium de motibus non transt ad haeredes mariti, J. Nι Iudicata II. I. a f. sui matrim. unde Constintinus in L I. C. Theodos de Hr. ita scribit: De mυν ius allio Mitra personiam extenus non pus , n e in haeredemaatur, nec tribuitur hared . Facit Quintilianus
Melamar. 33o. M.trita morti excusant, marita se-ciar tarem desiuerant, liberis satis est qΛod natis r. Et licet actio ista, seu iudicium de moribus sub latum sit,adhue tamen expendi potest,ut appareat solatium hoc, seu dotis lucrum . personale sit ille. nee ad haereAes transire potuisse. Quid enim tam
absurdum, quam uκ ris mores, qui desuncto pla- euerunt, ab ejus haeredibus tanquam graviores
aceusari, & reprehendi λ Si quidem de his, quae
testator aequo animo tulit, haeredes queri non possunt,Lt.1s de privat. LBeI I. i uriarum i .an
princi 1. de inquis ; N iniuriarum remedium esse oblivionem, ait seneca epist. 94. 3e ita unus quisque iniuriam sibi illatam distinulationis vota luntariae patientia eondonare,& remittere potest, non solum, I i. g. de inlluriis, Lsi quidam, C. eod. lat. I. seum Iudicιο ici. f. qua isonarum, g. si qui
vus qui nimis dissoluta in euriά custodiam domini neglexit. punitur eY SQ syllan. sed domini venia ex dissimulatione semper praesumitur,nee haeres conqueri potest, I. I. g. si I. f. iad Sutiis. Stehtiam si vasallus offendat dominium , vel feloniam eommiserit,dominus vero in vita non sum rit conquestus, haeres ejus non potest agere ut nudo privetur, cap. i. q. rn ram,ue prohibata stud. aheni. Si donatarius ingratus probetur, N do nat cir conquestus non est,perpetuum haeredi imponitur silentium in I. i. C. de rem dieand donat. Ingrati aftio moveri potest a filiis, haeredibusque patroni, ob injuriam sibi ipsis irrogatam, non
vero ob illatam de sancto, L qui mianumst tuntur, C. vi operis tiberi. Fatiunt textus an l. omni mo
ἁὴ, ubi Glosa. verbo Non scuat, C. de modis. te. stam. t. non solum, s. ias de in rus,l. 2. g. em c patias, f. de collat. bonor. l. mpinsanus 8. de ιnossis. Sed maritus in prasenti casu ante accusationem decessit, quem lex laudat, quia magno prudentiae moderamini crimen uxoris remisit, L ma ιι, sis ad L IMI. d. a h. l. si ves metu, C. eod. ριμι igitur haeredes eius admitti non debebant ad ae-eusandum mulierem de adulterio , quod de sun ctus remilii e praecipue cum publicae vindictae eausa illam non proponerent, sed ut a dote dotalitii l ue restitutione liberarentur. Non maque is Veniquuν ait Papinianus in L m Ieri s.socer,df. ad I. Iul. d. aduo. qua ta γέμοιαι lo commodum astis visium domas sua praeponere non erat. . Accedit nam actiones,quae ad vindictam eo paratae sunt,ad haeredes non transeunt, L quod δι- aimus, g. hae M ιο, 1 de eo quoa nuIm, L inde Aeracius. . si mons, g. ad I. AqΛιI. Dic bardus in I. i. Instit. de perpet is ct tempor. a tion. plura erudite adducit meas Robertus lib. i. reν.Iua c. cap.u. 14. ergo in praesenti ea se haeredes mariti audiendi non erant. Quibus iuris principiis moti Bartolus, Paulus, Castrensis, di Baldus in
Berlichius conclus so. m. 91. A. Matthaeus vi crImm. t t. de ad i. p. 3. Gomer m I. 8o. Tauri,n 68. Gregorius ιn I. I. ιιι. I pariti. I. Aviles m PtALpraetor. is moremis, Matienaci in L s. ιst. 9.bb. s. recopia. Hos 8. num. 33. Henellius de δοt ιιιο, cap. Io. g. i 3. a firmant haeredes mariti minime posse accusare υxorem de adulterio, quam desulictus non aecusaverat; si veto maritus adulterium non dissimulavit morte autem praeventus accusationem instituere non potuit , & uxorem eam ob causam expulit, & ejecit, tune haeredes contra eam de adulterio nec agere, nec excipere prohiberi. Consuluit Farinacius piari. q. crimin
e alvi de dot btis, ast mat quod licet cum maritus sciens adulterium perpetratum fuiste , ab uxore decessit, haeredes non admittantui ad ipsam accusationem , tamen cum ignatus adulterii obiit,
haeredes pollunt admitti ad aecusandum; quia si maritus adulterium ignoravit quod N in dubio credendum est. I. marati, f. ad i. de istah. l. ier us, 1. δε probi. J iniuriam piosecto, quam
nescivit, remisisse nunquam creditur. l. mhusnterest, i. r. l. mater decedens,ss de inle. testam. LIegitimam,1 de ριtit. haredit. Ideoque illius haeredes tunc recte, atque utiliter experientur, l. I. F. de his Pibi ut se Deinde quia cum maritus talem accusationein adversus mulieris haeredes instituat, tili. Caul. DL deis h. non est ratio cur & haeredes maliti adversus ipsam uxorem querantur, sed adhue asserendum est, nec in casu scietuita mariti, nee ignorantiae posse haeredes accusare uari rem defuncti de adulterio, quam ipse non aecusavit, ut suse probant Duarenus mi. rei Iuditatis, ε. a. f. s. ut matrim. Berlichius conclus. 3ς. num. ix Carprovius conini I. δε-sχιι. Henellius de dotia r. cap. io. g. I s. pertoriam. Nee contrarium probatur in hoc textu, nam in ejus specie maritus propter adulterium it separatus ab uxore iudicio Ecclesiae, vel facto ipsius mulieris de ita retinuit dotem pro toto tempore vitae suae r quare haeredes tantum exiscipiebant defunctum retinuisse dotem . nee etiam divortio facto eam restituisse, quia mulier propter adulterium dotem amisit: non ergo opponebant adulterium de noVo, sed tantum excipiebant de eo , quia ob illud desuuctua dotem
non restituerat, & sie eam retinere debebant. Nee novum est discrimen agnoscere interea,quae petenda sunt iure actionis,& inter ea,quae oppositi exceptione jure retentionis obtineri possunt ;nam videmus, quod adulterium eiviliter, vel eriminaliter aceuiari non potest nis intra quinquennium, L marma as. s. quinquennium, si de
exceptionis de eo perpetuo opponi potest l. 8-ν I. seMI . de dos exceps. Pro qua interpret tione facit Glossa in I. 3. g. quod autom, I . quod quisqM
325쪽
nisqMIsr. gum ait poenam non trans re ad hae redes, ut contra eos detur amo,sed tantum ut de . tur exceptio, quam extollunt Paulus ιλ, m.
Vela uius ι .i m. I. R derieus SuareE Abi supra. Nec sundamenta sententiae Costani obstant. Non primum, ubi dicebat, quod si marito constitisset de sagitio uxoris, procul dubio id arguis et i &ita cum morte praeventus fuisset. id haeredibus eius licere debere. Quod etiam procedit in actione iniuriarum ignorata . & nihilominus morte eius eui facta est eYtinguitur e quam ob causam quia odiosa est ea aetici S meram vindictam
continet,ut docent Bronchorst. l. a sert. a. ideolimredibus eius non datur. Nec obstat secundum deductum ex ael. tillim Nam licet Antonius Matthaeus ubi supra, num. s. desuncta uxore existimaverit posse malitum adversus eius haeredes agere ad dotis restitutionem, contrarium tamen verius credo i quoniam crimen hoc molle extinguitur, nee actio de moribus in haeredes mulieris olim dabatur. I. si poma a . Lerimen M. f. de parnis, hi C. Thoas . de dotibia , i. viti. C. s rem, dies iari istor. Deinde quia si actio non tran-st ad baeredes mariti, ut proxime resolvimus. a sortio ii non debet transire adversus haeredes deis iustae. cum certum si, Acilius actionem poenalem transite ad haeredes , quam adversus haeredes,l. misti, M. i. β. quod fassis tutore. t. pernalia. ad reg. Farcia. I. 1 f. ae privat. δὸi N. Deinde quia morte delinquentis extinctum cente
tur delictum. i. d uncto, ff. de piast Itidie. sed
cena delicti iam extincti non debet transire adaeredes,l. 3. C. si pendente appetat. l. ex JAd curiam ac,. H iacens s. Deinde ex lege unica , C. ne ex delutio defund&riam; ubi etiam quando civili aer agitur,non transit actio adversus haeredes, nisi prius lite eontestata eum defuncto. Nee obstat dicta lex finalis, C. de adulteriis; nam omissis Iutionibus trad tis a Petro IJ ithoia in I. a. numeroasous solui. matrim dieendum est,quod licet ii, ritus per viam act onis non possit agere adversus haeredem adulteiae, tamen si penes se dotem habeat, ut in casu dictae legis snalis, ibit An haer δό- ώxoris re/luxtir, potest repellere haeredes adulterae dotem repetentes,Opposita adulterii exceptione. Quam interpretationem tradunt An charanus in praesenti. ntim ii. Petrus Batb Hismpra, sum. t E. N ad praxin Aisputant Franchis de- eis. I 8 . Fontanei. de pia ιs nupt. Hausia. . et .
phernalibus plures aecipientes, asseruerunt mulierem propter adulterium amittere non solam dotem, verum & bona paraphernalia , idest ea, quae ultra dotem mulier secum tulit, L si ego,g. δε ris, 1. de jure dotii. hae sege, c. de paelis conventis, i. δε matur 19. s. hae ritis. ita docuerunt Romanus singui. 3ii. Costa in cap. si pater, r. p. verbo
Iulius Clatius M.f. sotot. l. adulterium, n. 3s. Peguera deos. 93. num. r. alii relati a P. Bars. m
2. 8art. I. inprincip. m. sq. pro quibus faciunt textus in cap. ex tenore, ae m. l. pr. γ 8a. Taura,
quae hodie stant in I. 4. iit. ra. 55. 8. Recopri. Sedeontrariam sententiam, videlicet propter adulterium mulierem non privari bonis paraphcrna. libus, tenent Panormit. in prasensi, nam. pretio.
Praepostus num. s. P. Barh. ιn d. l. a. in pranc' p. I. maem. n. BOcerus de Mult. cap. s. ex num. 36. Henelsius deuorahiis, es. IO. Nee reperitur ulla
utriusque iuris lex , in qua similis poena saluatur ; unde non est ratio, quare privationem do tis in dotalitii ad bona paraphernalia uxoris protrahamus, ut latius probat Boterus supra. ex m37. mque ad 41. Nec contrariae sententiae favet praesens textus, nam dotalitium in praesenti non
ligniscat bona paraphernalia , sed donationem
proptet nuptias, in compensationem dotis a marito in uxorem collatam, ut probavi in cap. eA parte, de foro competenti: quo modo dotalitium in praesenti aeceperunt sanormit. L . 2. vers. Remo. Immola num. H. Barbati a num. 9 Innocentius & Socinus, quos sequitur Georgius Eutherardus consiI. n. m. 21. volum. i. Nee etiam
pro eis facit teYtu in L cap. ex parte, qui loquitur de bonis aequisitis constante matrimonio,de quibus egi supra, in cap. 1. partem enim eorum bonorum mulier amittit propter adulterium ;quia aliud est non capere ex honis viri, aliud res suas proprias amittere, I. tili. circa M. C. de eo- diobis, ι. Flauu H. C. qm potior ci: & s amittit dotem propriam, ne ilius privabitur bonis quaestis constante matrimonio, in quibus agit de lucro captando. Unde in hae questione resolvit P. Barb. ML supra, in puncto iuris veriorem caesententiam hane negativam ; in iudicando tamen, & conssendo sequendam esse sententiam
affirmativam, proptet auctoritatem textus an d. l. 31. Taurι
so Reconeiliaria est.J Aut voluntarie a mari. to, juxta textum in eap. maritis 3. cie adrasteriis ;aut auctoritate iuditis , cum ipse postea adulterium etiam commisit, quia tune potest cogi per
Ex hoe textu communiter sequens deducitur
assertio : Miser propter adulteYium a vιros parata a frit dotem, ct donatιonem propter nuptiaι. probant eam textus in east. ex parte, de con- ών. Dei. cap. t. ut lite non contest. Numelia 31. Leonis, Leonsensu 8 fi virum s Lytibemas ii. g. r. Atthent.
bosa in prasoti . Scipio Gentil. vi secundis nu
326쪽
de prasi a ver. p. . quast. I 4 num. 3s. Grotius in sentent. eap. a. licet apud alios iugites etiam de si foνibus ML Liacitis,1 eis. Fragoso p I. dere m. moribus agi liqueat ex Plinio tis. q. naria f. h. Ll b a. 'vir g g a. Gihalinus lib. 4.de Uuris, p. s cap. 23. Valer. Magn. lib. 8. cap. 1. Et lieet haec
ανι. ai. Agidius deprimi honest. art. c. per talum, actio civilis esset,lamen plerunque accusatio ap-Αnt. Matthaeus de crimis. tat. de adulter. cap. s. pellatur, I. viro 39. i. cum mirer 4 . s. soluti m Henellius de duatit. cap. lo. pichardus in manuic trim. quia morum eonjugalium coercitionem p. s. a. verso Auaherlam, Boreli. rem. t. deos continet, & vindicta causa intenditur, ut obseria
9. Sed haee assertio disseilis redditur sequenti i
, MI ris eonsideratione: Poenae debent habere suos auctores,nee ob alteriux delictum admissum alius puniri debet, L semimus ar. c. deprenisu. 2. C. ne uxor pro marito, i. si a Da u. h. i. C. de incle. sed sob adulterium uxoris maritus dotem lueretur. puniuntur uxoris pater, si dos est profectutia i si veris adventitia. extraneus, ad quos s luto matrimonio dos ipsa spectabat, eratque re versura, ut probavi supra, sn eap. I. ergo pro pter uxoris adulterium maritus non potest in praejudicium eorum vindieare dotem. Augetur primis hae dubitandi ratio,nam adulterium non est causa immediata amittendi dotem, sed divoratium quoad vinculum,quod propter adulterium, S mulieris culpam iure eivili contingebat, L Lmcius 38.1. sim. ma rim. sed iuxta sacros canones propter adulterium non fit ἡivortium qΗoad vinculum ut probavi in cap. ex luteris, de dato Dis, cari. s. concri. IAser. Igitur non habet loeum poena amissonis dotis impolita a jute civili. Au getur secundo, nam etsi dos propter adulterium uxoris cederet lucro mariti in poenam perpetrati sceleris, id proeederet post sententiam super ad ulterio prolatam , cum regulariter poena a iure imposta non debeatur ante sententiam, . 6mqus
f debare fisci, ibi: Rerum oportet constare prius
de reaminis pνonunciatum . de cap. cum secundum
leges, δε har fieis M. f. & in terminis docuerunt
Baldus in eap. ex parte, de conser. num. 8. Co-varr. a. p. de maIrim. cap. 7. s. s. Didaeus Pereae an l. 1. tit. ις. lib. oriun. Cenedus ad Decret. LI L is . sed in presenti easu non erat sementia
prolata contra uxorem adulteram: ergo non poterant haeredes mariti retinere dotem propter adulterium.
io. Qua dubitandi ratione non obstante vera est D. πιι - praesens assertio. pro cujus eaepositione, omissisy,o uilicis oua de adulterii gravitate, & poenis ex uir que iure adducemus an cap. a. ae iaὰώθ. ut ad poenam - - tantum privationis dotis commentarium contrahamus . sciendum est, iure civili Romanorum fuisse judietum, seu actionem de moribus, qua divortici ficto inVicem vir , & uxor sbi Dioresaeeusabant, di examinabatur cujus eulpa, seu mores causam divortici dedissent, ι.εινο 39. F. setur. matrim. quod iudicium apud censores peragi, eosque de moribus cognovisse, explesie testan. tur Marcus Cato in orationa de dote, ibi: Vir eum divortiam fuit miaberi, jώdex pro rensore est. R. Gellius I d. η. nostium, es. Io. ibi e onsor agebat de uxoribus. solennia tutisiurandi verba haee erant ita eoneepta r Et tu ex animi tui sententia uxorem hialti Quibus convenit quod Cieeto de
Oratore hs. a. scribiti Riu, I etiam illiad Liscius ponim Nasica Catoni censνi. ex arcimi tui sentenistia ta Maeorem habe33 Asconius in oratione contrapis. Em, ibi vid Censores de moribus aecustri, O titνιώsque censoris sentenisa cives Roma os βου- νι condemnari. Probat Robertus lib. 4. recepi. vant Culaea in L unis. f. taeeat, C. de rei uxor. as.
motibus,non potest criminaliter de adulterio Gxorem accusare, i. unie. C. Theodos teum ciuialiter, L vinis. C. quiando e Glis My o, docet Culae.
niam actio civilis, per quam vindicta persequitur. criminalem actionem consumit, I ed ait Pratorg. δε myώriis. Exitus autem hujus iudicii etat, ut pronunciaretur utrius eulpa diuortium factum esset, ut deducitur eae l. Gratis 38. l. si socer 44. s. i. 1 fiat. matrim. L - ἐου i. s. uti m. F. ad Liti de arist. Illustrant ut it nius hb. deformul. Cujae. in nove . 22. Et si constaret uxoris mores eausam divortio dedisse, maritus propter graviores, scilieet adulterium, sextam dotis partem ;propter leviores veto,quales omnes erant praeter adulterium . octavam dotis partem luetaba . tur. Quod s maritus divortio eausam praebui cset, eam quidem dotem quae annua, bima, trima sdie reddi deberet, si moles essent graviores, prae sentem exhibere debebat i si vero suissent mi nores,intra sex menses plastare cogi batur. Caetet lina in ea dote, quae temporis dilationem respuebat,motum distinctione insuper habita,tantum ex fructibus vindieabat uxor, quantum per
illud quadriennium ex praedio redigi posset; qua.
tum poenarum vestigia extant apud Ulpianum in fragm sit. c. Paulum Is. 1.solem. titiai L si si putatis 194s de mob. ιιl. i. hori kt a patre p. g. de
captivis i observant Cuiae. ad Ulpianum lat. T. Grotius instaribtis, ad tit. 1. de aetor ars, Revardus hue. q. r. p. Is Pichardus in d. s.fuerat, num. bo. Balduinus de nov0 r. I m. tib. I. pag. 2I . Faber suurispruci. ist. II.princip. 8. astur.3. Illustr. Ramos in a. I. urit. s. iaciat. Quod si viro, atq; uxore invicem mores accusantibus causam divortio dedisse utrimq; se pronunciatum,veluti uxorem adulterio, vitum lenocinio, nihil ex dote minuitur,quia in iudicio de motibui mutua delicta
pari compensatione tolluntur,a. I. Uro 39. l. mulier M. F. soluti matre m. aliter atque in eriminaliaeeusatione de adulterio , ubi lenocii replicatio
mutuam criminum compensationem non induiseit,l. a. s. si publιιι i. s ωαον 33. g. iadex. g. ad LDI. deis h. Illud namque privatae vindictae d sor in actione ciVili de moribus,hoe publieaedi Leiplinae vigor in aecusatione de adulterio post lant, L locatio s. s. qvisa illicite, A. de punc oriretii docent post alios Barb. & Cuiae. in d. l. τινι ss. Biissonius fgra, Gothostedus in I. I. a. σ3. C. Theodos de dotatas. Caterum cum actio de motibουs frequentari desisset, vel propter incertitudinem causatum diuorti vel potius ex constitutione Honorii in La.C. Thrauos ae reptici. sitis
327쪽
res retent;o. qua mari. ut rei uxoriae actu con- vetitus contra mulierem utehatur, ita ut vel sextam partem propter mores graviores, vel propter leviores octavam dotis partem retineret, teste Ulpiano d. tu. i. HV moreriqua ιιι ι ι 13s. s. r. ae reg. Iur. quemadmodum ex lege Itit, de adulteriis muliere damnata non tota dos,sed pars dumtaxat apud maritum manebat, ut ex Pauli fragmentis probat Cusae. tib. a. observ. c. II. G:-nniux iis ιη Gnvenit g. C. δε ρ λ conveni. quἱ
testa imperator sanxit, ut s maritus commiscrit adulterium, recipiat uxor dotem, lueretur donationem propter nuptias, & eae reliquis bonis tantum , quantum tertia pars donationis propter
nuptias eis cit; quod superest, s O vindicatur,
his snt de elidentes, vel ascendentes osque ad tertium gradum, qui fisco praseruntur. Idem cavetur in no- . t 34. capite io. Iure Pontiscio etiam mulier propter agulterium amittit dimidiam partem lucrorum constante matrimonio, . ex recte docent ita de parte dotis accipi debere parte, de confia tuaene, quod di jure nostr Reis quod scriptum extat in I. Lωι,- H. . cum mMher .gs r. matrim. i. Ici sisera. ad leo ML de aduis csi dotem a . C. HIυνε λ/. R aliis locis, quamvis perperam repugnet Balbosa in a. i. viro 39. num. l. ct a. nee teste itis Brisonius vibi proxime, qui e s textus corruptos esse amrmat a Tithoniano respiciente ad ejus novum,ex L conissensis p. C de repudam. Eo leui modo accipiendus es Horatius tib. I. serm. ibi r
e tereor nedum erio, vir urbe recurrat,
gio procedit, quo attento S bona paraphernalia
s. norit Ampliatur praesens assertio,ut procedat etiamsi )r' matrimonium putativum si, ut argumcnto teη- .., , .se tus in eap. a. hoc istuc cap. nuper, de bigam. probat-Di .. Glossa in prasenti, quam sequuntur Palacios Ru bios in praesenti νώbrie. g. 6s. num. 3. Tira quel. post leges con Loof 8.ntim. 263. I anus de Derodoti ruf3.num. 19. COvarr. q. l. a. v. I. g. 6.1n princip. alii relati a Barb. m l. a. num. 93. g. soluti matrim. quia maritus talis reputabatur tempore adulterii commissi r nee negati potest mulielem ex affectu inititiam ei irroga se.quem ut maritum retinebat. Quae sententia in praxi Observatur mi. 8 . Tori, quae est sex 4. tit ao. I b. 8. Re 'Lquamvis contrariam docueri ut Glossa iri l. eon Valerius statim referendus. Seneca hb. a. e troυ. sis , 6. mir qisoque, C. λ r' u. & alii relati a 8. Aiad Iudi es miti rιν mento est, visa norat vidι- Balbosa in a. I. a num. 94. Ampliatur etiam haec Go vero,tit mulis scaram dotem perdarolus tamen assertio, ut procedat etiamsi siti ex tali matrimo- ex quo is habet pias habitaris est quam qώod itim nio suscepti sint: nam tunc etiam dos marito ad damnata p-dendum est. Sed cum tam actio de jicitur sub ea conditione, ut post ejus mortem fi- motibus,quam retentio .portiones essent aetionis stis reservetur , ut constat ex Authent. Ar liceat rei uxoriar, ut notarunt Cujac. acia. I. me. s. taceat, Faber de error. δευου. 82. errore f. merito hae sublata, retentionem quoque propter mores
sustulit Justinianus , unde forsan factum credit
Magn. Praeceptor D. Franc. Ramns in v. l. time. g. matra, g. aduheνas, colui. g. I. 82. Taura, a. Ist. 7.M. 4. fori, docent Glossa verbo Recipere in cap. I. ut late non contest. Covarr. in A. d. s. s. num 4.Sala-zar de tisis O rans et . p. num. 29. D. Joannes Vela de vehes. cap. r. a heria poena. Barb. ubi taceat, ut ιn L Oh reli 1 o. g. de pactis dotis . verba fora, nΛm. 6a. sed an praesens poena amissionis illa ,ob mores qώoqiae, Omittetentur in Basilic. quasi attento jure novo superflua. ut Observavit etiamCuiae. tib. Iι. observ. cap. 29 hb. 39.qq. Papis. in L si parer, F. de pact. uota . Sed ne retentione propter mores sublata publicam coercitionem aboleri videretur, prudenter Justinianus admonet an d. q. taceat, frustra retentionem illam requiri. cum alio auxilio ex novi seonstitutionibus mores coniugum coerceant uti quippe sue uxoris culiapa, ave mores diὐortio causam dederint,dote in tegra, & nuptiali lucro, aut donatione, quae apud nos arrhas dici:ur. in ulter muletatur, & mariti lucro cedunt, ut vicissim propter mores maritidotis propter adulterium uxori in flucta, habeat etiam locum cum uxor osculum dedit non omeli, aut pudici as eius, sed libidinis causa, quaerunt Interpretes λ Assirmant Baldus an cap. tira, de praeiariat. Franciscus Curtius in rti te C. de Mendo, Ripa in rubrac de J-vus,moti ex eo,quia sduciarius vastallus hoe, vel alio modo ita piter ludens cum uxore domini, seudum amittit, cap. I. . r. qώι ι misisse dum iamir. ergo ob eandem quoque causam mulier dote privatur. Et sane bine maxime exoritur adulterii suspicio, atque conjectura, ut D. Cyprianus aiebat an cap. nee maliqua 27. q. a. di scribit Accursus in I. quod audivortio facto donationes propter nuptia, uxor lex . - et. Iul. de a h. citans eum versum. lueratur,ut cavetur ιn Leonsensu 8. g. hae nisi, C. de reptidiis. Sin autem sine dote. 5e donatione propter nuptias matrimonium celebratum st.
poena iniusti divortii haee est, ut is cuius culpa
divortium fit, quartam bonorum suorum partem alteri praestet, I. Iubemus ii. c de reptiuiis e & innotes. ii .αι n. 8. Iustin. statuit ut si uxor adulterium commiserit, maritus retineat dotem dona tionem propter nuptias,N ex bonis Oaraphernalibus tantam portionem, quanta est tertia pars dotis ; reliqua bona addicuntur monasterio tibi mulier poenitentiae peragendae causa detruditur, nisi sint oescendelites quibus bes; vel ascendentes,quibus triens desertur. Et in c. s. Ipsitis no-Heus, colloqvitum, tactu.,post oscula faciam. Facit explesie οὐ idiu, ibitos Ia si dia ris, siti mamfeshia amator,
Et alibi i ola qui sis sit,si non eatera sumpsit,
Hac quoque quata sit perdere dignus eras. Quintilianus de amat. 2 6. Uxorem, ot μυ- tum tantum in Io putara. Gothostedus in l. s. c. de sto astas. sed eontra Decius in rubric. δε; diciti, fle Alciatustis. 4. piare . cap. lo. tenuerunt propter osculum dolem uxorem non amitterem quia cum hae poena tantum si imposita propter adulterium, non debet extendi ad osculum, prae-
328쪽
eipue quia in delictis licet ultra consilium eonatus aliquis interveniat, poena non irrogatur. I. I. g. quoa quisquυuris: nec poena des icto consum- anato impos ta , ad attentantem producenda est, L qe ita, g. M.f. de υ ί praeterquam in alto eissimis, Is quis non iucam, C. de Disi. γ Chris. I. is qui ctim tela, C. ad leg. Carne . uel Or. hane Opinionem sequuntur Costanus da doti . num. LI. COrrasius in I. a. f. stati matrim. Henellius ae doliastra e . t . I. is . per rotti ui contrariae sententiae sundamentis satisne iunt i sed rectius eredo cum Antonio Matthaeo de criminibus, ratri adulterio, cap. 3. quod licet attento iure civili variae essent caulae, ex quibus divo tium sebat, timaritus d lcm lucrabatur, inter quas Justinianus
enumeratanae N ei. II . num. 8. u. t. consensu, aer pud si uxor cum viris extraneis nolente maiarito convivatur, aut cum eis lavat se.aut sorit pernocta Velit, si eircensibus, aut theatralibus ludis interfuerit, unde sacilius propter osculum liviedos amittebatur; sed tamen postquam Eeel saeplacuit non nisi ob graviores causas relatas supra ιn cap. i. d. iuto itis, divortium fieri, propter
ritus dotem non luerabitur. Etiam dubitari solet,an si holmo sordidus,& lucripeta uxorem impudicam duxerit eo sne, ut dotem lueretur,ipsam acquirat Et nullo modo eam lucrari docuit An
toniux Matthaeus d. 1 t. de udulterio, cap. 3. m. i. nam s aecusare uxoris mores non potest qui
eos eam ducendo probavit, i. mulier AI. f. hist.
ulti multo minus homini sordidissimo id conte-d cndum est. Quod censuit C. Marius.referente Valerio Maximol b. 8.e p. a. nam cum Caius Titinius Miturnensis Fanniam uxorem, quam imis pudieam ex in lustria duxerat, eo crimine repudiatam dote spoliare eonaretur, Caius Marius iudex pronunciavit hoe modo, ut Fanniam impudicitiae ream se stellio nummo ; Titinium summa totius doti, damnarct, eam rationem adiiciens,quod liquet et sibi Titinium patrimonio Fan niae insidias struentem, impudicae coniugium expetivisse. His suppositIs ratio praesentis assertionis ex eona biis, provenit, nam cum adulterium gravissimi, inste his . ... lus sit, On solum quia per illud irrogatur injuria
Dd Q. sacramento vetum etiam marito, & magna infamia inde sequitur, debet uxor quae illud perpetravit, dote privati ; maritus autem in solatium injuria' aeceptae eam retinere. Accedit,quia actio de adulterio suecessit in locum actionis, seu iudieii de moribus ut supra probavit sed ex illo iv. dicio mulier damnata, dote, seu eius parte mulctabatur, ut supra retuli: igitur similiter di haeactioire vir coni equi potest dotem propter adulterium mariti. Et hane amissionem dotis propter adulterium veterem esse docet nos Vulcani sermo apud Homerum modusea. V riis a dura sed hos mi D, destisqvie tenebunt,
Donec Oulcta hi tenator mea munera re atrative data A mi vis junxi mih/fardere natam, uua fismos a quidem is sed rei fae mentis egena. Hucusque autem tradita procedunt, ius muliereomprehensa si per errorem ab eo,quem mari tum esse credebat, cap. m DE iam sq. q. l. Iuncta Lagatur ra. ter sicut Generar ter, de Id. causi quia adulterium sine dolo malo non committitur.NO-tabilem casum refert Henes. δί' int. o. g. ii. Vel si maritus uxorem deprehensam, vel non deprehensam in adultetici oeciderit ; nam tune dotem
non lucratur, . si ab hostibis io. g. si mr, 1. δειλα
trans. probat Anton. Matthaeus u. cap. 3. ntim s.
eo quod supplicio contentus esse debeat, quod auctoritate sibi sua sumpsit. N quidem lege .
tante. Nee eligens se vindicare propriis manibus, debet exposeere aliam vindictam, quamvis in prouinciis, ubi lege, aut statuto permittitur uxorem adulteram occidere, contrarium ex aliis probet Hene l. a. p. io. q. a. Item s per vim mu sier oppressa suerit. . si,or,g.siqius plane,' ad
Livii de adviti. Strupum namq; voluntarium non item violentum in patiente lex punit, I. I. g. rem
ma earo corrumpi, cujus mens non fuerat antea cormipta,capia erim, iamreveris,cap propolpum 32.
q. s Hencilius fura g tr. & delictum sine dolo malo non committitur. I. ue 3. A. de sertio, Lqωod Reputara, ν in i urtis L i . C aci l . corne dosori Caret autem dolo qui vim patitur,l. amismo, g. de hberi vel f lenocinium, aut par culpa marito ob ici possit, . -m muher, L τι o. f. so t. matrim quia iniquum est, ut vir tib utiore pudicitiam exigat, quam ipse non exhibet. I. si uxor,s. Iudex, f. Ma Ietral de adult. Cuius 3 verba esse ex edicto Antonini in C. Gregor. B.August. seribit in I b. de bono comet. 8e notavit Cnjac. mcap. I. δε iutori. di nos an Op.s eat. de a s . Nee obstat prima discutias supra adducta: nam dicendum est praesentem textum, & simile ....Aprocedere in dote data ab ipsa uxore, ad quani, Mi.
soluto matrimonio morte 'naturali, vel divolito,dos reversura etat. Nain si ob extraneo dos assignata esset, di virtute stipulationis, seu pacti Q luto matrimonio dos ad eum spectabat,illi agenti contra maritum ad dotis restitutionein non Oh stat exceptio adulterii. I. si Glem, C. de jure Qt. Corrasus in v. I. Lis stat. marram. uo . circa patrem in Hote profectitia major dubitatio est , quia pater, de cuius voluntate lilia nubit, videtur se obligare ob filia delictum I. 2. ω princip.f. admumery de constituens dotem videtur se obstringere legibus de dote loquentibus, .s duo,1. de ac qtii haredit. Sed adhuc patri constituenti do te in , S paeiscenti de ea reddenda soluto matrimonio, latin nocere adulterium filiae. probatut eae LIMsahia,f de son. damnat. At hent. de nuptiis, g. est quoque cum fictum filiae non praeiudi. cet patri, lia. C. de pactis, maxime io dote, . a. q. quods in patris, g. stat. matrim. debet ergo prasens textus accipi de dote ab ipsa muliere da ta, aut quam ipsa soluto matrimonio recuperare poterat. Nec obstat tam Pontilicem in praesenti, quam Ulpianum d. ni. g.de θοι lm,asserentes maritum propter adulterium dotem lucrati, non distinguere inter dotem prosectitiam, vel adventitiam; nam etsi ips non distinguant, unde dos prosecta sit, nihil tamen verat quo minus traditam distinctionem ex iuris principiis adducamus.Nee obstat primum augmentum ipsius dissicultatis, quo oppressus Camillus Plautitis in rarae. c. de
edendo, an. s. defendere conatur, hodie uxorem dotem non amittere propter adulterium, iam matrimonium tantum quoad thorum mon vero
quoad vinculum separctur; R docet pontiseem in prasenti non asserere mulierem propter adulterium dotem amittere,sed tantum cam non repetere maritum; idest dotem apud virum remane re, donec vinculum matrimonii fuerit solutum.
329쪽
Quia lieet maestus onera matrimonii non susti neat,& divo ilio ex iusta causa facto, dos restitui
debeat, cap. r. hoc ritia. tamen in praesenti ea propter adulterium uxoris etiam divortio ficto maritus non restituit dotem. Sed haee interpretatio admitti non potest. N eam late refellit Me nochius de arbitr Osu i 87. ntimer. 14. ubi docte probat, adulterium, non diὐortium, quod ex eo sequitur , esse eausam amissionis dotis. Quare hae solutione omissa dicendum est, separati ianem quoad thorum propter adulterium successisse loco divortii, quod iure civili fiebat quoad
vinculum, & fie obtinere omnes effectus, quos ex iure civili operabatur divortium illud, ut re
solvunt Iason in I. i. n. a. N Detius sem. Io. C.
vinde Ῥιν O uxor. Ripa ιn I. a. num. 3I g. solui. matram Socinus ransii 41. n. q. Unde in se tur, quod s maritus uxore adulterium commitia tente non curavit petere separationem quoad thorum,cum nullum divortium intercesserit,maritum dotem non amittere, quia vir tacendo videtur te missi se adulterium , quod sciebat comia missi,m, argumento legis snalis, C. de rore. δε-nat. N propter hane praesumptam remissionemeessat pinna amissionis dotis, is uxor, g. vj. f.
tum ; nam omissa illa perdissicili quaestione.an in poenis a jure stitutis necessaria si judicis sentenia
tia deetiratoria quam examinabimus incia' ver
gentis, ae haeretic dicendum est, in praesenti casu sententiam praecessisse, quod aperte refert Pontifex, dum ait: N Itiiurio Ecclesiasint separas, sententia kidelicit divortii oti aaulterium prolata ;ses si ipsa mulier propria aviDrstine recessarit, timore poenae. Nam eum tune actu ipso sileatur delictum.& eonsentiat privationi dotis,iuste ma
in Regno Legionensi constitutis.
Esi necesse sit,ut scandala venianti vae h) tamen est homini illi, per quem scan-
1alum venit. Quod enim turbationes, & scand :la diebus nostris orbi supervenerint universo, hodie plus experimur in facto, quam scriptum reperiamus in libro. Necesse est autem, ut veniant scandala, non solum scilicet inevitabile, sed & utile quoniam in quo deficit m .ilus, proficit honus, dc aurum in fornace probatur. Inter caetera vero, an quibus scandaligatur hodie populus christianus, praecipuum est persecutio paganorum, quae tam in Oriente, quam in Occidente peccatis exigentibus invaluit ultra modum contra quam utrobique simile quodammodo putaverunt remedium invenire. Sed quia Deum ante suum non proposuere conspectum,quod inventum est in remedium, in periculum est conversum. sane in Oriente una duobus fuit incestuose coniuncta 1 in Occidente vero unus sibi duas pra sumpsi jungere per incestum. Et incestui quidem in Oriente commita non solum consensus, se i auctoritas Clericorum ibi consistentium interceist: sed in detestabili copula in Occidente contracta , licet non absque ecclesiasticorum virorum assensu fuerit forsitan attentata, auctoritas tamen eces esiasti ea nullatenus intervenit. Volens autem Deus
majus peccatum vindicare celeritis, & a similibus alios deterrere, tam C. c)quon dam Marchionem,qui N. Reginae Hierosolymitanae prius adhaeserat per incestum, gla dio; quam d)Henricum quondam Campaniae Comitem,qui ei dc in culpa quodam
modo di in poena successit praecipitio; utrunq; vero morte impraevisa peremit. Nondum autem in huius iniquitatis auctores in Occidente suam exercuit ultionem: sed quanto longanimius sustinetitanto forsan severius vindicabit. Licet autem Apostolica Sedes quod super hoc fuerat in Oriente commissum, propter malitiam temporis, de persecutionem urgentem dissimulare si visa, ad vindicandum tamen quod in Occidente fuerat attentatum rigore canonicae districtionis est uti. Nam cum ad bonae meis moriae C. Papae praedecessoris nostri audientiam pervenisset quod Rex Legionen. filiam
charissimi in Christo silii nostri Portu galliae Regis Illustris incestuose sibi praesumpserat
copulare, tam Regem ipsum Portugallia, quam incestuose conjunctos excommunicationis sententia innodavit. & Legionen. ac Portiagalliae regna sententiae supposuit
interdicti unde quod illegitime factum fuerat, est penitus revocatum. Vettim dictus Rex e)Legio n. ad deteriora manum extendens, sicut is,de quo dicit Scriptura: Vae homini illi, qui post se trahit peccatum quas longam restem; de impius cum venerit in profundum vitiorum, contemnit; o filiam charissimi in Christo filii nostri Restis Illustris Castellae, neptem videt ieet propriam impudenter sibi contra interdictum Fc clesiae copulare praesumpsit. Quod cum ad nostram notitiam pervenisset, dilectum filium fratrem Raynerium virum scientia, & religione pariter reverendum, Deo de hominibtis obtentu scientiae 3c honestitis acceptum, in Hispaniam duximus destinan dum: ut juxta verbum ig) propheticum dissislveret colligationes impietatis, solveret
330쪽
; oo In Librum lU. Decretalium,
fasciculos deprimentes; qui per Dei gratiam ab omni munere manus excussit, ita ut quod legitur de ipso pollit vere referri: Mn μὰ qui ditaterii Asraham. Ipse igitur Qim in Hispaniam pervenisset, dictum Regem Legionen. semel & iterum ex parte
nostra commonuit diligenter, ut a tam detestabili,& nefanda copula resiliret,universis colligationibus ditas ut is, quae fuerant pro ipsa copula consummanda contractae. Sed cum apud eum nihil prorsus monitis profecisset certum ei diem assignavit.& locum: di cum ipsum etiam ultra terminum expectasset, in eum se contumaciter abissentantem, juxta formam mandati nosti excommunicationis sententiam promula gavit, & regnum Legionense interdicto generali conclusit. In memoratum vero Regem Castellae, vel terram suam in nullo processit, cum idem Rex se mandatis eius exponeret.& quod reciperet filiam suam, si si hi redderetur,proponeret assertive: quod utrum exanimo fecerit, ille plenius novit,qui scrutatot cst cordium, & cognitor secretorum. Nuper autem venerabiles fratres nostri hJ Toletanus Archiepiscopus,& Episeopus si) Palentinus,ex parte ipsius Regis Castellae.& ex parte Legionen. venerab. frater noster j Zamorensis Episcopus ad Sedem Apostolicam accedentes postulabant,ut cum eodem Rege Legion ct filia dicti Regis Castellae deberemus super tam incestuosa copula dispensare 1 propter quod nisi specialis illa gratia, quam ad devo tionem dicti Regis Castellae hahemus, motum nostri animi temperasset, in ipsos ita
curassemus severitatem ecclesiasticam exerceri,quod nulli de catero temporibus nostris ad nos repudiatas toties,& damnatas petitiones afferrent: cum ipsi etiam noverint quod id ab eodem praedecessore nostro saepius postulatum fuerit.& ab eo inhibitum,non indultum. Tandem vero intelligentes Archiepiscopus, & Episcopi me morati quod non solum indulgentiam super hoc a nobis,sed vix etiam possent a no- his audientiam impetrare,interdictum in terram dicti Regis Legionen. prolatum, tandem a nobis postulavere remittit asserentes quod ex eo triplex toti regno periculum ab Haereticis,Sarracenis.&Christianis etiam imminebat. Ah Haereticis, quia cum per interdictum ipsum clausa essent in partibus illis ora Pastorum, non poterant fideles per eos contra haereticos instrui, & ad resistendum eis aliquatenus informari: unde cum ex hoc, tum quia Rex Legionen. ab Ecclesia se asserens aggravatum eis minime resistebat,invalescebant contra fideles haeretici, & in regno ipso haereses variae pullulabant. Α Sarracenis, quoniam cum per exhortationes, & remissiones Ecclesiae Hispaniarum populus consuevisset ad expugnationem paganorum induci, cessante Praedicatorum ossicio, populi etiam devotio tepescebat: quia cum secum Principe suo quoad interdictum eidem videret poenae subiectum, a culpa , cui vel tacendo consenserat,sorte se non credebat immunem: propter quod minus circa debellationem Sarracenorum fervebat, ne decederet in peccato. A Catholicis, quia cum cletici laicis spiritualia ministrare non possent,iaici clericis temporalia subtrahebant, blationes. primitias. & decimas detinentes. Unde cum clerici ex his pro majori parte in partibus illis consueverint sustentari,eis subtractis non solum mendicate, sed so-dere. & servite Iudaeis, in Ecclesiae & totius christianitatis opprobrium cogebantur. Videbat ut autem difficile petitioni eorum annuere, & sententiam ex animo, ordine,& causa latam, canonice, &sine satisfactione congrua relaxare. Ex animo squidem, quia scut Deus perhibet testimonium conscientiae nostrae ad hoc non nis iustitiae.&honestatis obtentu processimus: cum ex contrario potius contra nos oriri praesumptio potuisset, si tam detestabile facinus duxissemus in patientia tolerandum. Ex ordine, quia dictus stater R. post commonitiones, & dilationes legitimas, tandem districtione percussit eccles astica contumacem. Ex eausa, exemplo divino videlicet, & humano. Divino quia cum David in populi numeratione peccasset, Dominus in populum vasa sui furoris effudit: unde idem λὶ David dixisse legitur, peccatum suum Domino constendo: Ego sum qui peccavi, ego qui inique egi: isti qui oves sunt,
quid fecerunt Avertatur obsecro furor tuus, Domine a populo tuo. Humano,
cum jam dictus praedecesbr noster ut non longe petantur exempla) in praedictos Potiugalliae, & Legionen. Reges , & regna ipsorum praedictas sententias curaverit promulgare. Esset insuper res mali exempli, quia si forsan in alia regna similem
nos contingeret promulgare sententiam, similis e nobis gratia peteretur: quam si forsitan negaremus apud nos esse videretur acceptio personarum. Et haec etiam de nobis posset apud aliquos oriri suspicio,praesumentibus forte quibusdam,quod ad id moveremur ex causa latenti Lic Et igitur ex causs praemissis non videretur dicta petitio admittenda: quia tamen ubi multitudo est in causa ,detrahendum est aliquid severita. ti,ut majoribus malis sanandis charitas sincera subveniati in eo ad petitionem praedictorum Archiepiscopi,& Episeoporum gratiam de communi fratrum nostrorum conis silio duximus faciendam,ex quo videbantur impedimenta expressa superius provenire.