장음표시 사용
41쪽
Cisses. quam Cameracensium 5 oppido,& Caroli U. Imperatoris viribus Fraciscus I. bellicosus & prudens Franciae Rex opposuerat , sed Deo duce, & Comitis
prudentia , Hispanorumquc stennitate partem licet opinari. Praeterea Casielleti tantum tres quatuorve nobiles aderant, & hi ipsi ferme omnes pugnando occubuerunt. Causam comperio, quia
Fracicς nobilitati indecoru videtur pedites pugnare.Ideo nec peditibus se miscent,nec facile praesidijs urbium adsunt; nisi cum imperio, vel si Princeps
aliquis obsidionem laturus. tunc certatim aduolat, maxime si nobilis urbs aliqua tuenda. Inde gloriam Dρrim . expetunt, ut Doriani accidit.Hoc ergo in causa, cur tam munitus locus minus costanter defensus fuerit. In arce reperta aenea tormenta Varia septem, mosque iti currules sedecim; pulueris nitrosi, globorum, malleolorum ,& alterius defendendis vrbibus materiae non parum. Comes loco potitus, iubet ruinas calce saxoque instaurari, fossas expurgari , repertis tres murales machinas ad ijci aereas,pulueris, funicum, globorum, &aliorum necessariorum vim magnam; praesidio relictis trecentis pedi-rub ,& equitum turmis tribus, parere iussis Lu-
vilibἡ dovico Villario Hispano,quem oppido arcique pretposuit. Motis inde copijs rumorem spargit se dumtaxat agros Cameracensium depopulaturum , &sacere coeperat; cum redditae litterae a Gom eroni captiui matre, nunciant Hani arcem adhuc Regis
Catholici nomine, ut prius haberi; quicquid con tigisset , non id ulla voluntatis mutatione, sed pri-
42쪽
ctum. Veniret Comes,& captiuum Gomeronem sociosque adduceret, arcem ipsi patere : simulari ista Comes non ignorabat: qui tamen Aniuer pia captiuos adducerent propere misit;vt adducti,cum copijs&machinis Hanum secundo redit, ibi certiorem per litteras facit ex arce Doruillerius , sibi
a Sanguio insidias positas, qui adiunctis sibi octo,
decemve militibus, conatus fuerit arcem occupare .Coactum se, tuendi sui causa, unum ex proprijs affinibus conscium interimere. Idcirco sibi nunc milites minus parere : si toto illo die & no- ω Comes conquiesceret, ex re utriusque id futurum.Se, ne suspicio oriatur,consensus cu Comite, machinas sulphurias irritis ictibus in nostros nimis alte eiaculaturu. Verum senem fallere difficile. Vulpina haec omnia se ipsa prodebant. Respondit Comes se vanis promitsis amplius lactari nolle: certo sciret nisi ante diei crastinam matutinam re ipsa arx redderetur, Gomeronum fratrem eius in prς si dij conspectu capite perfidiam luituru. Haec asseuerantius nuncio dicebat, ut vel sic ad officiu Dotuit terius rediret; quem intellexerat moras solumodo nectere, ut interea de tradenda Bullonio arce, quod cogitabat, comode perageret: quod fecit; postridie circa horam decimam illius mater Comitem adire Conata, quaerens se arce pulsam, qua hostes occupassent,simul serio machinis globi in Regios mitti
coeperui,sed sine noxa,quia loci si tus cos tuebatur. Lacrymis& clamoribus mulierculς coletis,Comes
43쪽
eam recinconspectum admisit , nec promissa di-sulit. Gomerono de nunciat, uti se ad pie moriendum componat: quod cum ille fecisset M Catholico ritu peccata sacerdoti confessus fuisset,lub arbore , ubi ex arce conspici poterat, decollatus: cadauer ibi relictum: frater & sororius in arcem An- tuerpiensem remissi. Fassiis in iudicio, quam narraui contra Regem Catholicum,cui se sponte Libdiderat,& pecuniae non parum acceperat,perduellionem. Stimulabat fraudis,& perfidiae indignitas op pidum arcemque tentare verum a festinatibus annona castris opportuna fuerat derelicta,nec comoda ibi pabulatio vel secura videbatur. Artesiij, Hannonesque copias & currus gratuito concesibs,tempore elapso repetebant,& Valones quotidie diffluebant,qui praesidio annonarijs mittebatur. Ideo die
altero Peronam exercitus reuertit:tractatu de urbe absidendae quae causae ab Hano, eaedem a Perona auerterunt. Soma suuio adiacet castrum Cleryu; quod facile muniri,& idoneu vexadis Peronesibus,&prohibedo commeatu,ne per flumen Cameracude ueheretur,vafre res tentata, felici euetu castrum acceptum. Veterano cuidam custodia attributa,
cuius fides & diligentia, quamdiu arci praefuit,valde probata. Valde Artesiij Comitem urgebant, ut Dorianum obsideret,&quantum Hannonijs addito Castelleio, tantum sibi capto Doriano securitatis adferret. Oppidum cum arce in visceribus ferme luis situm,magnam calamitate toti prouinciis inserre,nihil tutum pacatumve permittere si obti,neatur,
44쪽
neatur, que aduersarijs omnia infesta redditurum. Aminis inde Ambianum& Abbe villam Picardiae metro- Abbe-- potes facilem excursionem fore, late patente agrorum planicie,nullis amnibus vel torrcntibus impedita: hoc etiam faciliorem annonae & machinarum subuectionem praebiturum se vero large omnia in hac expeditione subsidia suppeditaturos; militem denique alium ex Flandricis praesidijs, tum euocari posse;qui, si Dorianu a tergo relinqueretur, no sine aperto periculo adduceretur. In exercitu Regio claaduersarijs nonnulli studebant: per eos Borbonius Rex certior factus celeriter selecti militis cohortes aliquot Dorianum misit. Vrbis arcisque munitio per se firma erat, & fama in maius ferebatur; eo quod vetus fabula bellis superioribus sparserat Philippum II. cum sexaginta millibus militum expug
nationem tentare non ausum. Franci moenibus &milite, quo vix obsessbri caedebant,freti,confidebat
se Regi;s ignominiam & stragem, sibi gloriam &de spolia paraturos. Ad urbis praesidiu praeter oppidanos, qui militibus nihil ad praelium deteriores,&stipendiarios aere tuo militaturi, nobiles quadrin-ζenti aduolarunt ; sic cum obsidio coepta, tria pu-:nantiu millia, & ducenti quinquaginta grauioris
irmaturae equites scuyrazes vocant) in oppido nu- Derabantur. Primo statim die eruptione facta,pau is utrimque qua vulneratis, qua interemptis, aio stris ita repulsi, ut fossas murum que exteriorem
robe cxplorandi potestas fuerit, quod prorsus op- acidum eo die videbatur . Sequenti die sub vespe-E rum
45쪽
rum iussus Motta persidos ac peritos Centuriones loca opportuna ruin sternendς contemplari; dum ipsemet cum alijs lustrat, de omnia circumspicit, mosquetio sub galea frontem icytis concidit, magno sui desidcriore licto. Vir clarus militari laude,Catholicus, & Regi per annos iam aliquot fidus: tantae virtuti sola foeticitas deerat, raro bonis consili,
euentu respondente. Socij diligenter omnibus consideratis cadauer retulerunt, de Comiti affirmarunt,faciliorem,& in praesens utiliorem arcis,quam
urbis oppugnationem fore. Re mature perpensa, consilium placuit, quoniam Vrbi arx plane omni ex parte dominabatur: quare urbe prius potiti, nihil admodum promouerent; arce, qua oppidum respicit, omnes ex urbe conatus facile elusura, &nostiis oppido toto ubi ex tra Bombardae ictu comsisterent loco vix surpetente. Mouit ergo Comes castra ultra Autium nuuiolum, qua parte obsessis auxilia ex Picardia mitti poterant. Erat ibi mona sterium semidirutum, illud iussi variarum nationum equites , peditesque insidere , de communi- Do Asse re reliquae copiae propius arci admotae. Alsensus vi Men- Mendorius legionis Hispanicae tribunus , cum aliquot Centurionibus , situm arcis explorauit,& vallo atque oriribus praefuit ad arcem usque expugnatam. Interim ex Flandricis praesidijslexcenti pedites euocati accesserunt, & mille alij ab Disque Arrerijs conducti. Bullonius ex aduerso non segni-
δε Busio. ter se gerebat. Pondormij pone Abbevillam ex PU M' Picardia , de utraque Normannia militem subsi-
46쪽
dio cogebat : ei se Sancti Pauli Comes & , ii Cariis
lanius Franciae Ammiralius,&praefecti urbium San Pol.& Nobilium magna manus , accessero : non Moni Gut Dorianum obsidione liberarent rem ut vi Viliar, debatur ipsis minime neccssariam J feci ut Co mitem inde cum sagitio de dedecore fugarent. Plus superbiae&animorum , quam virium dc prudentiae adferentes,Ducem Neuersium , cuius sum rima potestas in exercitu futura, cum alia manu Io ρ, venientem operiri noluerunt . Sunt qui Ne uersium & Bullonium dictitent ; hos quorum pars maior Catholici, de ex foederatis fuerant, premissos, de lamenae expositos: certe nec Boi bonius, nec Bullonius, nec alij Franci eorum necem, quibus parum fidebant, magni fecerunt. Vicesima. tertia Iulij ad fanum sancti Richerij, sexta a Doriano leuca traias egerunt. Vicesimaquarta die sine tormentis quae Helvetijs custodienda reliquerant, se in viam dederunt, selecti ex varijs cohortibus pedites octingenti , equites plus minus mille ducenti: qui propius accessere, adeo ut paulo ante meridiem velites nostri,quos audito hostium aduentia Comes praemiserat, hostem adcse renunciarim. Comes idoneo castris prcsidio attributo, ut se hostis in cons pectum dedit, obuiam mouit,cum decetormentis bellicis, & mille quingentis peditibus,
equitibus autem longe minore quam hostes numeror pedes medium spatium, eques cornua tenebat. Vix castris abierant, quantum mosquetiola
culeris ; ecce quadringenui Francorum equites, E a. in '
47쪽
in trecentos Comitis equites prorumpunt : hi non sustinentes impetum, se ad peditatum recipiunt: sed alijs accedentibus , rursus pugnare adorsi. Comes suos nutare cernens,irecentos Hispanos legionarios subsidio mittit acrius pugnabatur, his re uertentibus in praelium & dedecus abolere nitentibus;Francis contra hoc fortius se gerentibus,& iterum in fugam acti, qui prius: quos dum incau
te victor Francus insequitur , peditum cuneum non aduertit, in quem inopinus incidit. Legio narij celeriter nullo ictu inani, in confertos immbrem glandium immittunt, equorum , equitumq; foedam stragem edunt. Eodem fere momento, maioribus tormentis, non prior tantum ista acies Francorum, sed &secunda , quae erat equitum octingentorum, & tertia totidem peditum, Vehementer affligcbantur.Nam mosquetarij mira dexteritate assiduo iteratis displosionibus ordines lacerabant Equitcs ecia a Coinite increpiti,tertio pugnam retarunt,sed minore quam par fuit conatu. Si quae in mandatis acceperant, periecissent; fortassis nec cladis nuncium Francorum ullus retulisset. Nunc cum se omni ex parte sauciari, &interimi conspicerent, captiuos fieri nullos,sine delectu occidi nobiles, plebeiosque animo frangi , & initiolentius equites resistere ; an si forte pedites interea se in tutum possent recipere. Sed Regij nullum mometum quieti dare,instare,pellere, caedere;tandem
Franci effuse ptofugere': pedites ad unum serὸ
cocisi, magno numero equites multos fuga eripuir,
48쪽
37 ut enim quisque se fuga victoris oculis subduxerat, equos dimittebat,arma abijciebat illud, ut facilius
in segetibus,quae tum ferme maturae,se occultaret: hoc ut expeditior esset ad cursum: virumque ut
praeda victor distineretur,secutus fugientes equita tus ad duas leucas,usque ad septimam vespert i nam; ne ulterius progrederetur tenebrae impetrarunt, &imperium Comitis qui receptui cani curarat. Desi derati ex victoribus octo,saucij inuenti duodecim: hostium necati non minus mille, vulnerati captique plurimi, quorum plerique postmodu interiere. Maius qua pro numero, hoc aduerso praelio, hostes detrimentum acceperunt. Vix ulla flataria pugna longo tempore tot magni nominis ductores deciderunt. Id victis moerorem auxit,quod qui certam animo pridie victoriam praesumpserant, illis postridie nulla fugae celeritas sufficere videretur iidicere superbiam a Deo nunquam sint inultam. raeda fuit opima, ut mittam reliqua,capti milita-es equi trecenti, stratis & se nis nobilium exornai; unde patuit multos capros, occisosque,quorum
omina ignota manserunt. Captiui retulerunt ce-
disse Villartium Admirallium Normaniae guber Immo
atorem; Senseuallium castrorum magistrum; Huae vilios filium,patremque Ponti maris Guberna' IIορυ - , rem; cui Vexillum Admiraliij de manibus vi ex- illis. rtum; Veetellium & Canon villiu prςfectos equi- Vca es. lios pene sexaginta, partim gubernatores CH ρ' , pidorum, partim Capitaneos, partim nobilζε , AD
49쪽
cius, Catholico ritu sacramentis perceptis,ex imo pectore gemitus trahebat: cumque Sacerdos de locietate Iesu illum consolaretur,&lpem aliquam sa nitatis faceret. negauit se ille angi animo ob vulnerum dolorem, quae sciret esse belli prouentum; nec
propter mortem ante oculos obuersante, quam senaci oppetenda non ignoraret; sed propter causae, quam fouisset dedecus&culpa nec debuisse alium prςlij exitum sperari.haereticos statim fuga sibi co-suluisse eos qui Catholico nomine gloriabantur captos,cssosve:iusto id se Dei iudicioadscribere digno
inuolutos exitio qui cum se Catholicos profiteren- tuticonscientiae stimulis coculcatis,hqrcticoru partiar ij fuerint i no nisi ob polyticas quasda & priuatas rationes, gnaros se cotra ius & fas niti rhoc una nunc sibi dolore adferre, hoc gemitus ex torquere: Deo tame se gratias magnas agere,quod Catholico inter Catholicos na ori concesserit sibi, qui, quod se Regi,quem haereticu opinaretur, subdiderit& militarit, inter haereticos asini sepulturae inferri mereretur talia prolocutus animam exhalavit, morte foeticior quam si vivens haereticorum socius permasset.Currus accepti septe bombardico puluere pleni ac rebus alijs susti nendae obsidioni,quos cum peditatu in Dorianum inducere cogitarant. Parta victoria,eade nocte Comes Deo gratias reddidit,&in D dicobi Zebedei Hispaniae Apostoli,cuius festo
haec contigerant,honorem,mandauit militibus, ut
omnes ad vallu sub signis consisteren h&sigillatim per ordines iugi bombardarum displosione laetitiae
50쪽
hio hariaret, sarissis etiam manipulos strammis ac-lo. ccps sextollerent fauebat nox serena, mire paca-E. . ta,&ycntorum expers; micabant clarius itellae,&s vestit altrea choreadu stabant, bis maiorator nactae mosquetti& bona barda: manuales initar continuitonitrus, ardcnte globoru nimbu ob sesiae vibi in iecerui, Regijs ea res alacritate, obsessis metum &mcerotem auxit, causam laetitiae illis scientibus,his conhcietibus. Henricus Borbonius Franciae Rex ex usurgundia Neuersium Duce praemiserat,ut insulae μὰ Franciae,Campaniae,Normanniae,Picardiς que sata- IIII. geret; hic altero post victoria die Ambianum per-Amiens.
uenit: ubi aduersi praeli j fama comperta fugitivas
equitum reliquias recolligere, suis quos adduxerat adiungere:ita tactu ut mille ducentos equites,pedites bis mille quingetos numeraret.cu his & aliquot maioribus tormetis, per Richerijsanu obsessis suppetia s cogitabat, castra locaturus quarta a castris Comitis leuca: inde ad duas leucas ipse cu equitatu processit:his Comes magnopere gauisus ante diem
a v.Kal. Augusti,tria peditu millia, praelij cupidissi- moria,& totu qui aderat equitatum,& bellicas machinas sex,secuda post meridie hora ipsemet in hoste duxi t. qui cu se in conspectu procul dedisset,suis Comes breuiter: Quod optarini,hostem adesse: sor-Zimr viai quique pugnadinqui sugerit, aut remissiq*es cxit,huc sibi pro hoste futuru statueret quid prς abilitas: ab hoste cu laude,vel ab Imperatore cum viri ominia caedi. Franci ut videre Comite cum suis, consenim ipsi videri desierunt,&eade nocte altius