장음표시 사용
151쪽
tus caussam ipso in Quaest. nat, explicatam tradit:qui libre ei hodie desideretur, atq; a Galen. in comm.ad citatum Hipp. loe ieiune satis caussa explicetur, iccirco putamus nos , eam ibi ratio item allatam,quod morituris calor nativus extinguiturinlide hum6xes in capite dilutiores ac frigidiores multiplicantur, ut etiam ει u crymis constat,ac destillationibus, quae tunc teporis maiores sui: Illi igitur humores sordibus aurium permixti , dulaestere faciunt , perinde ac lupinos aqua potabilis. Nisi potius dicamus, biliosis laboras sutpote calesos qui sordibus, commixIi amarorem induce.
bant, morientibus una cum calore expirare , Npropterea, quod re
linquitur pituitae dulcius videri.
De Carbonibus loca Galessi, Ca sq, Lucretifer Theο- phranti. De Lu-bricis N Grais Gnidio, locus
Plinir ex Theophrasto correctus. Error 'eis. CAP. XI.
Vltos ex halitu Syrorum, spelaearum, ex timculis recenter oblitis, atque etiam a earbor,bus, tam antiquis dum nostris temporibusin. teriisse nemo anus infie ibit; quorum euestuum caussam tenuitati spirituum attribueti Erasistratus,iure a Galeno refellitur Ondς-i partium:ne non libidie ipse omnibus placere potiti ,dum ea omnia,&praesertim carbonum essectusin occultas & nobis inimicasqualitates retulit: Cassium iraque medicum ut vocat Celsus ingeniosissimum Tiberij aetate Romae aestimatum magis laudare debemus, gin Probl.luiricarbones capitis dolorem parere no arcana ratione 3 sed nimio calore caput exiecante codensanteqs scripsit; esse nam maiorem vim in exusto carbone, iterumque flagrante, Plinius qd' que lib.3 3. cap. s. antrinauit. Cur autem Cassius ad euitandam car Donum noxam eos vino pauco extingui praecipiat, eam ration afferrem,quod vinum maxime penetrans carbones non solum pli uis vaporibus priuat, qui si suffocatione extinguantur, innentur; verum etiam eos rariores ac tenuiores esticit, ut cum stς Raecendantur, puriorem ac blandiorem calorem emittant . Huic
tioni id no parum fauet, quod Theophrasto in libro de igne scrip est, ne scilicet citius ab aceto,& vino,quam ab aqua exungyin ir
152쪽
. benetrans,poroSq. latiores reddens, fomites, ubi ignis co
inelius tollit. An vero quicquamad hunc Cassii locum Δ. .e euani illi versus in o. sic ab Oberto Gifanio restituti i
oisi stile in cerebrum, reis aquam praecepimus antriisse membra priμέ pertexit frigida serum, Λliis eo andum pr*p000 Nunc postquam Theophrasti mentio Heidit, aliquid ex ipso mζm ria dignum interserere libet, id seilicet
iniud in finera lib. ΗMOi,plaat, notatum inuenitur, Ἀμνθαι lum Ut Orongemis-nnulli n/tionibus connasci: ex aditeris alias ip s, omniso casere. t bere videm Aegyptios, Arabas, Armeniositans Mediam, silc inimicorrigo, Αρμένω ψτὰ mne, qhod&Plia diu, & Gara omiserure Syro ilices,& inter Graecos Thebanos iupymna, risese , ac Boeotios omnes: carere aute Athenientesciunasa q.a bracan Vndesilinu verba in fine et .libri ex hoc manuscripto Pa Ii Manuti; codice leguntur : Sic t accepimus de tineis lumbricisq. illa Muptiarabiae;bycae,Ciliciaepopulis;e diuerso Thraciae non Graeciae, ut est invulgatis omnibu Phrygiae omnino no in nasci. Minus id mirum, quam mahd in confinio Atticae Boeotiaque Thebanis innascuntist,cum absint Atheniensibus Hoc autem an pe culiare illarum regionumdonum sit, an potius ex victus diuersitatemst tur 'tego magis reor alns discutiendum relinquam:si tamen hisce adiecero errorem in eodem cap.a Gaza commissum. Na quod Theophrastus de Grano Gnidio loquens ita scribit: διο δώ
M'.-:ipse transtulit , Contra alui solutionem: eum polim, Ad Rixium soluenda interpretati debuisset ; fi quidem granu Gnidiui η4medieos,& praesertim apud Hippoc. nunqua no pro maXim P*lat i surpatu est: Sensertasse deceptus est Theodorus a si
ς' d eius vim purgatoriam magna facit, qui semen Thymeleaes iv Πidium esse.& a Syris Linu, in quoque Plinius, Vocari scri yyy lauit. Nisti ei, ubi Plinius dicit, Sistit suum restituamus, y Rivum. nam vix possiim existimare, Plinium adeo ignarum, Gnidio in ore omnium erat, ipsum latuerit. libri o dicit Plutare lius. 4. Sympos L & in fine libri de sale, Om - Rς uma sunt ,scilicet, panem eo condire consueuisse, carniums&suum
153쪽
rem excitare,ob idque Aegyptios sacerdotes a sale etiam ratione Graecos sacerdoteS,ad Vitandam salis in ventre exe
tanda vim,eum torrere consueuisse narrat Fulgentius.
Thuc)didis locus a Lucretio expressus, ac iussu-HIratus. C A p. X IL
Etrus Victorius, vir aetate nostra elim obra ram eruditionem, tum ob incredibilem pro. bitatem omnibus admiradus, in ijs, quos postremo Variarum lectionum edidit, libris, cogitadu proponit, an ea Thucydidis verba,
cretio exacte sint interpretata his versibus iEt grauiter partim metuentes limina leui Vivebant ferro priuati parte uirib. De qua re cum iam diu ipsi sententiam meam per litteras Roma sugnificassem, hum aniter sane nonnullis alijs rebus; quae in ipsis comtinebantur responsum dedit, de hac vero nullum quidem verbum secit: ob quod ratus opinionem meam saltem ab illo improbatam non esse,hic ponere non timebo. Homines enim vitam membris,dupericulum conspiciunt,praeponere,nemo est qui neget. Porro me dicis in pestiferis morbis' qui facile,nisi compescantur, & serpend sese in viscera propagare, & inde cito iugulare solent) ferro atque igne,ut statim virus de corpore tollant, crebro uti, claru esse cuiqvς puto. Itaque verisimilis fit, in ea saeuissima peste a Thucidide deser, Pta, homines, ne perirent, genitalia luce pestifera iam corrupta sibi amputada serro praebuisse, quam permisisse, ut emortua sponte c)'derent. Rarum plane est,ut pestis aliquod membru depascens spox desinat, nisi medicamentorum opera coerceatur: quod tanto miηββ in partibus genitalibus euenire putandum est; nimirum quae m)lς affectae , ob viciniam & συαπάθωώ ceteris visceribus assectionς suas facile impertiunt. Qgando igitur Thucydides illos genitalib*' priuatos euasisse narrat, secundum medicos necessarium propς ς' intelligere, quod ferro illa abscinderent, neque sinerent morb.ο imimiuS penetrare, necareque: ut euenisse ii partes a peste insto atque corrupta ut sponte sua decideret, expectassent, neque my φa sanis eas disiunxissent. Accedit his luculentissimum Gas resti
154쪽
--- foui comm.3- ad3 Hippoc Epid. x .a6. exponens quomodoia: oci seribat in ea pestifera constitutione grauissimum malu suis zbs .es inflammaxio, V l secor igni pubem & pudenda urgebant, in i . Hos morbo etiam citra pestem ita interdum ea membra pu : pheere,ut ipsa praecidςxς ς gβmur,atque vrere. Ergo Lucretium minendare potius dζbςmu , qui breuitati ac obscuritati Thucν ὰidis claritatem afferre, Πζς non eam pestem diligentius describere Voluit. Hanc nostram iςnxζnxiam Lambinus quoque in suis postre ino MLucretium edixi commentarijs, nulla nostri mentione facta seeutus est. Num autem pζsti b ec illa fuerit, a qua Athenas Hip- uberatem lignorum S herbarum Odoratarum incendijs liberasse, iusius vita in Atheniensium decreto, & apud Galenum legitur, non inultum interest scire; atrame ipsiissimam fuisse credere quoque possumus, eo praesertim, quod Thucydidem , Hippocrateiam aetate prouecto historiam suam condidisse constat:
Locus Virgil secus qNamia grammaticis ex a histotele declaratus. Et cur ab ipse detrina ars muta vocata sit. C A P., XII L
ulti declarare conati sunt, cui Virgilius marct Aquilonibus flantibus atrum fieri scripseris
eo versu Aeneid. --Flucr usque atros Aquilone secabat.
Quorum omnium sententias& si improbare non intendam, nihilominus quid & ego semtiam hoc loco exponam: atque ante alia supponam,duo prima coloris genera esse,album ης pe& nigrum,ex quibus vario modo simul commixtis,variae ac p de innumerae coloru species enascuntur. Niger color, nonnun q*βm 0bscurus,interdum tenebrosus, aliquando ater sicut a Virg μ' rapncupatus inuenitur: atque hic quandoque verus & naturali Nitit,quandoque solummodo tali 4 apparet: multos enim coloresppδyζre, & non esse, pluribus exemplis demonstrari posset, nisi Aq0d de columbae collo Septici disputabant, atque in iride conspi v. δό.i tum hoc manifestum faceret. De vero atro colore quoniam kygii u ea sententia non loquitur, de apparete dunt at sermo bii ,h'e'' qui, ceu in lib.de Coloribus inuesit Arist.siue Geo- t fptum habetur, hisce modis apparet: η-ολως το μη
155쪽
L λ νον-τIi-.η - ων Gηδἰν Τλα ς φ ρετα φως e ili οψMe. ἐμμηο- οι , 3τω' ο τόπος ο τα , φὰν θιενεάλ u. φονε=α Ae tot τοιοα τα ημῖν --οσω ἀλα Astri ολίγον ἀνακλαυται τὸ φῶς. id est, i enim omnino quod non videtis My ὶ distram, Oua qstibus nullumpnom y lumen fertur ad restim Nun, quoκnῖ ritur, quanaeo ambires secus videtur, nigrisperem red Eui 'starent item omnia huiusmodi nigra, quibus rarum es paucum sitimen resectitaret His itaque modis nigredine in rebus apparete, pro culdubio mare aquilonibus Ventis agitatum Vno ipsorum atrum avaque obscurum videri necessum est: sed quoniarn non primo, id fierieuiuis mediocriter in philosophia versato perspectum est, sequitus ut altero modo appareat. Mare sime & omnis aqua cum suapte naatura alba videatur ; eo quia solares radij a laeuore ac planitie lupersciei ressesteamillustrado lucidam esseisint,amisso lamore languentibus fractis atque imminutis; iure merito albedo deperdutur, contrariaqueipsi nigredo succedit. Quamobrem ut ad Vergiliana verba descendam ) aquilones suis vehementibus motibus mure perturbantes,necnon illius planam laeuemque superficiem asperam reddetes,ita ut altera pars depressa, altera eminens euadat, tuota id quod Poeta 3.Aeneidos expressit, dicens; Et glacialis hiems aquilonibus asperat undas.
Pro ter umilem aquae inaequalitatem paucis radii, illisque fracta& i inutis ineidentibus;haud superficies depressae pars illuminatur,immo ab illa asperitate diuulsum & dissipditum lumen aboletur,& propterea superficies aquae umbris quodammodo plena, lin neque priuatainigra apparet . quam apparitionem insinuasse Virgilium apud me certum est,sicut etiam Arist. 23. pari.prob. 23.fierim ctoritate Homeri abunde demonstrauit. Iam vero sententiam hanc ex veris philosophiae sundamentis capi quae Poetae ignota minimς luerunt,apertum erit,si bellum de Coloribus magna doctrina reser' tum eo in loco perlegamus, ubi haec scribuntur: ομο- A m 7
pinsi ei assentarem cum pauci radi, incidant, ae lumen diuerum 'quossvmmbrosim ere, nigrum viderari Quo in loco atque in Problemy tis ΦρRης nomine utitur Aristoteles,ad signandam maris perturbytionem : perinde ac medici idem usurpant ad horrores & con η siones febrium signifieandas. Cur autem Virgilius Ia. Aenoq
156쪽
m Aritim Mutam artem Vocarit carminibus his stare pate tes herbarum , tumque medendi . uuit, o mWas ag/tare inglorius artes:
Ah desuerunt,qui eXplic rς ς Π xi sint,ita scilicet a Poeta voeatam dentes, quoniam csempδ x musicae, ignobilis ac parum celebriari sed eorum mendaci f3Li liter redarguuntur, quod Homerus inestis anteasaeculis modisium magniS nominibus dignum secerit. 1 idue appositissime Fulviu UrsinuS doctissimus, mihique ob ean a dissimossuos moreS, & miram eruditionem valde carus, atque ,heia amicitia coniunctuS , in suis collationibus, Mutam a Vergilio a tem medicam nuncupatam iasinuauit, quod tota eius vis in ope lationibus ac remedi j potiu ,quam in sermonibus atq. eloquentia eollocetur, ut non modo Cornelius Celsus, verum etiam Galenus ubique praedicat. Vndein medicos io'uaces dicterium emanauit:
Cassiodorus in variis ad Albinum , & Labienum scribit Pantomimorum artem a VeteribuS esse vocata mutam, quae ore clauso manibus loquitur & gestibus facit intelligi,quod vix lingua,aut script ra perciperetur Claudianus. vigestu manibusque loquax.
Loca ricto elu s Strabonis de Generatio ne anima- Aristotelis emendatus. A P. XIIII.
l Ristoteles si de Hist. animal. cap. rhanimaliali quaedam ex niue atque igne oriri huc in modum scribit i i γάρ G τοις δοκουουιν ἀ--τα
157쪽
sent pilis,o rubet,quoniam ct i a nix vetustate rubescit. Sedia
Edia candidi se grandiores inuenis tur. Torpent omnes, ac di tacter monentur. In inpro insula aerari' fornacibus, ubi chalcites lapis is gesus compluribus diebus crematur, bestiolae in medio igne nascistis pennatae, paulo musicis grandiorabra maiores, quae per ignem satiari. atque ambulent. Emoritur es hoc genus , ct aliudniuis alumnum, eis
alterum ab igne, alterum a mue demotum est. Quae cum referat etiam
Antigonus in Paradoxis, non μα)ων, siue murium, ut in Graeco de Latino codicelegitur: sed a viri id est, muscarum legendu est. Anumalia vero haec.& praesertim ex niue generata, quoniam Strabo, ut in Armenia fiant, ex Apollonide monstrat,eius verbaliaud Arbstotelicis dissimilia hic ex libro eius Geographiae. ia. subiunPn:
εν δε τη Don βωλους πηγνυο α φασὶ κοιλας et εχυσας χρητον υδ ἀαν χιτωνι, se τά cIα δ εν αυτη να-α .hπλει δι mecuληυς Απολ- λωί t Θεοφάine δε οριπας,- - τοις χρητον ἴδωρ, BYZθεντων δέ των χιτώνων πω θαρτίω δε γένων τῶν ζώων τοιαίτlis ἀκνοισιν esto τία τοὐν αι νόμων - τη-ειμιετάλλοις φλογος , γ, τί ἀπετάμου. In niue missas quasdam uecora conges cere prodiderunt. a am optimam tanquamis tunicaranimentes: in niue animadia ques dam concreari, quae Apollonides Verms appellat, Theophanes veri Montanas Teredines: atque in illis aquam optimam contineri, omptis tunicis bibi: Horum animalium generationem talem putant, qu
lem culicum ex flamma o bractea metallorum. Quae omnia sane cro ditu difficilia sunt, quod ad animalium generationem necessabo tu calor tum humor requiruntur ; quorum alter ab igne, alter a niue maxime absent: immo agricolae,dum semina interra adhuc latent, hieme niuium copiam exoptant, quo inter cetera beneficia id con sequantur. ne bestiolae frugibus perniciosae alantur, sed existente enecentur . Itaque si in niuibus interdum vermiculi conspiciuntur, o terra emanasse, ipsisque se inuoluisse putandum. Pariter animβ lia apparentia in fornacibus metallorum potius crediderim eX terr metallis commixta, in qua nascuntur, erumpere, quam in igneipi' oriri. eo maxime quod Aristoteles quasi sui immemor in a. de G ner animalium cap. 3. ubi maturius, quam in Historiarum libri Πλ turae res examinauit,nec in igne ipso, nec in ignitis vllis, siue h.
dis, siue siccis animal quodpiam gigni, hunc in modum scripsi,
ουτ ει υγροῖς, οὐτ αν--ουδεν. Idem quoque proditum inuςm yy
re ipsaab Aristotele narrata. Nunc occasio postulat, in ei ν ν Histor
158쪽
ώ ,hiui. supra citatiS verbis Graecis macula insignem deleam
η .: ubi legitur MA μεγαλι, legendum
P0 T. ,hiiquissimus apud me manuscriptus codex, tu: δι εν Φη o. Ita vero legi debere ut sentiam,duae rationes his . Vna est, quod DiX sereno tempore vel liquatur interdiu iην'ctu stelatur: & propterea quomodo eX ipsa gradiores vermes' ta oueant,non video Altera ratio est,quod Strabo,qui in Arme Thuiuscemodi animalium generatione fieri scribit, etiam regio .hineam Mediae fini imam, δxque in producedis rebus simillimam sitit. Itaque prudenter Gβη , Vel coniectura ductus, vel optimo eo dire adiutus, verba in vulgati deprauata sic transtulit: quemadmo dum ex manuscripto nostro transferendum censemus.
ab Aretaeo medico descriptum , monstratum. ἴAT. XV.
I Retaeus medicus in eo libro, quem αἰ χρονίω,
ψαθων inscripsit, explicatis multis insaniae generibus,unum in fine narrat his verbis: Uμνον
tanquam dijsproprijs ea repeientibus , gratam rem pra cem im facturi. Atque imma huiu odi in opinione duntaxat coloca- inm in reliquis temperate a rudenter degant. Excitantur vero ti---ive oblectastisne, aui temulentia, aut adstantium exhortatis L
huiuscemodi farre a Deorum a gam. Esi incolume '- - o patrio animo seni, ianquam Di initiati: at de si re i, omprae vulnerum doloribus insimi longo tempore remancm M vero suisse Cybeles sacerdotes Gallos vocatos,Corybanta , , si 'ς- , qui matris Deum sacris initiabantur , facile est illis in- Κης, qui eorum sacrorum ritus ac moduspassim ab auctoribus y ΓΠp S ita memoriam reuocarint. Nunc 1atis erit meminisse a μ' ς diministros eius Deae cymbalis atque tympanis cursit M'μςiqiurore correptos simulare, aut etiam opinari consuey ς.
159쪽
seque insanientes caput rotare, genitalia abscindere,cultris Aci. & musculos corporis totius sicut CatulluS, Strabo Geog.κ.& Ahri eius n viij. Transformationum memorant dissecare,morsibusque seipsos impetere,quasi flagitijs si nilibus eam Deam gaudere puta rent. Nec aliquis mirari debet vetere , lumine Christianae veritati, orbatos, usqueadeo spurcissima ac immanissima facinora sub reli gionis titulo peregisse; si quidem Plutarchus in libro- , - ριονίαι, prauam religionem & similia, & his peiora hominibus sit: ferere, exemplis Galatarum, atque Scytharum humano sanguine ijs sacrificare solitorum copiose satis ostendit. Vnde non imme.
rito apud Herodotu in Melpomene Scythae vitio verterunt Gracicis agendi Bacchanalia con1uetudinem, negantes rationi consent neum esse,excogitare Deum,qui homines ad insaniam adigat. Portaro surorem huc inter morbos a medico antiquissimo & Hippocratis doctrinae studiosissimo maxime recenseri, commendo: veluti Caelium Aurelianum nequaquam improbo, quod & in 4. diutur. narum affectionum Molliciei inter morbos locum secerit:quae licet solo animi vitio,& non corporis nasci videatur, aegritudinem tamemaximam si quis appellesiminime errauerit, quemadmodum yOcbuit Iuvenalis in ii. Satyr.ubi sic ipsam detestatur:
Hagna inter molles concordia, non erit unum
Exemplum in no o tam deusabile sexu:
Taedia non lambit Clauiam, nec ora Catullam e imso subit iuuenes, is morbo pallet utroque.
Aretari s Valent collata de tys, qui coria patiuntur. C A P. XVI.
Vlius Caesar Scaliger , vir certe nostrorum temporum doctissimus ac subtilissimus fuit; sed dum in Galenum ingeni, acumen eXercς re nimis studuit, plerunque maledicenti/M suam atque imprudeliam detexit: vi ipsi x. ς contigit, quando in primo commentariorμ tsiue potius accusationum, quas in libro Plantis Aristoteli insicriptos edidit, eum d/m
nare nititur, quod libros inscripserit- ωεπονθοτων τοπων, pin
160쪽
.... risitur: non igitur eget opere medici. Pulchra ratio & sub anipli R) p ἡ-videamus itaq; quomodo vir iste Galeni doctri-
xta V6earunt eaS paries, quae extra se caustam passi6nis tantur 1 stio uidi ea abeuntem columes &fanae relinquunturi
h*pς x ea, vocarunt partes , quaru non, tantum caussa externa est,
' uis ibis morbum istLj x, Vςrum stil/m quae propriam in seipsis aeff' hi iii affectionem, licet aliquando insenssibilem, retinent, ita ut
hilam recedente caussa Πihilominus affectae remaneant: & si1c vocataiunt quassi non modo p xj ntur, sed etiam iam passae sint. Cum itaqι cyehu; in libris de Locis affectis totam tractatione consumat praseipue in docendo,qua methodo partes iam passae;& assectione prophia a caussa sibi externa & It dicunt per consensum occupatae dLgnosci queant, περὶ εωονθοτων τοαιον eos inscripsit. Hae namque proprio ac intestino affectu laborantes sunt, quae potissimum cura tionem expostulant: non illae, quae nihil in propria essentia passae . aliunde solummodo vexantur, & caussa extincta, nihil ossentae, aut
parum admodum remanent; & propterea' παθοντες τοποι nuncu
pantur. Patet igitur quam iniuste Galenus reprehendatur,quem iam aetate prouectum, quando eos libros scribebat, in titulo ponendo sesellisse , apud mea ratione alienum omnino videtur . Cur autem Rabi Mosesin suis Aphorismis citans libros hos,appellet Scientia rum libros,hactenus certe diuinare non potui. Ex quinto eorum IN brorum id mihi obseruatione dignum in primis videtur, quod qui Lunque corde vulnerantur,vsquequo vitam trahant, semper mente ςψnstent, ac sapiant quasi necessario inde colligatur, animam ratio ηδ ζm minime in corde collocari. At Galeno vetustior Aretaeus in Acutis passionibus,simile quid de corde in Syncopis tractati ηςiςriptum reliquit: ubi differentiam ostendens eorum, qui Ore v Πςuli infestantur,& eorum quod cordis labor aliquis exercet,de p x ςmi ita loquitur: tan .si mola: υρδιωαουσι, φες ρς 'ν, ε άκοῖσε , ἡ λανοθεν, im γνωμη σύςαθβςtρφ '
ita scilicet,qui corde laborant,sensibus auctioribus it Uth. 'Rδm δntea videant, audiantque, & praeterea mente constas eha 'φ' que puriorem habere, ac nedum in praesentibus digno-ὲβ verumetiam in suturis exactos diuinatores existere Κ Ruid