장음표시 사용
41쪽
contaminare,neque quicquam emendare,sed Is doctorum inventa apud indoctos calumniari
τε, καὶ δε ost γελει, οἱ δυνά fm -- alias attes hoc modo invadunt, quibus hae' curae sunt, quorumque id interest, si p sint, ipsi coerceant. M presens oratio his, O tu παρεων λογου, τοῖς 'qui hoc pacto Medicinam adeunt, adver- άητρι ἐν τ- 3 εμ ρευη - , ε-- labitur; vehemens quidem, propter eos, in quos invehitur ; copiosa vero propter eam , quam patrocinatur , artem ; potens autem ob eam, qua Iollet, sapientiam. σετα, ηοδ νς ιεμ μεν λὰ τουτρους gς ψεγει ' εμορέων δε- τὴν τεχνην i
VΙdetur sane mihi in universum nulla ars 74 A Hν σηπιαν, esse, quae non eristat. Denim eorum, iam αυδε α Ο Iουσαι. quae sunt, quidpiam non esse putare, pera, Καὶ - αλογον των εοντων riss suidum est. Nam eorum , quae non sunt, H εώ. Ἐπεὶ τῶν unis, τίνα Aquamnam quia substantiam intueri queat & τίς ασίην Θεασθενος, ἀπαργείλειεν ως
assirmare quod illa sinit enim vero si quae a DP ' x6-mi Drs ἰδεῖν τα
non iunt, videre non licet, uti ea quae sunt; μυ , τα ἐόντα , ακ οπ οπως αν nescio quo pacto, quis ea, quae non sunt, uti τις dum νοήσειε φ - , ωαερ ταώπα o ea, quae sunt animo complem possit quae ta γε ε η καὶ os, sῖσιν ἰων , καὶ γνω- quod sint, & oculis intueri, & mente com- 9 κη νοχμτα ως ἔριν ) 7 ἀλλ' ο : μὴ prehendere licet ) neque Vero id unquam ουκ Κη τῆτο τοιουτον. Ἀ- τα ρει is ejusmodi contigerit. Sed ea, quae sunt, per- τα αἰεὶ oraται, καὶ γινωσκεται, ταδε μὴ petuo cernuntur,&cognoscuntur; quae Ve- nria , - ὁραται, ατε γινωσκεται. Γι- . s ro non sunt, neque cernuntur, neque cogno- νωσκετα τοίνυν δεδειγράνων ἡδη των scuntur. Cognoscuntur Vero demonstra- τε γεγων, κωὶ οὐ ita χω, εγε εκ τινος tis jam artibus , & nulla est ars , quae , εος ωχ οραται οῖμαι δ' ἡγωγε , κοὰ non ex quadam specie cernatur a arbitror τὰ A r αυτας διὰ τὰ sina λ, sane etiam illas ex speciebus nomina ac- σάν. Ἀλογον γάρ - των ὀνο- νso cepisse. Nam praeter rationem est existi- τὰ nya 8 ιθαι βλας ἀνειν , καὶ datam mare , ex nominibus formas enasci; nς- ν. Ta κὸν γὰρ οπματα μιος ν que id fieri potest. Ndmina namque na- ροθετήματά Dι ' τὰ δε ειδεα, οὐ Duo-turae lege sancita sunt formae autem Θε αματα, αλ α ματα. 19 Π non naturae lege sunt inductae, sed naturae s μγ ω τρν ων ε ε τις ει ἱκανως σκ
42쪽
ἀυτους ' π ω ε 'της μἐν ες τηννας ς , Qπ1λλαγμένοι ἐισὶ ' τῆς μέν τοι ἐς την προην , οὐκ ἀπιθλλαγμένοι. 'Εν ω ε' γὰρ επέ ρε γαν, καὶ re ρασαν ρα τῆ σφῆς αυτάς, ἐν τουτω αυτῆς, καὶ το ειδος εσκέψαντο, κοὐ ταν δυναμιν , *8 περ θώυς ο εργα ξγνω ν. Io sunt germina. Atque haec quidem si quis syex iis, quae dicta sunt, non satis intelligat, in aliis commentariis apertius docebitur.
non fortinae curatio tribuamnes de Medicina ad eam enim haec or
tio ) claram itaque hujus demonstrationem instituam. Ac primum quidem, prout coir sentio ; Medicinam definiam, esse, quae
prorsus ab aegris morbos propellit, mostorumque vehementiam obtundit, neque a12 morbo victis manum admovet, quum haec Ia Medicinam non possie constet. Quod igi- 6stur tum ista praestet, tum etiam semper praestare queat, de hoc mihi certe reliquaerit oratio. Verum dum artem esse demonstro, simul etiam , qui probris ipsam deprimere autumant, eorum rationes di- 7o I tuam; prout eorum quisque aliquid emcere se possse arbitratur. Itaque mihi orationis exordium est, quod & ab omnibus concedetur. Nonnullos quidem arte Medica curatos sanitati esse restitutos , com 7ssensu omnium patet; quod vero non omnes , hac in re jam ars reprehenditur. At objiciunt, qui de ea deterius loquum tur , qui morbis corripiuntur , ex iisque evadunt, i os fortuna , non arte sanos so1s evadere. Ego vero fortunae quidem qu vis in re nihil quicquam detraho; sed ce seo , morbis, qui male curantur , iis ut plurimum adversam fortunam ; qui vero recte, iis prosperam sortunam obtinge- 8sre. Deinde Vero, qui sanati sunt, quomodo cuinam alteri , quam arti causam referre poterunt, siquidem ejus usu ac ministerio sanitatem adepti sunt ad in nem enim fortunae speciem attendere no- 9 luerunt, cum seipsos arti commiserint ; adeo ut a referenda fortunae gratia liberi sint, ab ea autem , quam arti debent haud
liberent . Quod enim ipsi sese commiserint ac concrediderint palam est) ipsos 9sea re ejus speciem fuisse contemplatos, &vires perfecto opere agnovisse.
m uisim inis Rem quaedam, alla πιαλόγως legunt, & Servin. Cod. sed Fevr. Exemplar ex vetustis atadit. deinde - μοις in margine emendatum adscribit. 2I-πι- ὐπαρξεως - , ως Mercurialis in Mamine. Heurnius & -- - Martin. sta μὰ delet servitii codex, &-πας pro MMτας
23 οτι αν-- οὐ calvus legisse videtur,.. ante
43쪽
aegri, Medico non usi, motium rum , eos artis aut victus ope senos obse s artemque ex recto non
O iciet sane hie adversarius, multos iam
I aegros, etiam Medico non MOS, conva-roo luisse. Atque hancce rationem non improbo. Ac fieri mihi posse videtur, ut qui mediucum non adhibent, in medicinam incidant, neque tamen intelligant, quid in ipsa rectum, ΚΕΦΑΛΑΙΟN Δ Οι νοσεοπες ου χέησαμενοι υγκυ-
sent, contigerunt. Atque id tandem certum magnumque est existentiae artis argumentum& quod ars sit, & magna sit, quando & hi,
qui ipsam esse non existimant, per eam servas Io ti corispiciuntur. Summe enim necessarium est, etiam Medicis non usos tum aegrotantes, tum convalescentes nosse, se, quod aliquid vel secerint, vel non fecerint, sanitatem nil sese consequutos. Aut enim inedia, aut multo 11 s cibo, aut uberiore potu, aut siti, aut balneis, aut lotionum abstinentia, aut laboribus, aut quiete, aut somno, aut Vigilia, aut horum omnium suppeditatione usi convaluerunt. AN II que quod utilitatem senserint, quid fuerit, 1το quod utilitatem tulerit, ipsos agnovisse omnino necesse est, & si quam laesionem acceperint , tum laesionem ipsam, tum quid fuerit, I 8 quod laeserit. Νeque enim, quae utilitate &noxia distincta sunt, est cujusvis cognoscere. 1 2 s Si igitur is, qui aegrotavit, aliquam victus rationem , per quam sanitatem adeptus est, aut laudare, aut improbare noverit, omnia haec Medicinae esse comperiet. Neque vero minus, quae laeserunt, quam quae profuerunt, 13o artem esse comprobant. Quae enim prola runt , quod recte adhibita fuerint, juverunt; quae vero laeserunt, quod nequaquam recte usurpata fuerint, laeserunt. At vero ubi rectum & non rectum suum terminum ha- 3 s bet utrumque , quomodo id ars non erit tId namque ego artis expers esse dico, d X ω λιτυχοιεν τοι τα Θεραπέ- σαντες Κυπους, οποῖά περ αν ἐειροπευθη--, ἐι κω χτροῖσιν ἐχρῶno. Κω τοὐ- 4sτο γε πως τεκ/ι ριον μεγα κ σίη της τενης, ο ι εασα τε ἐδε , 'κῶ --
m rectum. At ulque, quomodo id nontis opus fueriti καὶ ριχ ορ ροῦν, πῶς τάυτο οὐκ ἄν σἰς i ξ εγωγέ φηροι ἀτεχνίην εἶναι, οπου mest utrum- τε ὀρθὰν to
44쪽
CAPUT RMedicinam a tem Use ex pharmacem tiris, diatericis, therapeuticis
operibus probat s Uriamque propter
Udue ad aliquid eri tapontaneum
V haec autem, si ex medicamentis pur- ΙΑ gantibus, & alvum inentibus curatio in Medicina, & apud Medicos duntaxat perficeretur, imbecilla esset nostra oratio. Nunc vero qui inter Medicos maxime celebrari conspiciuntur, si & victus ratione, & aliis x ς remediorum generibus curant; quae nemo Medicus, sed ne plebeius quidem indoctus, si audierit, artis esse non profiteatur. Ubi igitur nihil neque in bonis Medicis, neque in arte ipsa Medica est inutile, sed in eorum, Isoquae producuntur, aut efficiuntur, quampi rimis, insunt curationum & medicamentorum species; non est, quod etiamnum aliquis eorum , qui citra Medicum convaluerunt, ad fortuitum casum jure id referat. Sponi, Issneum enim nihil esse, apparet ac deprehenditur. Quicquid enim fit, propter quid fieri comperitur, & ad aliquid resertur. Spontaneum vero essentiam nullam habere videtur, sed dum tantum nomen. Medicina a I6otem tum ex his, quae Hopter quid de industria cogitata sunt, esse apparet, tum essentiam amplius habere, conspicietur. Quare his quidem, qui fortunae sanitatem acceptam serunt, artique derogant, haec, quae dicit, re-Iponere aliquis possit.
CAPUT VI. Contremversae in ariem medendi, quod morientiumjacturam nonprohibeat, respondet.
M vero eos, qui ex morientium jactura
artem demoliuntur, miror, qua idonea impulsi ratione, morientium quidem intemperantiae causam non adscribant; sed eorum, Iro qui Medicinam exercent, scientiam accusant: ac si indicis datum sit, quae non deisceant, imperare; aegris vero non liceat imperata infringere. Atqui multo certe magis rationi consentaneum est, aegros non pos- I sse, quae imperantur, exequi; quam Medicos, quae non deceant, imperare. Hi namque sana mente & corpore, consideratis prius tum praesentibus, tum iis, quae eX praeteritis cum praesentibus peraeque se habent, curationem 18o B aur
45쪽
a grediuntur; adeo ut qui curatus est, sibquando sateatur, se illorum ope liberatum esse. Illis vero neque quo morbo laborent, neque quam ob causam aegrotent,neque quid18 ς α praesentibus eventurum sit, neque quid eX horum similibus fiat, intelligentes, Imperatur; praesenti quidem morbo amcti, evem tum vero metuentes, & morbo quidem gravati, cibis vero vacui, malunt ea , quae momryo bo grata sunt, quam que ad sanitatem conserunt , admittere; non quod mori desiderent, sed quod patienter ferre nequeant. Athos sic assectos, an vero similius est, quae a Medicis imperantur, facere; quam alia 1 I9s cere, quae non imperantur' An Medicos eo modo, quo praecedens Oratio exposuit, comstitutos, ea, quae minime conveniunt, imperaret Nonne multo aequius est,eos quidem recte imperare: illos vero, ut par est, obsequi Loo non posse, atque non obsequentes in mortem incidere ρ quarum rerum causas, qui non Tecte perpendunt, in eos, qui culpa Vacant, rejiciunt, ac reos a culpa erimunt.
superet, aegrumque enecet, morbi vim, non artem causiam esse. AT quidam sunt, qui etiam propter eos,
qui morbo superatis curatrices manus admovere nolunt, artem medicam repraehendunt; & dicunt, eos ipsos, quos cura dos aggrediuntur, per se sanari; qui Vero a xilio indigent, eos non attingere; oportereio autem, si quidem ars sit, omnibus peraeque morbis mederi. Qui igitur haec proponunt , si de Medicis conquerantur, quod eorum, talia proferentium tanquam delirantium, curam nullam suscipiant, multo sane justius succensuerint, quam quod illa reprehendant.' Si quis enim vim artis in iis, quae non profi, tetur , aut naturae in iis, ad quae apta non est, etcexigat; is insana laborat ignorantia , quae amentiae potius, quam imperitiae assinis est. ito Quorum enim facultaS tum nisurae, tum ariatium instrumentis nobis data est, eorum nos artifices esse licet, aliorum vero non licet, Quum igitur quis aliquo assicitur morbo, qui Medicinae instrumentis potentior sit, ne sperare quidem oportet, eum ab arte medica e- vinci posse. Exempli namque gratia, inter ea quae in Medicina urendi vim habent, ignis
es τε - τεχνεων ὀργάνοις επικρατεEιν, τοῦ
46쪽
nequeant, nondum constat; ex potentissimis 23o autem quis dubitet ea, quae praestantiora sunt eurari non posse t In iis enim, quae igins non efficit, annon ea, quae ab eo non erincuntur, satis ostendunt, alia sibi opus esse arte, & non ea, cujus ignis est instrumentum t eadem -- 13sro mihi oratio est & de caeteris instrinnentis, quae Medicinae subserviunt, quorum omnium quemque successum si non assequatur Medicus, dico in morbi vehementiam, non in artem culpam rejiciendam esse. Qui igia et otur eos reprehendunt, qui victis a morbo
manus non admovent, adhortantur etiam, non minuS ea, quae nefas, quam quae fas est, Ex attingere. Haec autem suadentes nomine tenus Medicis duntaxat admirationi sunt; ab L sartis vero peritis deridentur. Neque vero hujus artificii periti tam imprudentes, nec
reprehensores, nec laudatores morantur;
sed eos, qui ratione perpendunt, quidnam sit illud,ad quod directae altiones artificum pem 1 sofectae evadant, a quo deficientes sint,de imperfectae; ac praeterea defectuum quosdam artia ficibus , & quosdam ipsis operibus imputandos. Quae igitur alias artes spectant, aliud tempus alio sermone docebit; quae vero ad 1ssMedicinam, & qualia sint, & quomodo dij dicanda,partim quidem superior, partim Vero praesens docebit oratio.
id morbi manifesti , quid ob iari, o multos in corpore esse vem
εἰδοσι, τὰ μεν τῶν νοσηματων συκδε δυσοπτη κείμενα , καὶ οὐ πολλα ' τὰ δ'
4s ἄφρονιι legunt MSta. Asulanest Cornarius. meliuRegia legunt. intra pro ni
t, morbi alii quidem non in obscviro positi, & non multi; alii vero non in ma- 16onifesto, iique multi sunt. Qui enim ad imternas partes vertuntur, in obscuro: qui vero in superficiem erumpunt, aut tumorem nisciunt in manifesto. Exhibent enim sese tum visu, tum tactu, ut ipsorum durities, ac mol- 26stities sentiatur; quinam quoque eorum calidi, quinam frigidi, & quorum in singulis
aut praesentia, aut absentia, tales sunt. Atque horum quidem omnium in omnibus medelas erroris eXpertes esse oportet, non quod et o Deiles,sed quod inventae sint. Inventae autem sane sunt non ab iis, qui voluerunt, sed ab iis, quibus facultas fuit. At iis facultas est, tum quos liberales disciplinae non procul d serunt, tum quibus naturae dotes suppetunt. 17sB L Ita-
47쪽
Itaque ad manifestos morbos artem hoc Σ - τῶν νο ματων , ' 49 α τω δεῖ Ela his modo abundare oportet; neque sane ad minus manifestos ipsam inopem esse convenit. Sunt autem hi, qui ad ossa, & ventrem irru- 2 s*8O perunt. Habet autem corpuS non Unum, sed plures ventres. Duo namque sunt, qui cibum excipiunt, ac demittunt, aliique his plures, quos ii norunt, quibus ista res curae fuit. Quaecunque enim parteS car-λ3F nem orbicularem habent, quam musculum 26 Vocitant, omnes ventrem habent. Quicquid enim non coaluit, sive cute, sine carne tegatur, cavum est ; quod quidem sanum, spiritu; aegrum vero sanie impletur. Ha-λyo bent itaque brachia hujusmodi carnem, habent & femora, habent & tibiae. Quin & in
carne carentibus talis inest, qualem in car- 17
nosis esse demonstratum est. Nam & quod abdomen vocatur, in quo hepar absconditur; 9 & capitis orbis, in quo cerebrum; ipsumque dorsum, cui pulmo annectitur; harum partium nulla est, quae non & ipsa vacua sit, 28 multisque spatiorum segmentis referta, quae non multum abest, ut vasa sint, quorum. t 3 o men aliqua habentem laedunt, aliqua etiam juvant. Ad haec etiam venae multae, ac nervi non in carne extantes , sed ad ossa Protensi, articulorum ligamenta sunt. Ipsi 29 etiam articuli, in quibus eorum, quae mo- Ventur , ossium commissurae vertuntur , &horum nullum est; quod non aliquantulum 3 o spumosum sit, quodque circa se forulos non habeat, quos sanies prodit, quae iis apertis 3Icopiosa, & multis molesta emuit. ν Ταροῖν in γε μ ν δ γγ μμ ἀε
Morbos manife os oculis S sensibus deprehendis abdisos mentis ratio Lio ; N aegros pati non si medemum, sed ob aegri vel morbi natu
O NEque enim sane eorum, quae dicta sunt, I quicquam oculis intuenti cuipiam conia spicere licet: ideoque abditi morbi tum a me
fructus arboris inhaeret, aut dependet, O maturus stemnitur, ae decidat, mi habetur Libr. περὶ ITI'. Spro πικοκὰλ servin. ex Mstiuin paulo infra ωφιλιν--Μstum. Imperiat.
pia Regia. inam lectionem adscribit Eving. yaee ratu, secat, ut Erotiani lectio quae . ., legit Fca Videatur & vitiosa.da λο-ΜSta. Regia, & Zvin. in margine, & Hem.
48쪽
γὰρ ἐπεὶ οὐκ αὐτῆ ὀψει ἰδεῖν το ροχλον,
appellati sunt, tum ab arie esse judicantur; nontamen quod abditi artem ) superent,3 sed, si fieri possit, ab ea superentur. Fieri 3Is
autem potest, & quantum aegrotantium n turge ad speculandum suggerunt,& investitias gantium ingenia ad perscrutandum apta sunt. Cum majori siquidem labore, neque pauci ri tempore oculis cernuntur,&cognoscum 32oetur. Quaecunque enim oculorum aspessiuneffigiunt, ea mentis acie comprehenduntur. Quaecunque vero aegri patiuntur , eo quod morbi non protinus innotuerint, eorum cubpa non in Medicos, sed tum in aegrotantis, tum in morbi naturam rejicienda est. Ille namque quum neque pravum affectiim oc lis cernere, neque auditione percipere queat, ratiocinatione persequitur. Enim vero qui
abditis morbis laborant, si quid de morbo 33
Medicis indicare conantur , id ex opini ne magis, quam certa cognitione denum
ciant. Νam si scivissent, in ipsos sane non incidissent, cum ejusdem prudentiae sit, morborum causas nosse, & morbos ipsos omni- D shus medicamentis, quae augescere morbum prohibent, curare posse. Quum igitur e Tum, quae ab aegris eminciantur, certissima declaratio non excipiatur, aliud quiddam curanti spectandum est. Hujus itaque mo- 3 orae, non ars, sed corporum natura, causa est . Illa enim affectum sensu percipiens, mederi aequum censet, eo spectans, ut ne i meritate magis, quam consilio,& ut potius facilitate, quam violentia medeatur. Qui 3 svero suffecerit ad cognoscendum, lassiciet etiam ad sanandum. Sin vero interim, dum affectus spectatur, aeger succubuerit;
vel quost serius ad Medicum accesserit, vel ob morbi celeritatem, peribit. Qui nam 3 soque morbus eX aequo cum curatione procedit, celerior non est, sed qui praevertit, celerior est . Praevertit autem tum propter corporum densitatem, in qua abditi inhabitant morbi, tum pliam propter aegrotam 3sstium negligentiam. Remorantur enim curationes , sed tum demum morbis Core pii curari desiderant.
49쪽
inare artis facultatem admirari longe
aequius est, si quem eX obscuro mor-36o bo laborantem restituerit, quam si, quae fieri non possunt, aggressa fuerit. Nequaquam vero in ulla aliqua jam inventarum artium tale quiddam inest: verum ex his quaecunque igne opus suum perficiunt, si 36s eis desit, ab omni opere feriantur. Ubi vero eum contrectarunt, in opere contine
tur. Quae item tractabili rerum materia artem suam exercent, veluti aliae quidem liu gnis, aliae coriis, aliae sculpendo, tum aere,
3 o tum ferro , aliisque similibus rebus earum quamplurimae. Quae autem ex his, cum his fiunt, & si Acste tractentur, non tamen celeritati attendendum ma S, quam ut quoi modo oportet perficiantur , neque persu
37s ctorie. Quod si instrumentum dest, quiescunt: & quamvis in illis tarditas utilitati imcommodet , ea tamen pluris aestimatur. In Medicina autem licet in suppuratis, nec non iis, qui hepate, renibusque laborant, ac de-38o mum in quibusvis ventris affectionibus aperta inspectione privata fit, haec omnia omnes norunt) alias tamen facultates c'adjutrices adinvenit: vocis nimirum claritatem& tarditatem , itemque destillationes, quae abs singulis, qua exitus datur, defluere consu
verunt; earumque partim odoribus, partim coloribus, partim tenuitate crassitieque e pendens conjectura consequitur, ex eisque signa tum eorum, quae aegri jam perpetiun-
3 9o tur, tum quae perpeti possunt. Ubi vero haee significationem de se praebuerint, neque ipsa
natura sponte dimittit, necessarias vias quasdam invenit, per quas vi impulsa citra damnum ea emittat. Remissa vero, artis peritis,3 9s quae facienda sunt, indicat. ΕΠ i γε τεχρος τη, δυναμιιν, ora j
δηλοῖ τοῖσι τὰ της τεχνης εἰ ν , a
50쪽
CAPUT XL excrementis morbiorum rigna s
git autem partim insitum nobis calo- rem, pituitam per ciborum ac potum acrimoniam diffindere, ut aliquid visum i dicet eorum, quae ipsa conspici voluit: pa tim autem spiritum velut indicem , acciti Aoovibus viis & cursibus morbum ) prodere
compellit. Quin etiam sudores prius commemoratis excitans calidorum humorum exhalationibus pervestigat: Sunt praete- Tea, quae per Vesicam egressa magis mor- 4os hum ostendere possunt, quam quae per casenem exhalantur. Invenit igitur & tales potiones , itemque cibos, qui calidiores alias
calefacientibus quum sint, illaque & es, quant, & profluere faciunt; quae sane non Io profluxissent, si non hoc modo tractata fui L1ent. Alia itaque ad alia , & alia per alia sunt, tum quae corpus pervadunt, tum quae indicant. Ut nihil miri sit, ipsis serius fidem haberi, & medendi conatus tardiores Is esse, quum sic per alienas expositiones ad medendi scientiam erudiantur. Quod igi- btur & rationes in seipsa ad serendum a xilium idoneas habeat medicina, & quod morbis , qui corrigi non possunt, jure me- Αχ
rito manus non admoveat; aut si opem ferre molita est, inculpatam se praebeat: tum praesens oratio manifeste indicat, tum viri hujus artis periti, re ipsa lubentius, quam verbis demonstrant, qui non tam orationis
dictioni student, quam quod vulgi fidem ex his, quae vidit firmiorem , quam eXois, quae audierit, sibi comparaturos existimant.