Pauli Aeginetae medici Opera, a Ioanne Guinterio Andernaco medico exercitatissimo summique iudicij conuersa, & illustrata commentarijs. Adiectae sunt Annotationes Iacobi Goupyli medici Parisiensis, in aliquot singulorum librorum capita

발행: 1567년

분량: 941페이지

출처: archive.org

분류: 약학

361쪽

eum melle emollitum inductum piuiscus eum resina, cerat que . Rumpit autem abstesium propolis,lupini amari ex aceto iuva, cunus sylvestris radix, terebinthina excepta, capparis radix similiter, nitrum cum fermento,aut ficis. t In antiq.codicibus quaedam leguntur quet in uulgaris exeplaribus desunt. Phygethion enim ita describitur, Wγεγλοι

Ἀος i. Phygethion autem est erysipelas phlegmonodes, uel erysipelatodes phlegmone glandulae.

De Iuruncula,qui dothien appellatum. Cap. XXIII. FHunculus, tumor est abscessum prae se serens, qui ex

crassis humoribus in carnosis plerunq; partibus concipitur,mitis quidem,cum in sola cute coijt: pervicax autem, malignusq; ubi subtet actis radicibus in stiperficiem erupit. Dissipat autem furunculum, triticum mansum & impos, tum: mastichae aegyptia, uuae passe quibus acini sint exempti cum sale tritae,ac admotς hunc aut disjciunt aut rumpunt,uel siccae fici hydromeli te incoctae imponuntur, uel resina scis mista inducitur,uel ipse ficus siccatae cum fuerint pingues dise- et riuel fermentum cum nitro,uel lini semen cum melle, uel alterci folia,trita cum butyro. Composita uero haec proficiu t, quod ex sermento,quod polline farinaceo constat,& quod priuatim a furunculo graece dicitur dothienicon omenta autem adhibentur ex spongiis mollibus continue calenti aquae intincti deinde sic medicamenta iniiciuntur.

De terebintho.

Cap. XXIIII.

Ribasius terebinthum sane phymatis speciem esse asi sirmat,in cuius extima parte pustula nigra ineumbi rhac rupta id quod subiacet abraso simile apparet. ubi stalpello diuiseris, pus inuenitur Dioscorides autem Alexa

drarus literis mandauit terebinthos cutis esse excrestentias, rotundas,nigrovirides,terebinthi fructum reserentes, atque has liis phymatum tumoribus similiter curari censet: auxilias supra comprehensis huc transferenda.

De carbunculo. Cap. XXV. Um sanguis magis melancholicus effectus inseruescες que aliqua se parte receperit, carbusculus seri frier,

quod

362쪽

quod ulcus est crustaceum plerunm I pustula ambustῖς consi

mili interim uero S sine hac incipiens Carterum inter initia, quibus hoc malum instat, in particula omnino pruritum sentiunt,deinde pustula,nunc una, nunc plures tenues exorititur, miliorum quorundam instar: quibus perruptis, limiliter crustaceum ulcus prouenit,quale ferramenta candentia excitant; modo crusta ipsa cinereum colorem,modo nigrum praesere te,

sicut inseriori carni cotinua adhaerescat, & quodam n odo as- fixa sit depascaturq; Reliqua autem caro circuna posita, serui dam refert inflammationem, quam Graeci phlogo sim appellantin colore nigrescit , splendetq; bituminis & picis modo. x iis aute est bilis ea acte atra. Verum carbunculi,qui carnem inuaserint, confestim circuscribuntur: qui inebranas,neruosq; occupant,diutius remanent, luemq; siibiectis corporibus in se partiunt,ut etia inflammationes quae erysipelatis natura resi piant,in ipsis excitentur, plerisq; itidem in suppurationem couersi sitnt. multis febres simul accedunt. Iam uero carbunculi ex caulis populatum gratiantibus excitantur. Curatio ipὶru, nisi admodum suerint exigui, a uacuatione sanguinis e uena ad alii mae defectione usq; dimissi,tentanda est: mox scarisca aus recte accommodatur,plagis obsecci crassitiem altioribus: particular laboranti inducuntur, quae modice reprimunt dissi-xautq;, tale est cataplasma, quod ex plantagine & cocta lentς costat,quod recipit panis furnacei micam. Est aute panis, neg omnino a sursure purus,nec nimium eius habens, super ipsium uero ulcus u alens aliquod medicamentum imponitur, cuiusmodi est Andronis,pasonis,& Polyidae, dilui mid uino aliquo dulci d sordium spissitudine debebit. Item massatioticum ari

dum, uel &ipsum similiter dilutum . Item radix dracunculi, mel aristolochiae,uel liquor silphis, uel cirenaici, singula ex aceeto probe delinentur. At quae erysipelatis naturam reserunt,m praecomprehensis ad id uitligemediis perungentur. Quae ue- id partes consertii lege affici putantur, succidis lanis ex Cen dato madefaciendae sunt Vbi iam ardor acquieuerit, carbuncu- uini jciuntur cera a cephalica,diluta,illitaq; in linteolis. generosissimum est quod herbis,tum illud quod nitro constat,rtem arida ulceribus depascentibus dicata,per se, & cum rosaceo.

Cum autem durities remanet,utemur melino Serapionis,ope

adhibentes ut quina celerrime cubunculi suppurenti. 2. - Quod

363쪽

Quod quidem fiet, si die bis noctu semel tum cataplasmata tu

medicamenta mutes. At qud radicitus carbunculos diuellas, dirimasq; ab adiacentium commercio, malum punicum acidu, minutatim concisium in aceto coques: ubi in tabuerit, in ta uorem deteres,linteoq; illitum induces: cum successit, aceto humectabis Item nucis auellanae ueteris uel etiam non uet ais medulla carbunculos maturat rumpitq;. Hoc praestant &cupressi solia, tum germina,nouelli S molles galbuli cum p lenta,uua acinis uacua, ficus siccatae uino incoctae, papaueris

ceratidis flores, liquor silphis,cum ruta & mellis momento, pix liquida cum uvis passis,& suillo adipe. Ad carbunculos vehementer egicax. Rgenti spumae libra, olei ueteris libra &semissis, auripidi menti uncia Oleo cum argenti spumadum manus no inquinet incocto, sublatoque ab igne, auripigmentum adiicitur, rursiusq; medicamen tu coquitur donec nigrescat, tritis in pila utitor in linamenta statim carpta illitis.

. Ad gangraenas, ulcera lictera, chironisArumast detram: priuatim uero ad carbunculos,

praesertim cos qui palpebras insistant.

. , Pij,acaciae,misyos tosti,squamae aeris, singuloru drachmae, duae,atramenti sutorij drachma, alterci seminis drachma, tritis ex aqua utitor,probe facit & tetrapharmacu quod quintam thuris partem contineat. Aduersus naturalium carbuhculos, chalcitidis,atramenti sutorij, linguloru m drachmis octo, aphronitri drachmis duabus.ex aqua tritis utitor.Valet stercus quoq; ouillum, torridum cum melle. In Alexandria Serapiadequar orchis & triorchis dicitur uiridi,cum micis panis,cataplasmatis modo utuntur ad carbunculos, omniaq; crustos a. Vbi uero crusta exciderit,communis ulceris modo curabis.

De cancro. Cap. XXVI. Ancer in qualibet corporis parte oriri conlevit, squNdem in oculis,& uulua,quemadmodum in ipsorum capitibus expositu est,aliisq; pluribus particulis, sed praecipue in seminarii mammis accidit,quonia n a tura sungo' &inanes. crastissimam atret bilisiunde hoc uitiu cotrabit,materia

364쪽

PAVII AEGINETAE

prompte possunt excipere.ex eo.n.humore cu referbuit, eacra proueniue,atq; si acrior illa sueriticu exulceratione. Quapropter colore magis si inflamatione nigricat, sed ita ut tantam caliditate no experiatur.Venae aut quae circa sint intumesturi in tedunturq;,cancri animatis pedit modo,unde & appellatio nem hanc uitiu est sortitum. Nonnulli uero inde sic nuncuparunt,et difficillime ab his partibus quas obsederit, euellatur, quemadmodu cancer aquaticus animas. Hoc malu plane propter succi crassitie no consanescit,utpote quod nec repelli,nec Hscuti queat, nec totius corporis purgatione cedat, uel quod etiam mitiora negligat remedia, uehementioribus au te irritetur,excandescat6; Prima sane cancri initia prohibere,ne augescant,licet si melacholicus humor prius vacuetur,quam in si

secta particula radices subter egerit, impactusq; sit . uacuatio quidem primum tentada est,sanguinis dimissione,si nihil prohibet,mox purgatione,per initia quide ex simplicioribus petita,quale est epithymon,quatuor drachmis,& s. in sero lactis

aut mulsa exhibitum. Deinde ex hiera,quae nigrum ueratrum recipit. Loco autem dolenti inductum subsequens remedium, sine dolore facit exulceratis: solani succus linteo molli duplici in eum tincto imponitur. Extrinsecus autem lana molliuscula,& ipsa siicco imbuta circundatur,cura adhibita, ne haec siccescant secco, cotinentius superfuso. Iam uti diutius poteris mcancris texulceratis medicamento quod popholyge costae. Tec inepta sul,q tertio uolumine de uuluae cacris ididimus.

Ad carcinode,malignaq; tum adstris tubero a ulcera, item ad naturalium uel teniculorum inti mammarum inflammationes.1 N plumbea pila pistillo plumbeo lemniam sphragidem exposca,& mulsa,vel lacte conterito, ut nigrescat: uel rosaceo, uel immaturo oleo,succoue semper uiui,uel cotyledoni s, uel lactucae,uel psyllii, uel uuae acerbae tritam similiter inungito: Crebrior uictus aegro dabitur,ptisanae cremor, lactisq; serum, ex oleribus naialua,atriplex,bletum, curbita, pistium saxati-Ies,omnis generis aues praeterquam palustres. i.Archigenis ad carcinode, O maligna ulcera.

CA ncrorum fluviatilium crematorum , & cadmiae par modus in pollinem coactus inspergitur, aut cancrorum cinis

una sum

365쪽

LIBER IIIL

via eum Grato indueitur, item erysimi semen delfitum cum

melle accommodatur .

De molli laxo tumore; qui aes a Graecis di

citur. Cap. XXXVII. CVm de tumoribus qui succis calidioribus contrahuntur,disputatu sit, iteru de cotrarijs agemus,ab eo quod Graecis cedema dicitur, exorsi. Quemadmodum.α ex biliosa fluxione,erysipelas,ita ex pituitosa, indema laxus qui dam atq; indolens tumor excitatur. Equide icimus aliter quoque cedemata prouenire,nempe in pedibus,in aquae subter catem affectibus,habitu corporis contabescete, qui phthoe Graece dicitur, & malo,qui cachexia. A tq; in illis quide tumor hic affectus qui hominem premit accidens est, nulla seorsum,eurationem propria postulans. Satis.n.est,si quidem curatione ege. bit ipsa tum crura periri care oleo cum sale, aut etiam Oxyrodino sal habente. At si ex pituitose humore in particulam influente cedema constitit, abunde quandoq; est spongia posca imbuta,cum ligamento leuiter stringente imposita, quae ab inseriori parte incipiens,&pra finiat. Esto autem spongia, modo conductura sit recens,si huius copia non est,eam,cuius erit sa- cultas,detergebis,expurgabisq; nitro, magisq; aphronitro,& lixivio. Quod si per haec tumor non subsideat,paululit aluminis inij cies,commodum aute est tenerrimu ellychnion, posca madens impositum:bonu est, &glaucium . QSod si in uetustate cedema inciderit, parti oleo prius inunctae spongia ex lixivio

imponi tur,eiusq; uiolentiore costrictione curatu r. discutit autem, ac comprimit tumores laxos cedentesq; quaelibet terra

illita, magisq; Aegyptia,tum isatis domestica. De infamne. Cap. XXXVIII. IN statio ex statuoso spiritu nunc sub cute, nunc sub membranis,quae ossibus circundantur,& musculis,collecto,en scitur. Porro is colligitur aliquando in uentre & intestinis, itemque in medio horum spatio & membranae ,' quae perit naeos dicitur, ut in aquae subter cutem genere, cui nomen est tympanias. Differt quoque haec ab cedemate, quod pressa digi , tis,fossillam no repraesentet, & sonitum tympani modo aedat, Membrorum autem densita tum spiritus simul erastities es5- .cit, ut adcm spiritus non dissipetur.Vnde curandi ratio huic di ia r. rigenda

366쪽

rigenda est,ut membra rarefacias, crassioremq; spiritum extenues,quod medicamenta tenuistima & potestate calida praestant. atq; in uentre quidem & uisceribus oleum tenuis quod rutam habet incoctam,aut aliquod ex calidis seminibus, qualia sent, cumini, apii. Interim uero &cucurbira iustae magnitudinis citra cutis incisionem umbilico bis, te ve defixa,inflationem discussit Masculis autem ex contusione,quemadmodum propulsu inflatis particulas calidis nimium,& acribus excandescere contingit. Quare per initia medicamenta quae magis leniant adhibenda. Vbi facta est inclinatio, ea quae discutiant , Vtendum igitur sapa,cum olei momento, ac ex lanis siccidis

calida excipiantur,uel et am ceratum ex oesypo admiscetur, cura adhibita ut caliditas permaneat, frigus enim non conducit. Ubi iam aeger lenitus, sopitusque est, acetum admiscetur, ct nitrum, aut aphronitrum, deinde & lixium. Postremo emplastris utendum qu et discutiendi uim habet, quo inflatio subsidat,quale est quod sequitur. Sordes balneoru 2bferuefactae

percolantur primum,ut purae evadant,& rursus lebeti inijciun tur,tritaq; calx restincta farinae modo etiam inspergitur, dum luti fiat spissitudo, ae utitor . Hoc efficacius est medicamentum ex sycomoro compositum.

De intortis contusis. cap. X XIX.

ARticulis intortis,contusisque faci ut lanae succidae, aut

spongia ox elaeo imbuta impositaq;, ite bulboru elixorum pars tenerior cum melle, uiticisq; solia, sal nitru tostu,laeuigata cu cerato inducuntur. Ia superfusio aquet dulcis. aut marinae calentis utiliter adhibetur. Vbi uero inflamatio , S dolores coquierint,intortae partes etia recte perfricantur.

De carne contusa, sanguinis Dbter cutem coitu quod

Graece ecc moma dicitur. Cap. XXX. Corne a graui quodam corpore, quod extrinsecus super

inciderit contusa, uenisq; exiguis indidem diuortium expertis. sanguis profunditur per subsultum , quod Graeci καcre διαπίδι τιν appellant, unde sub cute collectus, chymoma dictum efficit. Cute inquam, non diuisa,tanquam tumor tactu mollis S cedens, comitatur, liuidus, & magna ex Parte indolens. EO igitur animum tendimus ut sanguinem

qui continetur distipemus,idque consellim priusquam ni gruerit.

367쪽

tit. Per initia sane nonnihil ex astringentibus, iis quae discutiunt,admiscere oportet,eo quod tunicae uenularum contusae densationem requirantande etia solis discutientibus sine astri , ctione utemur,ac ica discatis initio ecchyinomatis , ita stabs quentem curationem accommodabimus . Ad inueterata aute

chymomata,raphanus applicatus prodest . Quippe discutieea ubi erodere inceperit,aut raphani succus, cum micis panis inductus. Caeterum ecchymo malis species sent, suggillata, α liuores ex ictu, hyposiphagmata dicuntur. Item sanguinis in ter ungues concursus ex percussis proueniens,de quibus priuatim tertio uolumine dictum est. Verum de unguium uitiis, imparte chirurgica deseremus.

RVptio cum ecchymomate prorsias accidit. curatur auloe medicamentis mediocriter calefacietibus, quale est ex nigris populis acopon,aliaq; huic c5simi lia. At altioribus rupturis magis acria, magisq; incidetia accomodantur. Talibus sane & cucurbitulae ustis proficit. Ergo si euocatu celeriter per halitu ecchymoma totum est, facile dehiscens ipsa ca- .ro coalescat. Sin longiore spatio sordes copiosa succreuerit, ruptum deinceps coire no potest, sed tantii prope iplius labra ad mouentur. quo fit ut leui momento ea facile separen tu r,&medius inter ipsa locus superuacuo humore repleatur, nihilq; aliud,quam assidue nousi quod modo ecchi moma creetur, primo persimile,nisi quod citius quam illud dissipetur, utpote extenui magis sanie nunc costans, cu per in ilia e sanguine inchymoma esset Conuulium aute fibris quibusda lacessitis distractisq; leniri tantu desiderat,quoad dolor sopiatur,quippe con-g utinari nequeunt. Itaq; Aristolochia rotunda ruptis conuul sique, siquid aliud, idonea est similiter centaurei maioris radix 4usque iuccus,rheum,costus, elliu cum Oxymelite pota.

De cirrhus. . cap. XXXII. EX ctus quidem scirrhus, tumor est praeter naturam sen

sus expers, & durus non exactus autem uix sensilis est. ac qui sensu uacat sanari non potest. qui aegre sentitur, uix sanescit, si quidem humor unde huiusinodi uitium contra hitur glutinosias crassiasque est,qui particulis quae scirrho ob cuntur impactus solui contumaciter repugnat. Est cum statini

368쪽

statim ab initio constituitur,augeturq;, plerunm uero a mediris qui erysipelata & inflammationes uehementer refrigerauerint,astrinxerintq;,originem sortitur. Quod si quis ea quae ualenter discutiunt medicamenta, partibus scirino obductis admoueat,huic paucis primis diebus,manifesto scirrhus decreuisse uidebitur. Qeterum quod de affectu restat,id reddit insanabile. siquidem toto quod in eo subtilissimum erat dissipato, quod reliquum est desiccatum , ceu lapidosa concretio reli quetur . Quapropter conuenit discussbrium aliquod medicamentum,& emolliens habere,quod non ualide calefaciat a que desiccet. Huius autem generis sunt medullae omnes,magisq; ceruina, & uitulina . Ex adipibus commendatur, leonina, pardalis,ursina,deinde taurina. Inter aues anserina, & gallinacea & phasianica,sicciorq; eaprilla,& hircina Ad haec ammoniacum sussimen, bdellium maxime scythicum, sty rax qui hisementior est & pinguis: ac Aegiptiaca mastiche. In aliis sane

particulis scirrnum expertis his seorsum utendum est, tum iis quae inde componuntur. uerum in tendonibus & ligamentis, lapis ignis candens, aceto acerrimo extinguitur, & siquidem haberi potest,pyrites: sin eius copia non est, molaris , in quo pars affecta commoueri debet,ut uaporem ascendentem recupiat, atq; inde rursus medicamen quod emolliat imponitur, oleo tamen tenui non aqua quotidie ab initio per totum morbi curriculum pars affecta persunditur: interim oleo in quo at thetae radix ac sylvestris cucumeris sit incocta A balneo autem in totum aegri abstinebunt,uel certe frequeti, sed posteaquam scirrhus emollitus fuerit, ammoniacum pinguissimum aceto quam acerrimo maceratum, particulae sat multis diebus inungitur Deinde rursiis emollienti medicamine utendum, quod ceperit galbanum,& opopanacem, eaque pinguissima eiuGmodi uero sunt potissimum, ex petasone consectum, & quod ad Amythaonem refertur,& strumus dicata medicamenta.

De sirumis. Cap. XXXIII. STtum e glandulae sunt scirino indurat , quae in cerisce,

alis & inguinibus maxime nascuntur. Curatio earum, cum illa quam in sciri his tradidimus comunis est. Priuatim uero lupinom amaroru farma ex oxymelite cocta appli-eatu ea quoque phymatis p oscit: mi bovilluliercus aceto

369쪽

incoctum inducito,id etiam tumores scirrosos omnes dissipat probe autem discutit strumax calx uiua melle,uel gy mna forusordibus excepta,uel oleo, uel adipe suillo: aut calcis nitriquet ar modus,nasturtij,&scenu graeci quadruplum cu melle, ma-agmatis modo imposita duritias dissipant, in pus conuersas rumpit loliacea farina cum fimo columbae & semine lini uino incocta,grosit sylvestres, & satiui, aut nasturtium album detritum cum pice liquida malagmatis forma applicatur, aut cuc*ineris sylvestris radicis siccae, lauri soliorum siccorum cocrematorum cinis cum terebinthina inducitur,aut pediculariae herbae,& nitri aequale pondus,erucae duplum cum resina inij cvur, aut stercus caprillum bouillumve aceto incoctum,aut erui farina in urina pueri uenerem non experti macerata exceptaq;, pice,cera, & oleo liquefactis, aut anguem mortuum in ollani coniectum gypseq; oblitam in fornacem mittito,concrematicinerem aequali scenu graeci pondere misceto , melle excepto utitor, item quod aspidibus constat medicamentum, mirificaruirtutis est,tum quod ex struthio conficitur,tum quod cucumeri sylvestri,tum quod cedrio liquore confit: strumas ad suppurationem perducit,aut diffundit hoc, myrrhae drachmae dece, ammoniaci thymi amatis drachmar septe,uisci quercini drach mae octo,galbani drachmae quatuor,propolis drachma, in pila

contunduntur. Ad strumas mammarum duritiasque proficie subscriptum medicamentum,uisti elaborati, resias siccae,cerae,

singulorum pondo, galbani quadrans. ρ astrumas exulceratas, O sine ulcere . . εCE ,resinae pityinae, adipis suilli insulsi, marrubij, aeruginis

rasae,singulorum selibra.

Medicamentum adstrumas, quod dicitur cheradicum.

O Lei ueteris pondo dua,cerae pondo, colophoniae triens, nitri,tantunde, alia duodecim membranis detractis in oleo per triduum macerantur. deinde cocta cum fricta fuerit,proiiciuntur,eliquatis oleo postquam ab igne amoueris,nitrum t nuissimum inspergitur iunipit etiam abscessus. ALivn. Cineris e ficu unciae duae,aluminis scissi uncia,aphronitri tantundem,picis liquidae unciae septem. Exedens cheradicum. αλ Luminis scissilis, sandarach et, singulorum drachmae qua-PAVO AEGIN. . u tuis

370쪽

os PAVLI AEGINETAE

tuor,squamae qris drachma, auripigmenti tantundem , arido strumas conspergito, at si cancri naturam induerint, rosaceo maceratis bis die utitor .

De stratomate,atberomate, O melicet ide. Cap. XXXIIII.

Vm haec quoq; inter abscessus,quemadmodu in illis diacebamus,habeantur, singula propriam appellationem a similitudine reru que in tumoribus cotinentur, sortita sunt. Alij siquide ipsoru ueluti pingue quidda seu adeps subest, alii melli simile quippia,alis quasi tenuis pulticula. Consilium igitur curationis est comune, ut quod tunica illa contineat, discutiatur,aut medicamelis totu exedatur, aut sectione auferatur. Quidam . ex iis tumoribus triplici hac ratione curantur, ij nimiru qui liquidiore humore continent, qualis est meliceris aliqui duplici tantum ut atheronia,quod & sectioneau certur,& medicamentis exeditur,stratoma uero nec discuti, nec exedi potest, sed manu duntaxat curatur. Quomodo autem unumquodq; horu agnoscas,in parte chirurgica edocebere. At medicamnu,quae dissipadi uim haber,materia, ubi actu est de struinis, reperies. Privatim uero me liceridas hoc dissipat Duae pati, acinis exemptis octo, squamae drachmae tres , parte fomentis prius lenita imponitur. A vn. Ladani, bdellii, galbani, ammoniac: thymiamatis, propolis, terebinthinae,singolorum aequalis portio in pila contonditur:facit etia strum is, parotidibus,furuncu lis, phymatis. Ad Archigenes contra meliceridas comendat aphronitru & ueratri parte duplam, cu cerato duriore imposita, exedentibus autem in cute circudata, uti non licet. Hac igitur prius meliceridas,atheromata,vel etiam strumas medicamentis adurentibus detegere oportet, simplicius illorii est quod recipit calce uiuam, aponem & lixiuiu, Varium aute magis,quodq; reconditu seruari potest, capit calcis uiuae drachmas quatuor faecular quae in sex uini combusta, ni-tti liquidi tosti singulorum drachmas duas, mini j drachma, lixiuio teruntur:ubi mellis liquidioris crassitudo facta est, ter feruefacito,ut mediocrem spissitudinem habeat, pixide plumbea reponito,lixi uia super distillans ne subito exarescat.ualet quoque ad uerrucas,Myrmecias, pterygia,clauos, callos, cicatricessu.ercrescentes,saecula bimestri non ue .ustiore cute in delini-

SEARCH

MENU NAVIGATION