장음표시 사용
31쪽
Ania sit Recentatum apud Alexandrum Trallia-.num quae antiquorum Propomata. C A P. V IL
Egitur apud Trallianum et t. lib. suisse penes
Romanos propomatis genus, quod Recenatatum nuncupabant,quodque,ut in eo bibet, do magis delectarentur, peculiari quadam arte refrigerabant: Id nomen quid si1gnificaret,quod ve potionis genus esset, multos diu ambiguos tenuit: nec desuerunt,qui Alexa dri codicem corruptum esse crediderint: Ego vero, si coniectari mihi liceat, textum nullo errore ibi esse ins
ctum, Recentatumque Romanos vocasse puto Vinum antiquum , musto, vel lixivio, vel tortivo commixtum, quasque renouatum, quomodo plerosque hodie factitare conspicimus: Recentare enim apud veteres in usu fuisse pro renouare, audi or est Nonius. Quod etiam ex Gn. Matio testatus est Gellius lib. 13. cap. a 3. Vnde etiam quod a Varrone in libris de lingua Latina vinum V eiusnouum is nuncupatum inuenitur,hoc ipsum Recentatum fuisse arbitror, quod caupones pro vetere interdum Vendere solitos memorat Galenus
lib. de Cibis boni & mali sicci quemadmodum etiam hodie apud
Cauponas usurpatur. Quo pacto hoc Romani refrigerarent, cum nihil compertum habeam,id tamen diuinare audebo,eos hancpotionem, Ut pote valetudinarijs optatam, aliquo diuerso modo, ita ut egelida potius, aut saltem modice frigida, quam vere gelida fioiret, non autem vel lamina, vel glarea,vel glacie, vel niue,vel alio ex ijs, quos alibi exponam, modis refrigerare consueuisse: tot nam que modos vina, & aquam insigniter refrigerandi veteres habuita comperio: Nisi potius velimus. Recentatum fuisse , quod Graeci ἀειγMυκὰ, Latini semper mustum & semper dulce vocarunt,ac re frigerandi consuetudinem non ad bibendi tempus, sed ad recentati conficiendi modum esse reserendam. Sic enim de hoc loquitur Columella lib. 12.capitu. 29. Mustum ut semper dulce tamquam recens permaneat, sic facito. Antequam praelo vinacea subjciantur,de lacuis quam recentis imum addito muctum in amphoram nouam, eams oblini
is ist, ct impicato diligenter, ne quicquam aquae introire positi. Tunc mis piscinam frigidae se dulcis aquae tuam amphoram mergiso, ita ne qm is pars extet. Deinde post dies xl. eximito. Fic si, annum dulce per
,, manebit. Columellae adstipulatur Plinius lib. I . capitu.9.necnon, Florentinus
32쪽
Florentinus inter Geoponicos lib. s. cap. 16. Sed omnium maxime hanc de αειγλdia; faciendi rationem exposuit Plutarchus a I. quaest.nat. Et quoniam Propomatum mentio incidit, quaenam illamrent non erit absurdu significare. Scribit Paullus Aegineta ca. rs. lib. . Propomata mixtiones quasdam extitisse factas ex mellis d spumati sextario uno,& vini quaternis; ut vero Alexander Trallianus lib. I .cap. Io.& 11. & alibi saepe meminit,propomata nulla alia erant,quam vina laetitia diuersorum generum: de quibus plura te ges apud Columellam & Plinium magnos Latinae linguae auctores, & quae Aetius interdum vocavit. Haec autem sic appellata ea ratione credendum est, quod ante reliquos potus, atque cibosi sumerentur. Quam huiuscemodi vina bibendi consuetudinem sub Tiberio Claudio principe inuectam, medicorum placitis nouitate aliqua sese commedantium scribit Plinius 1 .lib. cap. ao. Post quem Plutarchus 8. Symposiacorum, problemate s. dum queritur tempore suo propomatum usum, qui nouis morbis occasionem praestaret, inductum, nil aliud intellexit quam quod Plinius antea detestatus erat,haec scilicet faetitia vina bibendi morem . QuamuiS 'οποματος,Uti antiquae consuetudinis,apud Ath naeum est mentio. Cur vero ita a medicis commendatum sit, opinor, quod ut principibns ac nobilibus viris largiorem bibendi copiam facerent, ea vina excogitarint,quae varie affectos stomachos curarenticonfirmarent, & ad bibendum impune magis excitarentiquando etiam non deerant, qui ut copiosius potare atque edere possent, vina praua, quae ipsis incitarent vomitum, praepotabant. De qua re sic Iuvenalis Satyra T.
- Tandem i a venit rubicundula totum Oenophorum sitiens, plena quod tenditur urna Admotum pedibus, de quo sextarius alter Ducitur ante cibum rabidam facturus orexin,
Dum redit, se terram luteo ferit in testino.
33쪽
De variys antiquorum refrigerandi Sina, s aquam modis. De Decocta, qua fuerit Calda. Di
apud Plautum thermopolium, s therm
Arijs modis aquam restigeratam veteres p
tare cosueuisse inuenio. Eos enim nivibus amtiquissimis usque teporibus illud egisse,quam
Nivatam vocat Theodorus Priscianus lib. a. cap. 13. satis Athenaeus ex Alexi, Dexicrate, Eutycle,& Xenophontem 3. Dipnos. proba uit, ubi etia nives potasse, easq. in solus magnis, quib. quernos ramos superinijciebant. conseruare consueuisse memoriae mandauit: etsi Martialis dixit: ρ
ὶ Non potare niuem ,sed aquam potare rimentem De niue commenta es ingeniosa Itis . ii
Quod Plutarchus in 6. Sympos fieri quoque solitum scribit cum paleis, & rudibus pannis, nivibus circunductis, easque ab aere tuent, hus, & frigiditate acquisita conseruantibus. Protagorides libro Co' micarum historiarum secudo quoddam militum Antiochi regismo frigerandae aquae artificium memorat, quod scilicet aquam die in aprico loco ponebant,& quod crassum erat, nocte incipiente excini Iantes eliquam noctis partem in hydrijs fictilibus sub dio in editioribus domus partibus exponebant, per totam deinde noctem duo pueri ipsa vasa exterius irrigabant, & diluculo incipiente purgantes rursus, faecemque subtrahentes, & tenuem ipsam aquam, marimeque sanitati idoneam facientes , inter paleas hydrias ipsas collocabant, sicque demum illa utebantur, nullam niuis inopiam Cognoscentes. Non admodum ab hoc diuersus erat ille refrigerandi aquam modus, quem Galenus in Alegandria, atque Univer sa Aegypto seruatum te vidisse *estatur . commen. 6. Epid. Vbi Occidente sole prius calefactam aquam testaceis vasis inijciebant γeaque vasa senestris ad ventos expositis, ut tota nocte refrigeraren
tur,suspensa , deinde ante solis exortum humi deposita, frigida aqu/conspergebant, ac interdum ipsis solia frigida vitium, lactucae, similium circumponebant, ut frigus aquae noctu acquisitum intςr diu conseruaretur. Semus Delius libro Nesiadis secundo in insul , Cimolia loca refrigeratoria excavata scribit, in quibus aestati xem
34쪽
pore ala fietilla tepidaaqua plena deponebant; postea aquam nubia re nivibus differentem exportabant. Alium refrigerandi aquam modum fuisse disputat Plutarchus ex Aristol. 6. Sym. ubi cotibus &silicibus,necnon plumbeis laminis aquae ini ectis, ea refrigerari de monstrat. In puteis quoque vinum refrigerandi morem habuisse veteres testantur Stratiis in Refrigeratoriis, &Lysippus in Bacchis. Ceterum Neronis postremum aquae refrigerandae inuentum nullo praedictorum ignobilius extitit,qui ut frigoris voluptate absque niuis viiijs frueretur, aquam decoqui sibi, vitroque demissam in niues
refrigerari curabat: quem morem ita insecuta aetas Romae obse uauit, ut Neronis decocta fiere in omnium ore versaretur, de qua sermonem habens Iuvenalis Satyra 3.sic ait: C stomachin domini seruetpotuque ciboque, Frigidior Geticis petitur decocta pruinis.& Martialis. Spoletina bibis, vel arsis condita cellis, uo tibi decoctae nobile frigus aquae 'De hac Galenus intellexit, quando . Methodi memorat, se inter dum stomachi ac membroru intemperiem aqua nivibus refrigerata curasse: ως ὀν Ρωμη ait ille σκκυάθιν ἔθος ἔχυσι etποθυμιήνοντες τἄμ
cam Athenaeum, qui libro Dipnos. 3. clarissime demonstrat, quam frequens apud Romanos esset decoctae usus, ubi notare licet, eos conuiuas errasse, qui penes eum auctorem probare nitebantur a liquiores Nerone decocta fuisse Usos. An vero calda unquam in conuiuijs sanorum uterentur antiqui in potu , dubitatum fuit a multis. Certe ex Philemone, & ex Polluce lib. 9. cap.6. constare potest, aliqnando eiusmodi potum usurpatum esse, quando scribita caudam chalco, quae sere est quadrantis nostri, vel paulo plus men εsura, vendi solitam: quae pusillitas non lotioni, sed potui inseruire poterat ; & quando scribit apud Homerum non facile inuem ri aquae calidae potum , sed apud veteres medicos, cum Hippocra
tes damnans frigidam in neruis, ossibus, dentibus, cerebro, calidam Utilem esse innuere videatur : Posterioribus saeculis frequentior, calidae potus fuisse inuenitur, ita ut in conuiuijs aeque caldae atquefiigidae minister haberetur: quemadmodu scribit Iuvenalis Saty.7 Puando vocatuae ades caldae gelidaeque miniuer. Num autem calda,quam medici frequeter sub vocabulo Θεκμον hes minant, quamque antiqui potabant, aqua esset igne soleve calesai cta, an aliter, disputata quaestio est: Ego sane itasemper existimavi, - Β , num
35쪽
nunquam inter conuiuia Veteres aquam calefactam bibisse, quδd ea potius concitet vomitum, quam aut Voluptatem, aut commodum afferat: cum item Plinius potum calidum esse contra naturam pro bet , argumento brutorum, quae frigidu prosequuntur;& neque ipse,neque Galenus ullam huiusce potionis, nisi in aegrotis, menti nem fecerint: caldam autem suisse aquam illam, quam nulla arte refrigerebant, sed quae, qualis suapte natura, potaturiS porrigebatur, ideo opinoriquoniam Martialis, ubi dicit,
Iam aescisseiportantes calda miniuros, Si non potares Caeciliane merum.
Frigida non desit, non deerit calda petenti. Sed tu morosa ludere parce siti. manifeste indicat, se de ea aqua sermonem facere, quae passim in conuiuijs admiscebatur vino, &eius magna copia habebatur: cuiusmodi profecto extitit aqua nulla arte calefacta, aut refrigerata: Nec aliter sensit Philemon, qui utilitatem & copiam caldae demonstrauit, scribens eam quadrante vendi: cum verisimile sit, aquam frigo factam aut calefactam non ita vili precio venditam suisse. Nec o stat Platonis sententia nimirum, qui eo loco sitim in exemplum adducat cupiditatis, & non de ea serio agat, quae frigidi atque.humidi appetitus ab omnibus definitur. Cur postea sic appellarint communem potando aquam, eam causam fuisse puto, ut eam a stiges Dcta nivibus, vel alio ingenio, conuiuis inter petendum, &ministris inter seruiendnm distinguere liceret. Quod si haec opinio aliquibus minus placeat, cum Martialis contrarium manifeste videatur indicare hisce versiqus: Caldam postis aquam, sed nondum frigida venit, Alget adhuc nudo clausa culina foco, id saltem necessario obtinebo,vel tantum aliqua valetudine affectos toto conuiuio,vel illos,qui vomere cupiebant, ut copiosius & mai 'ri fame ingurgitarent, ante coenam calefactae aquae potu vs S essς
Quod & Antiphanes in Omphale indicauit his versibus,
di Strabonicus apud Athenaeum viij. Dipnos is enim Rhodio Pellauit albos Cyrenaeos, quod ut his colore dissimiles, sic l/ssi uia simillimi forent: colligens autem illud , ex consueto ipsis calid/ς potu
36쪽
potu perspicuum fecit, Rhodos non ob aliud calida potasse, quam
ut eius ope acceptos cibos remouerent, sicque iterum impIeri pos-Κnt oblisi pro sanis,ad remittendam cum vinorum, tum aquarum vehementiorem frigiditatem, usiurpatam calidam quoque fateamur: quando rationi consentanum est,inter multos conuiuas suis.
se,qui frigidissimo potu, alios qui subfrigido, egelidove delectare
tur,rursum aliquos,qui ab omnibus frigidis laesi calidum amarent: de iccirco adhiberi in conuiuijs solitum fluisse calefactam atque refrigeratam aquam: Ut cuicumque, quam magis optasset potus te peraturam, efficere liceret. Quod autem aliqui demonstrare sunt conati, aquae calefactae potum quam frigidae iucundiorem esse,&ob delactationem potius,quam ob salubritatem suisse veteribus vjurpatum haud facile persuadebunt illis, qui voluptatem potius, quam sanitatem prosequuntur. Plato certe in Philebo maximae voluptatis exemplum daturus.'proponit febricitantem gelidam aquam bibentem.Quid vero apud Plautum Thermopolii,&the mopstationis nomine intelligendum sit,ita statuo, thermopolium fuisse 'locum, ubi dulces venderentur potiones, quas calidas sum hant, ita ut interdum guttures incenderetur , non quod vinum aut aquam calida quis sanus in quotidianu vium adhiberet. Erant a tem dulces potiones quae in thermopolio veniebant , ut in Plauti Pseudolo habetur, murrhina, passum,defrutu, melina,mel. Ad hoc
pertinere quoque videtur ea disputatio alibi disc9tienda, quae in eodem Athenaei libro tractatur, An post ficus calida, an frigida bubenda sit: & medicoru Graecorum praeceptu,qui ad reprimendurenu seruore caldae potu ante alios cibos summopere comedant.
Loci AriRotelis emendati ex J heophrasto,s sicus
Ristoteles in s .Probi. primo caussam inquire
qua ambulationes longae per inaequales vias factae maiore lassitudinem, quam per aequa les,inducant, id contingere scribit, quia mutitus ac vehemes motus lassitudinem parit, suta
iungit deinde, τοιαυτυ η ιπερ Ἀκτώδης quae vox antiquo interpreti, atque etia Gazae Ο
casio fuit,ut non modo ipsi errarent, sed & illi, qui in Lexico componendo eos secuti , scripserunt, ατερματώδης vocem,motum per viam inaequalem significare: cum nec huiust ita errari rare. B iij modi
37쪽
modi significatio Aristotelis loco quadret, nec rex alibi usurpata
reperiatur. Itaque restituendum locum esse puto, quemadmodum penes Theophrastum in libro inuenitur,quem librum ferh totum ex iAristotelis Problematibus conflatum esse quiuis imdicare potest. ibi enim sic legitur οτι ηυ-iπις - ει ηο
intentioni auctoris & alijs verbis couenire, unicuique persipelaum esse potest: eo magis, quod sit nili voce Vias: est Arist. in eadem Probi particula. Probi. 8.1icuti quoq. Hippocrat in ta deDiaeta, ubi concussionum, quae inter m agnos motus collocau , mentionem kcit , non dissimiliter locutus. reperitum ubi dixi te τή- ώσείσια-α δαποιέειν ζα άσαατα. Qu*d porro partie. , re M. a d. ligobetur , οῖον ΦοαμυMν-7ς ς εατος , multos torsit,iquidnam sibi vel-ret. Siquidem Aristot aequiparans ibi sanguini id quod paucum ex multo nutrimento efficitur, sicuti semen , exemplum afferens , ea 'verb: iboqctu; quiae certe parum conueni . nemo noni viget: --mnor ego sierostitui opbnere, mar '
effici , tradit Aristot. 2 ide Partihussi animalium. tensus esse possit, id valde praecipuum haberi, quoa paucum multo fit nutrimento, veluti medullaam sevo, uempe quae semper
exigua ex plurimo sevo succrescit: Qaam quam etian--μου sthgamus νηiae,apprime quadrabit eoquhaut amylum tritici sit
diis fest exintagna mole exiguus confectus; ita semen hominis ex multo nutrimedo exigua, sed pilainantissima pars relicta est, ut non absque ratione dixerit Avicen 3l de Natur. animal. p. 3. seminiSexeuntis quantitatem esse, ac si quadragies tantundem sanguinis exiret. Illud obiter hoc in loco adn otare volo Platonem, dum in Timaeo scriptum reliquit, medullae morbul omnium periculosissimum este sub medullae nomine cerebri im intellexisse, nempe ridim genere modullarum qκistere scripstrit Galenus secundo
de Temper.& a . de Vsu partium: Si enim medullae nomine vel spinalem ut dicunt aliqui vel alias medullas comprehendere voluto isset,parum vera sane suisset illius sententia, quando non medullae spinali , aut alteri ; sed uni cerebro haec Platonis verba adaptari
38쪽
Loca GJaleni, es Caelir Aureliani ex ossa de tanginas Somno orbili. CAP. X.
Alonys inla .rius , quam1 ad ,Gla onem krii. psit epistolae parte,inflammationis Curandaς rationem ex litus partiu indicatione captam demostraris, multoru affectuum exepla proposit , inter cetera de Angina secudum Latinorum interpretatione scribit, tuc in ipsa vel nas sub lingua se pertundenda iquando &l Vmuersum corpns iam exinanitum, & passio diuturna sit:Ex quibus verbis nonnulli, traxerunt anginam morbu alioquin abutissimu a Galens inter diuturnos aliquando reponi. Quod tame falsum esse quisque intelligat, modo Graeca verba mala ab omnibus fere interpretata videre Velit. c τως-των σιμαγχι-
in synanchleis venas Iub lingua pertundimus, quado ia Vniuetium Eoi piis ni miliani tu, assio I perseuerer .lEiseenim hoc in Reo;sicut alibi saepiuὲ viuerare facile in aequo cinicoctae.*e; Ceteruid 'raesidii genus ab Hippocrate primo omniu propo siq'Ein Aurelianus siue potius Soharius a Caelibi Datin grem ut qu-orirati ab. iii, obat istinxio quo ex iis
siond eam venarum maiori a copiosior in assectum loca tracta, gra xitus malu reddat. Secundo,quod ad hoc, ut huiustemodi admin stratio belle fiat, laqueu collo, qui Venas subleuer,circundare oporteat, de suficatanem augeri periculum est.Tertio quod sanguis suens eo in loco reprimi , diuisa colli sati, sine manifesto periculo nequeant. Quarto,quod etiani si anguinis stimus inhibemur,solana tame loca tumida semel aperta leui qualibet de caussareserari . Sed haec argumenta parum valent, quando corpus iam sit ita inanitum; ut aliunde materia confluere nequeat, ministroSq. optimos habe mus,qui incidere, colligare, & fluoris periculu omne vitare sciant: Et quoniam Caelij mentione seci locum eius alterum signare liberi qui cum libro Acut. a.cap. .altercum bibentis opprimi grauationeso rbili, pori simili scribat: aliqui non sorbili,sed testibili lege R
aut eam vocem abradendam voluerunt. Ego vero neque imiten
dam eam, neque mutandam p uto: siquidem soporem eum eleg*mtissime sorbilem nuncupauit, in quo maximus sterior essicitur: qui
39쪽
quod sorbitionis clarissimam imaginem praebeat, praeter senis1us fidem, etiam Plautinus ille Lucrio in Militis fabula manis, sum secit, qui interrogatus a Palaestrione, quid SMIedrus ageret, sic cum eo sermonem habet: Luc. Sorbet dormiens. Pal. Quid se bet. Lue. Illud stertit volui dicere: sed quia consimile est,quod ster tas, quasi sorbeas. l l i s
De Uictys, Irests, si Libsi, variae obseruationes sexplicationes. CAP. AL
Vctor is,qui Problemata sub Aphrodisiensis Alexadri nomine vulgata edidit, libro eora
primo,quaeres, ins τι icci co euenire tradit, quoniam interendis carnis bus multus spiritus immiscetur,qui eum cibum ita leuem facit,ut non in ventriculi sum. do subsistere valeat,sed in altu esseratur se
Sper,sicq.rminus commi Hoc in loco dubitratum exati Bia an is ιν imendum sit: quemadmodum pene Athenaeumn Dipnos jcriptum inuenixur EM certu textum Alexandri mendosum, tu n&ον legendum esse crederem, cum L lini quoque nostri isicia dixerint: Sed dum cogito Alaxandrum Trallianum lib. 7L cap. 1. &lib.undecimo, c p. i .pi ibu q. at in locis eadem voce usum, fit ut facile putem vocem, oci in Problematis mutari non deberet quadratis acum mulsi quoque persuadere,Problemata illa auctore habuist Mea ψxu o restianum, & non Aphrodisiensem, a quo omnia ea mutuauit My- Obius,quae 'Satur.c. 8.de Isicis disputauit. Jpsicia porro siue Imciride quibus copiose egit Apicius lib.ra.duplici modo fiebant: ves avis earnibus tritis & pipere commixtis, ut Athenaeus quo upseribit: vel ex piscibus diuersis, sicuti Alexander docet. Ex illorum generibus sunt Salciciae nostrae non multum nomine disserentes. Erat quoque ijs simile Tetrapharmacum adeo imperatori Hadriarm carum: quod ex fasiano sumine, perna,& crustulo compositum suisse narrat Spartianus. Horum vero similitudinem quanda res Tunt targae,quorum inuentore extitisse Heliogabalum meminit Lampridius. Habuerunt quoque veteres aliud edulii genu , vocatum, cuius saepenumero mentionem fecit Galenus, S alij; Id quomodo fieret,docuit Athenaeus, apud que in is D n. haec te
40쪽
quod genus hodie etiam passim in Sicilia, & in Calabria , praesertim
apud Thurios populos conficitur, ubi olim Herodotus historiam suam condidit, & ubi magna Sesami, quam incolae Giorgiolenam vocant, copia nascitur: ita ut eo multis in condimentis, amygdalarum , quibus carent, loco utantur, quo pacto Romae loco se amiamygdalae in usu habentur ad conficienda itria, quae & ibi, &in Calabria,Siciliaque Coppetiae nuncupantur. Quae Vero a Galeno Itria sepius nominantur, hoc prorsus modo facta non credo, cum ab ipso duplex genus tradatu Vnum ρυημα, alterum, λάγανον UOc tum : quibus iam compactis papauer inspergi solitum scribit in lib. de Simpl.med. puto tame haud multum dissimilia extitisse,illa praecipue , quae s. υηματα vocata memorat: EX quibus & ex lacte cum placentas alias fieri consuesse scribat,ea omnino intelligit, quae Liba a Romanis nominata tradit Athenaeus: Vnde qui in primo de Semine G leni libro. ρια transtulit Liba Felicianus, hanc rem norauit: Quanquam & Liba diuersimode ab antiquis composita fuisse conij cere licet ex Catonis de Re rustica lib. quorum vendito-xes Libarios Senecam apud quem pro Libarijs perperam Librari legebantur vocasse cum Coelio puto.
T, Pane purnaceo errore in galeni interpretatione explicatus s alter de Myrtidano Plini' detectus. AMEN Tracta Pliniora Athenaeo.
Vicunque Latinis auctorum interpretationibus contenti, Graecos eorum contextus intelligere non curant, quam grauiter saepenumero e rent,e multi cognoscere licet. Sed hoc quod pede Pane furnaceo propositurus sum, nequ*quam minimu est, tum quia panis, ut AI xader in primo Probi. ex Homeri αλφιτα μυ- . λον saepius vocantis sententia scribit Inter ea,quae nos nutriunt, primum locum tenet, tum quia non parum ad valetudinis & vitae coseruationem eius coctura refert. G lenus itaq. in primo de Alimetis varias panis cocturas refereS,haec