Institutiones pathologiae medicinalis (Editio Tertia)

541쪽

SYMPTONIA π A. Imorbo gra Viore, acuto, chronico exhaustae, uterus gravidus succum alibilem ad se trahens mammarum inflammatio, obstructio, cirrhus, cancer, e X- ulceratio, marcor, rigiditas, desectus, aut materiae subtractione, aut vitio organorum, lactis secretioni ossiciunt. Suctioni autem obstant ductuum a laclophororum a lacte in grumos pii ato obstructio coalitus pasellae deficientes, nimis

sit duae, aut ob ituras, Vulnera rha

gades, inflammationem, ulcuscula, justo teneriores 'quin muniversi corporis major sensilitas.

De ordinandis Morborum Differentiis. 834. ATQUE haec hactenus de singulis symptomatibus. Quae si quis recte

animo comprehensa, pro multifaria concursione ac successione, quam alia atque alia inter sese admittunt, iro partium, in quas incidere queunt, di Versitate, Giligenter perpenderit, ei quam plurimae occurrere debent formae differentes, plus minus compositae, quae totidem distinctos morbos exprimunt. 33.

542쪽

s et rari ORDINANDI MORBORUM

83s. Habet nimirum sita morbus quilibet symptomata, sibi propria, necessaria 87, ia), semper eadem, quae&praesentem declarant, cum ex natura ejus profluant, inque diversis ideo diversa sint, ab omni alio distinguunt. Neque profecto existimandum est, illud, quo homines ab hominibus in statu sano discrepant, morborum naturas pervertere

aut turbas, quae in morbos assectionibus se produnt, mutuam causarum effectuumque relationem poste abolere. 836. Tametsi igitur natura morbi forte lateat, aut variantes inter Medicorum opiniones ambigua sit Ai6ὶ ex syndrome tamen symptomatum, quibus stipatur, haud minus certo eundem internoscere, suumque ad titulum referre licet nec enim post cognitas demum naturas denominati plerique morbi sunt, sed post imposita nomina quaesitae,

turae.

837. Atqui symptomata partem morbosi status evidentissimam efiiciunt 88'.

Prae ceteris ergo rebus, quae ad morbum perti

543쪽

DIFFERENTII s. 1 3 pertinent, aptissima merito censentur, ex quibus characteres stabiles , idemque manifesti, disserentium quorum Vis morborum constitui queant f 17) dummodo diligenti observatione, acrique judicio, quae necessaria sunt, sVe perpetua, sive temporaria II 2 ad 117), exquisite colligantur, ab adventitiis, non necessariis ii q), accurate segregentur, 'uo sese offerunt, modo, concursu , Ordine, sed e considerate digerantur. 838 Quum vero Viversa morborum genera 83 7 haud ita prorsus inter se discrepent , ut nono mutua detur aliorum cum aliis assinitas licebit ideo ex illis etiam, quae multis generibus communia sunt; pari rationes 83 7), per characteres rite limitatos, umma condere genera, seu classes numero pauciores, ad quas utilissimo compendio affinia

quaeque genera referantur.

839. Quin ulteriori in species distributioni hic locus erit; sicubi, quod in quovis gener. 83 7 diversum esse Q let , ratione partium, in quas incidere po-Ka test

544쪽

test, aut potentiarum evidentium, undena se itur, vel & symptomatum accestariorum , aliarum V conditionum , seorsim pectet Ur.

ret , non esie, cur desperent Medici, fore aliquando, ut ingens morborum huma- Dor Um numerus, eXemplo ab Historiati

Naturalis scriptoribus petito, in ordinems stematicum redigatur, qui ab omni hypothesi sectarumque commentis liber, sola nixus fideli observationes, classes, genera, species exhibeat, suis singula characterismis, certis, manifestis, plenis, interstincta Specimina jam nunc a Recentioribus edita potius in spem erigunt, tentaminibus multiplicatis haud defuturos successus, remque tanti momenti, ac Bonis ideo omnibus exoptatissimam, sic tandem feliciter persectum iri, ut non in nominibus duntaxat morborum inveniendis sese utilem praestet, sed praecipue facilem ad eruendas curationes iam Xpediat.

545쪽

DIFFER MORB. AccIDENΥ. 1 sDisserentiae Morborum Accidentaks. 8 i. UNC tandem de morborum

disserentiis, quas Vocant accidentales

I 2I, 18), dicendi tempus locusque est. Possint hae quidem parum ortassis momentosae videri, ut quae ad naturas morborum non pertineant: at Ximiae tamen in praxi utilitatis est , ipsa earum pertractatio docebit. Nec certe in systc-mate condendo 8 O praeteriri quoque debent. Praecipuas igitur in capita quaedam distributas exponem Us, missis, quae subtilitate magis, quam usu sese con

mendant.

Disserentiae Morborum ab Origine.

842. R diversitate originis morbi dividuntur in haereditarios, congenitos acquisitos vel adventitios. 8 3. Haereditarius dicitur, qui a pa- entibus simili morbo, hujusve seminio issectis, geniturae vitio in sobolem pro agatur , gentilitia labe per plurimas luandoque generationes ad seros usque K4 2 ne 'O

546쪽

nepote transeunte Paternus ille aut maternus est, multiplex, alias mox a nativitate manifestus, alias postea, serius, cytas, lato saepe Vitae tempore, prorumpens in tanta autem modi, quo gignimur, ignoratione, vix satis tutum fuerit, de ratione hujus traducis aliquidssieveranter statuere, nedum communem perpetuamque ejus sedem aut infirmis partibus tantum, aut in humoribus, aut in viribus motricibus, ponere quando vel similitudo innocens, quam liberi cum parentibus habent, incomprehensibilis est. 8 4 Quum foetui morbus in utero ad nascitur, qui nec manifestus, nec in seminio latens, parentum alterutri ante conceptionem , inhaesierat, neqUe

adeo ab hac reditate I repeti queri,

is congenitus vocatur. Ejus hinc disterentia ab haereditario liquet. Praeter cetera naevi materni potissimum, viti, sitates organicae, monstra huc reserunt Ur, UOrtam origo phantasiae matris

6oo), injuriis foetui intra uterum illa

547쪽

AB ORIGINE.

tis ue99 , genitalis denique materiae labi primordiali 38O tribuitur.

8 s. Adventitiis morbis, qui homini nato ex quibusvis potentiis accidunt, annumerandi, quos infans ex nutrice, cujus ubera siugit , contrahit, haereditariis

connatisque 8 3 simile quid

habent, altiusque radicati monstrant, ista affectionum genera etiam per humo rum vitia communicari poste 843).846. Memorabilis praecipue est distinctio inter morbos primarios, πρωτοπa- Θειαν, decundarios, δευτεροπάθει , quae obtinet, cum morbus e si a causia natus, Ut perdurans aut desinens, alius generis morbum ex se producit. Secundarius tamen cum symptomate non con

terum parem habeat rationem , nec

minus multiplices saepe, quam symp- toma symptomatis 9s 96), successiones. Inde ejusdem morbi, prout vel primario nascitur, vel ex diversiis aliis, Variae exsurgunt species, quas inter sese distinguere, cum in praxi, tum in

548쪽

3 8 DIFFERENTIAE MORBORUM historia morborum condenda 839happrime necesiarium est. Huc etiam pertinent, quae de morbo a causa externa,

vel interna, producto 38 perhibere Practici blent, quae de seminiis praeter naturam supra 6 17 ad 6a a proposuimUS.

8 7. Pandem ii porro dicuntur, qui

ex communi causa oriundi per populum aliquem grassantur. Sunt autem vel endemii, singulari regioni addicti, vernaculi, plus minus perpetui vel epidem ii, An om i. qui, cum ex communi quidem, at inconstet a causa profluant, non nisi ad tempus sese e X serunt. Constat igitur, istis generibus subest vitia earum rerum, quae in communi vitae usi sunt, aeris potissimum, aquarum, Victus, C. manifesta, occulta, familiaria, in lita, inquilina, exotica; noVos sic morbos inauditosque nonnunquam sese efferre cognitorum alias mutari ingenium moresque, nec tamen adeo indiscriminatim iis assici qUOScta nqUC, Ut non quandoque in certae conditionis homines duntaXat saeviant.

549쪽

AB ORIGINE.

His oppositi morbi dispers, quos spora,

dico vocant, non e communi quadam causa, sed ex uniuscujusque hominis proprio vitio irrore nati, diversbrum ge

nerum sunt.

8 8. Quae diversis anni temporibus accidunt, aeris, cibi, potus, Vitae gene ris, mutationes totidem quoque potentiae sunt, aliis aliisque morbis excludendis aptae Horum inde divisio in vernales, aestivos, autumnales, hyemales; qui tamen .ipsi multum variant, ut uoquaevis tempori vicissitudo congrua aut

incongrua fuerit. Epidemiorum s8 7)praecipue notabilis est disserentia, quae binis debetur anni periodis istitialibus;

cum hae inde a meta quaeque sua, hiberna aut aestiva, aliquo usque proVectae nocivas vires exserunt, sibique proprias creant morborum populariter grassantium constitutiones , longe diversas saepe, quin&inter se pugnantes, suo singulas aequinoctio maXime vigentes Unde in vernales modo autumnales recte distinguuntur.

550쪽

ues, DIFFERENTIAE MORBORUM 8 9. Nec contemnenda est, quae a temperamentorum diVerstate petitur, morborum disterentia. Conducit certe plurimum ad regundas singularium hominum sanitates. Et quanquam de sede ac ratione temperierum magna est inter auctores disiensio, non dissilentur tamen

eas dari, Geminiorum vim habere 614, is , propriaque idcirco esse as. sectionum genera, in quae quis ob istam corporis sivi conditionem magis propen

83O. Huc quoque reseruntur Variorum vitae generum morbi, illi maxime, quos artificum Vocant. Momentosa, nec

pro dignitate adhuc evoluti, classis originem debet partim materiae, quam quis quotidie tractat, qua inquinatur, quaVeinsectum aera spirat, aut sibi perpetuo circumfusiam habet partim posituris, motibus, contentionibus, quibus in opere sivo utitur. Hi fontes sunt, Unde, quae ad hoc thema pertinent, depromere