장음표시 사용
351쪽
put salsum concrematu, aerugo cu sulfure ignem non experto combusta,ocymi sollacu atrameto sutorio, sarmentoru adhuc uiridium ustorum quod distillat, simus ouillus cum aceto, hircinum set illitum, heliotropii magni semen, cum uino applicatum,ruta cum nitro & pipere, nitrum cum urina pueri uen rem non experti, stercus bovis gregarii in aceto. Huius loci duplex est scriptura, una in uulgatis codicibus, Meia προς τας αποψqως ἱμόιαν Maxwnibid est, s quis deradat se sum mordentis sormice similem inducit: altera est, προ sτας
ο*θρος, id est, si quis constringat. De Ganglio. Cap. XVI. GAnglium neruorum concretio est, ex ictu,aut lassitudine
oboriens, in pluribus quide corporis partibus, praecipue uero motui dicatis, nepe manu summa,& pedibus. Quo in uitio Archigenes calce uua una cum adipe an serino,& terebin thina,imponenda censet. Doles uero medicamento, quod Iapide achate recipit,utitur. At Oribasius, eo quod subsequitur, cerusar,resinatae pinu,olei ueteris, singulorum uncia, ammoniaci summinis, galbani, singulorum tantunde, cerae unciae quatuor,aut pila plumbeam inquit crassiore uertebrae modo
ganglio ampliorem imponito,deligatoq;: pondere siquide longiori temporis spatio ipsum distbluit, atq; hoc nos utimur.
O Mnes ex aequo tumores calidos, quibus dolor,seruorque adest,nostri inflammationes, Graeci phlegmonas appellare cosueuerundi Veru pro diuersa quae ipis sa-cit,materia,hi quoq; euariant.Cu enim sanguis probus,& cras sitie mediocris, in particulam aliquam siubito confluxerit, ac propter copiam impactus inhaeserit, inflammatio proprie a pellata nascitur. Cu uero flava bilis in parte aliqua substiterit, herpete ubi&Dnguis,& bilis flaua simul incubuerint, erysipelas excitatur . At cum sanguis, qui influit, calidus impense , &crauus fuerit,carbunculos mouere solet. Itaq; ab inflammatione quae peculiariter phlegmone dicitur, & multis sena per a cidit, incipiendum este iudico. Tumor rubens, dolorificus tan. Eenti lenitens, & calidus ex sanguine,ut a me dictum, est probo onginem trahit: qui, sanguinem dico, nunc ex toto se
352쪽
tur corpore,nunc in aliquam particulam copiosius incumbit, se ut a ualis nequeat contineri,exciditque aliquid roris modo in ampla partium quae intercedunt, spatia. Saepe uero uirium hoc uulneribus, fracturis, ulceribus, alijsque pluribus externis eausis superuenit. Cum itaque inflammatio repente euestigio particulam quampiam sine manifesta causa praecedente obs
derit,totum uero corpus,parti contagium transmittat, uniuersum quidem id,sanguinis dimissione,uacuari oportet. Auod autem inflammationem experitur,supellandere ac obducere medicamentis,quae non calefaciant,humectentq;, sed illuuiem humoris repellere sint idonea. At quod iam in astectam partem se receperit,euacuatur. Itaque illinitur cataplasma quod constat semperuiuo,mali punici corticibus, uino incoctis , rnu tapolenta hoc & similibus cum dolor uehemens no urget utendum est. Ubi uero particula fluxionem cum dolore an γlio e
senserit, ne sic quidem calens aqua oleum ve adhiberi debet, aut ex farinis cataplasinata, ut quae fluxionum uitiis omnia sint inimica, loloris tamen uehementia leniri eo quod collat pallo, rosaceo,ceraq; modica, A lanissiordidis quae oesypi multum contineant. Per aestatem quidem frigida, hyeme tepida excipiuntur,applicanturque, sed ita ut superiores quoque aste.ctis partibus loci,spongia uino austero imbuta,aut posca frigida comprehendantur. caeterum miscentur cum cataplasmatis utiliter etiam herbae. parietaria igitur ad omnem inflammationem accommoda est,tum per mitra,tum in augmento,consimiliter glaucium, atriplex, malua, lactuca, cucurbita, calidis illitae,benefaciunt & tribuli utrique inflammationibus exin- fluxu concitatis. brassica uero durescentibus ualet. At ubi immutatio his oboritur, nec pus subsidet, curationem tentabis emplastro, quod ex chalcitide conficitur, aut quodam persuntii iluxionibus dicato, lanam uero putam uino austero ambu - .ram extrinsecus medicamento superaccommodabis. Atque hac ratione inflammationibus ex humoris defluxu contractis medeberis. Eas autem quae occasioni cuidam ferim tur accediae,si calefacias, humectesque,non offenderis, ac la usus quandoque postulauerit, scarificare ipsas,conueniens erit. At si ob defluxionem ortas inflammationes scariscatione diuisieris,
praesertim per initia, malum quoddim haud mediocre auro
353쪽
De exurioribus corporis abscessebus. cap. XVIII. Quod si fieri non posse tibi uideatur,ut siuppurationem
impedias, panem hydrelaeo incoctum delines, aut mrinam hordeaceam consimili praeparatam modo. par ticula rure radicis altheae incoctae Muebis. At si tumor ad suppurationem contumax est,aut qgre discutitur,cataplasimate ex ficis siccatis utere .oportet autem ficus dulces pinguesque in--ias aqua eliquestere, ac ius ipsam in tenuis me is speciem cogi,farinamque hordeaceam adijci,& si quidem tumor discutitur minus autem ac conuenit,cu ficis sccatis incoques hvs opum,oryganumue: si uoles magis intendere sale decocto mi j- fies il igenter animum aduertens, ne siccando nimium param scirrhum occalescat. Tale si quando uideris, cucumis sylve tradicem, aut altheae, aut bryoniae aqua simul decoques urentior autem dediscutiendo promptior, dracunculi radix est,ipsumq; medicamentum,quod dracunculo constat, ualide nuruimodi uitia dissecit. Nonnunquam igitur stolum hunc, decoques,nonnunquam & ficus siccatas admiscebis, farinambues
simul cum adipe. Iam anethinum oleum crudos humores,incoctosque tumores, & concoquit,& discutit. Item pix duros ac crudos tumores uniuersos cataplasmatis indita concoquit, ma3i que liqvida. MEDICAMEN TvM compositui quod abscessus iam coctos expellit . ut subinde pus insipiento reperiatur . nondum uero coctos in totum discutit. Lapidis pyritis drachmar duodecim, ammoniaci triti tantundem, lomenti
drachma lex,exceptum pice,liquida, pelli me illitum imponitur. Spletarum uero non prius ausertur quam sua sponte deciderit ted medicamentum non multo ante praeparari debet, ut
quod confestim siccescat. In h s autem si tumor non distipatus fuerit,&pus sub eo delitescat,parte scalpello diuisia, idip-1um uacuabitur,cura deinceps adhibita ne oleum, aut aqua adnioueatur,uerum si uulnus abluere interim oportet,aqua mul'la,posta, uino & mulso utendum est. Si uero inflammationec dictetur,ex lenticula cataplasina inducitur. ubi inflamma, alio quodam emplastro medicamento in huiusmo-m sectionibus utemur quinetiam eo quod constat chalcitide. aeterum luper ipsis iniicitur spongia sanaue uino austero imuuta uulneri autem nullum pingue m Micamentum accom-
354쪽
modatur, quale est tetrapharmacum. nam uehementer postuΑIat successore. t Hic locus est expressis in ueteribus lib. τα μἐνήδει' rha με να των άπρθκμαrabis απύνως ε κτους δύνατον,id est, quod ab scellus iam coctos nullo negotio expellit. Q ae abscessiss rumpant. VOniam nonnulli abstelliis serramento diuidi non sit. stinent,tentanda sunt & medicamenta, quae ab extra- heius dicta sunt epispastica:narcisci radix in polline detrita,ec mulsa cu irino cocta applicatur,uel tenera arundinis radix,minutim detrita cum melle quod si dura suerit, multae prius incoquetur: uel aristolochiam cu melle applicato, rumpit autem picis aridae & propolis creticae par modus,cicatricemq; inducit.
monsia ad abscesus mirabulis utem ad mammas limguina, istanice, quae per latctes meatus disclitit. , .
O Lei ueteris,aquae singulorum libra,hydrelaeum incoquituri paulatim mox, aphronitri unciae sex ad ijciuntur, nusyos uncia una uel duae,incoquuntur donec manus non inquinent. Deinde miscentur mannae thuris,cerae, terebinthinae, singulo
CE rar,colophoniar,butyri singulorum libra, picis araeae, mellis, singulorum librae duar,unciae sex, fruginis unciae tres,uisci quod satis est. A v D. epispasticum. Summinis ammoniaci selibra,cerae, terebinthinae, singulorum triens, sulphuris uiui quadrans. nuri quadrans. Similion autem medicamen appellatum,& quod porris constat, ualide tumores iam mutatos. rumpit. Quod lini seminis luccum recipit,per como de discutit, mutat, rumpitq;. At mitioribus abscessibus medicamenta congruent etia ad parotidas inscripta . Atq; haec de abscessu, iqui ab inflammatione emanat. Galenus aut e memoriae tradi- .dit abscessum nulla praecedente inflammatione constitui, quae, ex probo sanguine habet originem. Statim si lu:dem ab initio inquito humor aliquis alias specie alius,in parte quada coli .cius, ulcina illi corpora excoriat tepore, & θ subiectis dirimit Sane inuenititur in huiusmodi abscessibus clim scalpello sunt, diuisi,omnigenae, tum humorii, tum solidorum quoi unda corporum
355쪽
porum species . Etenim stercori,urina ,grumo,humori mel referenti, mucosq;: ad haec ossibus,unguibus & pilis, consimiliis corpora reperiuntur,imo S ani in alcula siubinde inuenta omnibus prope quae ex putredine subnascuntur simillima. Praeterea in abscessibus potissimum inueteratis,qui humorum ex lo in locum decubitu prouenerint,colligi tradit, quae lapides,
arenas,testas, ligna,carbones, lutum,sordes, amurcam & faecem repraetentent. Quare absolutior exteriorum maxime corpo-xis abscessum significatio compendiose tradenda est, tum eoru qui medicamentis discuti non possunt. Abicessus itaq; est carnium seu partium carnoserum, nempe musculorum, uenaru, arteriarum corruptio, mutatioq;. In genere abscessuum nonnulli tunica comprehenduntur,ut atheromat stratomata,me
licerides. Alij sine tunica constituuntur, quae generis uocabulum usurpant,unde sermo hic noster procedit. Porro abscesi suum generationem plurima parte inflammatio praecedit, de qua disceptatum est. Interim protinus ab initio, quemadmodum nuper dicebamus enascuntur. Comites abscessuum sunt, igneus loci seruor,tumor eminens,rubet q; magis acantea,du rusq; cum dolore punctorio, pulsu & grauitate, ut aliquid ex particula suspensum elle uideatur. Quod si uero locus in signis ex titerit,sebris accedit & rigor in ordinatus. noctu potissinatim dolor fatigat ,& febricula. Est cu inguinis inflammatio, proximis in glandulis excitetur.Vbi uero abscessiis in totu fuerit absblutus maona parte decrescit, punctus obueniunt pruri ginosi,& leuiter stupidi, tumor in naucionem acu tu magis falligiatur, tactu lenis,cedensq;. superficies in uertice avellitur. Dico aute haec de his qui foras rupuntur Si igitur uel medicametis,uel sua spoterupti fuerint em moto medicamine , curationem te tabis, parte iam pure uacuata: sin aliter accidat,aperite, ipsum in eu modii oportet,que in chirurgica explicabimus.
De Gangraena, Sphacello. Cap. XIX.
Vin inflammatio,neq; discutitur, neque in pus mutatur,
Opae in gangraenain,&siderationem, quae Grecis dicitur sphacellos, incidit, de quibus iam sermonem instituimus. Gangraenas, enim appellant,cu membrii aliquod ob iosa minationis,qua cos ictatur, magnitudine emoritur: neq; iam colafirmatas sic dicunt ed quae etiamnii fiunt. Eius mali
356쪽
uis est,ut nisi celerrime succurras,sacile assecta pars, quatenus uicina comprehendit,mortis habitum repraesentet,& homine iugulet. Vbi uero membra sic utiata in totum sensu suerine dehi tuta, affectum non amplius gangraenam, sed iam sphace, tum nuncupant. Quin & ossibus hoc mali accidit, cum eam ipsis circundata,praua scatens sanie,ipia hac imbuerit,ac putredine consium pserit. Cum itaq; membrum ex toto, uita, sensu motuq; priuatum est, confestim praecidi oportet quam proxime sanae parti. Gangraena uero curamus, sanguine ex parte uitiata affatim emisso, uel enim uena incisa sanguis corruptus , cum uena amplior in ipso membro appareat, detrahendus,uel cute totius corporis diuisa,multis altisq; plagis. ubi uero sa guinem emanare permiserimus, medicamentum aliquod putridis consecratum induci debet, quale est,farina erui,aut loli, aut tomentum, ex oxymelite. Quod si ualentius imponere cogites,sale adi j cito,aut pastillii Andronis,aut eius generis aliquem. Faciunt ad gangraenas,& uetustae nuces : cortex autem
ipsas expurgat: item liquor tithymalli tempestiue & mediocriter adhibitus. Opitulatur ipsis & lupinoru amarorum decocti ius superfusiam. Nonnulli uero ubi putridam partem praeciderint,quo securius mali radice evellant, candens ferramentum adigunt. in quibus sale cu porro utendu est. Vt aute crustae citius decidant,cataplasma deinde accommodatur ex pane, uel hordeacea farina,vel triticea ex hydre laeo incocta. Ite medicamenti cephalici puluis ex melle,tetrapharmacu,' Macedonicum ut appellat,utiliter imponitur. Iam panis cu apios itus. aut ocymo, sic iris uel panax, uel aristolochia, uel acotu cum melle, uel thus, crustas probe separat. Ide praestat Macheri nis medicamentum,& Isis linamento illita ex melle. In teneris autem corporibus abunde est etiam erui farina ex melle.
Ex Oribasii commentari s ad Gangranas.
4 Eruginis rata, minij,aluminis scissilis,singulorum par modus, aqua detritus gansrarnis illinitur, scalpello undique exasperatis. Item lolij sarina cum raphano & sale, nonnumquam etiam aeeto. uua passa acinis uacuata, cum cortice ex sale & oxymelite. Ad haec nucum iuglandium medulla, myrti folia uino incocta,tritaque ex melle:raphanus cum accis, crustas etiam ad ossa uritieiumpit. i
357쪽
'LIBER IIII. I an De Her te. Cap. XX.
Vm bilis flaua nullo mista humori excreta in particu - lam quampiam decumbit,malum herpes nuncupatur. si quidem substantia crassior sit,acriorq,, totam cutem adusq; carnem subiectam exulcerat, uocaturq; herpes exedes. Si uero tenuior & minus acris calidaque,pullulas exiguas, per summam cutem milio sinites excitat , ob quam similitudine, herpes miliaris dicitur.At Oribasio authore,pi tuita cum flauabile mista,miliare herpatem creat.Corpore igitur toto medicamine quod ducendae bili est,euacuato,loco assecto refrigeratia siccantiaq; inducuntur,principio capreoli uitis,rubi,& plantaginis applicantur.postea uero,leticula his miscetur, interim ct mel α polenta. Item cataplasina, quod ad inflammationes ex confluxu inscriptu est exempto semper uiuo. Veru exulcerata pastillis inunguntur,passo, aut uino tenui S austero non ueteri,aut posca aquosa solutis inducitur & glaucium,eiq; consimilia ex aqua. Cum autem nihil proficit acetum admiscetur. isucco aute plantaginis,aut solani, aut uino diluta magniscd auxilianturi aut lini semen torridii oleo uinoq; incoctum, inq; laeuorem redactum imponitu naut terra cimolia,sol ni stibacta sicco perungitur, & argeti spumae unciae quatuor, porri succi cyathi dimidiu betae succi tantunde da uigata illinuntur: at inueteratis iam limoi ulceribus, Musae pastillus S Andronius eiscax est. ΑLivo ad herpetem pustulo sum. Recrementu plum bi ex uino austero laevigatu illinitur, superiniiciuntur betae solia uino incocta,uel cerae triens, myrtei unciae sex,stercoris plubi triens,uino diluta illi nutur: at ubi id quod serpit repressum
sueri cerato ex recremeto utitor,aut lente cocta cum melle
partem obducito. Ad herpetem uero qui sub cute amigit, retrimentum plumbi,rutae hvulgatae succo excipitur, aut ceratum myrteum in uicem rutae ALIvD Lanae ueteris illo talicirca tedam combustae drachmar duodecim & semissis, cerae drachmaruigintiquinq;,recrementi plumbi uncia una. S.seui caprilli curati totiq; ex aqua drachmar uigintiquinq;,myrtei uncis qu nque. ALIvD ad herpetas acute depascentes, corii mali punici dulcis drachmar sex,argenti spumae tantundem, lanae illotae circa tedam combustae drachmae tres, cerae drachmae duodecim, cerusta drachmς octo,thuri ,aluminis scissi,singulorum drachma, uino aut myrteo excipiuntur.
358쪽
plantaginis aut solani,& ubi ex uino coxeris multum iuuabis. Alenus tumore ex seruente & tenui sanguine confatu priuatim quide & proprie erysipelas,appellauit: cu uero ex ambobus,sanguine & bile constat utiq; ab eo irin stura superat nomen uitio indidit. Etenim ubi sanguis excellebat,inflamatione erysipelacea, ubi bilis saua praepolletirysipelas inflammator tu dixit. Uerum comunius tumore
ex sanguine .& bile calidioribus factis conflatu. Elysipelas a Dpellauit. Viro autem modo dicas, nihil adeo ad praesidiorum usum interest. id uero scire oportet erysipelata quae capiti potissimu obortu tur,plus facessere negotii , adeoq; esse periculo se,ut nisi efficax cosequantur auxilium,interim quoq; astectos strangulent.Quod simul ac suerit deprehensium, protinus ab initio uena in cubito praesertim humeraria debet incidi. sin autem haec non appareat, ea quae se consipectui obi jcit. At si quid sanguinis dimisso ne impediat, purgatione utendu ex medicamento quod bili ducedae est.Hac sane & in aliaru partiti erysipe latis uti,uel clysterijs efficacioribus oportet, tu ipsis illinere quae influente materia refrigeratium uirtute repellunt, colle clam uero, catela cientiu mediocriter &humectantiu discutiae priusqua particula liveat,aut nigrescat, adhibita semper cura ut perliquida inungantur,ita ut frequetius immutetur,primis per spongias molles ab lotis, siquide multus particulae seruor
celeriter in uapore erupens, haec desiccat. Caeterum requirue
erysipelata per initia,ut dixi, quae refrigerent cu humiditate,no astringant: quale est semper uiuum,portulaca,psyllion, lenticula palustris, seris, cucurbita, solavum,altercu, lactuca, glaucium, item aptu,& rhamni solia per se uel cu pane inducta, ite ceratum ex aqua ad modii frigida. His misceturEt opii aliquid, lachrymae papaueris, cicutae & mandragorae Iam coposita medicamenta induc situr,setq; ceratu,cera dealbata rosacei quadruplo admixto ex oleo omphacino sine sale consecto: his iapila emollitis, aquae frigidae superfunditur, quantu potest recipi. Si uero aceti tenuis & pellucidi momentu temperes,prae stantius
359쪽
stantius medicamentu habiturus es. Item polenta cum herba quadam frigidiore ex iis quas enumerauimus astatim membrum refrigerat. Ide enici ut palmulae pingues cu lioru aliquo mixtae. Ad haec pars et delinetur cerula, uel terra cimolia, aue figulari cu solano, aut argenti spuma cu rosaceo, aut chalciti de cu oleo passisq;,aut cerus a cu aceto S lycio, uel acacia cum aceto. Cu feruor remittit utendu simplicibus quidem, sulfure uiuo & menta cu oxyrhodino, aut ruta cu ablinthio , aceto &oleo,aut argeti spuma cu porri & betae succo,copositis aut,priuatim in capite hoc pastillo.Argeti spuma,cerula,croco, Iuliare igne no experto,opioq; cu passo Coiter aut omnibus , mi nio sinopico, chalcitide,misy tost O,erugine rasa,atrameto sutorio,alumine scissili pari pondere ex aceto utitor. ALIvD. Sul- furis uiui,cerusae,opii,acaciae paribus singuloru portionibus ecaceto. Cataplasma ad erysipelata,herpetas,absces us,narotidas&ambusta. Altheae nouellae solioru teneror u libra .cocta in hydrelaeo perbelle teruntur. adiectoq; rosaeci mete, argenti spu. .e,cerulae singuloria uncijs duabus & semisse, iterii laevigaturcu succo coriandri,aut semperuiui, aut solani deinde micis panis adiunctis ut emplastri serma induat, illinitur. Hoc aut em plastro utitor quod recipit recinini pondo,myrtei pondo, ungueti quincunce, argenti spumae triente, aeruginis rasae sextante. Aerugo & ametrii spuma aceto laevigatur . Ceratu ad erysipelata &ambusta. Cerae albae triens,rosacei quadrans,oua sex, perdicij herbae triens. Vbi uero in flammatio inebri conquieuerit,aut uetustate experiatur,cataplasma illi,priusqua liueat, ex cruda sarina ordei est imponendu . Quod si liuor iam occuparit,cute scarificatu incisa,cataplasma induci,locusq; pei sun
di ex aqua calida dulci debet, sed & marina & muria interim conducet,quinetia ipsi cataplasimati talis aqua,uel acetum, uel
muria cum aceto misceatur. Deinde comemoratis medicametis compositis cura adhibita uti licet. Nam si inflammario re
maneat,aut in pus,aut in putredinem conuertitur.
Vtore Galeno,bubo, phyma,& phygethion, glandularum assectus sunt: bubo quidem iustaminatio,iphymas 4 autem
360쪽
utem glandulae inflammatio adsilippuratione spectas. Alio
xum uero quorunda sententia coi ter omnes, qui a natura ab-
borrent eu abscestorii tumores quacunq; corporis parte obtadeant,phymata appellantur.Siquidem Hippocrates in hunc modum scribit. Quibus phymata urinarium meatum exercet, hi abscessu in uomica erumpente liberantur. At bubones qui prolapsu,aut aliis ulceribus,aut doloribus cotrahuntur,periculo uacant: sebribus aut sit peruenientes, qui plurima parte ex pestiletiali lue solent incidereae terrimi lunt siue se mora,siue alas, aut ceruicem inuaserin t. Veru priores initio, queadmoduinflammatio,quaelibet, auxiliis repelluntur , quae restigerant stringuntq,,uel spongiis ex posca impositis,uel lanis oleo crudo uinoq; imbuti uel rosaceo,uel melino,uel lentiscino , vel myrtheo,deinde iis quae digerunt utendum. A t si corpus uniuersum succis aequabiliter redundet,prius ipsium uacuari conuenit . ubi iam inanitum est, ulceris in quo id prouenerit ura haberi debet,sicuti in capite de ulceribus explicabitur. Glandulas inflammatione tentetur,lanis oleo quoda laxante, irriguis, recte lenitur, totumq; ipsis membru inuoluitur. Cum tumor ad suppurationem spectauerit,non prompte diuidere, sed medicamelis quae cerati specie reserunt, discutere nitemuriculis modi potissimu est ex perano consectu. Item quod ab herbis dicitur botant con ,si per haec non discutitur rumpere adgrediemur,alioru abscessuum modo,similiterq; illis mederi. In iis autem qui ob febres aut omnino humorum abundantia procrea
sum repetat,sed ab iis quae discuti ut,statim curatione incipere consilium est. Si aurem nihil prohibet, nempe aut artas aut uir
ducentur ex decocto chamarmeli aut anethi, aut eius generis alicuius.Reliqua medicamentorum sylva, maxime ex iis quae tertio uolumine ad parotidas dicta sunt,transferenda est. Item ex illis quae nuper contra inflammationes prodidimus, quem' admodum etiam phygethli curatio,ium hinc tum ex remediis erysipelati *ccommodatis petetur. Aster atticus herba quam& bubonion,quasi dicas inguinariam,ea ipsa de causa uocant, non solum illitus,sed etiam contactus,bubonibus auxiliari creditur. Phrmata autem priuatim discutit adianthum si illina- ur, triplex,parietaria altheae radix uino incocta ammoniacu