Institutiones pathologiae medicinalis (Editio Tertia)

521쪽

PRIMARUM VIARUM. sartur ventriculi viribus, in selis intestini guttium subest, quod celerius, quam par est, contenta deorsum propellant,vi materiem chylosam sugere nequeant, labe vel ad oscula vaserum absbrbentium , vel altius, haerente SO I).8o6 Cholera est tumultuosa primarum viarum agitatio, qua, quidquid continent, sursum deorsumque violenter ejicitur. Malum stomachi atque intestinorum commune, ex omitu ac diar-

rhoea compositum, similibus etiam mo

tur. Hos Verocient innumera cibi potusque copia, acritate, flatulentia, sermentatione, pinguitudine, corrUptione, refrigeratione, gravantes, stimulantes; hinc saburra acida, putrida, rancida, biliosa, verminosa, diaetae erroribus contracta; medicamenta drastica, emetica, purgantia, mercurialia Venena bilis exundans atra bilis turgens materies heu matica, arthritica, ebrilis, corbutica, sudoris, perspirationis, menstruorum sup prestarum, e Xanthematum repulserum, huc

522쪽

32 AcΥΙΟΝ. LAES PRIM VIAR. huc conversa turbae ab aestu ubitisve aeris mutationibus, animi motibus, graviditate, dentitione, dolore, malo hysterico, hypochondriaco, concitatae. Sor. Cholera diarrhoea, dysenteria quas siccas vocant quia flatu lentum potius, quam humidum est, quod excernitur ex dictis 798hintelliguntur.

8O8. Contingit etiam aegris insciis aut invitis stercus elabi quae alvi incontinentia est, morbisque deliriosis, pas- modicis, paralyticis , aut singularibus sphincteris an vitiis supervenit. 8O9. Quando autem ex alvina de urethra, perinaeo vulva, aut sede quavis

alia ventris pelvisve, praeter anum , CX-

cernitur, id sit vulnere ulcere, fistula,

vel prava consormatione, Uae contentis intestinorum alienam viam pandant. Vitia ictionis. 8 ID LΟΥIL, quod intra vesicam est, excretio supprimitur multiplici vesicae,

523쪽

V1TIA MICTIONIS. 23 fluxioni obstet. Hujusmodi sunt innumera vesicae, colli Vesicae, inflammatio; hujus pasmus fibrarum illius musicularium ad contractione essicacem impotentia ob immodicam a lotio retento distensionem, Βρυς μι- 2O3. I), herniam 8).m

ex medullae spinalis laesionibus re lutionem, membranas Ulcere, pustulis, tuberculis, crusta calculosa callo, fungo, aliove tumore obsiesias meatus urinarii inflammatio, spasmodica constrictio, obstructio a calculo , pituita, grum O, pure, Verme ' c. 2O9. I), obstipatio a callo, cicatrice, fungo, tuberculo, tu' more glandularum muci pararum , c runculae seminalis, varicibus, pustulis,

litus ibid. 6), distorsito. Saepe tamen origo mali vicinis modo partibus debetur uti cum rectum intestinum dura se ce fatu tumore haemorrhoidum, inflammatione, abscesi turget uterus foetu, sanguine, sero aere, distenditur , aut scirrho, cancro, steOge

524쪽

ue et V1Υ1A MICΥΙΟΝΙS. nia, prolapsu laborat; aut in vulva, perinaeo prostata, vesiculis seminalibus, musculis vicinis, cole, hujusve praeputio, ejusmodi vitia in sint, quae collum vesicae vel urethram comprimere que ant. Atque haec , est, quam hodie veram Vocant.

811. Est Malia, notha dicta, in qua

lotium excerni nequit, quia nihil ejus intra vesicam confluit, vitio renum aUt reterum, quod Vel secretionem otii suspendit, vel, ne ad vesicam perveniat, impedit. Igitur sanguis copia, pissitudine glutinosa, phlogistica, trabitaria, peccans,vasa sua distendens, obstruens, vicina comprimens, aut Vasis elapsus, in thrombum coactus, inflammatio, abscessus, scirrhus, tabes, spasmus ab acri huc delato, aut aliunde per consensum natus, obstructio a muco, pure, sabulo, calculo, Verme, torpor a contusione, distractione gangraena, nervorum resb-lutione, compressito a variis partium adjacentium vitiis, in culpa esse blent; modo labes eadem, aut diversa, in u

trum

525쪽

trumque renem , Vel reterem, una inciderit. Facit autem proximus istarum partium nexus, ac mutua actionum, quas eXercent, conspiratio, ut altera alteram facile in mali communionem per

trahat.

812. Cum moleste redditur urina, nec sine magno conatu, aut cum dolore, haec urinae dissicultas, δυσηρια, dicitur, quae uti gradus quidam est ad isthuriam Sio), ita ex similibus vitiis, at levioribus, ortum habet. Si dolor abest, causa mali debetur aut spissitudini materiae, quae expellitur , mucosae, purulentae , Cruentae; aut undecunque natae

meatus angustiae aut Baccidae rigidaeve virium expellentium inertiae. Sino una dolet mictio, acre subest otium , acribusve alienis, vel asperis , mixtum, aut partium ex muci desectu, inflammatione, ulcere, nimia sensilitas. 8I3. Στραγγουρει tenesmo 8cia similis est assidua ad ebendum proritatio conatus, quo tamen parum modo lotii, guttatim, plerumque cum ardoris

526쪽

ue et VITIA MICTIONIS. ris sensi, exprimitur. Causae ex So 3 812 intelliguntur. Primariae sunt acrimonia urinae multiplex ex cibo, potu, rnedicamentis, Venenis, materie febrili, catarrhola, arthritica, corbutica, purulenta, chorosa, aliave morbosia, in vesicam undecunque deposita; calculus atterens; muci defectus aut acritudo; vesticae, urethrae , inflammatio, eXcoriatio, ulcus, spasmus consensio denique cum intestino recto, an o perinaeo, ter , vagina, c. diversimode assectis. 8Iq. Urinae incontinens dicitur, cui lotium in vesicae cavo non moratur, sed

sensim sine sensi & nixu sponte jugi

stillicidio, de urethra elabitur Spurcum sympto in ponit facultatem, qua retinetur urina, plane abolitam, atque adeo impotentiam fibrarum, quibus ostium vesicae comprimitur. Hanc inducunt paralysis, vulnus, contusito, dilatatio, Ulcus, gangraena, calculus, vis in partu illata.

8is Altera hujus vitii species est, cum

scienti quidem, at invito, lotium X pellitur, nec pro necessitate retineri, cum

urget,

527쪽

V1ΥIA MICTIONIS. 327 urget, potest. Oritur ex urina copiosiore, valde aquosa, aut praeter modum acri vesica ob inflammationem, herpetem, Ulcus, excoriationem muci defectum sensiliore, pasmo contracta, rigente, propter impedimentae X terna non

dilatabili , aut compresia; ostii vesicae relaxatione s8iq); accedente nixu ia-phragmatis minusculorum abdominalium in vomitu, tussi, risu, partu, alvi

egestione, tenesmo. Nec obscura ratio, cur sexui sequiori pueris, senibus, crebrius accidat intelligitur etiam in voluntarium illud stillicidium, quod a mictione superest, otiique reliquias tardius excemnit, senio familiare, resolutis, aut infirmatis, museulis acceleratoribus deberi. 816. Immodici urinae profluvii, qui Διαδήrης vocatur, plures numerantur species, aliae quidem aliis rariores, atque ob id haud aeque certo ab omnibus agnitae. Etenim vel tenuis aque a Urina suprapo tionum modum mingitur; vel quod profuse excernitur, crassius est, turbidum, albidum, veluti chylosium. alias pore,

li odore,

528쪽

ue 28 VITI MICTIONΙs. odore,colore, melleo quin perhibent, interdum more lienteriae SO ), potum, prae siti, avide magnaque copia haustum, celerrim per corpus, tanquam perii phonem, transitu, crudum qualis sium p tus est, ad vesicam deferri expellique. Inde distinctio in verum spurium dia. betem, inque varios gradus Origo quoque multum diversa. quos humorum

tenuitas 287, 3 s , 339 spissitudo inflammatoria, atra bilaria 282, 284, 33s, 36i 367 , mixtionem stibilem cum aquosis aegre admittens; crastamenticum

portione que justo laxior cohaesio 3 9) acrimonia attenuans, dissolvens, colliquefaciens 288 ad ir), multiplex; aquosa sorte bilis inundati, 37 a),

mixtionisque hinc ac virtutis saponaceae

destructio pinguedinis te latinae nutrientis 376, 379 in laticem aquosium

degeneratio magna laxitas vasculorum renalium impetus humorum Versius renes vehementior ob abusium diu reticorum, Veneris, stuppresiam excretionem culaneam, habitum corporis externum fricti O-

529쪽

V1ΥIA MICTIONIS. 29 strictiorem, obstructiones aliorum viscerum, aut irritationem quamcunque attrahentem, praecipue huc faciunt. An etiam humor ex atmosphaera attractus stupendae urinarum copiae materiem

quandoque suppeditat ΤVitis Excretionis Cutaneae. SIT SUDORIS magna prosusto, quam nec intensior corporis exercitatio, aut animi motus, nec calor Xtern US, aut quae ingesta sunt vel foris admota creant, causas agnosti spiraculorum cutis laxitatem, circuitum sanguinis acceleratum, audium versus superficiem impetum aquosae materiae in humoribus abundantiam 287, 3 sq, w9 , aut nimis facilem a crassamento secessionem 3i8, 319 . inde patet, quibusnam morbis, 'uam diverse omine, supervenire soleat.

818. Singularium quoque sudorum, qui de aliqua modo parte corporis prodeunt, tum calidi , frigidi, tenuis, viscidi , diversimode colorati, sanguinei, I a Ce-

530쪽

et idi, c. ratio ex 817 63 , 638,6 19, oi aliisque locis haud dissicul

ter eruitur.

Sumptomata functionum Sexus. 8a 9. NATURA, quae singulis hominibus suam in conservanda vita sanitate operam praestat, erga humanum genus quoque benefica, in propagationem specie haud minore cura incumbit. Inde condita sexus diversitas, partiumque, quae ad hunc pertinent, ac functionum, quibus sitio quaelibet modo ad procudendam prolem concUrrUnt.

Videri quidem possit, facultatem istam

a ceteris ita ejunctam esse, ut vix in morbis considerari mereatur; quando nec vigor ejus in omnem aetatern cadit, nec languor adeo constanter reliquam oeconomiam turbat. At dantur tamen in hoc etiam systemate vitia, quae aut in semetipsis, ob actionis, quam laedunt,

dignitatem momentosa censentur, aut quia aliorum morborum consecutiones sunt, noxasve aliis quoque functionibus infe-