장음표시 사용
381쪽
inhaeret abstergendam aquosa mulsa potabili, elui debet: uerum ut coalescat,uino aut mulso. deinde ad gluti nans medicamentum transeundum. Sin cauus snus carnem requirat, pq-mum medicamenti, quod charta constat, aridi paululum cum multo rosaceo inseri couenit .deinde carpto linamento os obturari. Inde emplastrum Isis aut Machaerionis,aut simile quoddam una cum rosaceo cerato liquidiore se lutum inijcitur.Vbi uero carne mediocriter sinus fuerit repletus, conglutinans quoddam medicamentum impones,quemadmodum & recens cruentum uulnus curabas. Huius autem generis sunt, Barbara, Dichroma,& scirrha, id est, fulua appellata. Maxime uero omnium quod ex recinino, & metallicis sine cera praepalatur suiuum Galeni emplastrum conueniet. Post medicamentum, spongia recens ex mulso,aut uino circumponi tur,& quam fieri potest mollissime, deligatura a sinus lando incipiens in ipsus os desinet,linteolum uero circumductus Andum sinus sine dolore constringat, paulatim uero seluatur usque ad sinus oras,emplastro extrinsecus sinui circundato, sed ita iuxta oras descista,ut sanies queat excerni: quod fiet paruo quodam alio emplastro superimposito ex eodem medicamento ob effu-xum laxo: sines id adusque se lutionem,qua tertio quoque die facta idipsum auferes mutabisque: quod toti sinui circund tum est relinquens. Nota uero erie an sinus ima coaluerint,si sanies probe emanet pauca,& concocta, aut si nequaquam es- fuat: insuper eodem in sinu si neque dolor aliquis sensibilis, neque tumor,sed tota ragio contracta, sicca, & doloris expers appareat. At si pus etiam maturum in ore: modicum consipicias, multo magis de sinu conglutinando sperandum est. At si primo altero ve die sanies quaedam tenuis e sinu excernatur, nihil adeo de glutinatione despera, quippe medicamenti ut tus humorem tenuem t ex subiectis partibus frequenter extundit, unde partes siccae mediocriter factae coeunt, & glutinantur. Tertio uero die, aut quarto ab initio si cruda peros sanies eualerit,scito sinum non coiisse, eodemque medicamen , to non intille, nam cum propter humiditatem quampiam, ut ueri simile est , a parte decidat, non alienum suerit etiam
t Antiquus codex habet, εκ των id est, ex superpositis partibus. De
382쪽
PAVLI AEGI NETAE Zie sinibus laceris di tritisque.
VBi abscessus tarde sectus suerit, uel medici imperitia, uel eius qui curatur timore,& cutis sinui obducta tenuis,diruispiaque, quod Graeci ab attritis uestium laciniis rhac es dicunt: nec fieri potest,ut prsdictis collutionibus adimatur,glutinante utendum medicamine,temperatura liquido,uiribus au tem sicco. tale est palmulatum dictum ex chalcitide, ueteri dilutum oleo,ue neque admodum sit durit, neque manus intinctas inquinare desierit, deinde uino mediocriter uetusto m ceratum , postea orbiculatim cum decenti deligatura impositum. Conuenit autem lacerae ut comprehensum est, cuti,potissimum mel, quoad emplastris spissitudinem habet coctum impositumque: Praestiterit autem post illitionem lacero in sinu factam,myrrham in pollinem coaetam, cribro suspensb ei inspergere,uel aloen,uel thus, uel simul omnia. Expertus autem sium,tenue centaurium in hunc usiam mirabile esse medimentum. succedit huic symphytum, deinde iridis illyricae r dix, postremo erui farina. Non linquam uero inter coquedum ha melli insperguntur, cum cacabus ab igne tolletur. Melius autem suerit,si lebete iam a fanima amoto haec fiant, deinde diligenter agitemus:ubi medicamentum tepidum euaserit, sines imponatur,illigeturq; sicut expositum est.
FIstula sinus est callosiis, qui magna parte ex abscessibus
nascens , ab arundinearum fistularum tralatione appellatur . Si itaque in os desinat, curari sine manu haud potest. nisi temporis spatio,squama ultro uel os deciderit. Si uero in os non finiat,medicamelis quae callos elidunt & conglutinane persanabitur. Itaq; callos excidunt haec quae subiungam:Spondylii radix circumrasa impositaq; fistularii callos eximit, item Deratrum nigrum duobus tribus ve diebus insertum idem praestat. Ad haec amurca cocta & in collutione adhibita. Iam sorycrudum uel concrematum cum uini diluti momento ad collutionem iniectum: item so S drocomagma cum hydromeli-re,uel elaterium terebinthina exceptum in penicilla cogito, imponito i, uel laserpitii radicis siuccum infundito. Id quod sequitur callos consumit caeruginis drachma duodecim, ammoniaci drachmae duae,excepte aceto in longum inducuntur .
383쪽
. Collyrium quo fissulis exterendis utor
GVitae ammoniaci, atramenti sutori ,aeruginis, misyos, chscitidis , gumi pari modo excipiuntur aceto. ALI UD. ex his quae Heliodori chirurgica scribuntur.Cadmis,misyos,atramenti sutorii,ςris combusti,gummi,sin guloru drach. quatuor, chalcitidis crudar drachmae tres,excipiuntur pueri ueneris non
experti urina & finguntur collyria, ex quibus uno fistulet in
posito, panis mica aqua madens extrinsecus superaccommodatur, inutaturque cepius donec inflammatio conquierit &crusta exciderit. A I. I v D quod in Alexandria accepi,Anch se radicum, misyos tosti, chalcitidis, aeruginis, aluminis scissi, atramenti sutorii, aloes, singulae unciae, cantharides quinque, aceto trita in collyria coguntur. ALI v D. Atramenti sutorii drachmae duae,chalcitidis,aeruginis,singulae drachmar, excipito ammoniaco & utitor . Cum autem callus fuerit extricatus, aerugine cocta cu mulsa purissima octu pla in collyrii serinam redacta,repurgatur. Ubi uero callum eliseris, iis quae carnem procreant uti opportunum est.
Collyrium ad carnem generandam.
ALoes,myrrhae, ammoniaci,ouoru putaminu combustorum cineris,aequale podus, aqua detritis omnibus collyria sormantur, imponunturq;. AL I v D. Myrrhae, aloes,& thuris, malicorii,aequalis modus aqua excipitur, quida uero tauri no selle,carnes etia oleo quod immaturis uuis expressum est eluuntur. Notus mihi est,qui cedrino liquore fistulas collueret, ac miru quanta res felicitate successerit. Post qua uero carnes produxeris, glutinatorio utendu medicamine, tuo modo in aliis sinibus praecipitur. At cu sstula arctior, longaq; fuerit, Galenus ait, neq; callu adhuc,sed sordicie tantum odo contraxerit, primum lixi uixdemisi, deinde eandem tantisper inibi permittes dii sordes excidisse sperassem, medicamen tu applicaui. Est autem id quod recinino oleo constet superius comemoratum.
De ulceribus diruptis. Cap. L. Odou la ulceru cicatrice obducta, freque ter haud magno temporis interuallo, iterii inflamatione te tanturrupuntur ipsiquide esse quota astecto, interdu caro circundata ex facili cicatrice recipit, ac sana ex toto esse uidetur: uerum cursu humoris ualido paulatim ex osse in alto contabeti scente
384쪽
scente,tum Inssamatio,tu pus oboritur,quod cicat is deradit. Curatio igitur elusimodi ulcerum tantam requirit siccitatem, ut os assectum decidat . Huius autem sinus concavos prom-
te replebunt papaueris sylvestris ficiq; solia cu polentae subtiiore parte laruigata,atq; ex uino applicabis,uel alterci semen& atramentum sutorium pari pondere contrita imponentur,
uel peucedani radix de subito squamas ostium separat. De articulorum ulceribus. Cap. LI. Vin articuli carnosis partibus sicciores existant,exulcerati sicciora medicamenta requirunt. Probe igitur socii pastillus Polyidae ex uino subactus donec sordium sat spissitudo . Item quae similiter huic desiccant medicamina. Item marina,muriaque frequenter irroratos,melius assciconspeximus. Quare in articulis ijs utendum est quae maiori etiam siccandi uirtute pollent.
u Me licula,aculeos,stinas, consimilia educunt. p. LI I. A Cη'ς0 , rundines, insuper spicula & spinas extrahie
utrunque magallidis genus,aristolochia rotunda, ammoniacum cum melle,alterci semen laevigatu inspe gitur,arundinis radix contusa melliq; mista in linteolum lar-gnm illinitur,imposita de subito educit.
Si ex uena, arteria ν naribus sanguis pro fluat. Cap. LIII. P Articulis sanguine fundentibus, figura ei qua in sinibus
exposui contraria,recte adhibebitur, nempe quae surtum vergat,neq; id tamen immodice, na periculum est, ne dolore oborto,uas rursus sanguine profundat: cu nihil aeque sanguinis profluuiu excitet, inflammationesq; augeat, ac dolor. Cum itaq; sanguis erumpit, statim digitum ori ulceris vasculi iniscito,inni tens leniter premensq; citra dolorem, nam simul& sanguine continebis,& grumu uulneri induces. Quinetiam si altius deliteas uas quod sanguinem emittit, diligentius perdisces,&situm ipsius,& magnitudine,item uena sit, an arteriar deinde si exiguu uas existat, aliquo ex his quq sanguinem re primunt utendum est. Optima uero eius generis sunt,quae obstruendi uim obtinent, unde Graecis emplastica dicuntur, ex
resina fricta latinae triticeae polline,gypso composita. similia m
385쪽
oui candido macerata , & cu leporinis pilis imposita: at si amplum uas existat ,hamo ipsem attollere conaberis,& mediocriter circumages, sanguine represso:siquidem uena extiterit sine iuniculo sanguine his ipsis medicaminibus sistere tentabis: sinarteria,alterum e duobus facies,aut laniculo circumposito,aut toto uase praeciso singuinem coercebis. Est, cu magnis quoq;
lienis seniculos circumdare cogimur, quemadmodu nonnunquam ea lem totas transversim nimirum amputare, in cuius
rea necessitatem uenitur,in uenis quae a penitioribus recte sersem seruntur,praesertim per actu quod da spatiu, aut principes particulas,sic. n utraq; pars utrobiq; S reflectitur: & uulnus a uicinis corporibus premitur contegi turq;: tutius autem suerit utrumq; facere,funem quide radici vasis circundare, quod auteinde procedit abscindere. his sic peractis,uulneri celerrime carnem inducere, priusquam funiculus a uase decidat, s. n. subito carne contraxerit,& locus alibi inanis reperiatur, id quod graece uocatur aneurysima sequitur. Dignosces aute num uena an
arteria sanguinem profundat inde quod huius flauior tenuiorque sanguis existat, & cu pulsit vacuetur, r illius aut e nigrior,& sine pulsu. Subsequens igitur est omniti optimu quae nouimus ad carnem inducenda medicamentorii, quo etia ad cerebri membranarii harmorrhagias uti securissimu est,ite ad colli uulnera, ipseritq; uenarum iugulariu quas sphagitidas Graeci uocant, etenim es harii sanguine citra uinciatu cohibet, Recipit aute thuris lachrymar pinguissimae partem unam, aloes in mollioribus quidem corporibus parte dimidiata, in durioribus aequalem ac in uice lachrymae thuris,lenuissimae eiusde partis tantundem,cu oui albo subigitur,du mellis fiat spissitudo. deinde leporis pilo mollissimo excipi tur, mox uasi ipsi, tum ulceri uniuerso copiosissime imponitur . Deligandum uero extrinsecus est fastia ex tenui linteo, cuius fasciae primi quatuor aut quinq; amplexus super ipsum uas quod profluit, ini cientur. hinc ad radice ipsius distri bruentur , pollea ubi tertio so lueris die si tuto adhuc medicamentum ulceri adhaereat,aliud rursus orbiculatim circundabis ac ueluti contegens iterum,deligabis quemadmodu prius. at si sponte sita primu reiecerit linamentum,uasis radice digito leniter comprimens, ne uidelicet quippiam confluat, hoc quide sensim auferes, alterum uero impones, atq; hoc modo quoad carne obducatur uas, urabis, ita ut
386쪽
resiluesrictae, gypsi, combusti,singulotu drachmar octo. ALivno crustas inducens sanguinem lucreprimens. Chalcitidis, artis combusti,atramenti lutorii, misy Os totis paria pondera , item Rhodia dicta, Se Xanthe probe sanguinem cohibent. t Hie locus sic rectius legitur in vet. τη δε φλεβος
ζον τε κου παχμτερον, &c. uenae autem nigrior & crassior sine
pulsu. . Rectior est scriptura in ueteribus hb ἐν- ις-οῦ beae. id est, Ononis sicca uel humida. Quid autem sit Ononis, Dioscorides & Galenus docent. De nervis conuulneratis. Cap. LIIII.
LxVii uulneratis aut punctis, ex sentiendi quod obti
nent,acumine, inflammatio & dolor immodicus accidit. Quare ει febres S conuulsiones his oboriuntur, quibusdam & delirium ob commercium quod nerui cum cerebro obtinent. Interim uero in aliis quoq; ambientibus particulam uulneratam locis inflammationes, & abscessus ex ipso neruo uulnerato ob cohaerentiam solet accidere. Ratio igitur est,cutis uulnus apertum inglutinatumq; relinquere, quo per id sanies estiuat At si punctus in conspectum non ueniant, etiam duabus lineis sibi continuis incidere prsterea oportet. Remedio autem est,si corpus plethoricum sit S magna urit inflammatio,primum a sanguinis demissione auspicari si uero uitiosis repletum sit humoribus,etiam purgatione utendum est. Medicamenta uero uulneri applicentur quae diγrem leniat, S emiaxum saniel patefaciant, non facta praesertim diuisione. Itaque aqua calida, quanquam reliquis inflammationibus sit accommodatissima, uulneratis tamen neruis est inimica, ac pra literit eos oleo subtili, quod astrictionis sit expers, ad sensum calido irrorare, neque enim frigida neque tepida admodum tuto adhibetur. Verum ex medicamentis idonea est terebinthina resina, persequidem, in pueris S mulieribus &ijs qui molli fiunt carne, cum euphorbio autem emollita, in duris corporibus: & si nonnunquam duriora contigerint, cum oleo quodam subtiliore. Cataplasmata uero in neruis, qui insana matione tentantur & putrefiunt , adhibebis hordeaceam satiaam , aut sabaceam , aut eruinam, x a in lix iubio
387쪽
in lixivio, cum Oxymelite coctum. Si putredine careant puncturae neruoru,recte cerato uteris,quod recipit cerae quadrantem, euphorbii unciam, aut columbini fimi in duri uti ulis corporibus,olei sextantem, interdum etiam terebinthinae uncia: ut autem emplastri figuram induat medicamentum,unciae uni euphorbij,sex uncias singulorum sequentium,cerae, resilas frictae olei, picis liquidae iiiij cies. At si in uicem resinae propolim pinguissimam indideris,multo id reddes praestantius: atq; hoc ad neruos punctos laudatum est remedium: idem & a rabiois cane morsis emcax est Aceti sextarius,picis pinguis libra, opopanacis quadrans : opopanax aceto solutus magis laevigatur , pix liquefacta mixtaque coquitur: medicamelum compunctis neruis idoneum est,ut quod os puncturae non sinat conuiuere, quemadmodum nec in his qui a rabido cane morsi sunt, ulcus in cicatricem coalescere: sed essicax solis duris corporibus sin- autem m pueris,aut molli carne praeditis,punctura affectis, uti cogites,licet ipsum ex digerente quodam amaracino,aut Obo ibalsamo, aut oleo ueteri liquefacere. Conuenit etiam medicamentum basilicum quod nimina recipit, aut calcem uiuam, aut euphorbi uin,aut fulser uiuum, aut sylvestris columbς fimum, aut O popanacem, aut sagapenum, aut liquorem cytenaicum, aut castoreum, ac in medicamenti libram , dictorum alicuius uncia debet inijci. Facit autem bene neruorum uulneribus & praeter tim puncturis: quin & in agro ubi nullius copia datur propolim recentem pinguemque uulneri poteris inducere, aut fermentum maxime uetulium , per se aut cum propoli minum , uel cum liquore tithymalli : cataplasmatis latendum ex oxymel ite factis, aut lixivio cum lomento fabarum , aut eruorum fari na, aut cicerum, aut lupinorum amarorum , aut hordeacea, aut stabit hore polenta. idque non solum dum instaminatione tentati sent, sed iam thde ab initio protinus. Caeterum quae relaxant cataplasina in neruorum intineribus semper uit are oportet. At si nerui s non punctim, sed plane cesim uulneratus fuerit, cute etiam quae interueniebat diuisa,ut nudus appareat rectus, non transversim disiectus, commemoratis ex euphorbio& tam acribus nullis utere, quippe nudus cum si neruus, uehementem ipsorum ut m se re nequit. Quare calcem quae Lepius aestiuo tempore lota sit,& oleo liberaliore liuincta, assumes. Proficiunt hic & quae
388쪽
ex pompholyge consecta sunt, item quod melle constat, rotaceo largiore liquefactum. Sed ea adhibenda cura est, ne quid ex
ijs uulnus contingat,quandoquidem neruus ipse &sensilis maxime est,& temperamento suo frigidus,& principum corporia Partium primati continuus, imo ne oleo quidem eiusmodi ul- cus irrorare conuenit,hinc enim sordidum redditur. Abluenda igitur a uumere lanies est molli lana specillo subunctorio circumuoluta.Quod si omnia ex animi sententia proce sterim, et
uino dulci madefacere citra periculum licebit,sed in robustio tibus Polyidae pastillo in linamentum illito cum sapa calida
uti postquam neruum denudatum contexeris, linamenta extrinsecus circunducere oportet ex medicamento quod angu-gis uulneribus faciat,nempe eo quod euphorbio pra paratur, aut fimo columbarum: sed ita ut e tiam sanas partes ampliter comprehendat Quum uero transiuersium nerui uulnus est, maior conuulsionis metus impendet, ac quae ad curationem uulneris spectant. hic quoq; sunt eadem, quanquam nonnulli in uulnere adhuc recenti suturis usi sunt,ac medicamento aliquo, conglutinatorio: uerum suturas non summae nimium cuti, sed altius moliri conuenit,ne quae in imo sint inconglutinata dehiscant i rursus cura adhibenda est,ne ab acu neruus compungatur Carterum in summa sciendum erit, in neruorum uulneribus medicamentum natura calidius quod puncturis medetur, diuisionem nerui non posse curare,ut qui rosionem ipsoru seruoremq; sustinere nequeat: neq; quod diuisionibus medetur,puncturis conuenire: non enim uirtus ipsius alte quuau- .gusta est cutis diuitio,penetrat. Victus itaq; adhibebit tenuior, lectus mollis,oleumq; calidum alis,capiti S ceruici superfunditur, at si in crure neruus uulnetratus sit, inguinibus,inferiorii bus uentris partibus, & locis uicinis: balneo in totum donec inflaminatio inclinauerit, abstinendum est,quum aquae conta ictus nequaquam,ut dixi,iplis conueniat.Quoniam uero non , nulli citra id manere consuetudinis gratia non sustinent, siquidem laesa particula ui manu fuerit,cona dum est quatenu, fieri potest,ipsam aqua seu calida eu multo magis frigida no made facere. Si pes uulnus acceperit,quoniam scri nequit ut no ma, descat,ubi lauacrum ingressuri sunt, emplasticum aliquod me dicamentum uulneratς parti superaccommodabis,iterum extrinsecus linteolos multiplicatos plures oleo imbutos iniic: es,
389쪽
iterum fasciam ex linteo a foris deligabis, deinde rursis in ipse balneo fastiam oleo prius supersundes, cum aeger in solium
descendet: ubi lauerit,omnia quae imposita sunt abiicies, ac praedicta totius curationis ratione uteris. Contusi uero nerui ubi simul cum his cutis contusa exulcerataq; suerit , cataplanina ex fabarum lomento & oxymel ite postulant, nonnunquaadiicitur erui sarina detris. At si dolor contusioni adest, picem liquidam admiste: sin autem citra cutis contusionem euenerit,magis distutient adhibebitur,nempe oleum caleris,anethi
num dico,superfusum continue,aut rutaceum, aut irinum,aut
amaracinum .Quod si totus neruus praecisus sit, pericula quidem nullum sequetur,uerum particula debilis manebi: Curatio autem eius communis est cum ea quae aliis ulceribus accommodatur,haec quidem ex simplicioribus remediis in neruis conuulneratis curatio abunde est . quidam uero compotatis uti consueuerunt,cuiusmodi sit ut, ex metallicis consecta, Barbara appellata,Cistinum,ex senecione praeparatum,melanchloron, Indice, Harmonia,S A thene,quorum S compositio nem,& utendi modum septimo libro reperies. Sed quia nonnulli praepotentium etiam sumptuosis ad neruorum uulnera remediis uti uolunt,Galenus literis prodidit,ad puncturas neruorum,haec,cinamomi,dictamni,sceniculi, singulorum uncia, amaraci sextans,cerae bes, opobalsami dextans, terebinthinae
uncia. AL i v D. Liquoris cyrenaici uncia, cerae quadrans, Opo balsami libra. Ad denudaros neruos hoc valet. Celae unguen
tariae quadrans,unguenti spicati,aut soliati, aut nardini libra, 'Omplaolygis, spicae nardi,amomi , phylli, singulorum uncia, iq; haec supra ipem r ondere Galenus pronuntiauit.
De artic9lorum contractionestu ligatione. quae ancylosis dicitur. Cap. L V.
ARticulos ex humidioribus insarctis, ac neruea quadam
tensione contractos,detentosq;,ancylas,& ancyloses appellare cosueuerunt. In quibus remedio opus erit quod emolliat relaxetq;. Communiora igitur his remedia conueniunt,quae in particulis scirrho induratis,ac adeo quae in resolutis commemorata sunt,propria uero magis,irroratio ex hydrelaro,in quo decoctum sit lini semen, foenugraecum , althea, aurusi cucumeris agrestis radix, iplumq; oleum sicyonium. Vbi
390쪽
his artus irrorati suerint, accomodatur primum acopa simpliciora,cuiusmodi ex nigra populo,ex abiete, Bromiu, quod ad Basileum refertur, pyxis, dein dc Aristophaneu,& quod Alam-to attribuitur.Ualidistima, Lisoponium appellatu , & I'cecilii: emplastra, quod Amythaoni adstribitur& A nicet uin. Laudatissimum uero quod recipit bdellij, ad pis uitulini, summinis .
ammoniaci,iris thyricae singuloru drachmas sedecim, opopanacis, galbani cachryos, styracis, thuris singulorum drachmas UctO,piperis grana centum siexaginta,cem libram senustela ,resinae terebinthinae tantundem itini sedimenti quod satis eii,&uini quantum sussicit: tunditur hoc medicamentu Est&acopon non inefficax disto lutum irino,aut cyprino,aut laurino.
Inter acopa uero & emplastra, medicamentu medium cst dia-pternes uariis confictum misturis Verum acoporta usus molli adhibebitur & continua frictione,ita ut simul allectum articulum experiare,an flecti possit,& extendi.
De articulis relaxatis. Cap. LVI. LAxantur subinde articuli ob longos febrium morbos,
colicos & re lutorios, praesertim ubi calidior ipsos humidiorq; inteperies occupauerit: atq; motus inde impetditur. Succurrit his acaciae sticcus aqua dilutus & parti sit persa sius: aut rubi,aut myrti,aut letisci, uel ulmi radicii corticis decoctu cogruet,aut malicoriu applicatu, aut myrti solia,cu ce rato myrteo imposita. Na colligates nerui fritori desiderant facultate quae astringat de sicce t i; huiusmodi igit medicamenta articulis imponi debet,cuiusmodi ex salicibus cst & oxyra, S palmulatu quod uinum astringens,aut acetum allii in pserit. Multi uero eiusmodi impotentia in a frigore fieri putates, deinde calidioribus usi praesidiis, maiorem noxam intulerunt.
Res sunt uniuersae lumbricorum dissecentiae: prima te- retum secundum crassitiem, altera latorum, tertia eo A rum quos ascaridas nuncupant. Origo omnium ge nerum est ex cruda, cratia, pituito laque materia S putred: ni accommoda, qualis in pueris aliisq; voracibus colligitur: non autem ex calida,acr ,aut melancholica siubitantia. Hae squidem alimenti naturam egres ly, lumbricis procreandis ineptae redduntur econtrario autem, biliosa potissimum reciementa Σ ε etiam