장음표시 사용
41쪽
At cum vineta suae vitis conjungitur ulmo, Induit haec fructus, tollitur illa solo. Sola do ni mulier sine conjuge carpitur ; Orbus Hac sitne vir certa posteritate caret. Applicet illa viro se se ; vir nomine patris, Femina praestanti matris honore tumet . Filius exoritur: certus jam cernitur haeres, Quo sine conjugii gaudia nulla forent. Acrior hinc animos incessit cura parentum, Plenior ad natos gentis ut assis eat. Filius his causasque novas inspirat amandi, Arctius & nectit copula viva duOS. Qualiter in punctum radiis coeuntibus unum , Flamma reperculio fortior orbe redit, Sic dum patris amor, charae Sc genitricis eundem Confluit in natum, gliscit utrinque magis.
Multa quidem in natos subeunt incommoda, sed post
Talibus e curis commoda multa metent.
Nempe quod his curvo jam jam titubantibus aevo Filius optatam solvet adultus opem. Hic fulcrum, hic columen ruiturae grande senecta est . Hic decus . hic baculus, praesidiumque domus. Quid cet in super haec memore,quot vitae comoda praestet, Par quibus est animus, parque amor, elle duos. Incidit in morbum conjux; moella a di det uxor , Quamque potest illi sedula praestat opem . Assidet uxori quoque vir moeltissimus, aegra Dum cubat, & morbi taedia longa levat. Alter ad alterius communia gaudia gaudet,
Altera in alterius incesta dolore dolet. Praemoriatur uter, morientis lumina claudit
Maltus, qui superati vellet & ante mori . Haec
42쪽
Haec bona conjugii, cum pax alterna maritas Ventilat, atque pari nutrit amore faces.
At ca8 simul orta domi discordia, vertitur ordo. omnia tunc tristi perlita felle madent. Tempore. si sapitis, vestras praecidite lites,
Uno conjuncii semina, virque thoro. Arbiter ad lites semper sit promptus obortas, Ne crescant longa iurgia vestra mora. Non deerit matrona gravis, spectatus in urbe Non deerit, per quem lis dirimatur, eques. Si socer est prudens, socero coeunda sequestro Pax erit, aut socru, si bona socrus erit. Qui praecepta sequi velit hic mea, viderit ante Credere num citius praestet ovile lupo. Saepe etiam impubes, tales quaesitus in usus Filius, optatae pacis origo fuit. Scilicet alludens gremio cum matris, in aures. Quae dicenda pater detulit ante, tulit.
Saepe viro erubuit quae coram expromere conjuX ,
Questa est arcana litera scripta fide.
Saepe epulas inter, dum coetus amicus in unum Venerat, est uxor pacificata viro.
Saepe novi floris, vel pomi gratia missi Principium certae pacis, & arrha fuit. Proderit ancillam dimittere, flamine lites Cum clandestino ventilat illa domi. Proderit & famulum dimittere, sicubi furtim
Litibus is causas, materiemque dabit. Cum sunt bella domi, tunc sumunt cornua servi, Ancillaeque valent, proelia tolle, jacent.
At nihil utilius, quam si praecidere causas Dissidii in reliquum tempus uterque velit . B a AnciIIM .
43쪽
Ancillae ca9 si sorte loco tractabitur uxor, Dure vir, imperiis lenior esto tuis . Litis avarities fuerit si causa subortae, Vir sit in uxorem largior inde suam . Quod si forte viro, sobolem quod negligat, uxor Displicet; ossicio fungere, nupta, tuo. Limen amet, septisque domus vix exeat uxor, Si vaga quod nimium, displicet illa viro. Hactenus est medica reparabile vulnus ab arte et Quid si Paeoniae respuat artis opem iErgo maritalis 3o consors fidissima lecti iVapulet irati fuste, manuque viri tSaepe etiam spectent communes verbera nati,
Et matrem imposito sub pede stare patris lHaec ubi contigerint, quam lata aperitur, & ingens Immedicabilibus janua dissidiis lAtria tunc reboant, tunc illam semina primum Qua nupsit, misero devovet ore diem. Tunc quoque secedens, vestes discincta, comasque , Se fert ad patris langiunolenta lares. Quid faciami quo vulnus atrox obducere possim. Quid mihi das, medicat Phoebe repertor opist Ergo age, cumque dolor paullatim constitit. illam Supplicibus verbis obsequiosus adi. Nec veniam te velle tui tam criminis, illi, Quam meritas poenas, suppliciumque, reser . Mianera congerito; quaeque illi jure negasti, Ut tibi placetur, te dare velle doce. Ipsa, jube, leges vindictae scribat acerbas. Si facis hoc, veniam forsitan illa dabit. Sed mihi non tanti est lites praecidere natas,c Quamquam etiam hoc magnae ducitur artiS Opus. Quam a
44쪽
Quam, quibuS erumpant mala tanta , ostendere sontes. Quaque arte impedias dicere, quaque via . ordior: audiri res est dignissima; abesto Hinc procul a sacris, turba profana, meis: Et quia rem primis mens est deducere causis iLongior inde mei carminis orsus erit. Invidiae quis enim stimulis furialibus actos Nesciat in nostrum Daemonas elle genus' Unde ipsi exciderint, in regna beata vocatos Cum videant homines, ira, dolorque subit. Exedit hinc mentes stimulatrix cura superbas,
Quaque queunt nobis parte nocere, nocent.
Vasta elementa simul miscerent, si modo possenr; Et nostrum obruerent per mala cuncta genus. Parte tamen saevire datur; non omnia possunt.
Sed quantum summi Numinis ira sinit.
Divisere vices ; pars motis aera nimbiS, Pars pelagi sumpto regna tridente quatit. Hinc videas solem subita ferrugine cingi, Qui modo flammifera lampade purus erat.' Hinc videas subitis canescere fluctibus aequor, Cum placidis dudum molliter iret aquis. Nautarumque aliquis. quo Daemone mota repente est Haec pelagi, dicit, nec male dicit, hyemst Praedatura homines sed enim pars maxima terris Errat, & in vitium, qua licet arte , Vocat. Turinatim inceduns omnes ; sed ductor in illis Plurimus, hos sequitur caetera turba duces. Qua multum ambitio, inultum mendacia pollunt, Praesidet hic aulis, praesidet ille foro .
Est, qui militibus petulantis jurgia linguae suggerat, & rixas, sanguineasque minas.
45쪽
Est, qui caussidicis in longum ducere lites,
Dictet, ut emuncto lucra cliente petant.. Quique Sacerdotes voto deludat inani, Dum nimis affectant Pontificale pedum . Quique cucullatis, ne justo tempore psallant, Intempestiva lumina nocte gravat.
Est quoque, qui pastos dulcedine nectaris Indi
In sua primaevo retia mane trahat. Dixerit hic aliquis ; Daemon, te judice, nullus Ergo maritales excubat ante thorost Nil minus ; in thalamos saevissimus Asmodarus, Hoc nam nomen habet bellua tetra, furit Igne tument oculi, triplici stant ordine dentes Quassat & infesta signa cruenta manu. Huic est uxores committere cura maritis, Promptus & ad lites semper. & arma ruit. Ingreditur vix ille domos, pax alma fugatur a Occupat & miseros ira, dolorque lares. At non sponte tamen confundere litibus aedes Huic fas , sed certa conditione datur.
Si mala conjugibus sit mens ; si sola libido
Spectetur, nullo prolis amore, thori. Tempore tunc capto crudelis praedo maritas Ingreditur , nullo jure Velante, domos. Omnia tunc vertit, miscet, versatque ; virorum Saepe etiam fuso sanguine victor ovat.
Testis Sara mihi, Raguelis filia magni, Quamque suo felix edidit Anna viro.
Compositi mores, mendacia nulla genarum, Mixtaque nativis candida forma rosis, In causa fuerant, cur servida cura procorum
Lilet, & a multis jure petita viris.
46쪽
Quod petiere tamen, nollent petiisse, petitum Aut certe nollent obtinui de thorum. Mors fuit hoc illis ; prima nam nocte iugali, Quisque suo madidam sanguine fecit humum. Causam quaesieris s nulli sapienter amata, Ex tot conjugibus, sancta puella fuit. Mens illis averta Deo ; tum sola voluptas Turpiter his pecudum more petita fuit . Haec ubi cognorat, Daemon speculator hiantes Per thalami ingressus, nocte sitiente, sores, Nocte virum prima jugulabat quemque I suoque Munere defunctus, clam, rediturus, abit. Quid tibi tunc animi, maestissima jure ; tot inter Mortes, totque virum funera, Sara, fuit tSeptem nupta viris, totidem viduata ; diebus Septem uxor, totidem noctibus Orba iaces. Te miseram incusas, testaris sidera ; tantae Innocuas juras caedis habere manu S. Ante oculos tibi gentis erant opprobria, quaeque Fingit in uxorum garrula fama thoros. Dein ubi iam tuto vox libera facta dolori est. Solvisse in tales diceris ora sonos: O Deus, humani scrutator cordiS, opertum Cui nil, quique procul cuncta futura vides, Scilicet hoc tantum de me vox publica crimen Deseret ; & coeli lentus in arce sedes sDedecus aeternum cur Sara parentibus ultra
Vivis i curve gravas sarcina vilis humum lHeu i quid agam inselix; tuear quo nomine causam Ipsa meam i vel quo judice freta levor lEsse negem sponsos nocturna caede peremptos lMentiar, & populo teste refellar ego.
47쪽
Ergo quis ingressus tam densa nocte penates, Te coram stricto sustulit ense viros lNe sensisse quidem l non est quod credere possis;
Senseris i auctorem protinus ede necis. Et noctem, & somnum pro te causabere t rebus , Scilicet haec superest anchora fida tuis: Ferrea sed fuerit nox haec, & somnus, Oportet, uua bene dormieris sanguine sparsa viri a obscuros adhibes infelix seinina testes, Quorum alter fallax, altera nata dolis. . Non rea sum certe ; sed si me judice causa Haec dirimenda foret ; vincerer esse rea. Tu, Deus, asser opem miserae ; tu cognitor hujus Tu judex causae, testis & esse velis. Haec ubi dicta, caput sordenti pulvere foedat, Induit & viduos, uxor ut orba, sinuS. Tres jejuna dies, charae procul ore parentis, Flens vacat in longas nocte, dieque preces. Sad lacryn is jam, Sara, datum est, consurge, Tonanti, Non, ut rere, tuum nomen, honorque levis. Auguror : en veniet longinquis Sponsus ab oris, Sed lentum est, veniet, dicere ; venit, adest. Sed quid nota loquor i Tobiae jungitur uxor Sara ; maritales extulit ara faces. Ilicet accumbunt mensis, vicinia mensas Venit in has omnis, laetitiaque fremunt. Virgineas suffusa genas stat Sara ; maritus Pocula cui mixta pronuba libat aqua. Anna novi generi via lumina tollit ab ore, Et Raguel cupidis iungit utrumque oculis. Ne tamen incursu quaterentur Daemonis aedes, Sparsaque nocturna caede ruberet humus arilibus l
48쪽
libus uxorem Tobias instruit, & quae Sint thalami leges, sanctaque jura, monet. Non decet, ut pecudes ineunt sua gaudia, jungi Nos quoque, qui summo ducimus axe genus , Digna Deo spectare decet ; venerabile germea Abrami, atque Isac, Isacidaeque sumus. Hinc thalami nobis non tam quaerenda Voluptas, Quam genus, Sc nostrae gentis, & urbis honos. Quin non ante thorO jungemur , vota precesque Quam triplici liceat solvere nocte Deo. Mane erat. & rosei portas reserarat Olympi Roscidus Eois Lucifer ortus aquis. Ilicet exurgit noctumi sospes ab astu Daemonis, Sc solito pulchrior ille fuit. Factum admirantur, queis res narratur, amici. Vix oculis Raguel credit, & Anna suis. Denique concordis vixerunt foedere lecti, Vir Sarae charus, charaque Sara viro. Audistis, quicunque viri, quaecunque puellae, Queis pax nulla domi, nulla thorique quies φΑudistis, nequam qua vobis arte fuganduS, Qui vestros Daemon excubat ante thoros lMente Deum pura primum colitote datorem Pacis, & in sanctas rite vacate preces. Deinde thori moveat non tam vos bruta voluptas, Quam genus, Sc vestrae posteritatis amor. Haec si mens fuerit, Daemon malus exit ab illa, Nil sibi ubi juris comperit esse, domo. Succedent numerosa fides, pax alma, locique, Cinctaque Palladia gratia fronde comam. sin minus , in lites tota exercebitur aetas
Noctis erit tristis, lucis amara quies .
49쪽
Distite r) sed tandem, vestros miseratus amoreS a Quid docet hac magnus Phoebus in arte Deus . Non est unus amor, simplex nec munus amoris ;Est duplex; dispar munus utrique tamen. Alter habet geminas, quibus impiger avolet alaS . Et propria seni per mobilitate viget. Alter constanti sua fert vestigia pallu, Non volat huc. illuc ; sed quod amavit, amat . Ferrea tela gerit, necudes queis rusticus alter, Atque homines ieriat ; pensi habet ille nihil. Alter brutarum dedignans corda serarum, In nos tantum homines aurea tela gerit. Alter, quod faciat sitne sensu vivere amantes, Et puer, & pueri more, modoque sapit. Allet, quod faciat prudenter amare, virilis Est olli species, plena decore tamen . illum impura Venus genuit a tum lacte ferino Pavit ; & immitis cor dat habere ferar: Hunc Venus aethereis caelestis in orbibus olim Edidit, & dulci nutriit ambrosia. Illum perpetuo lacrymae comitantur euntem, Hunc pax , hunc sequitur pacis alumna quies. Hujus vester amor similis sit forte, puellae, Sique, viri, fuerit a gaudia quanta fereti Quare, agite, alterni date cultus signa trequenter , Iugibus ossiciis vester alatur amor. Plena 31 verecundi sint semper vestra pudoris Verba, Verecundus qualia dictat amor. Nomine semper heri compellet nupta maritum. Hanc vir & appellet nomine semper herae. Si soror huic fuerit; colat hancvir more sororis, Si frater a fratris more colendus erit .
50쪽
Vit prior assurgat veniente uxore, vicissim Uxor & allurgat mox veniente viro. Ni tamen ossiciis certus modus adsit in istis, Saepe odium in nimia sedulitate subest. Ardua res, laribus conjunctos vivere iisdem, i Nec mala contemptus signa subinde pati. Quid non vilescit nimia assuetudine i primis Scilicet in rebus gratia major inest. Dum nova, dumque recens deducta est Sponsa marito. Ut debet, primis culta diebus erit. At post paullati in sit consiletudine vilis; Ut nova sit semper. magnae erit artis opus. Quid mihi scilla comas, rus secedente marito, i desiderium ferre , puella, negas sRus abeat, gratasque moras exerceat illic, Absit, ut hinc redeat gratior ille tibi. Quod si longinquas sit discessurus ad oras Ossicii causa , consule, nupta, boni. Cum veniet, novus ille tibi. novaque ipsa vicissim Illi eris ; & languens sponte redibit amor. Saepe 34 senescentes absentia suscitat ignes; Si nimis at fuerit longa, peribit amor. Nec satis ossiciosus amor: prudenter amandum Est quoque, sit prudens, sitque virilis amor. Si pueri in speciem, nimiumque maritus amabis. Quamvis conjugii lege, thorique , tuam, Illam depereas, illa defixus in una, Ante tuos oculos semper adesse veliS, Sentiet, atque suis captum te legibus uret Femina, servitium tuque perenne fereS Imperiosa aderit, partem & versabit in Omnem; Tuque vir ex illo tempore nullus eris.