Francisci Grimaldi Societatis Jesu De vita oeconomica libri tres : cum adnotationibus aristotelicis

발행: 1738년

분량: 167페이지

출처: archive.org

분류: 시와 노래

61쪽

OECONOMICA

LIBER SECUNDUS.

.t mihi cG jam ptimo digessit Mucilibello

Sancta maritalis jura, fidemque thoria Nunc sobolem qua lege parens informet uterque, Exequar; inccepto semina, virque fave. Tu modo, Lojolide, nam non ego Phocydis unda Nec moror Aonias, numina vana , DeaSI Tu modo, Lojolide, teneat quo littora sospes, Dirige nutantem per maris alta ratem . Multa quidem terris, & munera magna dedisti, Complexus meritis Solis utrumque latus; Per te immane fremens, abaectisque Haeresis armiS. Ad Styga turbatos pallida flexit equos. Vana superstitio, quamvis Oriente remoto, Sensit victrici spicula torta manu. Tu senium emendas morum, S frigentia mundi Secta, ruo fervens igne calere jubes . Cum tamen haec ageres, multo & majora, colendae Prima juventutis pectore cura fuit. Sensit magnanimum votum; concussaque ab imis Ter . quater inferni mugiit aula Iovis. Ego age, sancte meis Pater o , conatibus adsis,

Dum tua, qua possum, fervida vota sequor.Noa

62쪽

LIBER SECUNDUS. 3s

Non ea vis animi, prima ad cunabula Solis. Strenuus ut miles sacra Latina feram; Nee mihi, quo vitiis marcentia pectora carpam, Tantus in exiguo spiritus ore sonat. Meque Stagyraei, fixum impallescere chartis,

Mentis iners acies, aegraque membra vetant. Quod licet, Ascraea vates operosus in umbra, Carmina sormandis moribus apra cano.

Instituoque domuita; quae si bene floreat una, Urbs mihi culta satis, cultus & orbis erit.

Audior: ecce sacrae nutant in vertice laurus, Flammaque ter nostras lambere visa comas.

Ergo, quod instat, agam ; sed , quo res ordine constet, Principium, a mater, carminis esto mei. Quis dubitet, quin prima bonae sit cura parentis. Lactis ut infanti sedula praestet opem lLac cibus est hominum primus, lac esca ferarum a Lacte vigent homines, lacte vigentque serae. Scilicet ejusdem est, primae qui munera vitae Tradidit, ut vitae pabula prima serat. Terra sit exemplo; quidquid parit, Ordine certo

Educat immenso, mater opima, sinu. Par est in catulos rabidarum cura serarum, Ubera dum tendunt turgida lacte, suos. Ovaque deciduo turgescere semine cernis, Ducat ut hinc scelus lactis alentis opem.

Ergo seris, scopulisque parens immanior ipsis, Lac dare quae renuat, si modo possit, eriti Si minus haec moveant, thalami dispendia saltem, Tristiaque indignae respice damna domu S. Filius hic moritur, morbus gravis incubat illi,

Luridus alterius pallor in ore sedet i

63쪽

Ipsa mali tanti, nutricis ad ubera mater Pignora dum thalami misit alenda, fuit. Hinc minor in matrem 4 reverentia; cujuS amorem , Lacteolo sensim combibit ore puer.

Infandas si passa vices, infaustaque quondam Marte sub adverso proelia Roma tulit, Tunc suit, immensis cum Coriolanus in armis Inferret patriis impia signa socis. Saeva fames isthinc , illinc lunata premebant Agmina, spesque urbis nulla labantis erat. Patritia de gente viri legantur ad hostem, Non tamen armati se&itur ira ducis . Sternitur huic supplex squalenti in veste Senatus ,

Moestus inorata pace Senatus abit. Ipsa ducis conjux, nuruum comitante caterva, Mittitur, insectis rebus & illa redit. Castra petit tandem nati Veturia mater ,

Haec super extremis anchora rebus erat.

Et simul Osendens, quae praebuit ubera quondam . Haec , haec, quam Romam , nate, ait, ante feri z. Ut tibi sum mater, sic Roma est mater utrique, Si non vis uni parcere, perde duas. Filius huic contra: Romam, Veturia, vicie

Αt tua dum monstras ubera, Vincor ego.

Casside tum posita repetita dat oscula matri, Et longa muros Obsidione levat Non ita sanguinei mater scelerata Neronis; Quae nati periit calaibus icta sui. Quid facis o mater; cur, non hic ubera nato

Objicis haec retegas si modo, sospes eris . Lactis opem infanti quae nunquam praestitit olim, Ubera non illi cur sua monstret, habet . saepe ,

64쪽

Saepe quis in natis corrumpi germea avorum, Et gentile decus degenerare dolet; l. Quid mirum t viles nutrix cum lacte bibendos Si mores puero, vilis & ipsa, dedit. Saepe pater mitis, saepe est placidissima mater. Indole sed dispar natus utrique tamen ἔConsule nutricis, quae praebuit ubera, mores;

Hei mihil quam duris moribus illa fuit Quam bene consultum, Pharii dum gurgite Nili, Per vitreas ue Moysem cymbula serret aquas ICertus Idumaeam Pharao jam perdere gentem. Consilium saevae callidus artis init. Matribus Isaciis, lactenti aetate vocareat Ad sua ne natos ubera, lege vetat.

Talibus auditis, Moysis maestissima mater Concidit, atque diu muta dolore fuit. Ne Moysem lactet, prohibet lex saeva Tyranni, Fortior at quavis lege jubebat amor. Surgit, & hoc saltem, Pharao, non, dixit, habebis,

: Ut meus hic diro concidat ense pueris Ilicet Infantem noctis complexa per umbras, Evolat, & Nili littora nota petit. ora palustris erat, limosis obsita canuis, Quam circum frutices, raraque fagus adest. Lintrem fagineo de cortice format, & apte Construit artifici juncea tena manu. Velum defuerat . capitis sibi lintea collo Demit, & exiguae vela dat apta rati. Littore dein Nili consiliens. ultima mater oscula dat nato, fervidiora tamen.

Mox ait, i placidas Nili portande per undas. Digne minus misera candide matre Puer .

I, tibi

65쪽

I, tibi sertunam meliorem quaere ; quid haeres lNescio quid vultum, nate, timentis habest His tibi, ne dubita, Pharao fugiendus in undis, Hac una poteris sospes abire via . Legitimum, regale fluit qui maximus amnis, Mitis in infantem, justus & eile volet. Non ita qui Pharia nunc regnat in urbe Tyrannus 3 Ille magis saevum tygride pectus habet.

Et vos . ruris aves, & monstra natantia, quaeque

Incolitis vitreos , squammea turba, lacus, lVertite praedam alio ; qui nullum laesit, ab ullo tNon est quod laedi debeat, aequa peto. Ominibus jam perge bonis ; lintremque paratum,

Heu i dolor attemus, nate, future subi . Teque tui si inites circumvectentur amores, Matris & in primis vela gubernet amor.

Dixerat . impulsuque levi promovit in undas Lintrem, inhians animo, luminibusque seque . Longior obtutum sed postquam sustulit aer.

Linquitur atque animo deficiente cadit. , Nile pater, quae bella sinu, quae funera portas, Dum puerum hunc patrio nescius amne vehis lQuantus hic AEgypto terrorque, metusque futurus, Quanta Paleilinae gloria gentis eriti Forte puellares, ripae ulterioris ad undas, Ducebat regis filia pulcra choros ;Spumeus huc puerum cum fluminis appulit aestuS, Inter semineos deposuitque pedes. Ut fit, vimineo detractum cortice in ulnas Sustulit infantem quaeque puella suas rQuarum aliqua, O quantum miserandae matris in illo eae

Matre humisi natum sorma vel ipsa negat.

66쪽

II HER SECUNDUS. 43

Altera, nil dejecta tuens mox lumiua. vinum Nescio quid nobis triste minantis habes. Sed tamen ut fatis fieret via certa iaturis. Et caderent lavi mox Pharaonis opes, Cedite jam socia, tum regis filia dixit, Mater ego pueri matre carentis ero. Quaeritur huic nutrix ; lac tecto nomine matris Contigit infanti mater ut ipsa daret. Quare, agite. O matres, defungi munere vestro Ne grave sit r matris ferte libenter onus. Si nequeat mater. quaerenda 6 vicaria lactis Nutrix, quae matris possit obire vices. Docta sit infantum partim praevertere morbos Partim Paeonia pharmaca ferre manu. Norit taeniolis corpus constringere ; Σ a Ne sit laxa nimis, ne nimis arcta premato Parca meri quoque sit ne fors non sobria, inlatum Instillet puero Iacque merumque simae. Sunt, qui cessantem nolint pigrescere, lactis Ut magis excocti profluus humor eat. Sunt, qui Praecipiant, ne tristibus anxia curis. Ad sua lactentes ubera forte vocet is occultos animi reserunt namque ubera mores Et lac turbari, mente Pavente , Putant. Non ego 7 vix natos gelido mersare Q, amne . Aut iubeo dura ponere corpus humo et Hoc armis assueta magis, quam commoda Paci Fecerit in cives Sparta severa suos. Mater ad Eurotam partu resoluta recenti Cum puerum gelidis torva lavaret aquis, Aut digito Cererem pendentem ex arbore monstrans, Diceret, hanc jaculo, si sapit, ante PeLas. Aut

67쪽

4 VITA OECONOMICA

Aut clypeum laevae insertans, hunc, nate, parenti Aut refer, aut super hoc mox relarare mihi. Barbaries quondam haec fuerit, vitaeque serinae Cultus, nunc aliis moribus esse juvat.

Quanquam, o quid feritas, vel quid truculentia morum Inter bella potest, inter & arma magis tQuam mite ingenium, mollitaque pectora sanctis Legibus, ad mores cultaque vita togae . At Lacedaemonii cum stabant scita Lycurgi, Iura simul terrae Sparta, deditque mari . lScilicet imbelles non multum vincere PersaS, Fractaque deliciis pectora, laudis erat. Vicit Sparta quidem, sed dum fera bella moveret In populos quondam Martis ad arma rudes, At simul ad pacis, queis Graecia praestitit, artes, Militiae adjunxit munera a Sparta, jaces . Sic est, civiles, pacisque ad munia facti, Et gens naturae sponte togata sumus. Arma manu inviti capimus, cum legibus uti Non licet, Astraeae Marte gerente vices . Otia sed sumptis, pacem & spectamus in armis, Haec acuit gladios . inflat & ipsa tubas. Hinc 8) puer extemplo, procul horrida bella facessant. In studia, & mores pacis alendus erit. Non tamen hinc nimio solvenda infantia luxu. Nec via sternenda est mollis, inersque viro . Quis furor Oebalio reptare in murice semper, Semper & in verna corpus habere rosa lProh pudor i enervi quam surgunt languida cultu

Corpora ; quot fatis auximus arte vias l. Vix puer exoritur, cunis astula voluptas

Sternitur, hunc juris clamat A esse sui.

Flore t

68쪽

LIRER SECUNDUS. 4:

i Flore coronantur cunae ; concentibuS aer Perstrepit, ad sonitum vagit & ille lyrae, Corruptasque prius Cilicum sumtibus auras, Quam sinceri haustus aetheris ore bibit. u Lac imbelle trahit, quod muneris inscia tanti E tumidis nutrix exprimit uberibus. Dein avidae luceta gulae praebemus, & offas. Vinaque confuso lacte bibenda damus. Quid loquor armillas, quid tot redimicula collo, Aptaque stringendis vincula brachiolis sHinc fugit in praeceps, puerumque aversa tuetur Virtus, nacta mali corporis hospitium. Ergo mihi tenerum corrumpere mater alumnum Deliciis caveat saeva, nocensque suis. Quin, qua parte potest, laetentia membra labori Firmet, & ad vItae munia dura Paret. Saepe pilistanti neget ubera grata puello, Saepe neget cupidae mellea crusta gulae.

Quid de V veste loquar non haec sit perlita fuco Simplicis a pueri pectore fucus abest .

Non onerosa sua corpus sub mole fatiget, Laxa sit, ad talos longa nec usque fluat . Dum calor exuperat, patiens dum frigoris artas, Tegmina sint capitis nulla, jovemque serat. Sic bene duratus ventos ridebit & imbres, olim vir factus, factus & inde senex. Tollite femineos, muliebria syrmata, comptus . Quis furor est sexum dissimulare suuin lTurpe maris cultu teneram prodire puellam, Turpe est seminea veste latere marem. Scyria si vestis fortem labefecit Achillem,

Fregit S Herculeas Lydia palla manus.

Quid

69쪽

Qtiid fiet nobis i queis robur desit Achillis, Nec labor est nostrae sertilis hydra manus. Iste, vir . atque senex, patriaque senator in urbe Molle quid in gestu, femineumque sapit: Si graditur, tenero sua seri vestigia gressu, Si loquitur , blaeso frangit in ore sonos. Desine mirari ; primis qui vixit ab annis Femina, nondum animos induit ille mares. Nee mihi displiceat , si vitae stigna futurae Sint vestes ; tacitum vestibus omen inest . Hunc toga parva tegat, vel tunc puerilibus annis, Praemia qui patriae crescit ad ampla togae. Civica signa serat, qui munera civis obibit, Munera quique sori, congrua signa foro. Da galaam capiti, si praelia poscit, & arma,

ornet di exiguum parva machaera latus . Deme comas capiti, ii sit formandus ad aras, Circinet & tenerum parva corona caput. Gusmani magni dociam vel gestet abollam, Si sit Gusmano, matre vovente, sacer . . LPauperis aut Umbri si numine fretus in auras Venerit, intorta cannabe cinctus eat .

Haec de veste satis : quid si dum gestit, ovatque, obvia quaeque domi sternat, agatque puer ἰSaepe i o periscelides mater sibi plorat ademptas.

Saepe illisa solo murrhina vasa dolet. Clamat, & ancillis nil tale merentibus instat, Et peragit surti, voce minante, reaS . Quid quereris miseranda parens' tuus ille proterVus , Dum sine lege ruit, crimen alumnus habet . Si vis ergo tuum compescere, mater, eph bum, Da puero semper, quo leueatur, Opua.

Et s

70쪽

LIBER SECUNDUS. 47

Et nunc Architae, plectrum puerile, tabellam, Nunc tenera tractet tinnula sistra manu. Pendeat ex humeris argentea lamina, cujus Laetus ab excussae gaudeat ille sono . Nec desiliat curvo ramosa corallia flexu. Bullaque, quae teneros pendeat ante sinus.

Absit Ii ab ancillis. ne, dum servilia spectat,

Servili discat vivere more puer. Absit & a famulis, quorum mala lingua, procaxque, Doctaque per turpes fallere saepe uolos. Nec minus D impuris varietatur tecta figuris, Nil nisi ut ingenuum spectet in aede, cave.

Huccine deventum est, ut crimina picta per artem DepraVent mores, arte juvante, bonOS

Cumque forene exempla patrum pingenda, rediret Unde iterum oblito in pectore laudis amor, Nunc tener in tabulis Veneri dilectus Adonis Pingitur, aut Phrygius raptus in astra puer, Aut flores discincta legens Proserpina, Vel quam Iuppiter in speciem lusit adulter avis. Turpia dum viles peragunt spectacula mimi, Quis dubitet, puerum quin ἐκ abesse velim lApta tamen I3 ludis cum jam puerilibus aetas Venerit, in ludos, matre jubente, vacet. Qui S teneat flammam, cum proximus ignis aristis Serpit, & huic vires turbidus Eurus alit lPraecipites quis fraenet aquas, dum monte volutus Spumeus effusis spargitur amnis aquis lQuis teneat puerum primaeva aetate calentem lMobilis hic undis. mobilis igne magis. Lusibus ergo vacet , sua diligit otia virtus:

Et quiddam in ludis grande subesse solet. Lusit

SEARCH

MENU NAVIGATION