장음표시 사용
521쪽
se gloriabatur. In devictos populos regesque non acerbus .muniscus erga socios , sibi solum victoriae decus appetens , Suam regibus maiestatem , populis , vel in aequo , vel etiam in impari foedere , suas tamen leges , sua iura libertatemque servaverate atque adeo armis utramque maris mediterranei oram a Gadibus ad Syriam usque complexus , et per immensos terrarum tractus reverentia nomini romano conciliata,
subiectos tamen ditioni solos habebat Siciliae, et circumiectariam Italiae insularum, et pleraeque Hispaniae, iugum tamen nondum doeili serentis cervice , populos. Augendae dominationi causam materiam qua praebuit potius inconsulta hostium et aemulorum pravitas, quam ipsius ambitio. Persei inprimis. Macedoniae regnum per fraudem ac scelus adepti, crudelitas in populares omnibus invisa , vesana inter immensas opes avaritia , inconsiderata in capiendis exsequendisque eonsiliis levitas, et illum pessumdedere, et quaecumque stante hoe
Praecipuo romanae potentiae velut freno stare poterant. Redundavit enim tu alios eius casus, nec sinitimorum tantum, sed eorum etiam , qui longius remoti erant, ruiuam traxit. laeedonum exitium sequuta cum Achaeis Carthagor atque, horum eladibus convulso omnium εtatu, reliqua iam imperia , aliquandiu obnoxia , post paulo eversa, in romanum imperium cuncta cesserunt. Atque haec, ut locis temporibusque diversa , ita re coniuncta , sub uno aspectu hic ponere libuit, intuenti imminens mox Romanis a Perseo bellum, unde initium maxime crescendi res romanae cepere. Illud bellum tunc coquebat occultum Perseus : lacessebant magis , quam e erectant, romana arma Ligures et Galli.
II . M. Iunio Bruto, A. Manlio Vulsoni consulibus decretas ergo provinciae sunt, Gallia et Ligures; Manlio Gallia, Iunio Ligures obtigere. Praetoribus, M. Titinio Curvo urbana ,
Ti. Claudio Neroni peregriua iurisdietio evenit; P. Aelio Liguri Sicilia, T. Aebutio Caro Sardinia , M. Titinio duo enim M. Titinii praeturam hoc anno gesserunt Hispania
citerior, T. Fonteio Capitoni ulterior. Incendium circa sorum ortum est , quo et plurima deusta 5unt, et Veneris
i. t. Liv. Iulio, cap. 5, ε et 7.
522쪽
aedes sine ullo vestigio promata. Vestae ponetralis ignis exstinctus. Virgo, euius custodia suerat, iussu M. Aemilii pontificis maximi flagro caesa , et supplicationes de more Ii hitae sunt. Lustrum hoc anno a censoribus M. Aemilio Lepido , M. Fulvio Nobiliore conditum est. Censa sunt civium capita ducenta septuaginta tria millia, ducenta quadraginta
quatuor. Legati a Perseo Macedonum rege Venerunt, post lantes, ut rex sociusque et amicus a senatu appellaretur,
foedusque cum eo, quod cum Philippo Patre eius fuerat ,
renovaretur. Suspectus invisusque orat Romanis Perseus,
nec dubitabant plerique, quin bellum , a Philippo tot per
annos occultis consiliis instructum , ubi primum daretur occasio, viresque ei suae satis placuissent , illaturus esset Tamen , ne quietum et Pacis studiosum laesssisse, belloque causam ipsi dedisse viderentur . postulata ei sua Concesseruiit. Perseus hoc aec pio responso, firmatum iam omnino sibi regnum existimans . opes apud Graecos parare statuit. Cupidus ergo comparandae eorum amicitiae , quotquot aeris alieni causa aut iudicio damnati solum verterant . quiquo ob maiestatis crimina Macedonia excesserant, universos in
Macedoniam revocavit, edictis in insula Delo ac Delphis . et in templo Itoniae Minervae palam propositis, quibus non
modo impunitatem, sed etiam honorum omnium restitii lionem , eum fructibus ab eo tempore , ex quo quisque exsularet, redeuntibuε cono debat. Sed et iis, qui in meo-donia degebant, quidquid debebatur fisco, remisit; cunctosque ob crimen mai statis vinctos liboravit. His robus quum multorum animos arrexisset, Graeciam in se convertit Omnem , et magna spe implevit. Quin etiam in toto reliquae vitae cultu regiam dignitatem tuebatur. Nam et species orathonosin, et eorpus ad omnia belli pacisque munia obeunda validum et habile. set frontis ac supercilii decora maturae iam aetati maiestas. Nihil in eo paternae lasciviae, est usaeque invenerem et vin s libidinis. His laudibus Perseus initia principatus commendabat, haud pares inceptis habitura exitus.
523쪽
IID. Antequam praetores ii, qui Hispanias sortiti fuerant,
in provincias venirent, magnae res ibi gestae sunt a Post uismio et Graccho. Sed Gracchi praecipua laus fuit, qui aetate
florens, quum virtute animi et prudcntia aequales omnes inultum anteiret, et ingenti iam lum fama colobrabatur, et maiorem in futurum de se spem concitabat. Carabin . urbomεociam Romanorum, viginti millia Celtiberorum oppugna Baul. Gracchus ad opem sociis serendam properavit. Illa sollicitudo angebat, quonam modo consilium suum obsessis significaret, tam arcta obsidione prementibus urbem hostiis bus, ut vix eo nuncius commeare posse videretur. Arduum negotium expedivit Cominii audacia. Is Equitum turmae praefectus , re prius apud se perpensa , et Graccho quid pararet admonito, hispavico indutus sago, pabulatoribus hostium se immiscuit. Cum his castra ingressus, hinc cursu ad urbem Contendit, minciatque adventam Tiberium. Oppidani ex ultima desperatione ad alacritatem atque audaciam hoc nuncio excitati, obfirmatis ad sortiter repugnandum animis , dio ter- io , adventu Gracchi digressis hostibus. obsidione exempti sunt. Ipse postea Gracchus , fraude Barbarorum appetitus , Periculum viribus arte adiutis ita diseussit, ut dolus in au-etores verteret. Complega erat urbs aliquot ante annis condita, sed valida muris et coleribus incrementis aucta, in quam 1aulli Hispanorum concurrerant, qui prius egentes agro liuo illuc vagari cogebantur. Ex ea urbe prodeuntes ad viginti hominum millia , supplicum habitu , ramosque oleae porrigentes, in Conspectu castrorum tanquam pacem oraturi constiterunt. Mox , abiectis precantium insignibus; ox improviso aggressi Romanos , pavore ac tumultu omnia compleverunt. Gracchus sapienti consilio eastra per simulationem suga deseruit: quae illi dum solita Barbaris aviditate diripiunt , seseque praeda praepediunt, reversus Subito, et nihil iaIe metuentes adortus, plurimos cecidit, atque etiam ipsa urbe potitus est. Sunt, qui rem aliter narrent; Gracchum , quum comperisset hostem inopia Iaborare, castra instructissima omnibus osculentis deseruisse: quae adeptum hostem, et repertis intemperanter repletum gravemquo, ru- Diqitig
524쪽
ducto exercitu romano. x ito oppressum ESse. Ceterum.
sive haec diversa est eiusdem rei gestae narratio, sive alia Plane res ac victoria , complures certe populos Gracchus, atque adeo totam Celtiberorum gentem Perilomuit. Cepisso eum et evertisse umentas ex illis urbes, quamquam Ρolybius gravis inprimis auctor memorat, haud tamen pro Certo assirmare ausim , nisi si urbium nomine turres et castella intelligenda sunt: quo mendacii genero et ipsi bellorum duces , et scriptores quoque historiarum res gestas exornare amant. Nam Hispania quidem arido et inculto solo magnam urbium multitudinem alere non potest. Repugnant etiam Hispanorum mores , si accolas nostri maris excipias, fert agrestesque, quum civilibus urbium conventibus mansuetiora seri soleant hominum ingenia. Cetorum quidquid statuendum sit de numero aut genere urbium a Sempronio Capta .rum etenim in numero variant quoque scriptores, Et Centum quinquaginta alii, alii contum tria oppida ab eo capta memoravere , magnas certe ille res gessit; nec bellicis tanium inclaruit laudibus, sed et egregium se pacis legumque moderatorem et arbitrum devictis gentibus praebuit. Nam et divisit inopibus agrum, et sedes ad habitandum assignavit , et omnibus ea loca incolentibus populis leges accurat descriptas , ex quibus in amicitia ac societate populi romani viverent, dato acceptoque iureiurando frmavit. Atque huius quidem foederis auctoritatem saepius imploravit sequens aetas in bellis, quae postea orta sunt. Gracchus monumentum virtutis operumque suorum Gracchurim urbem suo nomine insignem esse voluit, quae antea Illurcis nominabatur. Postumii rerum fama obscurior est. Vaceaei tamen ab eo et Lusitani Subacti sunt, et quadraginta ex his populis hominum millia interfecti. His rebus gestis ambo , advenientibus successoribus exercitus ae provincias quum tradidissent, ait triumphum
IV . In Gallia Manlius consul, cui ea provincia ob e-
525쪽
v. bra. rat, quum triumpho maiorin il esset, oblatam a fortuna belli adversus Istros movendi occasionem Cupido amplexus est. Aetolos pridem bellantes quum adiuvissent Istri, nuper quoque tumultuati fuerant. Praeerat tum illis serocis ingevit rex
Aepulo, qui gentem ' a patre in pace habitam armasse, eoque iuventuti praedandi cupidae pergratus esse dicebatur.
I. P . Consilium de Istrico bello quum haber i
consul. alii gerendum extemplo, ante quam contrahere copias hostes possent, alii consulendum prius senatum censebant ). Vicit sententia, quae diem non prinserebat. Profectus ab Aquileia consul castra ad lacum 4
Timavi posuit imminet mari is lacus ): eodem de
cem navibus C. Furius duumvir navalis venit. Adversus Illuriorum classem creati duumviri navales erant, qui tuendae viginti navibus maris superi orae Anconam velut cardinem haberent inde L. Cornelius dextra
pars stiperesse videlue. - Celertim in et Creveritis horum qninque li- hrotum fragmenta quae habemus, putili ei iuri, reeisse simonem Clytiaeum in Helvetiis, anno i 53 . reperta apud monastorium Lau i Aeniam . vulgo Lorsenae. e regione Boebetomagi: nee liok postea erui potuit eodex . qu eum illa eonferrentur. Εκ tiniet igItue
Cap. l. a. Consiliam . militate Mil. e. Do I Irieo stion vero ostrico ;Drav. bello q. h. eonsul A. Manlius vulso. qtii Calliam provincinna sortitus erat. ex qua utine In tileiam ansgredi uri
censeban . etc. ω satis constat, bella a senatu decreta ne Ae itide ex auelo
ritate illius, lege ad popillum lata.
tne tamen senatus ii . qui provinetia praeerant . intusau populi potnia sapermittere, tit in terras hostium vi eἰnorum. a quibus perἱculum provinetia metuebatur, legiones indueerent. Duhee. Cons. ad XXIIx , 55 . n. a , ei XLV. x , n. g. 4. Au laetim Tma, i, ex quo VII. l IX sontibus . inter Aq ileiam et Terge te . prostiore erede luit ue Tima- vias u. . de qtio vid. NeFn. Exe. et ad Virgil. Aen. l. a 4 sq. 5. Qui triendae Miginti naὐibus maris suestri orae Aneonam Deliae eardinem halerent. eie. Neepi ex verissima emend. Mureii et Grouov. pro vulg. luendam s. n. inari superiora Anconam. -Ρti eam hane lectionem defendere teutat Doeringius. euius nota est: a Iunge r qui haberent lenerent, si hi suiuetoni) Aneonam --
526쪽
Iitora usque ad Tarentum, C. Furius Iaeva usque ad Aquileiam tueretur. Eae naves ad proximum portum in Istriae sines cum onerariis et magno commeatu missae; sequutusque cum legionibus consul quinque serme millia a mari si posuit castra. In portu emporium brevi perfrequens factum , omniaque hine in castra supportabantur. Et, quo id tutius seret, stationes ab Omnibus castrorum partibus circumdatae sunt; in Istriamque suum praesidium stativum 7, repentina cohors Placentina ' opposita inter mare et Castra: et, ut idem aquatoribus ad fluvium esset praesidium, M. Aebutius tribunus militum secundae legionis duos manipulos militum adiicere iussus est. T. et C. Aelii tribuni militum legionem tertiam , quae pabulatores et lignatores tueretur, via, quae Aquileiam sedi, duxerant. Ab eadem regione mille serme passuum castra erant Gallorum: Catmelus pro regulo erat s tribus haud amplius millibus armatorum.
II VID. Istri, ut primum ad lacum Τimavi castra
sunt romana mota, ipsi post collem occulto loco consederunt, et inde obliquis itineribus agmen Sequebantur, in omnem occasionem intenti: nec quidquam
tuendam . Meltit eardinem, vetui l eram . unde hostis repelli possit, opportunissimum: eisrari irati late diei ive iA a quo maxime aliqnid pendet; et iam . loetis iu qtio summa rei veristitur. dixeris elisam di loeum Mn-lrtim. Supra ad XL. 18 r inter tim-Miros ita dioisa tuenda denis naὐibus
laeu Timavo . ad quem eousui eastra posvit, ad mare quum hodie sint amisplitis tria milliaria. eastra inde paulum remota fuisse ia snperiora loca.
s. Culmelus pro regulo erat . in ii matris erat loeo reguli, qui ipse non aderat; Crever. cui lamen verba nuntsuspeeta. Fotie praeeriar pru erat legendum. carmetas Cutio et de indo
alii edidere. Comelus apud Velleium Dalere. Il. εέ. Cons. Epii. Liv. CXX, et consule ibi DraLenb.
527쪽
eos , quae terra marique agerentur, sallebat Pos quam stationes invalidas esse pro castris , sorum turba inermi frequens inter castra et mare mercanlium . sine ullo terrestri aut maritimo munimento,
viderunt; duo simul praesidia. Placentinae cohortis et manipulorum secundae legionis , aggrediuntur. Nebula matutina texerat inceptum : qua dilabentend primum teporem solis, perlucens iam aliquid,
incerta tamen, ut solet, lux speciem omnium multiplicem intuenti reddens . tum quoque frustrata Romanos , multo maiorem iis, quam erat, hostium aciem ostendit. Qua territi utriusque stationis milites ingenti tumultu quum in castra confugissent, haud paulo ibi plus , quam quod secum ipsi attulerant, terroris se- cerunt. Nam neque dicere, quid sugissent, nec per cunctantibus reddere responsum poteriint; et clamor in portis ut ubi nulla esset statio, quae sustineret impetum audiebatur ; Et concursatio in obscuro incidentium aliorum in alios incertum secerat, an hostis intra vallum esset. Vna vox audiebatur ad mare vocantium. Id sorte temere ab utio exclamatum totis passi in personabat castris. Itaque primo, velut iussi id sacere , pauci armati, maior pars inermes, ad mare decurrunt; dein plures, postremo prope omnes, et ipso consul, quum, frustra revocare fugientes Conn-lus, nec imperio, nec auctoritate, nec precibus ad
C p. II. t. Me qua latiam eos, quae agerentur . Iatiebar. latebat. sed rea. Iim eorum, quae, ut fallere absolute
528쪽
extremum , valuisset. Vnus remansit M. Lieinius Strabo β, tribunus militum tertiae legionis, cum tribus signis ab legione sua relisitus. Hunc, in vucria castra impetu facto, Istri, quum alius armatus iis nemo obviam isset, in praetorio instruentem atque adhortantem suos oppresserunt. Proelium atrocius , quam pro paucitate , resistentium, suit; nec ante finitum est, quam tribunus militum, quique circa eum constiterant, interfecti sunt. Praetorio β deiecto. di ireptis, quae ibi fuerunt, ad quaestorium sorum quintanamque hostes pervenerunt. Ibi, quum omnium rerum Paratam expositamque copiam, et stratos Ioctos in quaestorio si invenissent, rogulus accubans epulari coepit. Mox idem ceteri Omnes, armorum hostiumque obliti, iaciunt; et, ut quibus insuetus liberalio evictus . esset, avidius vino ciboque corpora onerunt.
III VII . Nequaquam eadem est tum rei serma
πυηκιtu, quia per quinios Ordines duete seu modia transit, Polyh. vi M , I. ελ; visi malis intelligi eo γνω-m tol . Festor Quiritana rem labatur orta in euatris se praetorium Mi remiam in nauium Drtim his. Eadem porta memoratur Hugino. Aecastra mel. r. I . al. io83. Cons. Lips.
529쪽
apud Romanos : terra, mari trepidatur: nautici taberi' nacula detendunt, commeatumque in litore expositum in naves rapiunt; milites in scaphas et mure te Priti Tuunt: Nautae , metu ne compleantur navigia , alii turbae obsistunt, alii ab litore naves in altum expellunt. Inde certamen, mox etiam pugna cum Vulneribus et caede in vicem militum nautarumque oritur, donec iussu consulis procul a terra classis submota est. Se cernere inde inermes ab armatis coepit. Vix millo ducenti ex tanta multitudine, qui arma haberent, perpauci equites , qui equos secum eduxissent, inventi sunt. Cetera deformis turba, velut lixarum calonumque, praeda vere sutura, si belli .hostes meminissent. Tunc demum nuntius ad tertiam legionem Nevocandam et Gallorum praesidium R; et simul ex
omnibus locis ad castra recipienda demendamque ignominiam rediri coeptum est. Τribuni militum tertiae legionis pabulum lignaque proiicere iubent: centurionibus imperant, ut graviores aetate milites hi nos
in ed iumenta, ex quibus Onera deiecta erant, imponant ; equites ut singulos e tu unibus pedites secum
in equos tollant .. Egregiam gloriunm legionis fre, si
a. rinae ele lum) demum nistitis ad tertiam legionam re reman mea ad Gollorum pra sidium , revine udum, se. missus e,t vel vehil vido,d XXXVII. ro. D. e Oeens auctorum periculum; n. n. at Deitim in xap. I aatis rapio, Galli steterunt a Parte romana, et bine ille mox notitierimque dixit, sed ea omnius Ioeta. Mil. a mari ei navibus. qui e eastris austigerant. rediere, tum a via , quae serebat Aquileiam , legio tertia eumptibulator hua. denique a praesidio Gallorum, etsi horum postea menticiis vim omittat, sive non adsuerint iu
tempore, sive operam e eum non Aueetia ianli r xi vero ex aliqudi auisetore alio doceretur. Gallos Iair titia socios fuisse . facile fovet eorrigere est piabiaratoriam praesiditim : Cmo. Sed
posterior ratio misua prohanda: nam
ipsa legio tertia sisit pabulatoriam
praesidium a et sie iatrim e di ti- dum erat, non ea omnibus loris. CLud eap. x ex r. Ge nov. ad Sen. Troadis
ηέέ , et intpp. Frontini, Strat. I. x .
530쪽
castra , metu A Secundanorum amissa, suci pirtute reciapiant; et recilli facile esse, si in praeda occupati Lambari subito Uyrimantur: sicut C erini, Posse caPLSumina militum alacritate adhortatio audita est. Ferunt citati signa =, nec signi seros armati moruntur priores tamen consul copiaeque , quae a mari reducebantur, ad vallum accesserunt. L. Atius , tribunus primus secundae legionis si, non hortabatur modo milites, sed docebat etiam, si pictores Istri, quibus iarmis cerissent castra, iisdem caPla retinere in animo haberent, Primum exsulum castris hostem ιιd mare Persequuturos fuisse, deinde stationes cerae pro callo habituros. Vino somnoque uerisimile esse mersos iacere.
IV PIIT . Sub haec Λ. Baeculo Dium signiferum suum , notae sortitudinis virum inserae signum ius sit. Ille, si unum se sequerentur, quo celerius fieret; iacturum dixit δ; connisusque, quum trans vallumentione , sellie. imperant. Construes verti rum variata est, nisi log. autii i-
i Muria ap. scriptorea optimtis frequens. 4. Melti ae ridanorum, aecundae legionia. 5. Fartim estati signa, celeriter eunt, Proeedunt. - Ad MiaIliam a esserunt chstrorum romanorum, ab Litia ea piorum
55 . n. a . . . iussit. scilla. Atius ... si fretim stitime vi Non video, Cur addat auiam . qostsi peculiarem aliquem a igni sertim lethtini. Tribuni mi litisin praeerant toti legioni, euius io erant Aisui seri, quot signa, L a. ma vipuli. Quemadmodum autem nυ quam Mihi mauipulum tribuni, ita nee signiferum illius diei Gedo . . Dulcer a. Otio releritis id se l. iacturum diale saeil. aigno m. nos modo illaturum . quod iubebatur : unde mox signum traiecisset pro vii lx. De -rtim recepi ex einend. Gron. Cout
XXVI, 5 , et XXX lv. 46. Idem ma
Iobat illa tintim, si se sequerentur . . .
Qxia, ut Iungantur dixit tintim , id est, hoe solum. haee tantum, ut apud
3έ -. Doliring. eontra Grosos inmcostendit durum admodum esse . ad oeem ιcieturum, non auppleri lantum signiam vel id, sed etiam ex sequentibus arans Maiiam . vel in ho-aI- . via in einstra ι itaque hune Ioeum aie ax ponit, pri ea lectione seris vata: signifer, quem tribunna signum ius ire iusserat, ait, se si tintina sesequereriων. Detiarum esse aliquid,